EHRM 26 maart 1987, NJCM-bulletin 13-2 (1988) p. 148-166
(Artt. (6,) 8, 10 en 13 EVRM + 13 Besluit Veiligheidsonderzoeken Zweden (uitvoeringsinstructie: een geheim
KB))
De klacht van Leander kwam er in hoofdzaak op neer dat hem, naar Zweeds recht onvoldoende mogelijkheden
werden geboden zich teweer te stellen tegen de te zijnen aanzien uitgesproken verdenking een verhoogd
veiligheidsrisico te zijn. Leander wenste in aanmerking te komen voor een (tijdelijke) aanstelling in openbare
dienst bij het marine-museum. Het betrof een vertrouwensfunctie omdat uit de hoofde van die functie ook
(mogelijk beperkt) toegang zou zijn tot een aantal magazijnen en historische objecten op de naastgelegen
marinebasis. Het veiligheidsonderzoek omvatte onder meer onderzoek van gegevens uit een geheim
politieregister van de Nationale politie raad. Het opnemen van gegevens over Leander geschiedde
hoofdzakelijk op grond van een geheim KB uit 1973, een instructiebesluit ter uitvoering van het Besluit
Veiligheidsonderzoeken 1969. Voor registratie van gegevens en verstrekking daarvan zouden in genoemd KB
allerlei garanties zijn ingebouwd ter verzekering van de juistheid. Leander vermoedde dat zijn verleden (dat is
zijn vroegere lidmaatschap van de Zweedse communistische partij, het deel uitmaken van een links-liberaal
tijdschrift, het tijdens zijn diensttijd actief zijn in de soldatenvakbond en de Zweedse bond voor bouwarbeiders
en het maken van enkele reizen naar Oostbloklanden) de negatieve uitkomst van het veiligheidsonderzoek had
bepaald.
Het Europees Hof beantwoord de volgende vragen:
A. Whether there was any interference with an Art. 8 right?
It was uncontested that the secret police-register contained information relating to Mr. Leander's private life.
Both the storing and the release of such information, which were coupled with a refusal to allow Mr. Leander an
opportunity to refute it, amounted to an interference with his right to respect to private life as guaranteed bij Art.
8 .1.
B. Whether the interference was justified?
1. Legitimate aim? Yes, protection of national security.
2. In accordance with law?
a. General principles: Interference must have some basis in domestic law. Accessible to the individual
concerned and its consequences for him foreseeable. Special context of secret controls of staff in sectors
affecting national security cannot be the same as in many other fields. Nevertheless (...) the law has to be
sufficiently clear in its terms to give them an adequate indication as to the circumstances in which and the
conditions on which the public authorities are empowered to resort to this kind of secret and potentially
dangerous interference with private life (.67, p. 32).
b. Application in the present case: The interference had a valid basis in domestic law, namely (Besluit
Veiligheidsonderzoeken 1969)
Accessable/foreseeable? Ordinance does confer a wide discretion on the National Police Board as to what
information may be entered in the register. Limited by law (welke info mag worden opgeslagen): No entry is
allowed merely for the reason that a person, by belonging to an organisation or by other means, has expressed
a political opinion. Information necessary for the special police service and to be intended to serve the
purpose of preventing or detecting offences against national security, etc. Ordinance contains explicit and
delailed provisions as to what information may be handed out, the authorities to which information may be
communicated, the circumstances in which such communication may take place and the procedure to be
followed by the National Police Board when taking decisions to release information. Therefore in accordance
with law.
3. Necessary in a democratic society in the interest of national security? Pressing social need, proportionate to
the legitimate aim.
In these circumstances, the court accepts that the margin of appreciation available to the respondant State in
assessing the pressing social need in the present case, and in particular in choosing the means for achieving
the legitimate aim of protecting national security, was a wide one. (...) there exist adequate and effective
guarantees against abuse. (...) the Government invoked twelve different safeguards... (zie p. 151-152). Waarbij
vooral door het Hof grote waarde werd gehecht aan: de aanwezigheid van parlementarirs in de Nationale
politie raad (met vetorechten) en het toezicht van de kant van de Justitiekanselier, de Ombudsman en de vaste
kamer commissie voor Justitie.
The interference to which Mr. Leander was subjected cannot therefore be said to have been disproportionate
to the legitimate aim pursued.
Ook de verweren met betrekking tot de schending van art. 10 EVRM (vrijheid van meningsuiting) en art. 13
(effective remedie) slagen niet.
Voor de volledige uitspraak: zie publications of the European Court of Human Rights, Serie A, Vol. 116, 26
maart 1987, Straatsburg 1987.