Openbaar verhoor enqutecommissie
Opsporingsmethoden
Verhoor 20
14 september 1995
Stenografisch verslag van het openbare verhoor van de parlementaire
enqutecommissie opsporingsmethoden op donderdag 14 september
1995 in de vergaderzaal van de Eerste Kamer der Staten-Generaal te Den
Haag
Verhoord worden de heren B.N. Barendregt en H.C.J.M. Theeuwes
Aanvang 15.30 uur
- Voorzitter:
- Van Traa
Aanwezig zijn voorts de leden van de commissie: De Graaf, Koekkoek, Rabbae, Rouvoet en Vos, alsmede
mevrouw Coenen, griffier
- De voorzitter:
Ik heropen de vergadering van de enqutecommissie opsporingsmethoden.
Aan de orde is het verhoor van de heren B.N. Barendregt, geboren 4 juni 1950 te Rotterdam en H.C.J.M.
Theeuwes, geboren 29 juni 1949 te Tilburg.
Mijnheer Barendregt, wilt u opstaan voor het afleggen van de belofte? De door u af te leggen eed luidt: "Ik
beloof dat ik de gehele waarheid en niets dan de waarheid zal zeggen".
- De heer Barendregt:
-
Zo waarlijk helpe mij God almachtig!
- De voorzitter:
Mijnheer Theeuwes, wilt u opstaan voor het afleggen van de belofte? De door u af te leggen eed luidt: "Ik
beloof dat ik de gehele waarheid en niets dan de waarheid zal zeggen".
- De heer Theeuwes:
-
Zo waarlijk helpe mij God almachtig!
- De voorzitter:
Mijnheer Barendregt en mijnheer Theeuwes, hartelijk welkom bij de enqutecommissie. Je zou bijna kunnen
zeggen dat het een afwisselend programma is, aangezien wij toch weer een gedeelte van de
informatiehuishouding met u zullen bespreken, waar we net getracht hebben het grote geheel in de greep te
krijgen.
Mijnheer Barendregt, u bent hoofd van de afdeling cordinatie criminele inlichtingen van de divisie CRI,
mijnheer Theeuwes u bent plaatsvervangend hoofd. Mijnheer Barendregt, wat doet precies het hoofd van de
afdeling cordinatie criminele inlichtingen ACCI van de divisie CRI van het KLPD?
- De heer Barendregt:
-
Inderdaad een mondvol, mijnheer Van Traa. Misschien kan ik even kort schetsen wat de divisie CRI van het
Korps Landelijke politiediensten doet. Dat korps op zich tracht de Nederlandse politie te ondersteunen in de
aanpak van het politiewerk. De CRI is specifiek op het gebied van georganiseerde criminaliteit bezig en tracht
de politie facilitair ondersteunend met kennis ten dienste te staan. Mijn afdeling doet dat wat specifieker op het
gebied van de criminele inlichtingen, nationaal. Wij cordineren, adviseren, doen de internationale
informatie-uitwisseling, hebben meldpunten die actueel ook trachten te cordineren - zowel nationaal als
internationaal - en trachten ook een produkt op het gebied van de kennis op het gebied van CID-werk bij te
dragen en uit te dragen...
- De voorzitter:
Alleen het CID-werk of het totale recherchewerk?
- De heer Barendregt:
-
Het begrip "CID" is door sommigen wat ruim uitgelegd. Ik zit ook aan die kant. Het gaat om de aanpak van de
criminaliteit en de informatiefunctie daarin. Het gaat om criminaliteit, om criminelen, om hun informatie,
althans de informatie over criminelen. Het gaat dus om criminele informatie. De Engelsen zeggen
"intelligence", maar een Nederlands woord hebben wij er eigenlijk niet voor.
- De voorzitter:
"Inlichtingen", toch?
- De heer Barendregt:
-
"Inlichtingen" laat zich wat slecht vertalen. De Amerikanen en Engelsen kijken meer naar de functie van de
informatie en zeggen dat "intelligence" eigenlijk een functie heeft in het gehele recherche-informatieproces.
Bij ons heeft CID-informatie meer de kwalificatie van wat mag je wel en niet vastleggen over personen. Kortom,
als je naar de CID-regeling kijkt, is dat meer in de richting van de privacy dan dat het beschrijft wat de functie is
van de CID.
- De voorzitter:
Wat wij in Nederland weten over criminaliteit, wat de recherche moet weten over criminele inlichtingen, dat is
toch niet alleen wat in de CID zit?
- De heer Barendregt:
-
Dat klopt.
- De voorzitter:
Je mag hopen dat het meer is, bij wijze van spreken.
- De heer Barendregt:
-
Dat klopt, maar daartegenover staat dat volgens sommigen het CID-werk - en ik hoorde dat van de week ook hier
zeggen - genterpreteerd moet worden als af te schermen informatie, alsof bronbescherming de enige reden is
waarom er CID's moeten zijn. De CID-functie is veel breder. Het is dus de informatiefunctie die aan de ene kant
de mogelijkheid biedt om informatie op te slaan en aan de andere kant beperkingen geeft met betrekking tot
de privacybescherming.
- De voorzitter:
Daar komen we nog op. U heeft een nationaal CID-register. Is er nu ook een nationaal rechercheregister, waar
grote zaken in staan, waar afgewikkelde zaken in staan, waar je informatie uit kunt halen over zaken die al
gelopen hebben?
- De heer Barendregt:
-
Ik val toch weer terug op wat wij mogen en niet mogen. Wij mogen informatie vastleggen over personen, mits
dat voldoet aan de criteria van de wetgeving. De Wet en het Besluit politieregisters zegt, dat er CID-registers
mogen zijn. Daarnaast is er harde informatie, historisch vastgestelde informatie...
- De voorzitter:
Dat bedoel ik!
- De heer Barendregt:
-
...die in herkenningdienstsystemen is opgeslagen. De enige mogelijkheid om andere informatie op te slaan, is
in tijdelijke registers: als er ergens een onderzoek draait, mag de informatie in tijdelijke registers worden
opgeslagen. Maar een andere mogelijkheid om informatie over personen op te slaan is er niet, tenzij het
inderdaad open-broninformatie is die door een ieder te verkrijgen is...
- De voorzitter:
Wij hebben de discussie gehad over en met de heer Bovenkerk, die in Amsterdam bepaalde registers heeft
geraadpleegd over criminaliteit binnen de Turkse gemeenschap. Dat heeft u vast gezien. Die was ook gestoeld
op bepaalde registers over zaken die al gedraaid hadden. Dat bedoel ik. Heeft u nu ook van dat soort registers
een overzicht?
- De heer Barendregt:
-
Ik neem aan - ik weet dat niet exact - dat de heer Bovenkerk gekeken heeft naar resultaten, naar extracten van
onderzoek die of in proces-verbaal zijn vermeld of in rapporten of analyses. Maar dat is niet zo zeer een
politieregister. Als hij in politieregisters heeft gekeken, heeft hij kunnen kijken in het HKD-systeem of in een
register van een onderzoek dat op dat moment nog liep of net was afgesloten. Alle andere informatie moet
terecht komen of in het HKS-systeem of in het CID-systeem. (HKD en HKS is hetzelfde. Met beide wordt
Herkenningsdienstsysteem bedoeld.)
- De voorzitter:
En het Minpol-systeem?
- De heer Barendregt:
-
U bedoelt het Multipol-systeem?
- De voorzitter:
Het Multipol-systeem!
- De heer Barendregt:
-
Het bedrijfsprocessensysteem, dat eigenlijk niet is bedoeld voor de opslag van de informatie, althans niet de
recherche-informatie maar waar rapportages kunnen plaatsvinden van bedrijfsprocessen: wie heeft op welke
dag aangifte gedaan en wat voor rapportages zijn daar uitgekomen? Het is niet primair bedoeld als een
recherche-informatieopslagsysteem.
- De voorzitter:
Maar als groot recherche-informatieopslagsysteem heeft u dus het nationale CID-systeem?
- De heer Barendregt:
-
Dat klopt.
- De voorzitter:
Wat kan je daarnaast nog als nationale recherche-opslagsystemen beschouwen?
- De heer Barendregt:
-
Nationaal hebben we nogmaals het HKS-systeem, zij het dat dit een verwijzingssysteem is. Dat verwijst naar de
regio's waar informatie diepgaander te verkrijgen is. We hebben het nationale opsporingsregister, voor
gezochte en vermiste personen en we kennen het Schengen Informatiesysteem, dat in de Schengenlanden als
systeem dient. Als andere systemen, althans privacy-technisch gezien, kunnen wij niet meer registers hebben
dan een tijdelijk register.
- De voorzitter:
Maar dat kunt u ook nog eventueel verlengen door weer een nieuw tijdelijk register aan te leggen?
- De heer Barendregt:
-
Dat kan.
- De voorzitter:
Mijnheer Theeuwes, u bent plaatsvervangend hoofd. Heb ik het goed en houdt u zich speciaal ook met de
uitwisseling met het buitenland bezig?
- De heer Theeuwes:
-
De hele afdeling houdt zich bezig met het...
- De voorzitter:
Dat begrijp ik.
- De heer Theeuwes:
-
Maar inderdaad ben ik op dat terrein vaak de vraagbaak.
- De voorzitter:
U bent ook in uw carrire liaison-officer in Thailand geweest voor de CRI?
- De heer Theeuwes:
-
Ik ben liaison-officer geweest in Thailand en later nog een aantal jaren in Pakistan.
- De voorzitter:
Wat doet een liaison-officer voor de CRI in Thailand en Pakistan, behalve zijn ogen en oren goed open
houden?
- De heer Theeuwes:
-
Hij zal behalve kijken en luisteren in samenspraak met zijn Thaise respectievelijk Pakistaanse collega's
proberen om zicht te krijgen op criminele organisaties, met name organisaties die in de richting van Nederland
bezig zijn met de smokkel van verdovende middelen. We praten hier over stationeringen van liaison-officers in
bronlanden, waar de verdovende middelen vandaan komen.
- De voorzitter:
Doet u daar ook directe recherchefuncties in zo'n land, toen u daar zat?
- De heer Theeuwes:
-
Neen, het woord "liaison" houdt het in feite al in: verbindingsofficier, het rechtstreeks uitoefenen van de
recherchefunctie in de zin van het zelf doen van verhoren, het meegaan met een eventuele arrestatie, komt
niet voor. De liaison-officer is niet bij het daadwerkelijke recherchewerk in die landen betrokken.
- De voorzitter:
Maar een liaison-officer kan wel, zoals we gezien hebben - zij het misschien voor kortere tijd - in dat land een
informant runnen?
- De heer Theeuwes:
-
U gebruikt het woord "runnen". Ik zou dat eraf willen halen. Dan houden we over dat een liaison-officer wel
eens in aanraking komt met een informant in het buitenland. "Runnen" heeft in de Engelse betekenis toch iets
in zich van sturen en dan zit je toch al gauw in de richting van de infiltratie. Daar is hier al uitgebreid over
gesproken. Ik zou het eerder willen noemen een gesprek met iemand, die zich op een Nederlandse
vertegenwoordiging in het buitenland waarvan bekend is dat er een liaison-officer zit - en wij zijn daar vrij open
in - met een verhaal meldt dat hij wel kwijt wil maar die toch anoniem wenst te blijven.
- De voorzitter:
Wat doet u met zo'n verhaal?
- De heer Theeuwes:
-
Zo'n verhaal hoor ik aan. Het is natuurlijk een tijd geleden dat ik dat gedaan heb en ik rapporteer de inhoud,
voor zover relevant en voor zover die kan aansluiten bij een Nederlands onderzoek richting Nederland.
- De voorzitter:
Wanneer wordt iemand nu bij de CRI als informant ingeschreven in zo'n situatie?
- De heer Theeuwes:
-
In zo'n situatie vindt een inschrijving plaats bij de CRI, waarbij aan het hoofd van de afdeling, in dit geval de
heer Barendregt, bekend wordt gemaakt wie het is die zich met een hoeveelheid informatie gemeld heeft. Dat
is een zogenaamd informantendossier A. Vervolgens komt de informatie van die informant in aanvulling op die
personalia richting Nederland en komt in een apart dossier terecht. Ik noem hem echter "getuige", omdat ik het
"runnen" er even af wilde halen.
- De voorzitter:
Maar het is toch geen getuige, want hij wil het voorlopig alleen aan u vertellen.
- De heer Theeuwes:
-
Hij wenst anoniem te blijven en op datzelfde moment zou je kunnen zeggen, dat er sprake is van een
informant. Ik wilde echter even een onderscheid maken tussen het luisteren naar een verhaal in het buitenland
dat op een liaison-officer afkomt en het "runnen" van een informant in het buitenland. Ik denk, dat daar een
wezenlijk verschil tussen zit.
- De voorzitter:
Hoeveel personen zijn er op dit moment bij de CRI geregistreerd als "informant" met wie in het buitenland door
liaison-officers wordt gesproken?
- De heer Theeuwes:
-
Ik zou u dat aantal niet specifiek kunnen geven. Dan moeten we dat even optellen. Ik vraag me echter af of dat
cijfermateriaal niet al aan u is verstrekt.
- De voorzitter:
Zijn dat er tientallen? We hebben dat cijfermateriaal niet exact.
- De heer Barendregt:
-
Mag ik misschien antwoorden? Het zijn er wat minder dan 20, die ingeschreven staan. Een beperkt aantal
daarvan is op dit moment actief, althans levert informatie die actueel interessant is. Een informant die
ingeschreven staat, is op zichzelf en ook vanuit de cordinatierol... hij kan zich ook in andere landen
aandienen of zelfs in Nederland... om die gegevens vast te houden ter cordinatie. Wij coderen ook
informanten in een coderingssysteem om doublures te voorkomen en om te cordineren. Het aantal actuele
informanten is echter op de vingers van n hand te tellen die op dit moment voor de CRI informatie
produceren.
- De voorzitter:
Worden ze ook gestuurd?
- De heer Barendregt:
-
Wij sturen niet, althans wij sturen in de zin... Daarmee geef ik tevens aan, dat wij niet zelfstandig operationeel
runnen en zeker niet in het buitenland. Dat zouden wij, omgekeerd, het buitenland ook niet in dank afnemen
als zij in Nederland informanten runnen zonder dat wij dat weten...
- De voorzitter:
Daar komen we nog op terug!
- De heer Barendregt:
-
...het is een situatie waarin wij of samenwerken met het betreffende land, sterker nog, waarin wij informanten
die zich bij ons aandienen zich eventueel overgeven aan de lokale autoriteiten of het geeft de situatie, dat het
inderdaad voor de Nederlandse situatie direct interessant is. Dan zoeken wij een competente, een
verantwoordelijke recherchechef of CID-chef of een CID-officier van justitie, na overigens de zaak besproken te
hebben - in dit geval - met de landelijke officier van justitie of wij inderdaad aan de hand van de informatie
die wordt geboden met zo'n persoon in zee willen gaan. Wij toetsen aan de hand van de bekende criteria zoals
rechtmatigheid etcetera. Als zo'n informant inderdaad blijft komen aan die post in het buitenland, hebben wij
de praktische invalshoek waarin wij de contacten onderhouden, maar onder verantwoordelijkheid van een
lokale CID-chef.
- De voorzitter:
In Nederland?
- De heer Barendregt:
-
Nee, ook in het buitenland.
- De voorzitter:
Maar in het buitenland heb je toch geen CID-chefs, want je hebt er geen CID?
- De heer Barendregt:
-
Nee, maar de instructies die wij geven... de sturing op zich vindt dus niet door ons plaats. Als instructies worden
gegeven, proberen wij in de eerste plaats die informant direct te koppelen aan de CID. Gelet op de reisafstand
en de kosten kan gevraagd worden om nog even de contacten te onderhouden. Wordt het echt operationeel en
is er echt sprake van runnen, van inzetten van de informant, dan is het de regionale CID die de contacten
onderhoudt. Dan kunnen wij daarin hooguit nog assisteren.
- De voorzitter:
De Nederlandse CID waar zo'n zaak speelt. U assisteert dan ook nog?
- De heer Barendregt:
-
Dat kan. Het is ook mogelijk dat de contacten worden overgenomen. Dat heb ik het liefste.
- De heer Vos:
-
De heer Theeuwes heeft als liaison-officier eraan gewerkt dat informatie van de informanten in dossiers terecht
komt. Komt die informatie ook weer uit de dossiers? Is er sprake van een bepaalde gretigheid in Nederland om
van die informatie gebruik te maken?
- De heer Theeuwes:
-
Uiteraard. Ik schetste de beginfase waarbij in het buitenland een zaak begint en de vervolgfase waarbij collega
Barendregt aangaf hoe zoiets aan de regionale CID, waar de betrokken zaak thuishoort, wordt overgedragen.
Dit betekent dat de informatie uiteindelijk terecht komt bij de behandelende regionale CID en dus door de CRI
wordt overgedragen aan de regiochef.
- De heer Vos:
-
Komt de informatie bij de regionale CID opnieuw in een dossier of wordt er vaak gebruik van gemaakt? Is er
interactie tussen wat u zoekt en wat wordt gebruikt?
- De heer Theeuwes:
-
Op het moment waarop de informant wordt overgenomen door de regio wordt het geheel overgedragen. Je
kunt stellen dat er een soort slapend dossier bij de CRI aanwezig blijft. Via de CRI is het begonnen en het
dossier blijft daar. De informant gaat echter met personalia en informatie naar de regio die de zaak voortzet.
- De voorzitter:
Het kan enige tijd duren.
- De heer Theeuwes:
-
Dat kan, bijvoorbeeld wanneer niet onmiddellijk bekend is welke regio in aanmerking komt om de zaak voort te
zetten.
- De voorzitter:
Komt het begin van de drugslijn hiermee duidelijk in beeld? Of wordt de liaison-officier in het buitenland
uitgeprobeerd en bekijkt men of via u een pakje kan worden gestuurd dat zonder bezwaar hier bezorgd wordt?
Hebt u via die informanten het begin van grote zaken meegemaakt die hier een rol speelden?
- De heer Theeuwes:
-
Ik heb in het buitenland wel eens een keer aan het begin van zo'n zaak gezeten die in Nederland een vervolg
heeft gekregen.
- De voorzitter:
Dat begrijp ik, maar bent u ook het begin van de lijnen van de grote groepen waarover wij hier spreken
tegengekomen?
- De heer Theeuwes:
-
Ja, maar dat hoeft niet te beginnen met een informantenverhaal. Er zijn bijvoorbeeld organisaties onderzocht
in samenwerking met de Thaise politie naar aanleiding van informatie die van een heel andere plek ter wereld
kwam. De Royal Hongkong-police, waar wij in Thailand redelijk veel zaken mee deden, gaf bijvoorbeeld aan
dat men van een informant hoorde dat een paar koeriers onderweg waren naar Bangkok om herone op te
halen die vervolgens naar Nederland moest worden getransporteerd. Het logische gevolg van die informatie
was dat, gezien de Nederlandse betrokkenheid, de Nederlandse liaison-officier daarbij werd ingeschakeld. In
samenwerking met de Thaise politie werd geprobeerd de koeriers in Bangkok of elders op te sporen om vast te
stellen op welk tijdstip ze naar Nederland zouden vertrekken.
- De voorzitter:
Hebt u wel eens aan het begin van een gecontroleerde afleveringslijn gezeten?
- De heer Theeuwes:
-
Ja, ik heb wel eens aan het begin van een gecontroleerde afleveringslijn gezeten.
- De voorzitter:
Met grotere hoeveelheden?
- De heer Theeuwes:
-
Ook met grotere hoeveelheden.
- De voorzitter:
Hebt u ook wel eens aan het begin van een gecontroleerde doorleveringslijn gezeten? Ik doel op de
doorlevering waarbij grotere hoeveelheden in het milieu verdwijnen.
- De heer Theeuwes:
-
Neen. Ik heb daar geen ervaring mee, maar ik spreek over een periode waarin ik liaison-officier was en dat
speelde zich allemaal af voor 1991.
- De voorzitter:
Is daarna nog bekend geworden dat bijvoorbeeld via de CRI informanten gerund zijn die in het buitenland die
rol gespeeld hebben?
- De heer Theeuwes:
-
U vraagt mij of ik persoonlijk kennis draag van een informantentraject dat in het buitenland is ontstaan waar de
CRI bij betrokken is en waar in Nederland als resultaat daarvan een gecontroleerde doorlevering heeft
plaatsgevonden.
- De voorzitter:
Ik vroeg u of u weet of na die periode ook in het buitenland informanten via de CRI gewerkt hebben om die
grootste trajecten tot stand te brengen waarbij grotere partijen op de markt verdwijnen.
- De heer Theeuwes:
-
Neen, daar draag ik geen kennis van. Wel van gecontroleerde aflevering met het uiteindelijk doel om in
Nederland tot arrestatie en in beslag name over te gaan, niet van een gecontroleerde doorlevering.
- De voorzitter:
Kunt u mij zeggen om welke regio's in Nederland voor dat eerste geval het ging?
- De heer Theeuwes:
-
Over welke periode?
- De voorzitter:
Naar welke regio's hebben in de periode van 1991 tot 1994 die gecontroleerde afleveringen plaatsgevonden?
Was de CRI daarbij betrokken en vond dit plaats via de liaison-officier in het buitenland?
- De heer Theeuwes:
-
Ik denk dat er heel wat regio's bij betrokken zijn geweest in allerlei zaken.
- De voorzitter:
Het zijn maar 20 mensen en dat zijn er niet zo veel. Waar heeft zich dit in Nederland afgespeeld?
- De heer Barendregt:
-
U bedoelt: eigen informanten?
- De voorzitter:
Ja, die dus ook een rol gespeeld hebben in het onderzoek in de periode van 1991 tot 1994 in Nederland.
Welke korpsen waren hierbij betrokken?
- De heer Theeuwes:
-
Ik kan u daarop uit eigen wetenschap geen antwoord geven.
- De heer Barendregt:
-
Ik denk diep na. Als voorbeeld noem ik een Pakistaanse informant die zich aandient. Aan de hand van zijn
informatie vindt een levering richting Nederland plaats die op Schiphol in beslag wordt genomen. Ook kan een
onderzoek in Amsterdam plaatsvinden na die aflevering. Op zich is dit een gecontroleerde levering. Daar
bestaan vele zaken van. Het gaat dan niet specifiek om Pakistan. Internationaal is dat core-business. We
proberen samen te werken. Er kan een "eigen informant" tussen zitten, maar ik heb daar geen concreet
voorbeeld van. Het zal echter ongetwijfeld gebeurd zijn.
- De voorzitter:
Nu kennen wij de regio Amsterdam en Schiphol, de regio Kennemerland. Is een van die regio's betrokken bij
grotere zaken die zich hebben voorgedaan?
- De heer Barendregt:
-
Niet met CRI-informanten.
- De voorzitter:
Noch in Kennemerland, noch in Amsterdam of Utrecht?
- De heer Barendregt:
-
Neen.
- De voorzitter:
U zegt dat het kleiner goed is?
- De heer Barendregt:
-
U bedoelt of de CRI daarbij actief heeft meegedaan. In dit soort situaties waar dat al te voorzien is, nemen we
al vrij snel afscheid van de informant. Wij dragen die over. Kortom, het operationele traject vindt plaats. Wij
horen de afloop, maar feitelijk deelnemen en de keuze maken om een gecontroleerde levering te doen doet
de CRI niet. Zeker in het verleden deed ook de landelijke officier dat niet.
- De voorzitter:
Bent u betrokken geweest bij het Delta-traject?
- De heer Barendregt:
-
Neen.
- De voorzitter:
En de Bever-zaak?
- De heer Barendregt:
-
Neen, niet in het informatietraject. Wij "lopen de zaken bij", zoals wij dat noemen. Wij hebben wetenschap van
de zaken en soms van de methodieken, hoewel de korpsen niet verplicht zijn om ons dat te melden. Via de lijn
van onze verbindingsmensen in het land, u weet dat wij vijf vestigingen hebben waar vertegenwoordigers van
de NCD aanwezig zijn, weten wij van trajecten af. De kennis heb ik uit indirecte zin. Ik ben niet concreet
betrokken geweest bij de zaken.
- De heer Rouvoet:
-
Ik leid uit uw antwoorden af dat bij de Bever-zaak een andere betrokkenheid is geweest dan bij het IRT. U zei
dat u niet bij het IRT en bij de Bever-zaak, daar waar het om het informatietraject gaat, betrokken bent
geweest.
- De heer Barendregt:
-
Wij hebben met het voormalige IRT pas in een later stadium afspraken gemaakt over informatie-uitwisseling.
Het IRT heeft zijn onderzoeken sterk afgeschermd, die werden gekenmerkt als embargo-onderzoeken. Ik heb ook
in het voorgesprek aangegeven dat ik een aantal gesprekken met de toenmalige teamleider heb gehad om
goede afspraken te maken over de informatieuitwisseling. Die afspraken zijn gemaakt, maar dat wil niet zeggen
dat ik mensen in het team had die precies wisten wat daar plaatsvond. De Bever-zaak is voor mij iets meer open
geweest, maar dat was toch ook vrij beperkt. Vaak hoorde ik dingen achteraf. Kortom, met het IRT hebben wij
voor de informatieuitwisseling ter cordinatie afspraken gemaakt over aanlevering van de subjecten en de
onderzoeken. Dit is iets anders dan daadwerkelijk meedoen aan trajecten van CID-matig werken.
- De heer Koekkoek:
-
Vernam u in uw tijd van liaison-officier altijd wat er met de informatie of informant gebeurde?
- De heer Theeuwes:
-
Ik had daar uiteraard altijd professionele belangstelling voor. Als ik er niets van hoorde, vroeg ik ernaar.
- De heer Koekkoek:
-
En gebeurde er altijd iets mee?
- De heer Theeuwes:
-
Er gebeurde niet altijd wat met de informatie die in het buitenland tot stand kwam, al of niet verkregen van een
informant of ontstaan uit samenwerkingsvormen in het buitenland.
- De heer Koekkoek:
-
Gebeurde er vaak niets mee?
- De heer Theeuwes:
-
De klacht van de liaison-officieren van de CRI in het algemeen is dat er met de informatie niet altijd op een
adequate wijze in Nederland zaken werden gestart.
- De heer Koekkoek:
-
Mijnheer Barendregt, hebt u een verklaring voor het geen gevolg geven aan relevante informatie uit het
buitenland?
- De heer Barendregt:
-
Dat is de bekende prioriteitstelling. Het gaat om de mogelijkheid om, zeker in het westen van het land waar
vele zaken internationale kanten hebben, naast het aanbod van zaken daar prioriteit aan te geven. Wij
proberen om de zaak daar neer te leggen en een aanpak te verkrijgen. Ook via de landelijke officier van justitie
en het contact met het lokale OM vindt overleg plaats. Voor ons is het uitgangspunt, zeker vanuit de positie van
de CRI, dat internationale rechtshulpverzoeken in principe niet genegeerd kunnen worden. Er bestaat wat
drang van onze kant, maar niet meer dan dat. Dit komt overigens niet elke dag voor. Er zijn vele internationale
rechtshulpverzoeken, maar die variren van het navragen van een kenteken tot ingewikkelde onderzoeken.
- De heer Koekkoek:
-
Daar doelde ik niet op. Ik doelde op informanten die aangedragen worden of op relevante informatie uit het
buitenland waar, volgens de heer Theeuwes, vaak niets mee gebeurt. Wat doet u eraan om die informatie zo te
brengen dat men de gelegenheid krijgt om er iets mee te doen?
- De heer Barendregt:
-
Wij leggen de informatie daar neer. Hoewel het een beperkt effect op dat moment heeft, betekent dit dat de
regio weet dat er informatie is die voor die regio van belang is. Als het op dat moment niet mogelijk is om tot
aanpak over te gaan, dan is dit wellicht in de toekomst wel mogelijk. Een kenmerkende functie van de CID is
dat informatie die voor de toekomst van belang is wordt vastgelegd.
- De voorzitter:
Ik sluit dit punt af met de constatering dat wij vaak het onderzoek in de haven in Nederland starten en dat van
die informatie te weinig gebruik wordt gemaakt. Ik wil terug naar wat u zei over het IRT en eventueel de
Bever-zaak. Dit is een indicatie dat niet alle regio's u de informatie geven die u nodig hebt.
- De heer Barendregt:
-
Ik zou zeggen, dat het een aantal jaren geleden in die mate het geval was. De situatie is sterk verbeterd. Dat
heeft alles te maken met...
- De voorzitter:
Maar ik wilde even terug naar het verleden. Het was dus zo. Wat kreeg u niet van het IRT?
- De heer Barendregt:
-
Er was een CRI-participatie in het IRT, in de begintijd. Na nadrukkelijke afspraken met de teamleiding wist de
CRI'er op zich wel wat er aan de hand was, maar de informatie mocht maar in heel beperkte mate in de
CRI-systemen worden opgeslagen. Op het moment dat ik aantrad als hoofd stemde mij dat ontevreden. Ik heb
toen actie ondernomen om die uitwisseling op gang te brengen. Wij hadden in feite een eenrichtingverkeer
met het IRT: het IRT verwachtte wel van de CRI dat wij aan de hand van hits in onze systemen alle informatie
richting IRT brachten - ik druk mij vrij sterk uit; dat besef ik - maar andersom lag er toch een bepaalde barrire
en die barrire heb ik in goed overleg met de heer Lith, met wie ik uitstekend heb samengewerkt, geslecht.
- De voorzitter:
Kreeg u van Kennemerland in de IRT ook alle informatie?
- De heer Barendregt:
-
De CRI krijgt nooit alle informatie want het is in de eerste plaats bijna ondoenlijk om alle informatie te krijgen
die een regio op regionaal niveau opslaat. Ook automatiseringstechnisch is dat al onmogelijk. In de tweede
plaats hebben wij al afspraken gemaakt over de relevante informatie. Sterker nog: uit de CID-regeling blijkt, dat
die informatie die van bovenregionaal belang is, gemeld moet worden. Dat gebeurt nog steeds niet
voldoende, moet ik zeggen.
- De voorzitter:
Kreeg u - om dit nu als voorbeeld te nemen - van het IRT de relevante CID-informatie?
- De heer Barendregt:
-
Ik kreeg de informatie over de subjecten, die onderwerp van onderzoek waren en ik kreeg de onderzoeken op
zich. Ik kreeg voldoende informatie om te cordineren.
- De voorzitter:
Maar niet de onderliggende CID-informatie.
- De heer Barendregt:
-
Meestal niet, nee.
- De voorzitter:
Wist u het informantendossier daar? Had u dat?
- De heer Barendregt:
-
Van het IRT, bedoelt u?
- De voorzitter:
Ja, de informanten. Waren die aangeleverd?
- De heer Barendregt:
-
Ja, maar dan moet ik even nuanceren. Wij kennen een informantencoderingssysteem bij de CID. Dat betekent,
dat er gecodeerd informanten worden aangeleverd. Of ik daarbij de informanten van het IRT heb gehad, weet
ik niet, omdat het IRT geen eigen CID had.
- De voorzitter:
Maar kreeg u van de CID Kennemerland de informantencodes aangeleverd?
- De heer Barendregt:
-
Niet in die tijd. Ik denk nu even na of dat het geval was. Niet in die tijd. Kennemerland is wat dat betreft een
slechte leverancier geweest van de NCID.
- De voorzitter:
Hoeveel slechte leveranciers waren er nog meer?
- De heer Barendregt:
-
In die tijd, maar dan praat ik echt over de opbouw van de CID, waren dat met name de grote korpsen.
Amsterdam had daar problemen mee.
- De voorzitter:
Welke jaren spreken we nu?
- De heer Barendregt:
-
Ik ben er in 1991 begonnen en Amsterdam was voor de landelijke CID op dat moment toch een min of meer
blinde vlek.
- De voorzitter:
Amsterdam, Kennemerland. Dan gaan we verder?
- De heer Barendregt:
-
Dat zijn wel ongeveer degenen die eruit sprongen. De rest... varirend. Nu zit ik in de situatie dat we alle
CID-subjecten krijgen. Ik wil dus niet verwijten naar die regio's toe, dat men niet heeft aangeleverd omdat men
niet wilde maar voor welke regio's het ook onmogelijk was om aan te leveren. Men had een organisatie die dat
niet aankon. Men had nog niet de computersystemen. Dus het voldoen aan de regeling om de CID te
informeren, sterker nog om de verplichting om dat te doen, staat pas nu in de regeling van 1995.
- De voorzitter:
Nu staat in de regeling CID dat de regionale CID's gegevens omtrent de CID-subjecten moeten aanleveren.
Althans, van die waarvan het van nationale betekenis is.
- De heer Barendregt:
-
Ja.
- De voorzitter:
Doen alle CID's dat?
- De heer Barendregt:
-
Alle CID's leveren nu hun informatie aan. Er zijn dus geen regio's meer die niet aanleveren. Op het gebied van
de informantencoderingssystemen mis ik nog vijf of zes regio's.
- De voorzitter:
Wie mist u nog?
- De heer Barendregt:
-
Dan moet ik even kijken... Ik mis op dit moment nog de Gelderland-Midden CID; de Noord-Holland noord
regionale CID; met de Midden- en West-Brabant CID is de afspraak gemaakt dat zij zouden aanleveren in week
37, als ik het goed heb; ik mis Brabant-Zuidoost, Limburg-Noord en Flevoland. Dat is dus op het gebied van de
aanlevering van gecodeerde informanten.
- De voorzitter:
Heeft u in het nationale systeem enig zicht of alle belangrijke CID-subjecten, dus CID-subjecten van nationaal
belang, ook aangeleverd worden?
- De heer Barendregt:
-
De regeling zegt, dat alle CID-subjecten moeten worden aangeleverd. Dat hebben wij inmiddels
geautomatiseerd. Er zijn goede afspraken gemaakt met de regio's en zij leveren nu...
- De voorzitter:
En dat loopt nu automatisch bij iedereen?
- De heer Barendregt:
-
Dat loopt nu automatisch bij iedereen. Ook de laatste regio... Kennemerland heeft aangeleverd.
- De voorzitter:
Dat is de laatste?
- De heer Barendregt:
-
Dat is de laatste geweest.
- De voorzitter:
U krijgt dus alle CID-subjecten die erin staan?
- De heer Barendregt:
-
Ja.
- De voorzitter:
En hoe maakt u dan de keuze wat u verder in uw eigen systeem opslaat?
- De heer Barendregt:
-
Wij krijgen op jaarbasis zo'n 15.000 - schat ik - informatierapporten, niet alleen rechtstreeks van de CID maar
ook via onze eigen mensen, die contact hebben met de CID...
- De voorzitter:
In de zogenaamde ARI's?
- De heer Barendregt:
-
De Afdelingen Recherche Informatie in het land, onze vijf satellieten die heel dicht bij de politie zitten, met
name onze contactmensen bij de CID's. Die leveren de informatie aan. Mijn schatting is - we hebben wel eens
wat steekproeven genomen - dat zo'n 2000 3000 rapporten van die 15.000 niet in het systeem belanden
omdat de informatie er f al inzit - dubbele informatie is niet interessant om op te slaan - f omdat de kwaliteit
van de informatie nog niet voldoende is. Wij trachten goede afspraken met de regio's te maken om de kwaliteit
te verbeteren. Dat lukt gelukkig steeds beter.
- De voorzitter:
Er zitten bij u analisten die lezen wat er binnenkomt, neem ik aan?
- De heer Barendregt:
-
Het zijn documentalisten.
- De voorzitter:
Documentalisten!
- De heer Barendregt:
-
Ook recherchemensen, die met een blik vanuit hun opsporingskennis kijken naar de relevantie van de
informatie. Die besluiten per taakgebied om de informatie op te slaan. Ik heb zes taakgebieden binnen mijn
afdeling.
- De voorzitter:
Hoeveel wordt er ongeveer teruggestuurd, omdat bijvoorbeeld de codering ontbreekt? Dat wil zeggen dat er
niet bijstaat hoe betrouwbaar het is?
- De heer Barendregt:
-
Ik durf geen exact aantal te geven. Wel durf ik te zeggen, dat het steeds minder wordt. Wij hebben flink
genvesteerd in de CID Nederland om met name dat soort afspraken te maken op themadagen, in bilaterale
contacten en in onze contacten via de ARI's, de LCID-AVA's, de assistentie-verbindingsambtenaren.
Langzamerhand is ook het besef in CID Nederland gegroeid, dat we moeten trachten om daar standaardisatie
in te krijgen en ons aan de kwaliteit te houden. Dat is de kracht van de CID-structuur.
- De voorzitter:
Wij hebben hier een cijfer, dat 25% van de informatie naar de regio's wordt teruggestuurd omdat de codering
miste of omdat het belang van de informatie regionaal is.
- De heer Barendregt:
-
Dat bedoel ik, dat van die 15.000 dossiers er 3000 of misschien 3500...
- De heer Theeuwes:
-
Dat percentage, daarbij refereert u waarschijnlijk aan het jaarverslag 1993 of 1994?
- De voorzitter:
Dat kan een van beide jaren zijn.
- De heer Theeuwes:
-
Maar ook sinds die tijd... de laatste anderhalf jaar is er vreselijk veel ten goede veranderd, niet in de laatste
plaats omdat langzaam maar zeker na de reorganisatieslag bij de Nederlandse politie de regionale CID's
steeds beter zijn gaan functioneren en omdat de automatiseringssystemen die de CID Nederland gebruikt de
individuele rapporteurs verplichten om die coderingen bij hun rapportages mee te geven. Dus het cijfer van
25% terug zal nu misschien nog maar 5% zijn. Het is kwalitatief een stuk beter geworden.
- De voorzitter:
Als we de enqute afsluiten, zullen we u terugvragen om het cijfer te verbeteren! Hoeveel CID-subjecten staan
er bij u opgeslagen?
- De heer Theeuwes:
-
Ik dacht, dat het er rond de 55.000 waren.
- De heer Barendregt:
-
Iets meer, inmiddels.
- De heer Theeuwes:
-
Iets meer?
- De heer Barendregt:
-
Ja, tussen de 55.000 en de 60.000. Dat fluctueert omdat de aanlevering steeds verschillend is.
- De voorzitter:
Controleert u zelf dan nog of dat rechtmatig is dat ze als CID-subject zijn aangemerkt of niet?
- De heer Barendregt:
-
Nee. Er is geen controle in de zin, dat bij elk CID-subject of in een steekproef wordt gevraagd of dit rechtmatig
is. Dat is de verantwoordelijkheid van de regio's. De CID-structuur en ook het aanleveren aan de NCID is een
bottom-up-situatie: de verantwoordelijkheid voor het benoemen van regionale CID-subjecten ligt bij de regio,
tenzij wij expliciet van mening zijn dat de informatie eruit moet. Dat is natuurlijk een uitzondering; dat is nog
nooit voorgekomen.
- De voorzitter:
Kunt u uitleggen wat in feite in die beroemde CID-informatie staat over die subjecten?
- De heer Barendregt:
-
Van alles.
- De voorzitter:
Kunt u gewoon eens een voorbeeld geven? Als wij CID-informatie zien, wat staat er dan? Omdat er toch
eigenlijk iets anders staat dan de CID-regeling doet vermoeden, namelijk alsof het allemaal keurige lijstjes zijn
die keurig zouden zijn ingevuld. Dat is toch niet zo?
- De heer Barendregt:
-
Nee, afhankelijk van het systeem. Wij werken met een vrije-tekstsysteem en nemen eigenlijk n-op-n
informatie over. Weliswaar qua kwaliteit verbeterd, maar dat betekent dat in document en informatie
inlichtingen staan, informatie staat - en dat kan heel divers zijn - over die subjecten. Het meest voorkomende is,
dat zij in de handel in verdovende middelen zitten. Ongeveer 50% van de informatie gaat over verdovende
middelen. Het kan ook over andere vormen van criminaliteit gaan.
- De voorzitter:
Maar het staat er ook veel specifieker. Bijvoorbeeld: een goede bron zegt dat Koekkoek Van Traa ontmoet om
hem een pakje over te geven rond 19.12 uur, alwaar hij gezien is in een Mercedes 300 met het kenteken
XP-30-YB, die toebehoorde aan Barendregt voornoemd, geboren - wanneer bent u geboren? - 1950 te
Rotterdam. Zo staat het er toch?
- De heer Barendregt:
-
Het is op zichzelf informatie die regionaal of lokaal van belang is en voor de CRI minder relevant is hoewel het
cordineren op met name locaties, kentekens van auto's, telefoonnummers, namen wl interessant is. Stelt u
zich voor: in het kader van een grensoverschrijdende observatie dient zich een Duits verzoek aan waarin een
kenteken wordt genoemd of een telefoonnummer, dan is het weer wel relevant.
- De voorzitter:
Maar wat u aan de andere kant niet heeft, is dat u twee pagina's kunt uitdraaien als iemand bij u komt en zou
willen weten wat voor een man de heer Jansen is. Dat hebt u in feite niet.
- De heer Barendregt:
-
Wij hebben dat nu niet, maar de belangrijkste functie nu van de nationale CID is de verwijzing en de
cordinatie. Wij weten dus waar de informatie is. Wij zijn daarnaast de basis voor beelden rond de criminaliteit,
hoewel - even een zijstap maar toch belangrijk - de landelijke inventarisatie niet gebaseerd kan worden op het
nationale CID-systeem. Daar is het te incompleet voor. Wat wij in de toekomst willen, is wel dit soort beelden
geven, zeker over een top X-100. Wij willen afspraken maken met de Nederlandse politie om met name op
nationaal niveau, en zeker nationaal in relatie tot internationaal, een voortdurende scan te maken. Wij
noemen het monitoren.
- De voorzitter:
Maar de top 100. Wie worden bij u de top 100?
- De heer Barendregt:
-
De criteria daarvoor moeten wij nog ontwikkelen, maar u kunt zich voorstellen dat...
- De voorzitter:
De mensen die er het meest in voorkomen?
- De heer Barendregt:
-
De mensen die zich inderdaad schuldig maken aan die vormen van criminaliteit die hoog scoren.
- De voorzitter:
Maar nu is het toch vrij toevallig of ik er nu veel in voorkom of weinig.
- De heer Barendregt:
-
Dat zou niet... ja...
- De voorzitter:
Als ik namelijk veel geobserveerd word en als ik een goed aantal informanten tegen mij aan heb zitten, kom ik
er veel in voor c.q. als uit een andere zaak over de tap allerlei interessante informatie komt, kom ik er veel in
voor, maar als ik het slim aanpak natuurlijk veel minder.
- De heer Barendregt:
-
Ja kijk, een "dark number" bedoelt u. U kunt mij niet vragen welke criminelen er rondlopen die ik niet ken. Met
andere woorden...
- De voorzitter:
Ik kan het wel vragen maar u weet het niet.
- De heer Barendregt:
-
Ik weet het antwoord niet, inderdaad. Informatie ontstaat en ik denk niet, dat er ondanks het feit dat er zich op
het gebied van verdovende middelen veel aandient... ook informanten; ik hoor wel eens dat wij het op dat
gebied niet aankunnen... de informatiepositie is voldoende...
- De voorzitter:
"Informatiepositie" is zo'n politiejargonwoord. Het heeft twee betekenissen.
- De heer Barendregt:
-
Een positie in het criminele milieu middels een informant. Dat wordt ermee bedoeld. Dus een bron in het
criminele milieu. Dat kan op diverse lagen, zoals u weet. Dat op zich is nog geen garantie natuurlijk, dat wij
met die vorm van criminaliteit de criminaliteit gemiddeld scannen die belangrijk zal zijn. Vandaar ook de
pogingen om ook op andere terreinen de informatieposities te creren.
- De voorzitter:
Nu hebben we ook nog een systeem van grijze-velders. Wat is een grijze-velder?
- De heer Barendregt:
-
Een grijze-velder? Puur formeel: de regeling zegt, ik zal het proberen te omschrijven, dat er informatie kan zijn
over personen, waar je nog niet precies zeker van weet of minder zeker van bent dat het kan leiden tot
benoeming als CID-subject, dat wil zeggen de criteria van ernstige criminaliteit, betrokkenheid etcetera waar
toch de gemiddelde politieman of -vrouw zegt dat die informatie niet moet worden weggegooid. Die belandt
dus in een zakboekje of een PC. Om dat te voorkomen - dat is althans de bedoeling geweest om dit zo te
regelen - is gezegd, dat dit een grijze-veldsubject wordt, althans dat de mogelijkheid daartoe gecreerd wordt
om de waarborgen maximaal te maken voor bescherming van die gegevens. Dat betekent, dat die gegevens
een halfjaar mogen worden bewaard en de CID eigenlijk de verplichting heeft om actief te kijken of er
informatie te krijgen is die het beeld bevestigt.
- De voorzitter:
Hoeveel grijze-veldsubjecten heeft u in Nederland?
- De heer Barendregt:
-
Dat weet ik niet. Dat antwoord moet ik u schuldig blijven. Dan zou ik in de computer moeten kijken. Een
grijze-veldsubject is overigens iets wat sinds april formeel in de regeling staat.
- De voorzitter:
Maar het bestond al eerder. Het werd al eerder zo opgeslagen.
- De heer Barendregt:
-
Het werd door de regio's opgeslagen omdat er in 1991 een regeling was, die in concept gereed was maar niet
is afgekondigd omdat de reorganisatie van de politie voor de deur stond. Wij hebben toen afgesproken om te
handelen conform het grijze veld. Er is daarmee ook op privacy-gebied - het is dus op zich niet onrechtmatig
geweest - wel een model-privacyreglement voor gekomen. Pas sinds korte tijd hebben wij in de
CID-subjectenindex de grijze-veldvermelding. Via een druk op de knop zou ik het kunnen zien, maar ik ken het
getal niet.
- De voorzitter:
Het zijn er ongeveer 8000. Wanneer er informatie over je bestaat, word je grijze velder. Kom je in zes
maanden niet terug, dan verdwijn je weer uit de bak. Kom je tweemaal in zes maanden voor, dan word je
CID-subject. Is dat de praktische regel?
- De heer Barendregt:
-
Het is heel lastig om de criteria voor CID-subject in de praktijk te interpreteren. De regel spreekt over "ernstige
inbreuk op de rechtsorde". Wij kennen n rechtsorde in Nederland, maar de inbreuk daarop kan zeer divers
zijn. Kortom, er kan regionaal en lokaal verschil zijn wat betreft de inbreuk. Je moet al een bandbreedte
hanteren, voordat je tot benoeming kunt overgaan. Er zijn regio's die via een puntensysteem proberen om de
zwaarte van het feit in relatie tot de persoon in kaart te brengen. Wij hebben met elkaar gepoogd om de criteria
landelijk vast te stellen, maar dat is niet gelukt omdat het heel lastig is. Dit betekent dat de registerbeheerder
vanuit zijn verantwoordelijkheid voor de privacy de taak heeft om daarop toe te zien en steeds te bekijken of
het rechtmatig is. Terugkomend op uw vraag of dit gebeurt, moet ik zeggen dat ik het niet weet. Het gebeurt in
ieder geval niet bij de CRI. Een grijze-veldobject kan een opstap zijn, maar het is een veilige opstap.
- De voorzitter:
Wilt u de praktijk tegenspreken dat wanneer je een keer gemeld bent, je dan grijze-velder wordt en wanneer je
tweemaal of meer gemeld bent, je CID-subject wordt?
- De heer Barendregt:
-
Ik spreek dat niet tegen. Ik weet dat het in het land heel divers is.
- De voorzitter:
Kunt een andere praktijk aangeven die dezelfde eenvoudige regels heeft? Wij hebben het bij verschillende
regio's nagevraagd.
- De heer Rouvoet:
-
De ernst van het feit lijkt er bij de tweede melding niet veel toe te doen.
- De voorzitter:
Het is meer de kwantiteit dan dat het er veel toe doet.
- De heer Barendregt:
-
In mijn optiek is dit niet de bedoeling van de regeling. Tweemaal dezelfde informatie mag natuurlijk niet
zwaarder wegen. Dit geldt hooguit wanneer het een bevestiging is van die informatie. Dan heb je van twee
kanten informatie die kan leiden tot de hardheid van deze informatie. Dan kan een reden zijn.
- De voorzitter:
Hoe goed wordt nu nagegaan of je in dat systeem komt of niet. Als je eenmaal een CID-subject bent, kom je er
niet gauw vanaf. Je sleept ook veel contacten van je mee die op zichzelf misschien weinig met je criminele
handel en wandel te maken hebben, maar als jij eenmaal CID-subject bent, blijven die mensen ook vijf jaar
geregistreerd.
- De heer Barendregt:
-
Het gaat aan de ene kant om de opslag van de informatie en aan de andere kant om het gebruik daarvan. Op
zich hoeft het geen bezwaar te zijn als personen bij de politie staan geregistreerd in een systeem als contact.
Daarover vindt geen verstrekking plaats. Wij verstrekken geen informatie over contacten zonder dat er een
relatie is met het CID-subject. Die relatie moet er altijd zijn.
- De voorzitter:
Het heeft vele gevolgen als iemand CID-subject is. Er kan voortdurend een dubbele crossing plaatsvinden. Ik
kom bijvoorbeeld voor bij het meldpunt ongebruikelijke transacties, maar hoef nog niet verdacht te zijn. Ik word
gecrossed met het CID-systeem en dan is het raak. In vele andere situaties gebeurt dit ook. Wanneer je in dat
systeem zit, behoor je tot een heel andere categorie mensen.
- De heer Barendregt:
-
Je bent een drempel overgegaan.
- De voorzitter:
Hoe ga je die drempel over? Is daarover goed nagedacht en is daar controle op?
- De heer Barendregt:
-
Er zijn vier controlemogelijkheden. U moet echter in de praktijk bekijken of ze benut worden. Ik ben daar zelf
niet bij. Het gaat om het moment waarop de informatie binnenkomt en de runner die de informatie vastlegt
besluit tot benoeming. De registerbeheerder is verantwoordelijk op basis van de wetgeving.
- De voorzitter:
Doet die daar veel aan?
- De heer Barendregt:
-
Als hij het niet doet, is hij een slechte CID-chef. Voorts noem ik de CID-officier van justitie, hoewel die
weliswaar geen directe toegang heeft. Uiteindelijk noem ik de registratiekamer die een toezichthoudende rol
heeft. Kortom, er is een aantal waarborgen.
- De voorzitter:
De registratiekamer is een toevalligheid. Ik weet normaal gesproken niet dat ik een CID-subject ben. Ik kan het
wel bij u vragen, maar dan wordt mij gemeld dat in het belang van het onderzoek daarover geen
mededelingen kunnen worden gedaan. Al sta ik niet geregistreerd, ik krijg er toch geen antwoord op.
- De heer Barendregt:
-
Als uw informatie gebruikt wordt, is er toch een gerede kans dat dit bekend wordt. Het matchen met het MOT
(het meldpunt ongebruikelijke transacties) kan betekenen dat een transactie verdacht wordt. Dat wordt aan de
bank gemeld en dat kan weer repercussies hebben.
- De voorzitter:
Stel dat ik een bankrekening heb en dat gemeld wordt dat ik verdacht word van ongebruikelijke transacties. Ik
vraag de politie of ik in het CID-register voorkom. De wet op de politieregisters staat dit toe, maar ik krijg
hierover geen mededeling als dat in het belang is van het onderzoek. Hebt u een voorbeeld uit de praktijk over
iemand die vroeg of hij een CID-subject is en daarop antwoord heeft gekregen?
- De heer Barendregt:
-
In de meeste gevallen wordt inderdaad gezegd dat daarover geen mededeling wordt gedaan.
- De voorzitter:
Dat klopt. De registratiekamer speelt misschien een rol wanneer een zaak in een tactische fase komt en uit een
dossier blijkt dat iemand een CID-subject is.
- De heer Barendregt:
-
Er zijn meer mogelijkheden. De desbetreffende persoon kan naar de registratiekamer toestappen en vragen of
zijn eventuele registratie terecht is. Hij kan ook naar de Ombudsman gaan.
- De heer Rouvoet:
-
U zegt dat zo'n persoon over een drempel is gestapt. Kunt u het karakter van die stap verduidelijken? Het gaat
niet om verdenking van een strafbaar feit en een directe betrokkenheid. Wat is er nodig om die drempel over te
komen?
- De heer Barendregt:
-
Het is niet zozeer een verdenking van een strafbaar feit - zoals de regeling stelt - maar van een misdrijf. Dat
misdrijf moet voldoen aan de criteria van ernstige inbreuk op de rechtsorde qua aard, frequentie en organisatie.
Het gaat niet om eenvoudige misdrijven, maar om serieuze. De regeling stelt "verdacht van of betrokken zijn bij
of betrokken kunnen worden". Het kan in principe om toekomstige misdrijven gaan. Vroeger werden feiten
geconstateerd en vond er opsporing plaats met terugwerkende kracht. Je had een gepleegd strafbaar feit,
historisch vastgesteld en je zocht een verdachte daarbij. Tegenwoordig krijg je informatie over personen die
betrokken zijn bij criminele groepen. Het concrete feit moet je nog gaan zoeken. Kortom, het is een andere
benadering, maar je komt uit op het zelfde begrip "verdachte". Alleen is de invalshoek anders.
- De heer Rabbae:
-
Kunt u uit de codering van de informanten afleiden of dezelfde informant ingeschreven staat bij meerdere
korpsen?
- De voorzitter:
Ik kom hierop nog terug. Ik wil eerst dit punt afmaken.
- De heer Koekkoek:
-
Vormen de grijze-velders een apart bestand?
- De heer Barendregt:
-
Automatiseringstechnisch is dit een apart bestand door de vermelding "grijze veld" achter de naam. Het
creren van aparte computerbestanden is, gelet op de techniek, niet wenselijk. Voor de registratiekamer is het
voldoende indien apart bij de naam geregistreerd staat of iemand wel of niet een grijze-velder is. Er is een
onderscheid in het systeem.
- De heer Koekkoek:
-
CID-subjecten en grijze-velders vormen n bestand?
- De heer Barendregt:
-
Ze zitten in een computer.
- De heer Koekkoek:
-
Maar de grijze-velders hebben een aparte codering?
- De heer Barendregt:
-
Ja, herkenbaar.
- De heer Koekkoek:
-
Als u de grijze-velders wilt schonen, dan kunt u ze er in een keer uithalen.
- De heer Barendregt:
-
Dat klopt.
- De heer De Graaf:
-
Waarom is het zo lastig om nationale criteria te ontwikkelen voor grijze velders respectievelijk CID-subjecten?
- De heer Barendregt:
-
Formele criteria staan in de regeling.
- De heer De Graaf:
-
U weet dat in Groningen heel andere mensen op een ander niveau erin worden gestopt.
- De voorzitter:
In Groningen kenden we een criminele organisatie van graffiti-spuiters die het in Den Haag of Amsterdam nooit
gehaald had.
- De heer Barendregt:
-
Fietsendiefstallen in Appingedam of Amsterdam maken een wereld van verschil uit.
- De heer De Graaf:
-
De fietsendiefstallen in Appingedam zijn vervelend maar tasten de rechtsorde niet aan op het niveau zoals de
CID dat bedoelt. Of wel?
- De heer Barendregt:
-
Duizend fietsendiefstallen in Appingedam kunnen een inbreuk op de rechtsorde betekenen. Die gemeenschap
kan daardoor verontrust raken.
- De heer De Graaf:
-
Is dat een ernstig misdrijf?
- De heer Barendregt:
-
Het is een misdrijf dat qua aard of frequentie midden in de nacht gepleegd, ik chargeer...
- De heer De Graaf:
-
Het is leuk dat u de politie van Appingedam in bescherming neemt, maar nu even serieus. Waarom is het niet
mogelijk dat er afspraken over bepaalde soorten delicten worden gemaakt. Als iemand op die lijst voorkomt en
er bestaat een begin van vermoeden of een mogelijke aanwijzing, dan mag je hem opnemen in de lijst van
grijze-velders.
- De heer Barendregt:
-
Het delict waarvan iemand verdacht wordt, kan vaak niet concreet worden omschreven. De informatie luidt
bijvoorbeeld: Pieterse zit in de handel van verdovende middelen. Je kan de informatie op grond van artikel "x"
van de Opiumwet opnemen, maar het is mogelijk dat je Pieterse vervolgens een verdachte maakt in de zin van
een verboden of een criminele organisatie.
- De heer De Graaf:
-
Mijnheer X komt toch binnen gerelateerd aan iets wat niet deugt. Anders is hij voor de CID niet interessant. Dan
is er toch altijd een eerste aanwijzing dat hij gerelateerd is aan een serieus delict? Het kan om drugs gaan,
maar het kan ernstiger worden, bijvoorbeeld in de richting van artikel 140 georganiseerde onderneming. Je
kunt dan afspreken dat voor een aantal drugsdelicten opname in het register mogelijk is en voor fietsendiefstal
niet?
- De heer Theeuwes:
-
Mag ik proberen hierop een antwoord te geven?
- De heer De Graaf:
-
Ik wil graag weten wat de heer Barendregt hierop te zeggen heeft.
- De heer Barendregt:
-
Bij de totstandkoming van de regeling is hier met name naar gekeken. De informatie die wij ontvangen, en dat
is het kenmerk van inlichtingen, is niet concreet grijpbaar in die zin dat je kunt toeschrijven naar een concrete
verdenking. Daarom is de omschrijving zo ruim. U vindt dit terug in het concept-wetsontwerp over het direct
afluisteren. Daarin vind je criteria terug met betrekking tot kenmerken van deze misdrijven.
- De heer De Graaf:
-
U zegt dat u het wel geprobeerd hebt?
- De heer Barendregt:
-
Persoonlijk niet. De regeling is van 1986.
- De heer De Graaf:
-
Een paar jaar geleden zijn pogingen ondernomen om tot nationale criteria te komen.
- De voorzitter:
De nieuwe regeling dateert van 1995. U hebt er veel over te zeggen.
- De heer Barendregt:
-
De behoefte om dat soort informatie op die manier vast te leggen, is een praktisch antwoord. Je krijgt
informatie die je in het systeem wilt vastleggen. Je wilt daarmee werken. Op het moment waarop je die beperkt
tot concrete feiten, beschik je altijd over te weinig feiten. Of je overdrijft, of er zijn er te weinig. Als de
omschrijving wat ruimer is maar toch voldoet aan criteria die je met elkaar formuleert... Want de handel in
verdovende middelen als omschrijving kan n ons zijn of duizend kilo... Het kan een grote of kleine
organisatie zijn.
- De voorzitter:
Handel in verdovende middelen bijvoorbeeld is gewoon een strafbaar feit. Het is de vraag of de mensen die bij
de CID staan geregistreerd niet gewoon verdachten zijn. In ieder geval zijn het verdachten van strafbare feiten
die waarschijnlijk doorgaan. Ik ben in het register niemand tegengekomen die nooit iets gedaan had. Ik ben
niemand tegengekomen waarbij staat: over twee jaar zal hij misschien betrokken zijn bij de diefstal van enkele
automobielen.
- De heer Barendregt:
-
Wij kennen het HKS-systeem indien die informatie gerelateerd kan zijn aan strafbare feiten. De drempel
daarvoor is lager dan voor het CID-systeem. De behoefte aan waarborgen om de informatie goed op te slaan
en te behandelen heeft tot deze definitie geleid.
- De heer Theeuwes:
-
Ik zal proberen hier nog een aanvullende opmerking op te maken. De lokale interpretatie van de rechtsorde zijn
wij eigenlijk wel verplicht erin te houden. We hebben gezegd: de rechtsorde in Groningen is de rechtsorde in
Amsterdam niet...
- De voorzitter:
O nee?
- De heer Theeuwes:
-
Jawel, natuurlijk wel. De rechtsorde in Nederland is hetzelfde, maar de manier waarop...
- De voorzitter:
U zou bijna de kraker herhalen die zegt "Uw rechtsorde is de mijne niet".
- De heer De Graaf:
-
Dat heb ik meneer in ieder geval nog niet horen zeggen!
- De voorzitter:
Natuurlijk niet!
- De heer Theeuwes:
-
Nee, maar er is een verschil in beleving ten aanzien van de ernst van de inbreuk op die rechtsorde in
verschillende delen van het land. Wat zich verzet tegen een limitatieve opsomming van strafbare feiten of
eventuele strafbedreiging is het gegeven, dat daar niet soepel iets aan kan worden toegevoegd op een
moment, dat wij met zijn allen vinden dat iets zeer ernstig is.
- De voorzitter:
Dat begrijp ik niet.
- De heer Theeuwes:
-
Ik zal u een voorbeeld geven. Ik heb even - voor zover ik de kans kreeg - naar de vorige spreker zitten luisteren.
Hij had het over een milieudelict, dat wij allemaal steeds erger beginnen te vinden. Hij verwees daarbij naar
een betrekkelijk geringe strafbedreiging voor illegale handel in bedreigde uitheemse diersoorten.
- De heer De Graaf:
-
De criteria zijn steeds aan te passen, hoor! Al naar gelang de eisen van de tijd. Dat is het probleem niet,
natuurlijk!
- De heer Theeuwes:
-
Op dit moment hebben wij dat probleem niet. Op dit moment is het mogelijk om in een CID-administratie iets
op te nemen ten aanzien van mensensmokkel, waar ook niet zo'n geweldige strafbedreiging tegen is.
- De voorzitter:
Het kan in Nederland toch niet zo zijn, dat er bepaalde verschillende rechtsordes zijn? Dan is het toch in
geheel Nederland zo? Als wij milieu erg vinden, vinden wij dat in heel Nederland erg. Wat niet zo kan zijn -
lijkt mij - dat als ik in Appingedam woon, ik er veel eerder in kom te staan als ik knoei met mijn afval als bedrijf
dan wanneer ik in Amsterdam zit. Dat kan toch niet!
- De heer Theeuwes:
-
Toch zou het mij niets verbazen als dat het geval is!
- De voorzitter:
Mij ook niet!
- De heer De Graaf:
-
Dat hebben wij al geconstateerd!
- De voorzitter:
Mij ook niet, maar daarom vraag ik u juist of daar enige verdere controle op is.
- De heer Theeuwes:
-
Wij hebben geprobeerd om tot een eensluidend lijstje te komen. Wij hebben geprobeerd criteria vast te stellen
en daarmee af te vinken wanneer iemand het CID-systeem ingaat. Wij zijn er niet uitgekomen.
- De heer De Graaf:
-
Wie is "wij"?
- De heer Theeuwes:
-
Een hoeveelheid CID-chefs, bij elkaar geroepen om te proberen dat voor elkaar te krijgen. Niet eenmaal, maar
diverse keren hebben wij dat geprobeerd. Dan had je daar een CID-chef aan tafel van Limburg-Noord of
Limburg-Zuid, uit het oosten van het land en een uit Amsterdam en dan zegt er een, dat hij er nooit aan zou
beginnen om die meneer in een CID-systeem te zetten. Dan zei een ander, dat het bij hem hoogst ernstig is en
dat die meneer bij hem wel in het systeem zou komen.
- De voorzitter:
Wat vonden ze in Drenthe en Groningen hoogst ernstig wat de rest er niet in zet?
- De heer Theeuwes:
-
Ik zou kunnen verwijzen naar een redelijk georganiseerde diefstal van vee uit de weide in het noordoosten van
Nederland. Dat kan daar een aardige impact hebben op de lokale rechtsorde, terwijl dat wellicht in de
omgeving van Den Haag wat minder het geval is.
- De voorzitter:
Daar is ook minder vee. Maar goed. U bent er dus mee bezig geweest maar het is niet opgelost.
- De heer Theeuwes:
-
Nee.
- De heer Barendregt:
-
Nee, het concreet vertalen in afspraken, in puntensystemen, etcetera is niet gelukt. Dus blijft de regeling als
uitgangspunt.
- De heer Rouvoet:
-
Hebt u de hoop opgegeven of moet het nog wel gebeuren, bijvoorbeeld via de wetgever?
- De heer Barendregt:
-
Ik wens u veel succes toe als het u lukt!
- De heer Rouvoet:
-
Ik vraag of u het nodig vindt dat het geregeld wordt.
- De heer Barendregt:
-
Ik denk niet dat wij... uiteraard moeten wij proberen een poging te doen, want het getuigt van zorgvuldigheid...
maar ik denk, dat er altijd een spanning zit tussen algemene omschrijvingen en concrete toepassing. Het
beschrijven, concreter dan nu zal heel lastig zijn.
- De heer Vos:
-
Ik wil nog een vraag stellen over het gebruik van een CID-bestand, het subjectenbestand en het
grijze-veldbestand. Worden beide bestanden onafhankelijk opgevraagd of wordt over het algemeen het
CID-subject opgevraagd en krijgt de aanvrager in n pakket een trits grijze-velders erbij?
- De heer Barendregt:
-
In de regel wordt gevraagd of meneer X voorkomt in het systeem. Aan de hand van de vraagstelling wordt
beoordeeld of verstrekt mag worden. Dan speelt de formele kant, het doel van de verstrekking. Een
grijze-veldsubject of een CID-subject: het is allebei informatie die verstrekt mag worden. Het gaat om de
concrete naam en de concrete persoon. Die kan f grijze-veldsubject zijn f CID-subject, of allebei uiteraard.
- De heer Vos:
-
Maar ik kan mij voorstellen dat bij een grijze-veldsubject nog gevoeliger ligt om daaruit te putten dan een
CID-subject. Ik vraag me dan af, omdat er in het bestand een wat onduidelijke scheiding bestaat, of je wellicht
het totaal van grijze-velders eromheen als het ware gratis meekrijgt als je een CID-subject opvraagt.
- De heer Barendregt:
-
Nee, want elk subject is eigenlijk apart bevraagbaar en levert een apart antwoord op. Het is meneer X die wel
of niet voorkomt...
- De voorzitter:
In de verstrekking maakt het toch helemaal niets uit in de praktijk?
- De heer Barendregt:
-
Neen, het gaat om het gebruik van de informatie. De verstrekking is hetzelfde. Alleen wat je er vervolgens mee
kunt...
- De voorzitter:
Het is vaak toch ook helemaal niet terug te zien? Sommige regio's hebben het toch ook niet ingevuld, dat
grijze veld?
- De heer Theeuwes:
-
Niet alle regio's hebben het grijze-veldregister.
- De voorzitter:
De helft toch maar, of zo?
- De heer Theeuwes:
-
Ik dacht, dat het inderdaad iets van de helft was die inmiddels een grijze-veldregistratie heeft.
- De voorzitter:
Mag ik verder gaan? Hoe actief bent u in het zelf verstrekken, dat wil zeggen zonder dat het gevraagd wordt,
aan regio's van de informatie die u heeft?
- De heer Barendregt:
-
Vrij actief. Ik zou bijna zeggen, dat het op dit moment onze belangrijkste taak is. Als wij informatie
binnenkrijgen die - zoals wij het noemen - gerelateerd kan worden, in verband kan worden gebracht met
informatie die al in de regio's bekend is, verstrekken wij door. Eigenlijk is het gouden principe, dat wij als CRI
niet meer informatie moeten hebben dan de regio's, tenzij het echt nationaal en niet regionaal te plaatsen
valt.
- De voorzitter:
Wij komen steeds tegen de vraag en de omschrijving van twee begrippen en wel "CID-status" en "CID-matig".
Wanneer heb je nu een "CID-status"?
- De heer Barendregt:
-
Het zijn begrippen waarvan ik altijd vraag om die toe te lichten. Ik begrijp dat "CID-status" inhoudt het hebben
van een eigen CID en het hebben van een eigen CID betekent volgens de regeling het mogen opslaan,
verstrekken en gebruik maken van CID-informatie. Het hebben van een CID-kaartenbak is, zo zou ik zeggen, het
belangrijkste kenmerk.
- De voorzitter:
En het kunnen kijken in de kaartenbak van anderen.
- De heer Barendregt:
-
Het belangrijkste daarin is - vind ik persoonlijk maar ik bekijk het vanuit de nationale optiek - de uitwisseling
tussen CID's. Als je een CID-status hebt, dus een eigen CID, is dat gemakkelijker.
- De voorzitter:
Nu is er een groot pleidooi van velen om bijvoorbeeld de FIOD, de Economische Controledienst en de AID de
CID-status te geven. Bent u daarvoor?
- De heer Barendregt:
-
Ik ben daar een voorstander van, mits inderdaad de voorwaarden en de waarborgen aanwezig zijn.
- De voorzitter:
Aan de andere kant kunnen medewerkers van de FIOD toch ook bijvoorbeeld in het kader van een bepaald
onderzoek CID-informatie krijgen?
- De heer Barendregt:
-
Klopt. De wet verzet zich er niet tegen om op ad-hocbasis informatie uit te wisselen. "Uitwisselen" is een
verkeerd woord. Het gaat om het verstrekken van informatie aan elkaar.
- De voorzitter:
Vindt u dat de kernteams een aparte CID moeten hebben?
- De heer Barendregt:
-
Dat is op dit moment een belangrijk punt. Ik vind dat het inderdaad tijd wordt om ze die CID te geven, omdat er
behoefte aan is. Er is vraag naar. Wat praktisch nodig is, moeten we regelen. Ik weet dat er ook mensen zijn die
de kernteams zo dicht mogelijk bij hun eigen regio willen houden.
- De voorzitter:
Het is meer een kwestie van of een regio goed zicht wil houden op wat haar kernteam doet dan om te zeggen
dat er geen eigen CID-status komt. Dan kun je minder afschermen.
- De heer Barendregt:
-
Daar waar een kernteam heel dicht tegen een regionaal korps, het kernkorps met een kernteamfunctie aanzit,
zou het dus niet nodig hoeven te zijn.
- De heer Rabbae:
-
Vindt u dat het Landelijk Rechercheteam een eigen CID moet hebben?
- De heer Barendregt:
-
Ik vind dat de opslag van de informatie van ook het Landelijk Rechercheteam niet apart in allerlei CID-matige
systemen moet worden opgeslagen. We praten over nationaal relevante informatie. Het LRT is een onderdeel
van, althans wordt ondergebracht bij het Korps Landelijke Politiediensten. Die heeft de CRI, maar ook de
Divisie Mobiliteit die een landelijke en national functie heeft, dus qua informatie moet je dat niet al te
gedifferentieerd doen. Aan de operationele kant van het CID-werk - maar daar heb je geen eigen CID voor
nodig, het CID-matig werken, dat wil zeggen het inwinnen van informatie met CID-doeleinden - zal het LRT
wel behoefte hebben.
- De voorzitter:
Dus nu krijgen wij die andere geheimzinnige term "CID-matig werken". Wat is dat?
- De heer Barendregt:
-
Naar mijn beschouwing is dit, dat het uitoefenen van de CID-taak niet iets is wat alleen de CID moet doen.
Hooguit kwalitatief...
- De voorzitter:
Maar wat is "CID-matig werken"?
- De heer Barendregt:
-
Dat tracht ik uit te leggen. Het "CID-matig werken" is eigenlijk het uitoefenen van de functie van het CID-werk,
het inlichtingen inwinnen over criminelen. Dat kan beginnen bij elke collega in uniform, maar het kan ook door
een informant zijn of door observatie. Het is informatie inwinnen over CID-subjecten, dat is CID-matig werken.
- De voorzitter:
Maar het wordt toch ook in de betekenis gebruikt dat "CID-matig" staat voor "geheim", staat voor "afscherming"?
- De heer Barendregt:
-
Dat is de traditionele, de ouderwetse benadering dat het CID-werk alleen maar bronafscherming is. Het is een
volkomen verkeerd begrip.
- De voorzitter:
Een verkeerd begrip?
- De heer Barendregt:
-
Ja. Het is te eng benaderd.
- De voorzitter:
Maar de bron moet u toch afschermen?
- De heer Barendregt:
-
Ja, wij moeten bronnen afschermen, maar er is meer informatie dan van informanten.
- De voorzitter:
Dus in feite wilt u van de CID niet meer de informantenbak maken maar u wilt er echt het betere
intelligencesysteem, het inlichtingensysteem van maken.
- De heer Barendregt:
-
Zo is het altijd bedoeld geweest en zo bedoel ik het nog steeds, ja.
- De voorzitter:
Aan de andere kant: in Nederland willen wij eigenlijk toch niet een binnenlandse inlichtingendienst? Of wel
misschien? Ik weet het niet. Misschien is het ook geen slecht idee.
- De heer Barendregt:
-
Zolang er criminaliteit wordt bestreden en zolang er politie is, is er behoefte aan inlichtingen, aan informatie.
Vandaar dat ik nogmaals zeg, dat het begrip "intelligence" een beter begrip is: alle informatie die kan leiden
tot het aanpakken van de criminaliteit - op de hoek van de straat of via methodieken - is dus inlichtingenwerk.
Daar zul je op moeten sturen en daar zul je randvoorwaarden voor moeten invullen. Een waarborg om dat
goed te kunnen doen, is controle en toezicht op de opslag van de informatie en de verstrekking van de
informatie.
- De voorzitter:
Meneer Theeuwes, werkt het informantencoderingssysteem?
- De heer Theeuwes:
-
Ik werk er zelf nooit mee, maar ik hoor er ook geen klachten over. Ik neem dus aan, dat het goed functioneert.
- De heer Barendregt:
-
Zelfs in het buitenland. Ik zal u een voorbeeld geven. Een informant die bij ons op de zwarte lijst was
geplaatst, diende zich aan in Duitsland. Duitsland informeerde bij ons en wij konden Duitsland zeggen, dat die
informant inderdaad onbetrouwbaar was.
- De voorzitter:
Het werkt zo, dat elke CID als het ware een code moet geven voor een informant. Die wordt bij u ingevoerd en
bij u wordt gecheckt of hij niet al ergens anders wordt gerund.
- De heer Barendregt:
-
Ja.
- De voorzitter:
Meneer Theeuwes, komt het voor dat bij u politiemensen als informant eruit komen?
- De heer Theeuwes:
-
Vanaf de start... wij zijn samen begonnen bij die Afdeling Cordinatie Criminele Inlichtingen, waar in
hoofdzaak de taken van de Landelijke Criminele Inlichtingendienst worden verricht... zijn wij tegenstander van
die methode. Wij hebben dat uitgedragen in de richting van de RCID-chefs en op themadagen en uiteindelijk
is naar mijn mening bij iedereen doorgedrongen, dat dat een methode is die niet kan.
- De voorzitter:
Maar we komen wel links en rechts voorbeelden tegen.
- De heer Theeuwes:
-
Het zou kunnen. Wij hebben geprobeerd... in diverse sessies van voorlichting en ook in participatie op de
Rechercheschool bij het geven van cursussen aan aankomende CID'ers of mensen die iets meer zicht willen
hebben op wat een CID allemaal doet, komt dat telkens ter sprake. Het is iets wat niet kan. De politieman maakt
een proces-verbaal van zijn bevindingen.
- De voorzitter:
Maar uit het informantencoderingssysteem kan je dat op zichzelf niet halen, want je kunt niet zien wat het
beroep van iemand is. U hebt er geen check op, landelijk want u kent immers de namen van die informanten
niet.
- De heer Barendregt:
-
Nee, het zijn codes voor ons. Welke namen erachter zitten, weet alleen de regio.
- De voorzitter:
Wilt u het ook zo houden dat u niet weet wie informant is in Nederland en alleen een codering heeft? Of zou u
een centraal informantensysteem willen hebben?
- De heer Barendregt:
-
U stelt nu de vraag of de CRI daar actiever in moet zijn.
- De voorzitter:
Neen, ik vroeg of u het wilde hebben?
- De heer Barendregt:
-
Maar ik trek het wat breder, met uw permissie. De filosofie van de CRI- en van de NCID-taak is dat wij facilitair
ondersteunend zijn. Kortom, want het land wil, dat doen wij. Wij hebben natuurlijk wel onze eigen mening en
onze eigen verantwoordelijkheid maar tot nu toe is het niet de visie geweest dat wij er actief op gaan sturen.
- De voorzitter:
Daar komt u in de supergevoeligheden?
- De heer Barendregt:
-
Ja... supergevoelig... ik ben daar zelf niet zo gevoelig voor, want het is meer een kwestie van elkaar vertrouwen
en goede waarborgen. De gevoeligheid is voor mij geen criterium. Het gaat mij om het resultaat.
- De voorzitter:
Komt het vaak voor dat informanten elders geregistreerd staan?
- De heer Barendregt:
-
Het systeem geeft op zichzelf niet de waarborg dat een dubbele melding wordt tegengegaan. Het is mogelijk
dat er een andere naam achter zit.
- De voorzitter:
Wordt wel eens uitgeprobeerd of iemand al elders staat vermeld?
- De heer Barendregt:
-
Dan schenden wij het vertrouwen. Afgesproken is dat, en dat is een van de waarborgen, een beperkt aantal
mensen binnen de regio - het zijn er zelfs maar twee - een dergelijke vraag mag stellen. Alleen de CID-chef,
zijn vervanger of aangewezen mensen (hooguit twee) kunnen de CRI bellen met deze vraag.
- De voorzitter:
U beschikt over een zwarte lijst met informanten. Staan daar de mensen met naam en toenaam op?
- De heer Barendregt:
-
Ja, hoewel ze sinds kort gecodeerd zijn. Het bezwaar van het verspreiden van de naam is dat ook bekend wordt
dat iemand in het verleden als informant is opgetreden. Al is hij nu onbetrouwbaar, dan wil dat niet zeggen dat
hij dat in het verleden ook was.
- De voorzitter:
Hoeveel mensen staan er op die lijst?
- De heer Barendregt:
-
Het zijn drie A4-tjes vol. Ik denk dat het om 120 130 mensen gaat.
- De voorzitter:
Dat is zeer beperkt. Je moet het erg bont maken, wil je op die lijst komen.
- De heer Rabbae:
-
Hebt u ooit achteraf geconstateerd dat dezelfde informant in twee verschillende regio's actief is geweest terwijl
dat uit de codering niet duidelijk bleek?
- De heer Barendregt:
-
Ik heb daar niet direct een voorbeeld van. Als twee regio's daar achter komen, regelen ze dat meestal
onderling. Dat wordt ons niet gemeld. Als een regio geen melding heeft gedaan, ligt de fout aldaar. Als beide
regio's een melding hebben gedaan, dan hebben wij al gecordineerd. Dan is het niet mogelijk dat die
informant door twee regio's wordt gerund.
- De voorzitter:
Ik wil graag met de heer Theeuwes het geven van informatie aan en de contacten met het buitenland
bespreken. Komt alle politie-informatie aan het buitenland bij u langs?
- De heer Theeuwes:
-
Neen, niet alle politie-informatie aan het buitenland komt bij de CRI langs.
- De voorzitter:
Kunnen politiekorpsen direct die informatie leveren?
- De heer Theeuwes:
-
Strikt volgens de regeling, zoals neergelegd in het besluit politieregisters, moet alle politie-informatie langs de
CRI gaan.
- De voorzitter:
Waarom gebeurt dat niet?
- De heer Theeuwes:
-
Het apparaat van de CRI is daarvoor veel te klein. De regionale korpsen in Nederland zijn misschien niet op de
hoogte van deze kleine bepaling in artikel 13 van het besluit politieregisters.
- De voorzitter:
Waarom wordt daar dan niet de hand aan gehouden en aan andere dingen wel? Of zegt u dat de regels
onwerkbaar zijn?
- De heer Theeuwes:
-
Dit is een voorbeeld waarbij de consequenties van regelgeving niet zijn overzien. Ik voeg hieraan onmiddellijk
toe dat in hetzelfde artikel een zekere mate van vrijheid wordt gegeven aan regio's.
- De voorzitter:
Voor de grensstreek.
- De heer Theeuwes:
-
Ja.
- De voorzitter:
Hoe controleer je of de informatie die je geeft nog rechtmatig gebruikt wordt en of de informatie die je krijgt,
rechtmatig verkregen is? Nederland is in Europa het enige land met een CID-systeem met een waardering van
soms heel gevoelige informatie. In het buitenland bestaat dit niet.
- De heer Theeuwes:
-
Niet overal. Er zijn landen die waarde aan hun informatie toekennen door middel van dit systeem. Uit een
gesprek met liaison-officieren bleek mij dat het in Engeland gebruikelijk is om waardering van informatie en de
bron toe te kennen.
- De voorzitter:
Is er praktische controle op wat er in- en uitgaat? Wat gebeurt daarmee en hoe is de informatie verkregen?
- De heer Theeuwes:
-
Internationale samenwerking is een kwestie van professionaliteit en vertrouwen. Wij spreken nu over het
vertrouwensbeginsel.
- De voorzitter:
Hebt u enige controle op dat vertrouwen?
- De heer Theeuwes:
-
Als het enig doel dient, kan ernaar worden genformeerd. Je stelt echter wel op dat zelfde moment de
vertrouwensvraag.
- De voorzitter:
Ik zal een voorbeeld geven dat uit het besluit politieregisters volgt. Politie-informatie vanuit Nederland mag
niet verstrekt worden aan een land dat die eventueel voor politieke processen gebruikt. Met bijvoorbeeld
Pakistan willen wij goede betrekkingen blijven houden. Men kan dan nooit stellen dat de informatie wel mag
worden gebruikt, maar nooit voor een politiek proces.
- De heer Theeuwes:
-
Die voorwaarden kunnen wel degelijk gesteld worden.
- De voorzitter:
Maar doet u dat ook? Ik kreeg de indruk dat u zei: als we praktisch willen werken, moeten we daar niet te
moeilijk over doen, anders krijgen we niets meer binnen.
- De heer Theeuwes:
-
Als het gaat om het verstrekken van informatie en het vermoeden bestaat dat die gebruikt kan worden voor
politieke doeleinden, mag niet tot verstrekking worden overgegaan
- De voorzitter:
Maar als u wel tot verstrekking overgaat, zegt u dat er dan bij?
- De heer Theeuwes:
-
Neen, we geven geen lijstje met voorwaarden als: u mag de informatie niet gebruiken voor een ander doel, ook
mag u die niet in een computerbestand stoppen voor gebruik over een paar jaar, enz.
- De voorzitter:
U zet er bij wijze van spreken wel een stempel op met: "police, use only"... Anders moet het via een
rechtshulpverzoek.
- De heer Theeuwes:
-
Inderdaad, de verstrekking op grond van het besluit politieregisters is bestemd voor informatie aan het
buitenland voor opsporingsdoeleinden.
- De heer Vos:
-
Welke landen vertrouwt u in ieder geval?
- De heer Theeuwes:
-
De landen waarmee we vriendschappelijke betrekkingen onderhouden en waarmee we een rechtshulpverdrag
hebben gesloten.
- De heer Vos:
-
Kunt u wat voorbeelden noemen?
- De heer Theeuwes:
-
Alle landen van Europa waarmee we een Europees rechtshulpverdrag hebben gesloten.
- De heer Barendregt:
-
Waar de privacy-regeling vergelijkbaar is f waar de conventie van Straatsburg is ondertekend.
- De voorzitter:
Welke kwalificering krijgt de buitenlandse politie-informatie die in ons CID-systeem terechtkomt?
- De heer Theeuwes:
-
De buitenlandse informatie die bijvoorbeeld door buitenlandse liaison-officieren die hier zijn gestationeerd
wordt geleverd of die anderszins op ons afkomt proberen we van een codering te voorzien. De CID-chef waar
die informatie terechtkomt, heeft behoefte aan deze codering en er ontstaat enige mate van zekerheid omtrent
de waarde daarvan. Maar dit is niet altijd mogelijk. De eerste vraag bij de levering van dit soort buitenlandse
informatie is altijd: wat is de waarde en hoe ben je er aan gekomen? Dat geeft een indicatie. Als een antwoord
is verkregen uit het land waar de informatie vandaan komt, is het mogelijk om er een codering aan toe te
kennen.
- De voorzitter:
U zei daarnet dat dit op basis van vertrouwen gaat.
- De heer Theeuwes:
-
Het is professioneel om aan buitenlandse liaison-officieren die hier gestationeerd zijn te vragen hoe de
informatie tot stand is gekomen. Het is ook een gebruikelijke vraag van een buitenlandse liaison-officier die hier
CID-informatie krijgt.
- De voorzitter:
Krijgt die informatie altijd A1?
- De heer Theeuwes:
-
Neen, dat kan diverse coderingen betreffen.
- De voorzitter:
Tot en met X4?
- De heer Theeuwes:
-
Als er niets over te zeggen valt en de waarde is niet te schatten, wordt het X4.
- De voorzitter:
U bent in het buitenland liaison-officier geweest. In Nederland zijn er buitenlandse liaison-officieren. Weet u
precies wat die doen?
- De heer Theeuwes:
-
Niet tot in detail.
- De voorzitter:
Moeten zij u alles melden wat zij hier aan opsporings- en inlichtingenactiviteiten inwinnen?
- De heer Theeuwes:
-
Ze worden geacht dat te doen.
- De voorzitter:
Maar ze doen het niet altijd.
- De heer Theeuwes:
-
Er is geen sprake van een verplichting, ze worden geacht dat te doen. In Europees verband is er een
raamregeling tot stand gebracht met betrekking tot de posting for liaison-officers. Per land in Europa bestaat de
vrijheid om daar nadere voorschriften aan te verbinden. Ook Nederland heeft daartoe een poging ondernomen.
- De voorzitter:
Een poging?
- De heer Theeuwes:
-
Ja, ik spreek over een aantal jaren geleden. Ook de CRI is betrokken geweest bij het tot stand brengen van een
hoeveelheid voorschriften waarmee we de liaison-officieren kunnen controleren. Destijds werd die wens
uitgesproken naar aanleiding van incidenten met buitenlandse liaison-officieren hier.
- De voorzitter:
Wat voor incidenten?
- De heer Theeuwes:
-
Ik herinner me incidenten met de Amerikaanse collega's op het terrein van het zelfstandig runnen van
informanten en een affaire waarbij de Canadese collega informatie die hem in Nederland ter ore was gekomen
had gebruikt om een hasj-zaak in de richting van Canada op te zetten. Dat was destijds aanleiding tot het
stellen van vragen in de Tweede Kamer. Toen zijn er pogingen ondernomen om voorschriften tot stand te
brengen om dit wat strakker te krijgen.
- De voorzitter:
Dat is niet gelukt.
- De heer Theeuwes:
-
Het is geen instrument waarmee de CRI de buitenlandse liaison-officieren krachtdadig kan controleren op hun
handelen.
- De voorzitter:
Er kunnen dus opsporingsacties zijn waarvan u geen kennis hebt.
- De heer Theeuwes:
-
In de richtlijnen zit een zekere mate van vrijblijvendheid.
- De voorzitter:
Te vrijblijvend, volgens u.
- De heer Theeuwes:
-
Sinds die tijd zijn er geen noemenswaardige incidenten geweest.
- De voorzitter:
Runt de DEA hier zelf informanten?
- De heer Theeuwes:
-
Als men zich aan de richtlijn houdt, moet dat ons verteld worden.
- De voorzitter:
Ik doel op de Amerikaanse Drug Enforcement Administration en ik vroeg of men daar in Nederland informanten
runnen.
- De heer Theeuwes:
-
Ik weet dat niet.
- De heer De Graaf:
-
Dat vraagt u ze ook niet.
- De heer Theeuwes:
-
Een aantal collega's bij de CRI is betrokken bij de rechtstreekse begeleiding van alle buitenlandse
liaison-officieren. Er zitten 25 buitenlandse collega's in Nederland die voornamelijk in Den Haag zijn
gestationeerd. Vijf collega's bij de CRI, waarvan drie fulltime, zijn bezig met de begeleiding.
- De heer De Graaf:
-
Ik kan me voorstellen dat u dat weet waarmee de CRI samenwerkt. De DEA is niet een van de kleinste.
- De heer Theeuwes:
-
Ik heb daar geen navraag naar gedaan. Ik zal hierop een toelichting geven. Het is niet mijn dagelijks werk om
met de buitenlandse collega's bezig te zijn.
- De voorzitter:
U bent toch het hoofd van de mensen die dat wel doen?
- De heer Theeuwes:
-
Neen.
- De voorzitter:
Dan moet ik dat misschien aan de heer Barendregt vragen. Die is het hoofd van iedereen die dit werk doet.
- De heer Theeuwes:
-
Hij heeft in ieder geval meer met de operationele sturing te maken.
- De heer Barendregt:
-
Sinds kort zit ik de vergaderingen voor en ben ik operationeel verantwoordelijk voor de liaison-begeleiding. Ik
weet ook niet of de DEA informanten runnen. Ik heb daar te kort zicht op, maar ze worden geacht dit niet te
doen.
- De voorzitter:
Ze worden geacht het niet te doen, dat is duidelijk. Behoort dit tot het gebied waarover men elkaar geen
vragen stelt?
- De heer Barendregt:
-
Wij hebben toevallig gisteren vijf nieuwe liaisons toegesproken en de situatie in Nederland uitgelegd. Wij
hebben ze duidelijk de richtlijnen voorgehouden. In de richtlijnen staat dat ze geacht worden zelfstandig geen
informanten te runnen. Doen ze het toch, dan hebben we een diplomatiek probleem.
- De heer Vos:
-
Ik wil hier nog even een vraag over stellen, want ik vind het antwoord wel heel subtiel. U zegt, dat u denkt van
niet maar u weet niet of de DEA hier wellicht informanten runt. Denkt u het wel?
- De heer Barendregt:
-
Ik herinner mij de afspraken die destijds zijn gemaakt. In de richtlijnen staat, dat ontmoetingen met personen in
Nederland met de liaisons wel mogelijk zijn - dat kunnen dus ook informanten zijn - maar op het moment dat
die informanten in Nederland actief zijn met betrekking tot Nederlandse misdrijven, moeten zij dat melden aan
of de regio of aan de CRI. Kortom, een Amerikaanse collega kan best op Schiphol een ontmoeting hebben met
een informant maar op het moment dat het Nederlandse raakvlakken heeft, moet hij dat melden. Ik ken geen
gevallen, dat het gebeurd is en dat het niet gemeld is.
- De heer Vos:
-
U heeft er geen wetenschap van maar u verwacht, dat het wel gebeurt?
- De heer Barendregt:
-
Nee, ook dat kan ik het niet zeggen. Dan zal ik het moeten vragen.
- De voorzitter:
Weet u van enige buitenlandse actie in Nederland waar u niet van op de hoogte was gesteld, die wel direct ook
de Nederlandse opsporing raakt?
- De heer Barendregt:
-
Nee. Alleen gevallen die de heer Theeuwes noemde en die geleid hebben tot inderdaad het signaleren.
- De voorzitter:
U kent geen acties van buitenlandse politiemensen, van buitenlandse diensten in Nederland die bij u niet zijn
aangemeld en waar u achteraf toch van weet?
- De heer Barendregt:
-
Nee.
- De voorzitter:
Dat kan ik mij niet voorstellen. Laat ik het dus nog n keer precies formuleren. Draagt u achteraf kennis van
acties van buitenlandse politiediensten in Nederland, die u van tevoren niet zijn gemeld?
- De heer Barendregt:
-
Die de CRI niet zijn gemeld? Dat is een nuance dan, want het kan ook aan een korps zijn gemeld. Er zijn zaken
die...
- De voorzitter:
Die de CRI niet zijn gemeld. Dan gaan we straks nog even vragen over de korpsen.
- De heer Barendregt:
-
Neen, ik kan op dit moment geen...
- De voorzitter:
Er hebben zich verder geen incidenten meer voorgedaan?
- De heer Barendregt:
-
Neen, ik moet u het antwoord schuldig blijven. Ik weet dat niet.
- De heer Vos:
-
In de afgelopen maanden heb ik het uitgangspunt binnen de politie geleerd: als je niet kijkt, zie je ook niets.
Daarom wil ik ook vragen of u er aandacht voor heeft. Heeft u aandacht voor het risico dat mogelijk door de
DEA hier informanten gerund worden?
- De heer Barendregt:
-
Nogmaals, ik ben sinds kort degene die ook medeverantwoordelijk is voor de liaisons in Nederland. Voor die tijd
zat ik in dezelfde positie als de heer Theeuwes. U kunt die vraag beter stellen aan degene die wel
verantwoordelijk is voor de begeleiding van die liaisons. Ik ben het pas sinds kort. Ik zal er oog voor hebben.
Sterker nog, ik heb er oog voor.
- De voorzitter:
Dus de conclusie tot nu is, dat er een convenant is dat u naar uw eigen mening te weinig greep geeft op de
situatie. U weet niet precies hoe de situatie is. We zullen het dan ook nog vragen aan degenen die voor de
infiltratie in Nederland verantwoordelijk zijn en trachten het te vragen aan de DEA zelf. Is het met andere
liaisons dezelfde situatie?
- De heer Barendregt:
-
Ik praat over alle liaisons.
- De voorzitter:
Dan is het natuurlijk ook nog mogelijk, dat de liaisons direct met de korpsen contact hebben.
- De heer Barendregt:
-
Ja, dat voorbeeld gaf ik u daarnet. Dat is dus mogelijk.
- De voorzitter:
Daar heeft u verder geen zicht op?
- De heer Barendregt:
-
Daar hebben we niet altijd zicht op. Wij trachten wel - ik zal proberen dat nog strakker te doen - om die liaisons
aan ons te binden met goede afspraken, zodat het wel gebeurt. Nogmaals, echt dwingen - wat de heer
Theeuwes zegt - lukt echt niet.
- De voorzitter:
Aan de andere kant is het natuurlijk ook de praktijk binnen de politie, dat het politiewerk wel kan ophouden als
elke politieman niet iemand heeft die hij in Frankfurt, Aken, Keulen of Londen kent. Dat horen wij vaak. Als ik
alles bureaucratisch zou moeten doen, kunnen wij de opsporing wel staken.
- De heer Barendregt:
-
U geeft terecht aan, dat ook de CRI niet altijd bij de operationele samenwerking is. Sterker nog, de heer
Theeuwes gaf ook aan dat dit bijna onmogelijk zou zijn. Op het moment dat de contacten zijn gelegd met de
liaison en het korps of met het korps in Engeland of Amerika dat de zaak daar draait, houdt de rol op. Maar de
lijn is gelopen en wij worden geacht kennis te nemen van de afloop van dit soort berichten.
- De voorzitter:
Kunt u zich er wat bij voorstellen dat er vanuit de politiek anders wordt aangekeken tegen het uitwisselen van
"zachte" informatie dan als rechercheur in moordzaak X, Y of Z of de lopende drugszaak B: gewoon
samenwerken ook via de telefoon?
- De heer Barendregt:
-
Ja, maar die informatie kan net zo "zacht" zijn als CID-informatie. Het gaat om informatie over personen.
- De voorzitter:
Dan nog de vraag van de grensoverschrijdende observatie. Weet u wanneer in Nederland buitenlandse
observatieteams rondrijden c.q. Nederlandse teams naar het buitenland gaan?
- De heer Barendregt:
-
In het eerste geval weten wij dat. Ik kan geen voorbeeld bedenken van een buitenlands team dat in Nederland
rijdt. Sterker nog, de vrij snelle melding en de opvolging van het buitenlandse verzoek zijn adequaat geregeld.
Andersom hoorden wij de melding achteraf. In het kader van het Schengen-verdrag is het mogelijk om vanuit
Nederland rechtstreeks het buitenland te vragen om iets te doen.
- De voorzitter:
Zijn er veel observatieteams die pas achteraf een melding geven omdat ze moeten doorrijden?
- De heer Barendregt:
-
Ja, zij het dat dit geen argument hoeft te zijn. Iedere observatie-auto of team heeft een autotelefoon. Op het
moment waarop je de grens nadert kun je met het meldpunt bellen.
- De voorzitter:
Er is een Nederlands meldpunt, het zogenoemde LIPO. Bent u tevreden over het verzamelen van informatie
die uit observatie-acties komt?
- De heer Barendregt:
-
Ben ik ontevreden of is de politie dat? Wij werken met die observatieteams. Het LIPO (het landelijk
informatiepunt observatie) is op verzoek van Observatie Nederland opgericht. Ik constateer, dat het vullen van
dat systeem achterblijft. Ik ben niet zozeer ontevreden, ik doe het voor de Nederlandse observatieteams en dat
is tot nu toe onvoldoende.
- De voorzitter:
Wij horen van de politie de roep om openheid, doorzichtigheid, eerlijkheid, enz. Moeten er nu zoveel
formulieren worden ingevuld dat niemand zijn werk meer kan doen?
- De heer Barendregt:
-
Dat gevaar kan bestaan als u alle methodieken op tafel wilt hebben. Dan is inlichtingenwerk zoals dat altijd
bestaan heeft niet meer mogelijk. Aangeven dat je methodieken gebruikt, welke dat zijn, dat je observeert en
dat je gebruikt maakt van infiltratie is geen probleem, mits dat niet leidt tot gevaar voor bronnen van
informanten of technische methodieken, zoals de heer Hellemons vanmorgen schetste, zichtbaar worden.
Kortom, een "ja, mits".
- De voorzitter:
Vindt u dat in CID-vastleggingen duidelijk moet worden welke opsporingsmethoden en -middelen gebruikt zijn?
- De heer Barendregt:
-
Ik vind dat de bron van de informatie bekend moet zijn. Daarnaast - en dat kan hand in hand gaan - is er de
methodiek die gebruikt is. Ik wil niet zo ver gaan dat elke inwinning per proces-verbaal moet worden
vastgelegd. Voldoende rapportage in het systeem, herleidbaar op datum, personen, bronnen en methodieken,
kunnen altijd leiden tot een proces-verbaal.
- De voorzitter:
U bent ook nog lid geweest van de begeleidingscommissie CID. Er zijn vele rapporten verschenen, maar een
vraag kon niet worden opgelost. Dat is de vraag of politie-informatie ook aan het bestuur ter beschikking kan
worden gesteld.
- De heer Barendregt:
-
Het is een noodzaak om dat te doen. Op dit moment ligt er een proeve van wetswijziging van het ministerie
van Justitie. Via het OM moet het mogelijk zijn om CID-informatie aan het bestuur te verstrekken. Ik ben daar
voorstander van. Ik weet echter niet of het ooit zo ver komt.
- De voorzitter:
En dan neemt u de consequentie op de koop toe dat de administratieve rechter in openheid dat eventueel zal
toetsen.
- De heer Barendregt:
-
In mijn ogen kan de administratieve rechter dezelfde rol spelen als in strafprocessen. Als er redenen zijn om de
herleidbaarheid tot de bron van de informatie te verbergen, dan is de informatie toch bruikbaar. De toets die
daartussen kan komen kan door het OM worden aangebracht. Die kan als een soort waarmerk de informatie
controleren op actualiteit en betrouwbaarheid. Vervolgens kan daar een waarmerk aan worden toegekend.
- De voorzitter:
Stel dat u mij geen politiebureau in Zoetermeer wilt laten bouwen omdat ik niet deug. Ik ben de laagste
inschrijver maar ik krijg het karwei niet omdat politie-informatie voorhanden is. Ik moet er dan toch achter
kunnen komen waarom u denkt dat ik niet deug?
- De heer Barendregt:
-
U moet daar alles van weten, met uitzondering van de naam van degene die de informatie heeft verstrekt. De
controle op de manier waarop de informatie is verkregen moet liggen bij degene die de informatie inbrengt
c.q. het OM.
- De voorzitter:
Dan is het probleem, dat het wanneer alleen mijn vrouw maar weet dat ik een boef ben weer moeilijk is
gebruiken.
- De heer Barendregt:
-
Dat zou kunnen, zij het dat ook daar die betrouwbaarheid de vraag is. Het kan best zijn, dat uw vrouw die
informatie geeft maar dat toch de betrouwbaarheid in twijfel wordt getrokken.
- De voorzitter:
Wij hebben gisteren met de heer Jansen gesproken over de betaling van de informant in het Delta-traject. Wij
hebben het helaas nog niet kunnen opduiken, maar er moet een handleiding voor CID-officieren van justitie
zijn, die het vorige jaar bij u vervaardigd is.
- De heer Barendregt:
-
Er is... als u dat bedoelt... er zijn een aantal geschriften verschenen. U kunt doelen op de publikatie van de
heer De Groot, officier van justitie te Den Haag?
- De voorzitter:
Nee, daar doel ik niet op. Ik doel op een handleiding CRI voor CID-officieren van justitie, die genummerd zou
zijn en heel interessant en geheim.
- De heer Barendregt:
-
Die heeft u niet?
- De voorzitter:
Nee. Op Justitie hadden ze die ook niet, want die konden ze niet vinden. Heeft u hem wel?
- De heer Barendregt:
-
Als u bedoelt... en dat is van kort na de IRT-affaire...
- De voorzitter:
Begin 1994.
- De heer Barendregt:
-
Methodiek en techniek...
- De voorzitter:
Methodiek en techniek!
- De heer Barendregt:
-
...van de heer Wilzing.
- De voorzitter:
Dat zou kunnen. Dat weten we nog niet.
- De heer Barendregt:
-
Die is gestuurd naar het ministerie van Justitie en ik had begrepen, dat die aan u ter beschikking is gesteld.
- De voorzitter:
We zullen kijken. In ieder geval is de vraag over de betaling van een informant of van de criminele infiltrant
ook aan de orde geweest. Vindt u het onder omstandigheden aanvaardbaar, dat de criminele infiltrant zijn
inkomsten uit het milieu kan houden?
- De heer Barendregt:
-
Niet in de zin van beloning voor zijn werk, dat crimineel geld een extra stimulans zou kunnen zijn om hem de
volgende keer weer te kunnen inzetten. Hooguit kan het zo zijn, dat een crimineel in zijn rol zodanige onkosten
maakt en beloond wordt, dat er rekening wordt gehouden met de hoogte van het tipgeld. Ik vind wel, dat dit
altijd transparant moet zijn, om dat woord maar weer te gebruiken. Op het moment dat je daartoe besluit, is dat
een van de zakelijke overeenkomsten die je van tevoren moet neerzetten. Het kan nooit zo zijn dat een
informant vele malen meer krijgt door zijn criminele activiteiten dan door tipgeld. Dus hooguit kan bepaald
worden, dat de opbrengst op zich in handen komt van de politie - hij draagt het af - en dat er rekening wordt
gehouden met...
- De voorzitter:
Hij moet het altijd eerst afdragen, vindt u?
- De heer Barendregt:
-
Ik vind van wel, ja.
- De voorzitter:
En als dat niet kan, is er dan geen traject meer met die man?
- De heer Barendregt:
-
Ik aarzel even. Ik denk even aan gigantisch grote bedragen. Dat vind ik dus niet acceptabel, nee.
- De voorzitter:
Wat zijn gigantisch grote bedragen?
- De heer Barendregt:
-
Ik denk aan tonnen.
- De voorzitter:
Dat vindt u al onacceptabel?
- De heer Barendregt:
-
Ja. Als dat echt als nettowinst overblijft voor de crimineel, voor de informant als crimineel, dan krijgt hij een
vrijwaring voor zijn rol omdat hij informant is en kan hij dingen onder regie van politie en justitie doen; mag hij
zijn criminele winsten behouden en krijgt hij ook nog eens tipgeld. Ik vind dat onacceptabel.
- De heer Rouvoet:
-
De spiegelsituatie: de criminele informant die tegen een schadeclaim van een criminele organisatie oploopt?
Dat wil zeggen als er een partij wegraakt en hij hem moet betalen, omdat hij erbij betrokken is geweest? Kan
hij dan ook bij de politie aankloppen om even te vangen?
- De heer Barendregt:
-
Ik vind dat wel heel erg ver gaan. In het algemeen zeg ik daar "neen" op. Ik kan mij hooguit in de casustiek
voorstellen, dat je een stap wilt maken maar ik vind dat dan een heel domme informant als hij zo ver gaat.
- De voorzitter:
Een domme informant of een domme...
- De heer Barendregt:
-
Als hij op die manier zijn partij... Dan is hij dus niet onder regie van de politie bezig geweest. Een informant
die zijn partij is kwijtgeraakt...
- De heer Rouvoet:
-
Eigen risico!
- De heer Barendregt:
-
Dat vraag ik mij af. Is dat zo? Wat voor rol heeft hij vervuld en hoe kan dit? Ik zou er niet zo snel toe overgaan
om dat maar even te betalen. Sterker nog: in het algemeen zou ik zeggen, dat je dat niet moet doen.
- De heer Rabbae:
-
U zei, dat u een paar ton al teveel vond als beloning van een informant. Zoals u weet, is een aantal methodes
en technieken toegestaan op basis van het proportionaliteitsbeginsel. Stel dat u te maken hebt met de man die
de politie een geweldige organisatie op het spoor laat komen, zou u dan bereid zijn om het principe van de
proportionaliteit hier ook toe te passen als het gaat om de beloning?
- De heer Barendregt:
-
Ja, ik denk dat het resultaat vaak sterk te relateren is aan de gevaarzetting. Bij het aanpakken van een
organisatie en het overgaan tot arrestatie en veroordeling, die van flinke zwaarte zijn, is ook de rol van de
informant daar vaak gevaarlijker in. Meestal gaat dat hand in hand. Dat mag best een van de criteria zijn, maar
niet het doorslaggevende criterium, de hoogte van de beloning.
- De heer Rabbae:
-
En het mag boven het miljoen gaan?
- De heer Barendregt:
-
Neen, alsjeblieft niet.
- De voorzitter:
Concluderend: u, mijnheer Barendregt, zegt: nooit meer dan een paar ton, waar je ook mee bezig bent.
- De heer Barendregt:
-
Ja, dat zijn voor mij echte uitzonderingen.
- De voorzitter:
Mijnheer Theeuwes, mijnheer Barendregt, in de loop van de enqute zullen wij elkaar nog verschillende
malen in verschillende situaties treffen. Ik dank u voor uw medewerking.
Sluiting 17.17 uur
Inhoudsopgave en zoeken