Vertragingen zijn voor een aannemer ook zo duur omdat het bouwproces op een bepaald plaats moet gebeuren, nooit standaard is en niet of nauwelijks in kleine, geprogrammeerde produktiestapjes is uiteen te leggen. Voor elk bouwproces moet cordinatie plaats vinden tussen vele onderaannemers, gespecialiseerde werknemers, en dergelijke binnen een bepaald produktieschema. Dat luistert nauw en heeft de medewerking van ieder nodig. Daardoor heeft elk van de betrokken partijen de macht het bouwproces te vertragen en zelfs plat te leggen. Logistieke en transportproblemen voor de aanvoer van bouwmaterialen en personeel verhogen deze kwetsbaarheid extra.
Dit betekent dat de bouwnijverheid uiterst kwetsbaar is voor kwaadwillenden die door sabotage, brandstichting, geweld of corruptie elk moment het bouwproces kunnen stilleggen en slechts tegen betaling van bepaalde bedragen laten doorgaan.
De bouwnijverheid is ook aantrekkelijk voor criminele groepen. De commissie geeft vijf punten aan:
1. Er gaan vele honderden miljoenen in de bouwnijverheid om;
2. het bouwproces vereist een groot aantal geldhandelingen. Deze geldhandelingen bieden voor racketeers de
mogelijkheid illegale betalingen te laten verrichten, fraudes met niet-bestaand personeel en niet-geleverde
goederen te plegen die bovendien moeilijk na afloop door opsporingsinstanties zijn te achterhalen;
3. racketeers kunnen voor de buitenwereld een legitieme positie in de branche innemen waardoor zij minder
snel door de belastingdienst achter de broek aan zullen worden gezeten. Zij komen bovendien door hun
infiltratie in de bouwnijverheid in aanraking met kringen van gerespecteerde zakenlui, ambtenaren en politici.
Deze contacten zijn voor hen van belang voor het binnenhalen van bouwcontracten en om zwakke plekken in
de overheid te ontdekken en zonodig te exploiteren voor hun duistere zaken;
4. illegale betalingen en fraudes kunnen op klanten worden afgewenteld zonder dat daarop voldoende
controle wordt uitgeoefend;
5. de publieke bouw beschikt over eigenschappen die talrijke kansen voor op winst beluste racketeers bieden
(NYSOCTF, 1990, p. 61-64).
Het grote aantal racketeers in de Newyorkse bouwnijverheid en zijn tientallen jaren durende misdadige
exploitatie hebben tot gevolg gehad dat de georganiseerde criminaliteit een grote belanghebbende in de
bouwnijverheid is geworden. Er is een paradoxale situatie ontstaan: door onrust en geweld is de branche
veroverd maar geweld en onrust zijn slecht voor de zaken. De georganiseerde misdaad heeft baat bij een zo
rustig mogelijke bedrijfstak waar zo min mogelijk zaken zich afspelen die de aandacht van politie en justitie op
zich doet vestigen. Dreigen met geweld is nu en op termijn effectiever dan het daadwerkelijk uitvoeren
daarvan. De georganiseerde criminaliteit is in de Newyorkse bouwnijverheid z betrokken dat zij als het ware de
markt reguleert. Zij moet vandaag de dag zorgen voor stabiliteit en voorspelbaarheid in de bouwnijverheid
(NYSOCTF, 1990, p. 66).
De kennis van deze Amerikaanse situatie levert ons een groot aantal indicatoren (aanwijzingen) op waarmee empirisch kan worden nagegaan of, en zo ja hoe, de georganiseerde criminaliteit in Nederland is genfiltreerd in de bouwwereld, parasiteert op deze branche of, zoals in New York, volledig in handen heeft. Al deze indicatoren zouden n voor n moeten worden vastgesteld en vervolgens kan op grond van de uitkomsten een antwoord worden gegeven op de onderzoeksvragen van dit deelrapport. De grote tijdsdruk waaronder deze deelstudie moet worden uitgevoerd en de beperkte inzetbaarheid van menskracht (n onderzoeker) laat echter een volledige empirische test van alle indicatoren vanzelfsprekend niet toe. In deze studie zullen wij ons beperken tot de volgende indicatoren:
1. In hoeverre de organisatie en de structuur van bouwnijverheid in Nederland lijken op die in New York; 2. of afpersing, brandstichting, bommeldingen en bomaanslagen, diefstal van bouwmateriaal op grote schaal, geweld tegen en ontvoeringen en liquidaties van aannemers en vakbondsvertegenwoordigers in de bouwnijverheid gebeuren;
3. of op grote schaal fraudes worden gepleegd, gelden verdwijnen;
4. of koppelbazerij bestaat;
5. of veel faillissementen in de bouwnijverheid plaatsvinden;
6. of het gebruikelijk is protectiegelden te betalen;
7. of op grote schaal corruptie plaats vindt van private en publieke opdrachtgevers bij aanbestedingen;
8. of bekende buitenlandse criminele groepen in de bouwnijverheid zijn aangetroffen door opsporings- en
controle-instanties in Nederland of door andere bronnen zijn beschreven.
Gezamenlijk moeten deze indicatoren antwoord geven over de aanwezigheid van de georganiseerde criminaliteit in de bouwnijverheid. De eerste stap is evenwel na te gaan of, en zo ja, in hoeverre de Nederlandse bouwnijverheid qua structuur en organisatie overeenkomt met die van New York.