6. DE GOKAUTOMATEN-BRANCHE

6.1. Inleiding

Wie kent hem niet:
de fleurige, opvallende en graag geziene stamgast in bijna elk caf in Nederland: de fruitautomaat, voor een paar kwartjes even plezier beleven en een gokje wagen. Maar wie verder kijkt ziet meer. Dit is de begintekst van de frisse folder van de branche-organisatie van de speelautomatenhandelaren,
de VAN. Met meer bedoelt de organisatie de sprekende aap, de jukebox, de flipperkast en het videospel. Maar wie echt verder kijkt, ziet inderdaad meer in de speelautomaat; een uitstekende manier om zwart geld wit te wassen, bijvoorbeeld, of juist om zwart geld te creeren. De branche is actief, veelzijdig en verantwoordelijk meent de branchevereniging. De eerste twee aspecten lijden geen twijfel, maar over het derde punt bestaan bij politie en justitie wellicht twijfels. In allerlei berichten uit de media wordt de speelautomatenbranche in verband gebracht met zware, georganiseerde criminaliteit: misdaadondernemers zouden op grote schaal bezig zijn met het verwerven van belangen in horecagelegenheden om zodoende automaten te kunnen plaatsen voor het witwassen van criminele gelden. De publieke opinie over gokken is altijd negatief geweest: er bestaat een sterke morele afkeuring voor deze schijnbaar zinloze en verspillende tijdsbesteding. Bovendien verbindt het publiek gokken en criminaliteit aan elkaar, zo blijkt uit onderzoek (VAN, 1992). Dit kan iets te maken hebben met de geschiedenis van het gokwezen in de VS: de strafbaarheidsstelling van het gokken speelde een grote rol in de opkomst van de Amerikaanse mafia. Het beeld dat in Nederland bestaat van de georganiseerde misdaad is sterk gebaseerd op mafia-literatuur uit de VS. Is dit beeld waarheid of slechts fictie? De branche-organisatie doet er alles aan om het imago te verbeteren.

In dit gedeelte schetsen we de markt van de automatenexploitanten. We bekijken hier dus - tot onze spijt - niet het gehele spectrum van het gokwezen, maar beperken ons tot de bedrijfstak van de speelautomaten. We beginnen met een kort overzicht van het Nederlandse beleid ten aanzien van speelautomaten en vervolgen met een economisch overzicht van de branche. Ook kijken we naar de voorwaarden die verbonden zijn aan plaatsing en exploitatie van gokkasten. Vervolgens zetten we de potentile criminele ingangen in de speelautomatenwereld op een rijtje en bekijken wat er hierover in de literatuur bekend is. Voor dit onderzoek hebben we een aantal gesprekken gevoerd met betrokkenen uit de branche, zoals een speelautomatenexploitant, vertegenwoordigers van de branche-organisatie de VAN (Vereninging Automatenhandel Nederland) en enkele horecakenners. Verder zijn weer politiebronnen geraadpleegd, zoals van het Amsterdamse Horeca Interventie Team.

vorige         volgende         inhoudsopgave en zoeken