Openbaar verhoor enqutecommissie
 Opsporingsmethoden
 Verhoor 79

2 november 1995
Stenografisch verslag van het openbare verhoor van de parlementaire
enqutecommissie opsporingsmethoden op donderdag 2 november 1995
in de vergaderzaal van de Eerste Kamer der Staten-Generaal te Den Haag
Verhoord wordt mr. C.V. van der Voort
Aanvang 15.30 uur

Voorzitter:
Van Traa Aanwezig zijn voorts de leden van de commissie: Aiking-van Wageningen, De Graaf, Koekkoek, Rabbae, Rouvoet en Vos, alsmede de heer Nava, plv. griffier
De voorzitter:
Ik heropen de vergadering van de enqutecommissie opsporingsmethoden. Aan de orde is het verhoor van de heer mr. C.V. van der Voort, geboren op 26 maart 1959 te Leiden. Mijnheer Van der Voort, ik verzoek u op te staan voor het afleggen van de eed. De door u af te leggen eed luidt: Ik zweer de gehele waarheid en niets dan de waarheid te zeggen.
De heer Van der Voort:
Zo waarlijk helpe mij God almachtig!
De voorzitter:
Mijnheer Van der Voort, u bent officier van justitie in Den Haag. In die functie bent u verantwoordelijk voor het kernteam.
De heer Van der Voort:
Dat is correct.
De voorzitter:
Wij willen met u spreken over de onderzoeken van het kernteam, speciaal het zogenaamde COPA-onderzoek. Waarvoor staat de naam COPA?
De heer Van der Voort:
Die naam staat voor het traject Colombia-Paramaribo. Sommigen zeggen ook wel: Cocane-Paramaribo. Dat maakt ons niet zoveel uit. De strekking is duidelijk. Het gaat in dat team om het onderzoek naar cocanestromen vanuit Suriname naar Nederland.
De voorzitter:
Hoe lang bent u als officier al verantwoordelijk voor dat kernteam in Den Haag?
De heer Van der Voort:
Sedert de zomer van 1992.
De voorzitter:
De heer De Graaf gaat met u verder.
De heer De Graaf:
Mijnheer Van der Voort, wanneer is het COPA-onderzoek gestart?
De heer Van der Voort:
Het COPA-team heeft al een lange geschiedenis. Eind jaren tachtig, begin jaren negentig is het onderzoek gestart als een interregionaal recherche-onderzoek van de politie Den Haag, tegenwoordig Haaglanden, gericht op cocanestromen vanuit Suriname naar Nederland. Het COPA-onderzoek, waar u waarschijnlijk op doelt, in de wandelgangen COPA-III genoemd, is in de zomer van 1992 gestart, na een hernieuwde oprichting, omdat de resultaten van de eerdere onderzoeken zodanig waren dat een keuze moest worden gemaakt tussen het al of niet doorgaan met het onderzoek in die richting, dan wel een geheel nieuw onderzoek opstarten met een andere doelstelling, op een nieuwe leest geschoeid.
De heer De Graaf:
Is dat COPA-III-onderzoek een eigenstandige aangelegenheid geweest van de regio Haaglanden en het openbaar ministerie van het arrondissement Den Haag?
De heer Van der Voort:
Eigenstandig in zijn functioneren zeker. Als u doelt op de manier waarop het tot stand is gekomen en de doelstelling die is geformuleerd: daar is wel wat aan voorafgegaan. Ik zal proberen om dat kort toe te lichten. De onderzoeken tot dan toe hadden geleid tot succesvolle verdovende-middelenzaken, waarbij partijen waren onderschept en waarbij verdachten waren veroordeeld. Daarnaast werd steeds meer informatie gegenereerd, waaruit aanwijzingen kwamen dat het voormalige militaire gezag in Suriname, de voormalige legerleiding, in feite betrokken was bij, dan wel achter die permanente cocanestroom vanuit Nederland naar Suriname zat.
De voorzitter:
Inclusief de hoogste baas.
De heer De Graaf:
De voormalige legerleider.
De heer Van der Voort:
De voormalige legerleiding, waaronder ook de voormalige legerleider.
De voorzitter:
Bouterse.
De heer Van der Voort:
Bouterse. Er was dus sprake van aanwijzingen. Dat zou reden kunnen zijn om het onderzoek verder daarop te richten. Ook was duidelijk dat het op dat moment niet direct voor de hand lag om dat onderzoek te beperken tot een onderzoek vanuit het arrondissement en de politie Den Haag, al was het alleen maar, omdat dan een grote aanslag gepleegd zou moeten worden op de BOP-pot-gelden. Politie en justitie Den Haag vonden dat men dat niet zonder meer kon doen, omdat daarmee een heleboel andere belangrijke onderzoeken, voor de regio wellicht veel meer relevant, niet kon worden gedaan, althans niet in de gewenste vorm.
De heer De Graaf:
Dus hebben u en uw hoofdofficier zich gewend tot hogere regionen.
De heer Van der Voort:
Het komt er in het kort op neer dat een onderzoeksvoorstel is geformuleerd door de recherchechef en het OM. Daarin werd gesteld dat men de kwestie eigenlijk zou moeten aanpakken en dat, als men dat goed wilde doen, het op deze manier zou moeten gebeuren - die manier werd ook genoemd - maar dat daar, populair gezegd, wel een prijskaartje aan hing. Politie en justitie in Den Haag vonden gezamenlijk dat dit geld niet door hun zou moeten worden opgebracht. Men vond verder dat het niet ten koste van de andere onderzoeken zou moeten gaan, met andere woorden, niet ten koste van de BOP-pot-regeling. Men stelde voor, speciaal voor dit geval, voor dit team en deze doelstelling, om tot exogene financiering te komen.
De heer De Graaf:
Exogeen betekent gewoon dat het ministerie van Justitie daarvoor extra geld ter beschikking zou moeten stellen.
De heer Van der Voort:
Ja.
De heer De Graaf:
Dat is ook gebeurd, naar ik aanneem.
De heer Van der Voort:
Dat is gebeurd.
De heer De Graaf:
In dezelfde periode, in de zomer van 1992, is de toenmalige minister van Justitie, met de toenmalige directeur-generaal, de heer Suijver, naar Amerika gegaan. Voor zover ik weet, zijn ze teruggekomen met de boodschap dat een onderzoek naar de betrokkenheid van de voormalige legerleiding in Suriname buitengewoon wenselijk zou zijn. Is dat correct?
De heer Van der Voort:
Uw waarneming dat ze zijn teruggekomen, is in elk geval correct.
De heer De Graaf:
En dat ze zijn gegaan.
De heer Van der Voort:
Correct. De beslissing om een dergelijk team te starten, was eigenlijk al gevallen. Er werd gezocht naar een bepaalde vorm van samenwerking met andere instanties, onder andere met de DEA van de Amerikanen. Die instantie is iedereen wel bekend.
De voorzitter:
De Drugs Enforcement Administration.
De heer Van der Voort:
Dat is juist. Bekend is ook, bij sommigen wat meer dan bij anderen dat de DEA met name in Miami ervaring had opgedaan met Surinamers.
De voorzitter:
Er was iemand van de legerleiding aangehouden, de heer B.
De heer De Graaf:
Die is daar gedurende een aantal jaren gedetineerd.
De heer Van der Voort:
En daar ook veroordeeld geweest. Het was dus niet zo'n gekke gedachte om naar samenwerking te zoeken op een plaats, waarvan men zegt dat daar veel moneylaundering plaatsvindt, het witwassen van geld.
De heer De Graaf:
Het is dus niet zo dat de toenmalige minister van Justitie heeft gentameerd dat u het COPA-III-onderzoek ging starten.
De heer Van der Voort:
Neen, het is een voorstel van politie en justitie geweest, gelet op de permanente geruchtenstroom. Dat voorstel is uiteindelijk overgenomen. Het zou best kunnen dat anderen er een andere lezing over hebben, maar ik geef het weer, zoals wij het toen hebben besproken.
De voorzitter:
Heeft de minister van Justitie het geaccordeerd?
De heer Van der Voort:
Niet zozeer het feit dat er een onderzoek in deze richting zou moeten komen. Hij zal de financiering wel hebben geaccordeerd.
De voorzitter:
Toen u eraan begon, op deze manier, toen is met hogerhand toch ook gesproken over de eventuele politieke complicaties, hoe men het door zou kunnen zetten, of men die mensen wel in de kraag zou kunnen vatten?
De heer Van der Voort:
Dat soort vragen is aan de orde geweest.
De voorzitter:
Wie hebben dat bekeken?
De heer Van der Voort:
Een aantal mensen is erbij betrokken geweest. Ik heb het dan niet alleen over de voor mij normale politie- en justitielijn, zoals de hoofdcommissaris, de hoofdofficier en de toenmalige PG...
De voorzitter:
Wie was dat?
De heer Van der Voort:
De heer Heijder was dat toen. Voorts zijn erbij betrokken geweest de secretaris-generaal van Algemene Zaken, de heer Hoekstra, uiteraard de minister van Justitie, toen de heer Hirsch Ballin, het hoofd van de CRI op dat moment, de heer Wilzing, en de beide hoofden van de toen nog bestaande inlichtingendiensten, de BVD en de IDB, de heren Docters van Leeuwen en Meulmeester. Waarschijnlijk waren er nog meer mensen bij, maar dat kan ik zo niet reproduceren.
De heer De Graaf:
Die zijn bijeen geweest op een vergadering waar u ook bij was.
De heer Van der Voort:
Ja.
De heer De Graaf:
Daar is een soort beslissing genomen, in die zin dat men zei: wij gaan beginnen. Is toen ook de doelstelling aangegeven?
De heer Van der Voort:
Daar is ons onderzoeksvoorstel en alles wat ermee samenhangt aan de orde gekomen. Er is besproken in hoeverre het, ook politiek, wenselijk zou zijn om er actie op te ondernemen.
De heer De Graaf:
Is toen in die vergadering uitdrukkelijk als doelstelling geformuleerd om de voormalige legerleiding strafrechtelijk verantwoordelijk te stellen voor de cocanehandel naar Nederland en die ook aan te houden, indien men dat strafvorderlijk rond zou kunnen krijgen?
De heer Van der Voort:
De exacte doelstelling was tweeledig op dat moment. Enerzijds ging het om het uitschakelen van wat wij gemakshalve het Paramaribo-kartel noemen.
De heer De Graaf:
Wat is dat?
De heer Van der Voort:
Dat is een verzameling van personen op hoog niveau, politiek en militair, in Suriname met banden met landen die de cocane leveren. De cocane komt uiteindelijk niet uit Suriname. Het wordt ergens vandaan betrokken. Het gaat om de gezagsdragers daar die op de achtergrond verantwoordelijk zouden zijn voor - het was nog maar een aanname, wij hadden er aanwijzingen voor, maar geen bewijzen - en betrokken zouden zijn bij de internationale handel in verdovende middelen, namelijk cocane. De tweede doelstelling, de subdoelstelling was, om in elk geval belangrijke tussenhandelaren in cocane strafrechtelijk te vervolgen, aan te houden en in Nederland te berechten.
De voorzitter:
Dat lijkt mij een grote doelstelling voor een team in Den Haag. Justitie was het ermee eens, maar heeft u toen ook gevraagd of Buitenlandse Zaken ermee akkoord was?
De heer Van der Voort:
Voor zover dat tot de afweging van een eenvoudig officier van justitie behoort, moet ik u misschien verrassen. Dat is ook in onze hoofden opgekomen.
De voorzitter:
En toen?
De heer Van der Voort:
Ik weet dat Buitenlandse Zaken betrokken is geweest bij de afweging, ook de afweging om daarvoor speciaal geld ter beschikking te stellen. Hoe die lijn exact is geweest en wie dat overleg met Buitenlandse Zaken heeft gevoerd, dat kan ik u niet vertellen, omdat ik dat niet weet.
De heer De Graaf:
Men heeft, neem ik aan, niet gezegd dat u uw gang kon gaan en dat men het wel zou merken als de voormalige legerleiding in Nederland zou zijn aangehouden en achter slot en grendel zou zitten.
De heer Van der Voort:
Dat is niet gezegd. Het zou voor mijn functioneren wat gemakkelijker zijn geweest. Er is afgesproken om regelmatig over de voortgang te berichten. Tevens is afgesproken dat, als stappen genomen zouden worden die mogelijk belangrijke politieke implicaties zouden hebben, die tijdig zouden worden gemeld, dan wel dat, waar nodig, van te voren toestemming zou worden gevraagd. Dat is begin vorig jaar bijvoorbeeld gebeurd, toen het erom ging om al of niet een gerechtelijk vooronderzoek te openen. Dat is vooraf besproken.
De heer De Graaf:
Er is een gerechtelijk vooronderzoek tegen de voormalige legerleider geopend.
De heer Van der Voort:
Het is niet gebruikelijk om namen van verdachten te noemen, als men nog verkeert in het stadium van een gerechtelijk vooronderzoek. Als u die vraag overigens zo stelt, dan kan ik die wel bevestigen.
De heer De Graaf:
U en de politieteamleiding, de heer Driessen, hebben regelmatig moeten rapporteren. Voor welk gezelschap heeft u dat gedaan?
De heer Van der Voort:
In eerste instantie telkens in de lijn, ons beider bazen, het hoofd van mijn unit en de commissaris van de centrale justitile dienst Haaglanden. Daarnaast hebben wij dat vaak in directe gesprekken besproken met de hoofdofficier en de korpsdirectie, de heren Brand en Van der Veen. In sommige gevallen, eens in de zoveel tijd, werd een afspraak gemaakt met de PG, al of niet samen met de minister, of afzonderlijk, na elkaar.
De heer De Graaf:
Hoe vaak heeft u een presentatie verzorgd voor de minister?
De heer Van der Voort:
In de periode vanaf 1992 tot nu is dat 4, 5, 6 keer voorgekomen.
De heer De Graaf:
Dat zijn de ministers van Justitie, Hirsch Ballin, ook Kosto?
De heer Van der Voort:
Voor zover ik weet, hebben wij daar geen aparte presentatie voor verzorgd.
De heer De Graaf:
En mevrouw Sorgdrager. Wij hebben ook begrepen dat er een Groep bestond. Daar weet u van?
De heer Van der Voort:
Daar weet ik van.
De heer De Graaf:
Daar heeft u ook presentaties voor verzorgd?
De heer Van der Voort:
Neen.
De heer De Graaf:
Weet u wat die Groep moest doen?
De heer Van der Voort:
De Groep bestond voornamelijk uit mensen die bij de oprichtingsvergadering betrokken waren geweest. De Groep diende met name in een vroegtijdig stadium in te schatten of er zaken aan de hand waren die belangrijke politieke gevolgen konden hebben. In zoverre had de Groep meer de functie van waakhond.
De heer De Graaf:
Kreeg u op de een of andere manier ook instructies vanuit die Groep, in die zin dat men zei: doe dat maar niet, want dat ligt politiek te gevoelig? Of: doe dat maar wel, want dat kan geen kwaad?
De heer Van der Voort:
Als de Groep dat gedaan zou hebben, dan zou de kwaliteit ervan zodanig zijn geweest dat ik dat nooit zou hebben gemerkt. Daar kan ik moeilijk een antwoord op geven. Maar ik ben mij er niet van bewust dat wij aanwijzingen hebben gekregen.
De heer De Graaf:
Hoe beter de instructies zijn, hoe minder u ervan merkt.
De heer Van der Voort:
Altijd!
De heer De Graaf:
Oh! Dat is voor mij nieuw.
De voorzitter:
Kunt u dat nog even herhalen? De kwaliteit van de aanwijzingen was zodanig dat u er niets van merkte.
De heer Van der Voort:
Dat heeft u mij niet horen zeggen. Ik zei dat, als de kwaliteit van de aanwijzingen hoog was - dat mag je van een dergelijk gezelschap verwachten - ik dat niet zou hebben gemerkt. Dan kunt u dus niet van mij verwachten dat ik precies kan aangeven waar ik ben aangestuurd, zonder dat te weten.
De voorzitter:
Dat is een beetje cryptisch. U praat er vaak over. U heeft er diverse malen met uw hoofdofficier over gesproken. Is er nooit een signaal gekomen dat u het anders moest doen? Is er nooit een signaal gekomen in de trant van: wij hebben over de politieke implicaties nagedacht en dit lijken ons ongeveer de grenzen?
De heer Van der Voort:
Neen.
De voorzitter:
Heeft u wel eens het signaal gekregen dat sommige departementen, maar bijvoorbeeld ook de BVD, dachten dat het toch nooit wat zou worden?
De heer Van der Voort:
De gedachte dat het nooit wat wordt, is wijd verbreid. Daar hoeft niet een speciaal signaal aan ten grondslag te liggen, met een bepaald gevolg of een bepaalde conclusie.
De voorzitter:
Als ik u mag parafraseren uit het voorgesprek...
De heer Van der Voort:
Ik denk dat u mij helemaal niet mag parafraseren uit het voorgesprek.
De voorzitter:
Goed. Waren er ministeries die in elk geval dachten dat er niets van terecht zou komen?
De heer Van der Voort:
Dat kan ik niet uit eigen waarneming bevestigen.
De voorzitter:
Uit de tweede hand.
De heer Van der Voort:
Ook niet.
De voorzitter:
Uit de derde.
De heer Van der Voort:
Of het zou mijn eigen hand moeten zijn. Als u vraagt naar mijn indruk op dat punt, dan kan ik u wel zeggen dat ik de indruk heb dat verscheidene ministeries erbij gebaat zijn als het onderzoek toch niets wordt.
De voorzitter:
Zoals?
De heer Van der Voort:
Die ministeries die gebaat zijn bij een vlekkeloze samenwerking met Suriname.
De voorzitter:
Zoals?
De heer Van der Voort:
Dat kunt u beter uittekenen dan ik.
De voorzitter:
U zegt maar ja of neen. Was het Buitenlandse Zaken?
De heer Van der Voort:
Bijvoorbeeld.
De voorzitter:
En ook Algemene Zaken?
De heer Van der Voort:
In die tijd zeker niet. Nu kan ik het niet beoordelen.
De heer De Graaf:
Hoorde u dat van ambtenaren van die ministeries, in de zin dat ze zeiden dat het hun niet goed zou uitkomen als het zou lukken?
De heer Van der Voort:
Niet met zoveel woorden.
De heer De Graaf:
Het is meer een idee dat u heeft, maar waarvoor verder geen grond is te vinden.
De heer Van der Voort:
Dat is juist.
De heer Rabbae:
Is er enige druk op u uitgeoefend om ermee te stoppen?
De heer Van der Voort:
Druk door wie dan ook om het onderzoek te stoppen?
De heer Rabbae:
Door het kabinet, of door mensen uit het kabinet.
De heer Van der Voort:
Geenszins.
De heer De Graaf:
Ook niet door anderen dan de personen waar de heer Rabbae het over heeft?
De heer Van der Voort:
Neen.
De heer De Graaf:
Hoe staat het met het onderzoek?
De heer Van der Voort:
Het onderzoek heeft vorig jaar zomer, mei, juni, geresulteerd in grote huiszoekingsacties in tien, elf landen, op vijftig plaatsen. Naar aanleiding van de toen, op mijn verzoek daartoe, door de rechter-commissaris in Den Haag geopende GVO's zijn huiszoekingen verricht. Daarbij zijn heel veel spullen in beslag genomen. Er zijn verhuiswagens vol met ordners meegenomen. Die zijn in de loop van 1994 en 1995 doorgeploegd en verwerkt. Vervolgens is erover gerapporteerd. Dat levert een bepaalde stand van zaken van het onderzoek op.
De heer De Graaf:
Ik vroeg naar die stand van zaken.
De heer Van der Voort:
Wij hebben niemand aangehouden.
De heer De Graaf:
Daar heeft u wel hoop op.
De heer Van der Voort:
Dan heeft u het over het hoofddoel.
De heer De Graaf:
Ja.
De heer Van der Voort:
De hoop moet je nooit laten varen.
De heer De Graaf:
Met enige grond? Ik vraag u niet om precies te zeggen wat u exact heeft. Heeft u nog hoop dat het ooit tot aanhoudingen op grond van de doelstellingen van het onderzoek komt?
De heer Van der Voort:
Die hoop heb ik niet.
De heer De Graaf:
U heeft niet die hoop.
De heer Van der Voort:
Neen.
De heer De Graaf:
Laat staan de verwachting.
De heer Van der Voort:
Laat staan de verwachting.
De voorzitter:
Dat is nogal wat. Dan bent u toch eigenlijk met een krankzinnig avontuur bezig, afgezien van alle successen die u boekt?
De heer Van der Voort:
Afgezien van alle successen, want die moeten vooral niet worden vergeten. Als wij het hebben over de hogere doelstellingen, moeten wij vooral niet vergeten dat wij in de loop van het traject een aantal prachtige zaken hebben gedraaid. Uiteindelijk is het echter iedereen te doen om die ene.
De heer De Graaf:
Een krankzinnig avontuur kan met succes worden afgerond, zoals dat in de politieke geschiedenis bekend is geworden, maar denkt dat de kans nog bestaat - u heeft niet veel hoop - om de groep hoofdverdachten ooit aan te houden?
De heer Van der Voort:
In dit stadium van het onderzoek wil ik daar in het openbaar niets over zeggen.
De voorzitter:
Dat heeft u zojuist in algemene zin al gedaan. Wij vragen u niet precies wanneer het wel of niet zou kunnen. Wij begrijpen dat u daar geen antwoord op kunt geven. U gaf net een nogal duidelijk antwoord in algemene zin.
De heer Van der Voort:
Ik heb zojuist antwoord gegeven op twee verschillende vragen. De eerste vraag was of ik nog de hoop had, laat staan de verwachting, dat het nog iets zou worden. Daarop heb ik tweeledig "neen" geantwoord. De volgende vraag was of ik de inschatting had, de verwachting had, dat het ooit nog wat zou worden. Dat is een geheel andere vraag. Mijn antwoord daarop is dat ik dat in dit stadium niet wil zeggen. U doet net of het twee dezelfde vragen zijn met een verschillend antwoord, maar...
De voorzitter:
Ik wil het woord "perceptie" nu niet gebruiken. Dat zou mij niet passen. Ik vraag het als volgt. Is er in uw opinie goed genoeg nagedacht, ook door de politiek verantwoordelijken, of die doelstelling haalbaar was?
De heer Van der Voort:
Het is een krankzinnig avontuur.
De heer Rabbae:
Het komt erop neer dat u hoopt wat u niet verwacht.
De heer Van der Voort:
Ik kan u niet volgen.
De heer De Graaf:
Ik ook niet. Dat wordt wat moeilijk, collega Rabbae.
De heer Koekkoek:
Waarop berust uw negatieve verwachting?
De heer Van der Voort:
Dat weet u heel goed, want dat heb ik u in een voorgesprek uitgelegd. U weet ook heel goed dat ik daar in dit stadium niets over kan zeggen.
De heer Koekkoek:
Maar u blijft bij die negatieve verwachting.
De heer Van der Voort:
Ja.
De voorzitter:
Een krankzinnige opdracht, een negatieve verwachting. Dan is onze vraag toch wel gerechtvaardigd of men zich voldoende rekenschap heeft gegeven van de moeilijkheden en de mogelijkheden?
De heer Van der Voort:
Het gaat mij erom of het politieteam en ik als behandelend officier van justitie ons voldoende rekenschap hebben gegeven van de strafrechtelijke en strafvorderlijke haalbaarheid van het onderzoek. Dat is een andere vraag.
De voorzitter:
Dat is correct, maar aangezien de beslissingen uiteindelijk zozeer met elkaar verweven raken, ook in het strafvorderlijke traject, is die vraag toch wel begrijpelijk?
De heer Van der Voort:
De vraag is begrijpelijk, alleen...
De voorzitter:
Misschien kunt u er iets beter antwoord op geven. Hoe vaak heeft u doorgekregen dat men er van hogerhand goed over heeft gesproken, dat men weet wat de risico's zijn, dat men weet wat de politieke problemen zijn, maar dat men er toch vertrouwen in heeft? Anders zou u deze opdracht toch niet als krankzinnig betitelen?
De heer Van der Voort:
De vorige minister, Hirsch Ballin, had daar een heel duidelijke mening over. Hij zei: als het boeven zijn, dan moeten de boeven worden gepakt. Dat is iets waar ik mee kan werken. Dat is heel duidelijk. Dat is heel tastbaar. Dan ga ik ervan uit dat hij een en ander politiek heeft afgewogen en dat hij dat politiek ook kan waarmaken.
De heer De Graaf:
De huidige minister is niet van dat standpunt van haar voorganger afgeweken?
De heer Van der Voort:
De huidige minister pleegt zich soms iets anders uit te drukken.
De heer De Graaf:
Het ging om de geest van de boodschap.
De heer Van der Voort:
Ik heb geen berichten gehoord dat het nu anders zou moeten zijn.
De voorzitter:
U heeft voortgangsrapportages gepleegd, zoals die van hedenochtend.
De heer Van der Voort:
Die van hedenochtend bij de minister?
De voorzitter:
Ja.
De heer Van der Voort:
Dat is juist.
De voorzitter:
Heeft dat uw oordeel, zoals u die zojuist in algemene zin uitsprak, veranderd?
De heer Van der Voort:
Neen.
De voorzitter:
Is in algemene zin sprake van een eindtijd aan zo'n onderzoek, in de zin dat je zegt: wij zijn nu vier jaar bezig, wij moeten de balans maar eens opmaken?
De heer Van der Voort:
Zeker, het zou mijns inziens slecht management zijn en ook slechte aansturing door het OM als je te lang doorgaat met dit soort onderzoeken. Op een bepaald moment moet je de knoop doorhakken, ook al is de verleiding groot om door te gaan, om het nog eens op een andere manier te proberen.
De voorzitter:
Moet je die knoop vr of na de verkiezingen in Suriname doorhakken?
De heer Van der Voort:
Dat weet ik niet. Dat is meer een politieke dan een strikt juridische beslissing.
De heer De Graaf:
Ik wil nu graag naar de tweede doelstelling. U heeft zich ook heel actief bemoeid met de opsporing van alle lijnen en lijntjes die mogelijkerwijs onder de groep hoofdverdachten liggen. Toen het feitelijke werk begon, is u toen de boodschap meegegeven hoe ver u daarmee kon gaan?
De heer Van der Voort:
Niet expliciet.
De heer De Graaf:
Ik meen begrepen te hebben dat min of meer tegen u is gezegd: het is heel belangrijk, dus er moet een heleboel kunnen, er moet ruimte zijn voor innovatieve methoden.
De heer Van der Voort:
Dat is zo niet expliciet gezegd.
De heer De Graaf:
Is het impliciet gezegd?
De heer Van der Voort:
Impliciet, voor zover iets impliciet op een heel duidelijke manier kan worden gezegd.
De heer De Graaf:
Hoe gebeurt dat dan?
De voorzitter:
Misschien kunt u mij daar eens les in geven. Dan kunnen wij daar een boel profijt van trekken.
De heer De Graaf:
Wat is in welke bewoordingen tegen u gezegd of meegegeven?
De heer Van der Voort:
Het was natuurlijk een krankzinnige opdracht. Het was ook duidelijk dat, voor zover die opdracht gehaald zou kunnen worden, het niet via een klassieke manier van rechercheren zou gaan. Er zou op een andere manier moeten worden nagedacht over de aanpak van het onderzoek. Het financieel rechercheren is nu heel gewoon geworden - inmiddels hebben wij de wet MOT - maar in die tijd, medio 1992, was het nog geen algemeen goed om op die manier te rechercheren. Dat is n van de innovatieve dingen die wij in het team hebben uitgeprobeerd, in samenwerking met de BFO's en met de FIOD. Wij hebben dus op een heel speciale manier geprobeerd om financieel onderzoek te bedrijven.
De heer De Graaf:
Ook wat betreft de toepassing van andere methoden? Is u min of meer duidelijk gemaakt dat u wat dit betreft ruim innovatief mocht zijn?
De heer Van der Voort:
Neen. Wij hebben in het traject ooit n keer overwogen om een inkijkoperatie te plegen, maar dat is al in een heel vroeg stadium, na overleg tussen mij en de hoofdofficier, afgeblazen.
De voorzitter:
Inkijken waar? In Nederland of overzee?
De heer Van der Voort:
In Nederland.
De heer De Graaf:
U heeft bij al die verschillende deeltrajecten, bij de onderzoeken die als het ware onder de paraplu van het COPA-onderzoek hingen, wel gebruik gemaakt van informanten?
De heer Van der Voort:
U gaat nu concreet het traject in.
De heer De Graaf:
Ik heb nog geen concreet traject genoemd. Er is gewoon sprake van een hele hoop trajecten.
De heer Van der Voort:
U zegt dat er binnen COPA sprake is geweest van een aantal trajecten. Ik wil best met u in gesprek over de trajecten, met informanten, infiltranten en mogelijk gecontroleerde dan wel ongecontroleerde af- en doorleveringen, maar ik wil dat in een wat breder perspectief zien. Ik ben sinds 1991 als verdovende-middelenofficier in Den Haag betrokken geweest bij een groot aantal verdovende-middelenzaken. Als zaaksofficier doe ik daarnaast het COPA-onderzoek, met een aantal deeltrajecten. Daarin ben ik soms wel, soms niet als zaaksofficier opgetreden. Daarnaast ben ik verantwoordelijk voor het kernteam Haaglanden, het Prisma-team Haaglanden/Hollands-Midden. In dat kader ben ik ook verantwoordelijk voor een aantal trajecten, waarbij ik niet de zaaksofficier ben. Gelet op dat brede scala van zaken kan ik mij voorstellen dat u mij suggereert om te spreken over informanten en infiltranten.
De heer De Graaf:
Wij horen vaker dat wij het niet eng, maar breed moeten zien. In dit geval zullen wij met u geen specifiek deeltraject benoemen. Wij zullen op een aantal punten wel meer verheldering vragen over de gehanteerde methoden. Als verantwoordelijk officier, op welke wijze dan ook, hebt u te maken met informanten bij de onderzoeken. Hoe kwalificeert u die: actief, passief, meewerkend?
De heer Van der Voort:
Als ik het over informanten heb, dan heb ik het over passieve informanten. Als u mij vraagt of het wel eens voorkomt dat wij een informant, als hij toch van plan is om naar het caf te gaan, gericht niet naar A, maar naar B sturen, omdat wij weten dat daar iemand zit, dan kan ik daar heel simpel op zeggen: uiteraard doen wij dat.
De heer De Graaf:
En als hij niet van plan is om naar het caf te gaan?
De heer Van der Voort:
Dan sturen wij hem er ook niet heen.
De voorzitter:
Nu zit er iemand overzee, in Suriname. Dan kunt u hem daar ook vragen om dingen te bekijken en om mee te werken met transporten en dergelijke.
De heer Van der Voort:
Dat vragen wij hem niet. Ik vind dat een vorm van aansturing, waarbij je het niet meer over passieve informanten hebt, maar over meewerkende informanten, dan wel over burgerinfiltranten.
De heer De Graaf:
Maar waar ligt dat onderscheid volgens u? In de verschillende onderzoeken, waarbij u betrokken bent geweest, is toch sprake van zeer actief participerende informanten? Of zijn het dan al infiltranten?
De heer Van der Voort:
Ik heb er niets op tegen om, in een vrij vroeg stadium, een informant die zich laat aansturen door de politie, door zijn runners, tot het verrichten van activiteiten die hij anders niet gepleegd zou hebben, als burgerinfiltrant te zien, hem ook op die manier te begeleiden en hem de nodige back-up van de runners te geven. Dan worden de runners ook niet gezien als CID-rechercheurs. Zij worden op een zodanige manier begeleid dat ze hun verantwoordelijkheid naar de infiltrant kunnen waarmaken.
De heer De Graaf:
Had u informanten of burgerinfiltranten buiten Nederland, bijvoorbeeld in Suriname?
De heer Van der Voort:
Neen, zeker niet in Suriname, omdat het Rechtshulpverdrag tot 1 oktober van dit jaar was opgeschort. De afspraak was dat geen politile activiteiten in Suriname zouden geschieden. Tijdens de grote huiszoekingsacties van vorig jaar hebben wij dan ook niet gevraagd om bepaalde huiszoekingen in of rond Paramaribo te laten plaatsvinden, hoewel dat in een dergelijk GVO misschien wel voor de hand had gelegen.
De heer De Graaf:
Ik vraag mij af of wij elkaar wel helemaal goed begrijpen, mijnheer Van der Voort. Is er niet tenminste in n onderzoek sprake geweest van iemand die in een Zuidamerikaans land zat, waar u wel degelijk gebruik van maakte als informant?
De heer Van der Voort:
Informant, zegt u?
De heer De Graaf:
Ja.
De heer Van der Voort:
Zeker.
De heer De Graaf:
Ik had het eerder over een informant, dan wel een burgerinfiltrant.
De heer Van der Voort:
Ik had het zojuist over burgerinfiltratie. Daarvan zeg ik dat dit zich nooit in Suriname heeft afgespeeld.
De heer De Graaf:
Informanten wel?
De heer Van der Voort:
Informanten komen hier naar de politie, maar ze kunnen overal zijn geweest. Kijk naar de omvang van de Surinaamse gemeenschap in Nederland. Het komt daar natuurlijk vaak voor dat Surinamers kort te voren hun land van herkomst hebben bezocht...
De heer De Graaf:
Of daar weer naar toe gaan.
De heer Van der Voort:
Precies, maar dat is iets anders dan wanneer je die informanten daar gericht naar toe stuurt om daar bepaalde activiteiten te verrichten.
De heer De Graaf:
De vraag was of het wel eens is voorgekomen dat een ingeschreven informant in Suriname, al dan niet via een regelmatig bezoek in Nederland, u actief informatie leverde.
De heer Van der Voort:
Dat is voorgekomen.
De heer De Graaf:
Is het mogelijk om zo'n informant te runnen?
De heer Van der Voort:
Niet in Suriname.
De heer De Graaf:
Je kunt de runners niet elke week contact met zo iemand laten houden.
De heer Van der Voort:
Neen, met name telefonisch niet.
De heer De Graaf:
Levert dat geen risico op wat betreft de controle van zo iemand?
De heer Van der Voort:
Dat levert, zoals met elke informant, ook in Nederland, natuurlijk enig risico op.
De heer De Graaf:
Dat is logisch, maar het is iets anders als je een informant hebt die hier in Nederland woont, die regelmatig door runners wordt bezocht en op wie zelfs, voor de check op zijn informatie, observatie kan worden toegepast, dan iemand die in een ver land zit en op de een of andere manier informatie, al dan niet via de postduif, moet geven.
De heer Van der Voort:
Ik heb liever een niet-criminele informant ver weg dan een uitermate criminele informant bij mij om de hoek. Ik denk dat de laatste veel minder goed aan te sturen is en, in uw lijn, minder goed te vertrouwen is dan de eerste. Het hangt er dus vanaf wat voor informant het is.
De voorzitter:
Stel dat een informant in Suriname wordt benaderd door mensen om mee te helpen met transporten. U kunt dat goed vinden.
De heer Van der Voort:
Is dat een vraag of een opmerking?
De voorzitter:
Een vraag.
De heer Van der Voort:
Ik kan dat goed vinden.
De voorzitter:
Kunt u dan ook goede afspraken maken over het afdragen van winsten en dergelijke? Daar hebben wij het vaak over gehad. Is dat altijd mogelijk?
De heer Van der Voort:
Dat proberen wij wel.
De voorzitter:
Maar het is niet altijd mogelijk.
De heer Van der Voort:
Het is wel altijd mogelijk om afspraken te maken, maar het gaat u om de controle op de afspraken, om de naleving daarvan.
De heer De Graaf:
Het is pas n keer voorgekomen, of niet, dat daadwerkelijk winsten zijn afgedragen?
De heer Van der Voort:
In het brede perspectief, zoals ik dat zojuist heb geschetst, is het een aantal malen voorgekomen dat criminele informanten geld hebben ontvangen van de criminele organisatie voor verrichte diensten en dat geld hebben afgedragen aan de politie.
De heer De Graaf:
U zegt: ... een aantal malen voorgekomen dat informanten ... Het gaat niet een aantal malen om dezelfde informant?
De heer Van der Voort:
Neen, dat zei ik.
De heer De Graaf:
Wij zijn namelijk, maar dat kan aan ons liggen, maar n geval tegengekomen, waarin criminele winsten zijn afgedragen en waar tegenover tipgeld is uitgekeerd.
De heer Van der Voort:
Nu legt u een connectie tussen het afdragen van winsten en tipgeld in dezelfde zaak.
De heer De Graaf:
Het lijkt mij dat een criminele informant zijn winsten niet zo maar afdraagt en dan zegt: alstublieft, dat was voor de fiscus, nu ga ik weer mijn eigen weg.
De heer Van der Voort:
Motieven van criminele informanten zijn vaak heel divers.
De heer De Graaf:
Dat betekent dat u gevallen bent tegengekomen, waarin informanten hun winsten of datgene wat ze opstreken...
De heer Van der Voort:
Dat heb ik niet gezegd.
De heer De Graaf:
Ik had de vraag nog niet afgemaakt. Zijn u gevallen bekend, waarin criminelen of informanten criminele winsten aan justitie hebben afgestaan, zonder daarbij ooit tipgeld te hebben gekregen?
De heer Van der Voort:
Ja.
De heer De Graaf:
Hoe vaak is dat voorgekomen?
De heer Van der Voort:
En keer.
De voorzitter:
Waarom deed men dat?
De heer Van der Voort:
Dan zouden wij te zeer casustiek gaan bedrijven. Dat wil ik nu liever niet doen.
De voorzitter:
Is dat om eruit te blijven? Waarom doet men dat?
De heer Van der Voort:
Ik heb u zojuist een antwoord gegeven.
De voorzitter:
Neen, dat heeft u niet.
De heer Van der Voort:
Ik heb u een antwoord gegeven, namelijk de reden waarom ik hier niet concreet op wil antwoorden. U kunt een aantal mogelijke motieven noemen, met andere woorden een aantal mogelijke antwoorden van mij. Daarmee bereikt u hetzelfde resultaat.
De voorzitter:
Dat staat nog te bezien, maar wij hoeven dat niet scherp te slijpen. Welke motieven kan iemand hebben om dat te doen? Dan zit je toch in de sfeer van dealen over andere zaken? Ik kan mij anders niet voorstellen dat men dat doet.
De heer De Graaf:
Of het betreft een informant die absoluut niet crimineel is. Dat zou natuurlijk ook kunnen.
De voorzitter:
Een soldaat van het Leger des Heils!
De heer Van der Voort:
Alles is mogelijk.
De voorzitter:
Dat begrijp ik, maar u kunt best iets preciezer zijn.
De heer Van der Voort:
Dat denk ik niet. Ik zou het wel graag willen.
De heer De Graaf:
U heeft wel eens een informant meegemaakt die kennelijk een rol moest vervullen en dat heeft gedaan, waarbij dat wat hij ervoor heeft gekregen, is afgestaan aan de politie, zonder dat betrokkene daar een wederprestatie in de vorm van tipgeld voor terug vroeg.
De heer Van der Voort:
Dat is correct.
De heer De Graaf:
Ik mag toch aannemen dat dit geen crimineel is geweest.
De voorzitter:
Of er werd een deal gemaakt op een ander terrein met deze figuur.
De heer Van der Voort:
U stelt beide nu vragen door elkaar heen. U hebt beide een aanname over de motivering van die informant, namelijk dat die zus of zo is. In beide gevallen, of ik nu wel of niet een bevestiging geef, geef ik een antwoord, terwijl ik er geen antwoord op wil geven.
De voorzitter:
Wilt u ons dit vertrouwelijk meedelen?
De heer Van der Voort:
Dat heb ik u al in vertrouwen meegedeeld.
De heer De Graaf:
Dan is het ons niet duidelijk geworden.
De heer Van der Voort:
Dan zal ik het in beslotenheid nader toelichten.
De heer De Graaf:
U heeft ook, zoals dat tegenwoordig heet, burgerinfiltranten gebruikt in trajecten.
De heer Van der Voort:
Ja.
De heer De Graaf:
Zijn die betrokken geweest bij transporten van verboden goederen?
De heer Van der Voort:
Ja.
De heer De Graaf:
Verdovende middelen.
De heer Van der Voort:
Bijvoorbeeld.
De heer De Graaf:
Bijvoorbeeld of vooral?
De heer Van der Voort:
Ja, in mijn trajecten.
De heer De Graaf:
U kent de Delta-methode. U heeft ooit tegen ons gezegd dat er ook een Prisma-methode is. Kunt u ons dat in breed perspectief uiteenzetten?
De heer Van der Voort:
Je kunt de Prisma-methode op twee manieren definiren. De ene is de negatieve, namelijk niet zijnde de Delta-methode. De andere is een wat meer positieve. Binnen het Prisma-team krijgen wij regelmatig te maken met informanten, die wetenschap zeggen te hebben over aanstaande cocanetransporten, vanuit Zuid-Amerika naar Nederland. Zij geven aan dat zij door de criminele organisatie zijn gevraagd om daarin een bepaalde rol te spelen. Zij vragen aan ons of wij daarin zijn genteresseerd. Veelal zijn wij dat, niet altijd. Het gaat er vaak om dat de criminele organisatie een nieuwe cocanelijn wil openen. Ze benaderen mensen, omdat er in het verleden dingen zijn mis gegaan. Wat dan blijkt, is dat de criminele organisatie vaak gebruik maakt van wat de heer Brand bij u heeft aangeduid als een lijntester. Ik vind dat er niets verkeerds aan is om gebruik te maken van een lijntester. De methode betekent heel simpel dat eerst een kleine hoeveelheid verdovende middelen via die personen, die bedrijven, die schepen, die havens, vanuit het bronland naar Nederland komt, om te bekijken of die lijn goed is. Als die partij zou worden gepakt, in welk stadium dan ook, dan weten wij zeker dat via die lijn, waarschijnlijk met behulp van de mensen die er tot dan toe bij waren betrokken, de partij cocane waar het werkelijk om gaat en die dus vele malen groter is, niet wordt verzonden. Dat betekent dat wij in elk geval via die lijn daar nooit meer zicht op krijgen. Als het gaat om dat soort afwegingen, dan vind ik dat dit een verantwoorde methode kan zijn.
De heer De Graaf:
Bestaat de methode, zoals u die nu beschrijft, heel simpel uit het feit dat een informant een rol speelt in het transport van een hoeveelheid cocane en dat de eerste lijntester wordt doorgelaten en op de markt terechtkomt?
De heer Van der Voort:
Ja, je kunt de methode natuurlijk nog aanvullen met allerlei varianten, bijvoorbeeld met de variant dat de informant wordt bijgestaan door een politie-infiltrant, of met de variant dat de informant wordt vervangen door een politie-infiltrant.
De heer De Graaf:
Dat maakt ook deel uit van wat u de Prisma-methode noemt.
De heer Van der Voort:
Dat zou kunnen.
De heer De Graaf:
Voor zover er verschil is met de Delta-methode, zoals wij die de afgelopen weken aan de orde hebben gesteld, zou dat zitten in de controle op de informant en op diens positie en rol? Doorlaten is namelijk ook bij u aan de orde.
De heer Van der Voort:
Het gaat om de vraag waarom je doorlaat en wat je bedoeling daarmee is. U heeft mij niet horen zeggen dat ik de Delta-methode onder alle omstandigheden fout vind. Ik kan mij heel goed voorstellen dat wij die ook gebruiken. Wij zijn alleen nooit in een zodanige situatie geweest dat dit bepaald voor de hand lag.
De heer De Graaf:
Ik begrijp het niet. U heeft toch een methode toegepast, waarbij u accepteerde dat een hoeveelheid drugs, in dit geval harddrugs, werd doorgelaten, met een rol van een informant, met de wetenschap van de politie, in ieder geval om ervoor te zorgen dat men vertrouwen kreeg in die lijn. Anders laat je geen lijntester toe. Het vertrouwen in de lijn betekent ook vertrouwen in de rol die de informant daarin speelt. Wat is nu het wezenlijke verschil?
De heer Van der Voort:
Het verschil is dat het de bedoeling is dat direct na de lijntester wordt ingegrepen. Ik zie de Delta-methode voornamelijk als een methode om de betrouwbaarheid van de informant, dan wel de infiltrant te testen en die langzaam in vertrouwen te laten groeien. De methode, zoals ik die schetste, is er veel meer n, waarbij de lijn eenmalig moet zijn getest. Het gebeurt soms ook op andere manieren. Het is geen geheim dat met name Colombiaanse organisaties, voordat ze een grote partij cocane afzenden, via dezelfde lijn een partij marihuana afzenden. Als die verloren gaat, dan is er niet zoveel aan de hand voor de Colombianen.
De voorzitter:
Dan kun je zo'n partij marihuana omgekeerd ook doorlaten.
De heer Van der Voort:
Dat zou ook kunnen.
De voorzitter:
Dat is, dacht ik, ook gebeurd.
De heer Van der Voort:
Dat is bij ons gebeurd.
De voorzitter:
Was zo'n lijntester altijd succesvol, in die zin dat daarna de boel kwam die u wilde hebben?
De heer Van der Voort:
Niet altijd.
De voorzitter:
Sprekende over de harddrugs en wat u heeft gelijntest, doorgelaten, versus wat u in beslag heeft genomen. Hoe verhoudt zich dat nu in hoeveelheid?
De heer Van der Voort:
Dan zou ik een optelsom moeten maken.
De voorzitter:
Ongeveer.
De heer Van der Voort:
Ik wil niet onaardig zijn, maar u vraagt naar de bekende weg. U weet ook dat als ik die optelsom heel nauwkeurig maak...
De voorzitter:
U hoeft die niet nauwkeurig te maken.
De heer Van der Voort:
...dat wij uitkomen op een lopend traject, ook als ik het niet zo nauwkeurig doe, als ik het niet zo nauw neem met de afronding van de getallen.
De heer De Graaf:
Er zijn veel trajecten geweest.
De voorzitter:
Wij hebben het over het totaal waar u mee te maken heeft, in zeer brede zin. Het is toch voor ons belangrijk, vooral omdat hier om cocane en dergelijke gaat, om te weten hoe dat uitwerkt in de praktijk.
De heer Van der Voort:
U zegt dat het voor u belangrijk is. Dat is het ook. Daarom heb ik het u ook verteld in beslotenheid.
De voorzitter:
Ja, maar het is voor ons ook belangrijk om daarmee te kunnen werken. Ik vraag u of u in algemene zin kunt zeggen: het is n op de honderd, of het is n op de drie. Het maakt wellicht nogal wat uit voor de beoordeling van zo'n methodiek of je kunt zeggen, la de PG uit Den Bosch: vier kilo om de grote klap te kunnen maken, is geen probleem. Wij hebben met andere vertegenwoordigers van het OM en de politie ook over die zaak gesproken. Zij zeggen dat je er geen absolute grens aan kunt stellen. Het is toch niet meer dan logisch dan dat wij in algemene zin aan u vragen, zonder in te gaan op specifieke zaken, hoe zich dit ongeveer tot elkaar verhoudt. Ik vraag u daarbij of het meer op n op drie lijkt, of meer op...
De heer Van der Voort:
Dan vraagt u mij heel nadrukkelijk alleen naar in beslag genomen partijen. In die vraagstelling gaat u geheel voorbij aan een ander effect van een dergelijke operatie, namelijk wie worden aangehouden, wie worden veroordeeld en tot hoeveel.
De voorzitter:
Het staat u ook geheel vrij om de successen daarvan aan te geven op de door u gewenste wijze, als u die eerste vraag van mij ook graag wilt beantwoorden.
De heer Van der Voort:
Om het heel ruim te zeggen, is het een verhouding van n op vijf.
De voorzitter:
Heel ruim n op vijf. Ik ga er niet verder op in, maar het zou ook n op vier kunnen zijn. Het is heel ruim algemeen genomen. Wat is het succes geweest? Wij hebben dat over de Delta ook gevraagd.
De heer Van der Voort:
Wat bedoelt u met het succes?
De voorzitter:
U zei zojuist dat wij naar de bekende weg vragen en dat wij het wel ongeveer weten. U zei ook: ik heb ook een boel succes gehad, ik heb meer bereikt dan zonder.
De heer Van der Voort:
Ja, wij hebben meer bereikt dan zonder. Sterker nog, mijn opinie is dat, wanneer zou worden gezegd dat deze methode niet geoorloofd is, wij vooral moeten stoppen met beleidsplannen om de top van de georganiseerde criminaliteit aan te pakken.
De heer De Graaf:
Zijn er verdachten veroordeeld in een traject, waarbij deze methode is toegepast?
De heer Van der Voort:
Ja.
De heer Rouvoet:
U zegt dat de Prisma-methode verschilt van de Delta-methode. Als wij vragen naar het verschil, dan wijst u op het doel waarmee dat is gehanteerd. Zit ik er erg ver naast als ik zeg dat u de Delta-methode hebt gebruikt, maar met een andere intentie?
De heer Van der Voort:
Dan zit u er erg ver naast.
De heer Rouvoet:
Ik heb namelijk nog niet kunnen ontdekken welk element in de Delta-methode als schakel bij u ontbreekt of is toegevoegd.
De heer Van der Voort:
Dat heeft u nog niet kunnen ontdekken, omdat zich daarna een discussie in vraagstelling ontspon tussen de heren Van Traa en De Graaf.
De heer Rouvoet:
Maar het is mij nog niet duidelijk geworden.
De heer Van der Voort:
De bedoeling van onze methode is dat het beperkt blijft tot een enkele proefzending, een enkel transport. Terwijl het opbouwen van vertrouwen in een informant en een infiltrant met name zit in de veelheid van goed uitgevoerde transporten en de grootte van partijen, is een lijntest er alleen maar voor om te bekijken of de lijn deugt. Dat weet je met n transport.
De heer De Graaf:
Dat had u al gezegd. Dat is niet nu pas over tafel gekomen.
De heer Rouvoet:
Mijn andere vraag heeft betrekking op de mogelijkheid dat een politie-infiltrant de rol van de informant overneemt. Op een vraag van de heer Van Traa zei u dat dit zou kunnen, naar ik meen. Is dat ook gebeurd?
De heer Van der Voort:
Zo heb ik dat niet geantwoord, maar wat is uw concrete vraag?
De heer Rouvoet:
Er is gesproken over de rol van de informant in de Prisma-methode. Toen zei u dat de politie-infiltrant de rol van de informant zou kunnen overnemen.
De heer Van der Voort:
Neen, ik zei dat het een mogelijkheid zou kunnen zijn dat een informant, die is benaderd door een criminele organisatie om een strafbare handeling te verrichten, vervolgens wordt vervangen door een politie-infiltrant. Dat zou kunnen.
De heer Rouvoet:
Mijn vraag is of dat is voorgekomen.
De heer Van der Voort:
Dat is ook voorgekomen.
De heer Rouvoet:
Dat wilde ik weten.
De heer Koekkoek:
Een vraag over de lijntest. Het ideale model is waarschijnlijk: n keer testen en dan pakken, niet alleen de partij, maar ook de bijbehorende personen.
De heer Van der Voort:
Dat is het ideale model.
De heer Koekkoek:
Dat zal niet altijd lukken. Hoeveel keer testen vindt u aanvaardbaar?
De heer Van der Voort:
Dat hangt helemaal af van de hoeveelheden die bij die testen zijn betrokken en van de doelstelling die bij een dergelijke methode is gesteld.
De heer Koekkoek:
Wat is tot nu toe het hoogste aantal testzendingen dat u hebt gehad?
De heer Van der Voort:
U bedoelt in n zaak?
De heer Koekkoek:
In n zaak.
De heer Van der Voort:
Mijnheer Koekkoek, ook u weet daarop het antwoord. In beslotenheid kan ik daar van alles over zeggen.
De voorzitter:
Enige dus. Het is niet altijd bij n gebleven.
De heer Van der Voort:
Dat heb ik daarmee niet willen zeggen.
De heer Koekkoek:
U hebt gesproken over enige, dus dat is meer dan n.
De heer Van der Voort:
Uw vraag had betrekking op een concreet aantal in n zaak.
De voorzitter:
Neen, wij hebben het niet over n zaak.
De heer Koekkoek:
Over enige zaak. Ik heb niet een bepaalde zaak op het oog. Als je het model van de lijntest hebt, dan gaat het ons erom, te bepalen waar je de grens trekt, waar die lijntest als het ware een lijn gaat worden. Waar trekt u nu de grens?
De heer Van der Voort:
Dan doelt u op de hoeveelheid?
De heer Koekkoek:
Neen, op het aantal malen dat je test.
De heer Van der Voort:
In beginsel test je n keer.
De voorzitter:
Zegt u niet - die vraag hebben wij ook aan de heer Karstens gesteld -: na drie testen doen wij het niet meer, of wij doen het na 1000 kilo niet meer? Het gaat per slot van rekening om de verhouding. Honderd kilo softdrugs is misschien niet veel, maar het gaat wel weer over andere spullen. De vraag is dus gewoon of u een grens hebt.
De heer Van der Voort:
Ik heb die grens voor mijzelf nog niet getrokken. Ik denk ook dat ik die grens niet alleen mag trekken. Dat moet ik in goed overleg met de politieleiding en met de hoofdofficier doen.
De heer Koekkoek:
Hebt u die grens in een concreet geval al eens getrokken, in de zin van: als wij nu doorgaan met testen, dan wordt het aantal keren te groot?
De heer Van der Voort:
Ja, in een concreet geval heb ik die afweging gemaakt. Daarbij was sprake van een mogelijk tweede lijntest. Gelet op de doelgroep, gelet op de rol van de informant tot op dat moment, heb ik toen, in overleg met Driessen, gezegd: wij stoppen ermee.
De heer De Graaf:
Er is tenminste n geval geweest, waarbij cocane is doorgelaten. Het ging toen niet om een halve kilo, maar om aanzienlijke hoeveelheden. Wij hebben er ook al met de hoofdcommissaris van Den Haag over gesproken. Wanneer speelde dat, in welke periode?
De heer Van der Voort:
Het speelde in de periode... Ik begon als verdovende-middelenofficier in 1991 tot en met nu.
De heer De Graaf:
Ik wil toch iets concreter zijn, ook omdat hier eerder is verklaard dat in enige zaak een hoeveelheid van enkele honderden kilo's is doorgelaten. Daarvoor hebben hogere politie-autoriteiten toestemming verleend. Het is voor ons van belang om te weten wie daarvoor toestemming heeft verleend, wanneer en wie daarvan heeft geweten. U kunt niet volstaan met de mededeling dat het ergens tussen 1991 en nu is geweest.
De heer Van der Voort:
Het is op zichzelf een uiterst afgebakende periode.
De heer De Graaf:
In de loop van de wereldgeschiedenis zeker, maar het gaat nu over wat voor ons van belang is. Kunt u wat concreter zijn?
De heer Van der Voort:
Nauwelijks.
De voorzitter:
Wie heeft dat goedgekeurd?
De heer Van der Voort:
Daar gaat het u om, namelijk wie is de betrokken minister, dan wel de betrokken PG geweest.
De voorzitter:
Dat kunt u toch gewoon zeggen.
De heer Van der Voort:
Als u mij dat vraagt, kan ik dat zeggen.
De heer De Graaf:
De datum is ook van belang. Kunt u zeggen wanneer het speelde?
De heer Van der Voort:
U moet wel goed bedenken - ik heb dat ook vooraf gezegd - dat in een aantal trajecten nog sprake is van een lopende zaak. Daarbij is het voor mij heel moeilijk om tot in detail te kunnen verklaren dat...
De heer De Graaf:
Daar willen wij rekening mee houden. Vandaar ook dat wij al met u hebben gesproken. Nu graag concreet. Het gaat om een zaak, waarin cocane is doorgelaten van een niet onaanzienlijke hoeveelheid. Met wie is dat besproken en wanneer?
De heer Van der Voort:
Er is in eerste instantie gesproken met mijn unithoofd, de heer Van Eck, later met de heer Van den Broek. In mijn lijn is het besproken met de hoofdofficier, de heer Blok. Het is besproken met de heer Driessen, met zijn chef, de heer Bloemsma en met de heer Brand. Ik heb daarna een notitie gemaakt, waarin ik het trajectvoorstel heb geschetst. Dat heb ik ter hand gesteld aan de heer Blok, mijn hoofdofficier. Hij heeft die notitie besproken met de toenmalige PG, de heer Addens.
De heer De Graaf:
Dat was toen de waarnemend PG in het ressort Den Haag.
De heer Van der Voort:
Ja.
De heer De Graaf:
En dat was in de periode dat de PG, de heer Kant, al niet meer functioneerde.
De heer Van der Voort:
Die was inmiddels al overleden.
De heer De Graaf:
En mevrouw Sorgdrager was nog niet aangetreden.
De heer Van der Voort:
Die was toen nog niet aangetreden.
De heer De Graaf:
Dan kunnen wij aardig traceren wanneer het ongeveer was. Vroeg u toestemming vooraf?
De heer Van der Voort:
Ja.
De heer De Graaf:
Die heeft u ook gekregen van de toenmalig waarnemend PG?
De heer Van der Voort:
Ik heb de toestemming gekregen van mijn hoofdofficier.
De heer De Graaf:
Weet u wat het oordeel was van de waarnemend PG?
De heer Van der Voort:
Hij was het er niet mee oneens.
De voorzitter:
Hij kan zich er niets meer van herinneren, dat heeft hij althans in de pers laten weten.
De heer Van der Voort:
Ik ga zelden over persberichten.
De voorzitter:
Heeft u zelf met hem gesproken?
De heer Van der Voort:
Neen.
De voorzitter:
Hoe weet u dit dan, want u zegt stellig dat u zelden op persberichten afgaat?
De heer Van der Voort:
Behalve dat dit een algemeen uitgangspunt is, dat los staat van dit verhaal, kan ik u zeggen dat de heer Blok heeft gesproken met de heer Addens en dat de heer Blok na afloop van dat gesprek tegen mij heeft gezegd hoe het was verlopen.
De voorzitter:
En dat was?
De heer Van der Voort:
Dat was in positieve zin. Het traject kon doorlopen.
De voorzitter:
Waar is die notitie gebleven?
De heer Van der Voort:
Die heb ik aan de heer Blok gegeven.
De heer De Graaf:
Het traject is doorgelopen, ook na het aantreden van de nieuwe PG?
De heer Van der Voort:
Ja.
De heer De Graaf:
Heeft u de nieuwe PG, mevrouw Sorgdrager, aangetreden per 1 januari 1994, op de hoogte gesteld van dat traject?
De heer Van der Voort:
Niet ik in persoon.
De heer De Graaf:
Wie wel en hoe is dat gelopen?
De heer Van der Voort:
Er zaten twee elementen aan het traject, waarvan ik vond dat daar in ieder geval goed over moest worden nagedacht, omdat er wat haken en ogen aan zaten. Het ene was doorlevering van harddrugs. Het andere dat sprake was van een gesloten traject, het traject dat in beginsel niet aan de rechter ter toetsing wordt voorgelegd. Waar het merendeel van u wellicht belang hecht aan de hoeveelheid cocane die is doorgelaten, is mijn zorg veeleer of een gesloten traject wel verantwoord is in bepaalde zaken. Die twee vragen heb ik neergelegd in een notitie, vrij geabstraheerd, niet met de exacte namen van personen of bedrijven.
De heer De Graaf:
Wanneer heeft u die notitie geschreven?
De heer Van der Voort:
Op 17 januari 1994. Ik heb die vervolgens aan de heer Blok gegeven om te bespreken met de toen recentelijk in dienst getreden PG, mevrouw Sorgdrager. Ik heb van de heer Blok begrepen dat hij de notitie kort daarna met haar heeft besproken.
De heer Rabbae:
Dat heeft u persoonlijk van hem vernomen.
De heer Van der Voort:
Ja, van de heer Blok.
De heer De Graaf:
Wij kunnen dat de heer Blok nog vragen, want die komt na u in die stoel te zitten.
De heer Van der Voort:
Dat heb ik begrepen.
De heer De Graaf:
Heeft u in het kader van presentaties rond alle onderzoeken met de toenmalige PG, de huidige minister, ook zelf nog over deze aangelegenheid gesproken?
De heer Van der Voort:
Ik niet. Er is bij presentaties van lopende zaken wel melding gemaakt van gevoelige CID-trajecten. Zo kon je zelfs in het toenmalige tijdsgewricht dit traject wel aanduiden. Bij mijn weten is daar toen niet expliciet naar gevraagd. De zaak is toen ook niet expliciet uit de doeken gedaan.
De heer De Graaf:
U weet dus ook niet zeker of het doorlaten van harddrugs expliciet tegen de toenmalige PG is gezegd.
De heer Van der Voort:
Neen, dat weet ik niet zeker.
De heer De Graaf:
Toen het rapport-Wierenga eind maart 1994 uitkwam, ontstond nogal wat rumoer. Er kwam een kamerdebat. De toenmalige minister van Justitie heeft toen gezegd, naar ik meen: in die zaak wel softdrugs, maar geen harddrugs. Heeft u zich toen niet afgevraagd of de minister dat wel wist, of de PG, en of de politiek het zou moeten weten?
De heer Van der Voort:
Mijn lijn is richting hoofdofficier en PG.
De heer De Graaf:
Dat is een formeel antwoord.
De heer Van der Voort:
Het is niet alleen een formeel antwoord. Het is een antwoord, naar aanleiding van de manier waarop wij functioneren. U kunt moeilijk van mij verwachten dat ik in mijn dagelijks functioneren, met een schuin oog naar NOVA, mijn werk doe.
De voorzitter:
Het mag zijn dat u weinig waarde hecht aan persmededelingen. Dat kan zeer verstandig zijn. Heeft u het debat over het rapport-Wierenga gevolgd?
De heer Van der Voort:
Uiteraard.
De voorzitter:
Is u toen opgevallen dat de minister van Justitie en de minister-president zeiden dat er in ieder geval geen gram coke met die methode op de markt was gekomen?
De heer Van der Voort:
Dat is mij opgevallen.
De voorzitter:
Heeft u zich toen de vraag gesteld: moet ik nagaan of dit in mijn hirarchische lijn is door gemeld naar boven?
De heer Van der Voort:
Het was nagegaan.
De heer De Graaf:
Maar dat weet u toch niet zeker? U weet alleen dat uw hoofdofficier ermee instemde.
De heer Van der Voort:
Wij hebben het over de notitie van januari 1994. Daarna is er geen gram cocane meer doorgeleverd.
De heer De Graaf:
Maar dat traject speelde toch nog?
De heer Van der Voort:
Ja.
De heer De Graaf:
Na 17 januari is niets meer doorgeleverd.
De heer Van der Voort:
Dat klopt.
De voorzitter:
Dat was toch niet de mededeling die in de Kamer werd gedaan, namelijk dat het na die datum niet meer was gebeurd? De mededeling was dat het niet was gebeurd. De vraag is of u heeft overwogen om na te gaan of men hiervan wist.
De heer Van der Voort:
Uw eerste vraag was of ik naar aanleiding van de kamerdebatten, lopende het traject, waarin is gezegd dat het doorleveren van harddrugs niet meer gebeurde...
De voorzitter:
Er is niet gezegd dat dit niet meer gebeurde. Er is gezegd dat het in de IRT-zaak, waarover toen werd gesproken, niet is gebeurd, geen gram.
De heer Van der Voort:
Dan zal ik voor de duidelijkheid mijn antwoord anders formuleren. Vr die tijd zijn er partijen harddrugs doorgeleverd. Dan hebben wij het over januari 1994. Na die tijd niet neer!
De heer De Graaf:
Dat hebben wij goed begrepen, maar het gaat ons om de vraag, gelet op het feit dat over de IRT-aangelegenheid zo'n toestand ontstaat, of u niet met uw hoofdofficier hebt besproken: moet de minister niet weten dat in de Kamer over softdrugs wordt gesproken, terwijl hier ondertussen harddrugs worden doorgeleverd?
De heer Van der Voort:
Niet ondertussen worden doorgeleverd.
De heer De Graaf:
Zijn doorgeleverd, in dezelfde periode als toen de opheffing van het IRT aan de orde was.
De heer Van der Voort:
En waarvoor naar de hoofdofficier dekking was gegeven door de toenmalige verantwoordelijke PG.
De heer De Graaf:
U heeft zich dus niet afgevraagd of de minister het moest weten.
De heer Van der Voort:
Dat heb ik mij niet afgevraagd.
De heer Rabbae:
Was de toenmalige minister daar bij de besluitvorming over dit traject van op de hoogte?
De heer Van der Voort:
Neen, dat was hij niet.
De voorzitter:
Heeft u ooit de methodieken in de presentaties voorgelegd, specifiek, zoals wij er nu over spreken?
De heer Van der Voort:
Neen.
De voorzitter:
Had dat op uw weg gelegen, of werd daar, gelet op de manier waarop het werd besproken, verder niet naar gevraagd?
De heer Van der Voort:
Het laatste.
De heer De Graaf:
Nog twee vragen. Wij hebben het gehad over die ene keer dat een informant criminele winsten heeft afgedragen en daarvoor tipgeld, een vergoeding heeft gekregen. Er werd toen een aanzienlijk bedrag afgedragen.
De heer Van der Voort:
In tegenstelling tot de vergoeding die je dan krijgt.
De heer De Graaf:
De vergoeding die werd uitgekeerd, was dat geen aanzienlijk bedrag? Ik meen dat wij dat al met de heer Woelders hebben besproken.
De heer Van der Voort:
Het was een aardig bedrag, maar...
De heer De Graaf:
Een bedrag van enkele tonnen.
De heer Van der Voort:
Ja.
De heer De Graaf:
Er is een bedrag afgedragen dat - ik geef het toe - een paar keer hoger is dan die paar tonnen door de betrokken informant. Dat klinkt heel mooi, maar hoe weet u, hoe weet uw politieteamleider, hoe weet de CID dat alle criminele winst is afgedragen?
De heer Van der Voort:
Dat weet je natuurlijk nooit zeker. Het gaat erom of het contact met betrokkene zodanig is dat je ervan uitgaat dat hij niet alleen alles vertelt, maar dat hij al zijn criminele winsten ook afdraagt. Dat is een kwestie van professionaliteit van de runners en de begeleiding van de runners. Ik heb dat nog eens nagevraagd. Mij is gezegd dat datgene wat de criminele informant ontving - hij ontving, zoals dat gebruikelijk is in dit soort zaken, geld dat afkomstig is van de opbrengst van de verdovende middelen, neem ik aan, want dat is vaak de enige bron van inkomsten - niet in n keer werd ontvangen, maar in een aantal malen. Ik weet dat vooraf, telkens bekend was wanneer hij het geld zou ontvangen, runners een afspraak met hem maakten, of dat nu in de avonduren was, of in het weekend, of op een gewone doordeweekse dag was, direct aansluitend op het overdragen van het geld. Bij die gelegenheid is het geld afgedragen en is de man gedebriefed, in die zin dat met hem is gesproken over wat hij voor nieuws te melden had.
De heer De Graaf:
Althans, er is geld afgedragen.
De heer Van der Voort:
Natuurlijk kan het zijn dat de informant de politie heeft bedonderd, zoals wij wel vaker horen. Het kan dan bedonderen zijn in de zin van verkeerde informatie geven. Het kan ook zijn dat de man niet alles afdraagt. Ik acht dat, in de zaken waarbij ik betrokken ben geweest, ook gezien de manier van runnen, vrijwel uitgesloten.
De voorzitter:
Heeft u zelf wel eens contact met informanten? Gaat u zelf wel eens checken wat voor mensen het precies zijn?
De heer Van der Voort:
Dat komt voor. Ik doe dat niet standaard, omdat ik vind dat ik daar niet voor ben opgeleid. Er zijn mensen die dat veel beter kunnen.
De heer De Graaf:
U kent de namen en de identiteiten van de informanten wel.
De heer Van der Voort:
Ja. Met de teamleider, de verantwoordelijke van de CID, de chef RCID en de betrokken runners zit ik wekelijks een middag om de tafel om alle trajecten door te lopen. Ik weet dus exact om wie het gaat, wat er speelt, wat er te verwachten is, wat op niets uitloopt, alles. Ik hoef niet de registers te bekijken om dat allemaal te weten.
De heer De Graaf:
Even over de methoden die u heeft aangekaart als verschillende variaties op de Prisma-methode. Heeft de politie daar ook actief, al dan niet via de bypass en transporten, in geparticipeerd, anders dan via een infiltrant?
De voorzitter:
Met bypass wordt bedoeld een deel dat door de politie wordt georganiseerd.
De heer De Graaf:
Het gaat dus om actieve politiehandelingen.
De heer Van der Voort:
Ja.
De heer De Graaf:
Vergelijkbaar met wat wij in de Delta-methode zijn tegengekomen, bijvoorbeeld loodsen en dekladingen die zijn gescheiden van de rest van de lading?
De heer Van der Voort:
Neen, niet vergelijkbaar.
De voorzitter:
Wel dus loodsen en mogelijke transporten.
De heer Van der Voort:
Ja.
De heer De Graaf:
De douane is door uw politiemensen ook benaderd met: laat het maar door, controleer het maar niet?
De heer Van der Voort:
Ook dat is voorgekomen.
De heer De Graaf:
Eenmalig?
De heer Van der Voort:
Eenmalig.
De heer De Graaf:
U wist van al die verschillende deeltjes precies hoe het in zijn werk ging?
De heer Van der Voort:
Ja.
De heer De Graaf:
Dat weet u zeker, in die zin dat u niet achteraf kunt worden geconfronteerd met: er was nog een klein stukje dat wij u niet hebben verteld, maar dat was echt uitvoering?
De heer Van der Voort:
Neen.
De voorzitter:
U bent ervan overtuigd dat u niet voor dezelfde verrassingen kunt komen te staan ter zake als sommige van uw collega's hier.
De heer Van der Voort:
Daar ben ik van overtuigd. Het contact dat ik wat dat betreft met de politie heb, met name met de heer Driessen, overtuigt mij daarvan.
De heer Rabbae:
Heeft u ooit crimineel geld voor deze subtrajecten gebruikt?
De heer Van der Voort:
U bedoelt of de politie opbrengsten die zijn afgedragen door criminele informanten, heeft geherinvesteerd, bijvoorbeeld in de huur van loodsen of wat dan ook?
De voorzitter:
Ja.
De heer Van der Voort:
Neen. Op geen enkele wijze. Ook dat weet ik zeker.
De heer De Graaf:
Voor zover de politie loodsen heeft moeten gebruiken, zijn die met normale politiegelden gefinancierd.
De heer Van der Voort:
Zoals u weet, hebben de politie-infiltratieteams daar budgetten voor. Die kunnen al of niet worden ingehuurd. Dan komt het op de begroting te staan.
De heer De Graaf:
Nog n vraag. Heeft u te maken gehad met deals met criminelen?
De heer Van der Voort:
Ik zou daar een heel ingewikkeld antwoord op kunnen geven. Het simpele antwoord is: uiteindelijk niet.
De heer De Graaf:
Maar u wilde het wel?
De heer Van der Voort:
Ja.
De heer De Graaf:
Van hogerhand is gezegd: toch maar niet doen.
De heer Van der Voort:
Van hogerhand is gezegd: de deals die worden voorgesteld, zouden tot gevolg hebben dat het strafbare feit dat daarmee rond zou komen, op drijfzand is gebouwd en daar beginnen wij niet aan.
De heer De Graaf:
Ik kan die beeldspraak niet helemaal volgen.
De heer Van der Voort:
Deals met criminelen kunnen conform de richtlijnen van de PG's als een ultimum remedium worden gezien, als een laatste poging om een belangrijke zaak, een zaak van leven of dood, daarmee rond te krijgen, wat op een andere manier niet zou lukken. Wij stonden voor de volgende keuze. Er was een zaak rond te krijgen, maar daarvoor was een deal noodzakelijk. Men vond dat, alles in aanmerking genomen, een te zwakke basis om die zaak daarmee uiteindelijk voor de rechter te brengen. Toen is gezegd: dan is het ook zinloos om de deal met de crimineel te sluiten.
De heer De Graaf:
Om wat voor soort deals ging het?
De heer Van der Voort:
U moet denken aan strafvermindering, strafonderbreking.
De heer De Graaf:
Criminelen die reeds zitten, kunnen strafverlichting krijgen.
De heer Van der Voort:
Als u vraagt of vooraf wel eens deals met criminelen zijn of worden gesloten, in die zin dat ze daarmee strafvervolging kunnen ontlopen, dan is mijn antwoord heel duidelijk: neen.
De heer De Graaf:
Ik concretiseer het even. Voor zover u ermee te maken heeft gehad, gaat het om veroordeelden waarmee mogelijk een deal zou kunnen worden gesloten om hun gevangenisstraf te verlichten, of te bekorten.
De heer Van der Voort:
Ja.
De heer De Graaf:
Maar eigenlijk heeft u nooit concreet meegemaakt dat het is gelukt.
De heer Van der Voort:
Zeker.
De voorzitter:
In ruil voor verklaringen. De CTC vond dat het in principe begaanbaar was. Vond de PG het niet begaanbaar, of de hoofdofficier? Trouwens, de hoofdofficier moet het ook begaanbaar hebben gevonden, want die heeft het bij de CTC aangekaart.
De heer Van der Voort:
Dat is juist.
De voorzitter:
Dus de PG vond het uiteindelijk niet begaanbaar.
De heer Van der Voort:
Dat is juist.
De voorzitter:
De heer Docters van Leeuwen.
De heer Van der Voort:
Ook die conclusie is correct.
De heer Koekkoek:
U hebt enige malen goed gevonden dat er werd doorgeleverd in het kader van lijntesten. Wat voor deklading hoorde daarbij? Kunt u dat in algemene zin aanduiden?
De heer Van der Voort:
Ik heb mij daar niet mee bezig gehouden, omdat die dekladingen niet door mij naar Oost-Europa zijn gestuurd.
De voorzitter:
Ze zijn ook niet als humanitaire hulp vervracht.
De heer Van der Voort:
Dat is misschien heel slecht van mij, maar ik heb daar niet aan gedacht.
De voorzitter:
Weet u wat ermee is gebeurd?
De heer Van der Voort:
Ze zijn waarschijnlijk gewoon afgeleverd bij de bedrijven die de lading hadden gekocht.
De heer De Graaf:
Waarschijnlijk? U kende toch alle details?
De heer Van der Voort:
Ja, maar soms duurt het zo lang dat de partij wordt afgehaald dat de lading is bedorven. Dan is degene voor wie het bestemd is, niet meer zo genteresseerd in de ontvangst van de lading. Met die details heb ik mij niet beziggehouden.
De heer Koekkoek:
In elk geval speelden er geen problemen met het afvoeren van dekladingen.
De heer Van der Voort:
Neen.
De heer Vos:
Nog een vraag over de Prisma-methode. Is het wel eens voorgekomen dat de hoeveelheid die in een proef werd meegezonden, uiteindelijk groter bleek te zijn dan aanvankelijk de bedoeling was? Zo ja, hoe denkt u dat te kunnen voorkomen?
De heer Van der Voort:
Neen, dat heb ik nog nooit meegemaakt, maar ik heb het idee dat u op een zaak doelt die onlangs in de publiciteit is geweest.
De heer Vos:
Neen, ik doel niet op een speciale zaak. Ik doel op hetgeen hier al eens eerder is gewisseld als risico bij een proefzending.
De heer Van der Voort:
Dat heb ik nog nooit meegemaakt.
De heer Vos:
Ziet u dat als een probleem waar u op moet anticiperen?
De voorzitter:
Dat weet je niet, want je staat toch niet naast dat ding. Dat blijft toch altijd het grote probleem?
De heer Van der Voort:
De vraag van de heer Vos was of ik wel eens heb meegemaakt dat een aangekondigde proefzending van een bepaalde hoeveelheid later veel groter bleek te zijn. Dat heb ik nog nooit meegemaakt. Ik heb wel meegemaakt - die zaak is bij het verhoor van de heer Brand aan de orde geweest - dat iemand zich presenteerde als informant en een partij bij de politie meldde. Hij vertelde dat iets buiten de haven een schip lag met een partij van maar 40 of 50 kilo groot. Hij zei tegen ons dat de politie daar vooral niet aan moest komen, omdat daarna een partij zou komen die vele malen groter zou zijn. Dat verzekerde hij ons ook. Ik geloof dat zelfs werd gesproken over 1000 kilo cocane. Dat heb ik wel meegemaakt, maar dat is dus geen vooraf met mij en de politie doorgesproken traject, in de zin van: laat de lijntester maar komen. Dat is een geheel andere zaak geweest.
De heer Vos:
U besluit dan te vegen, als zo'n risico zich voordoet.
De heer Van der Voort:
In dat geval hebben wij de partij gecontroleerd afgeleverd, omdat er twee dingen aan de orde waren. Het ene was dat de informant F volstrekt oncontroleerbaar en onbestuurbaar was. Dat was al in een eerdere zaak gebleken. Het andere aspect was dat wij zeer ernstige twijfels hadden over de betrouwbaarheid van deze informant. Ik had de indruk, samen met de politie, al in een heel vroeg stadium, dat het helemaal geen kleine partij was, maar dat op deze manier, met toestemming van de politie, met bescherming van de politie zelfs, om een ripdeal te voorkomen, een grotere partij werd ingevoerd. Het laatste bleek, want er zat geen 40 kilo in, maar 200 kilo.
De voorzitter:
Nu heeft u het toch over de zaak-F. U heeft het over een onbetrouwbare informant. Waarom ging de politie daar toch mee in zee?
De heer Vos:
Ik wil mijn vraag even afmaken. Wat is er verder mee gedaan?
De heer Van der Voort:
Voorzitter, welke vraag zal ik eerst beantwoorden?
De voorzitter:
Absoluut de vraag van de heer Vos.
De heer Van der Voort:
De partij is geschept, er is een gecontroleerde aflevering van gemaakt. De informant, tevens zijnde verdachte, is aangehouden, voorgeleid aan de rechter-commissaris en uiteindelijk voor de rechtbank gebracht. Ik heb een gevangenisstraf van acht jaar geist. De rechtbank heeft er zeven van gemaakt. Het Hof, om hem moverende redenen, heeft er drie jaar gevangenisstraf van gemaakt.
De voorzitter:
Als die F als informant onbetrouwbaar was, waarom bent u toch met hem gaan werken?
De heer Van der Voort:
Omdat niet aanstonds duidelijk was dat F onbetrouwbaar was. Dat blijkt gedurende het traject door de contacten die de runners met hun informanten hebben.
De voorzitter:
Om de zaak af te maken: er is een eerdere zaak met dezelfde F geweest. Hij is eerder als informant opgetreden. Daarbij wordt de zaak door het OM uiteindelijk teruggetrokken.
De heer Van der Voort:
Dat is waar. In die zaak is niet gebleken dat de informant onbetrouwbaar was. In die zaak is gebleken dat de informant ongestuurd, onbestuurbaar, onvoldoende aangestuurd was.
De voorzitter:
Daarbij is als het ware gebleken dat de informant niet goed werd gerund en dat hij zich niet liet runnen.
De heer Van der Voort:
Juist. Dat is dus een fatale combinatie.
De voorzitter:
Een soort gedeelde verantwoordelijkheid van aan de ene kant politie en OM en aan de andere kant de figuur zelf.
De heer Van der Voort:
Duidelijk.
De voorzitter:
De conclusie daarvan was niet, zoals de persoon op de televisie liet zien, een vormfout, maar dat het OM de zaak terugtrok.
De heer Van der Voort:
Ja. Het bleek dat om veiligheidsredenen de informant, die niet onbetrouwbaar was, maar op een verkeerde manier had gewerkt, niet meer uit de zaak kon worden gehouden. Er is toen voor gekozen om alle verdachten, waaronder de informant zelf op dat moment, op vrije voeten te stellen. De zaak is vervolgens geseponeerd.
De voorzitter:
Bent u vaker tegengekomen, omdat het niet duidelijk is of iemand goed is gerund als informant, dat de zaak wordt teruggetrokken door het OM, niet alleen eventueel ten opzichte van een informant die als verdachte in de zaak naar voren komt, maar ten opzichte van de gehele zaak?
De heer Van der Voort:
Ik ben het zelf niet vaker tegengekomen.
De voorzitter:
Dat was de enige keer.
De heer Van der Voort:
En ook toen was mijn rol bij de eerste zaak-F niet die van zaaksofficier.
De voorzitter:
Dat is ons bekend.
De heer Van der Voort:
Ik heb die zaak wel van nabij gevolgd.
De voorzitter:
Het leek mij niet meer dan logisch, aangezien de informant F zichzelf op de televisie heeft gemanifesteerd, om die twee aspecten hier aan de orde te stellen.
De heer Rabbae:
In uw werkterminologie komen wij het begrip "freelance-infiltratie" tegen. Wat moeten wij ons daarbij voorstellen? Ik neem aan dat u daarbij niet denkt aan een uitzendbureau.
De heer Van der Voort:
De term freelance-infiltratie heb ik gebruikt om een traject aan te duiden, waarbij is gesproken over het inzetten van een burgerinfiltrant, niet direct gericht op een van te voren bekende criminele groepering, dan wel op een van te voren bekend en nog op te helderen strafbaar feit, maar meer algemeen beeldverkennend.
De heer Rabbae:
Een soort fenomeenverkenning.
De heer Van der Voort:
Juist.
De voorzitter:
Tot slot. U heeft bepaalde zaken achteraf aan de CTC voorgelegd. Dat oordeel is soms gemengd. Waarom heeft u die zaken achteraf nog voorgelegd? Omdat het al gebeurd was?
De heer Van der Voort:
Omdat het mij werd gezegd door de hoofdofficier, op basis van voorlichting aan uw commissie over welke trajecten er allemaal hebben gespeeld en op basis van wat de minister wilde. De trajecten hadden al gespeeld. De CTC is later in het leven geroepen. Men vond het van hogerhand toch belangrijk om te weten hoe die CTC, achteraf, aankijkt tegen dit soort zaken, ook omdat de doelstelling van het CTC niet alleen gericht is op het toetsen van trajecten, maar ook op het ontwikkelen van nieuwe wetgeving en nieuwe richtlijnen.
De voorzitter:
Heeft u nog consequenties getrokken uit het feit dat bijvoorbeeld in n geval blijkt dat een informant zodanig weinig stuurbaar is dat, waar eerst wordt gezegd door de CTC dat zaken nog niet moeten worden gestuurd en dat men nog geen verdovende middelen moet laten komen, terwijl ze toch komen, waarbij de CTC achteraf zegt: dat was eigenlijk niet de bedoeling? De voorwaarden die bij de goedkeuring zijn gesteld, worden dan niet vervuld, misschien helemaal buiten uw schuld. Trekt u daar nog consequenties uit?
De heer Van der Voort:
Uiteindelijk zijn het de criminelen die de regie voeren. Wij proberen daar zo dicht mogelijk achteraan te lopen, maar vaak is het de crimineel die besluit om verdovende middelen in te voeren. Hij beslist ook hoe, op welk tijdstip en met welke mensen. Als dat verandert, dan proberen wij wel om de toestemming die wij hebben gekregen van de CTC alsnog te verkrijgen voor een geheel gewijzigde situatie.
De voorzitter:
Maar als men zich niet aan de voorwaarden kan houden, wijst dat er ook niet op hoe moeilijk stuurbaar die hele toestand is? U zegt zelf dat de criminelen de regie voeren. Dat is toch niet de bedoeling? De bedoeling van het systeem is toch dat u de regie hebt?
De heer Van der Voort:
U heeft het over de criminelen, maar ik heb het over de criminele organisatie. Ik heb het niet over de criminele informant. Als de criminele organisatie plotseling besluit om de plannen anders uit te voeren, dan hebben politie en justitie te maken met de criminele informant die dat meldt en waar je je vraagtekens bij hebt. Uiteindelijk gaat het erom wat voor contact de runners hebben met de informant. Kun je ervan op aan, is de informant betrouwbaar gebleken, is die aan te sturen? In sommige gevallen, als tijdens het traject blijkt dat er telkenmale een ander verhaal komt en als wij het gevoel hebben voor het lapje te worden gehouden, dan moet je er een streep onder zetten.
De voorzitter:
Heeft u dat ook gedaan?
De heer Van der Voort:
Het is in zaken voorgekomen dat een streep is gezet onder de samenwerking met een informant. Dan komt deze op de zogenaamde zwarte lijst terecht bij de RCID.
De voorzitter:
Ook in zaken waarvan de CTC vond dat niet aan de voorwaarden was voldaan?
De heer Van der Voort:
Neen, niet in die zaken.
De voorzitter:
Goed. Mijnheer Van der Voort, bent u over twee jaar nog bezig met een krankzinnig avontuur?
De heer Van der Voort:
Ik hoop het, maar ik hoop wel dat het dan een ander is.
De voorzitter:
Dank u wel. Sluiting 17.00 uur

Inhoudsopgave en zoeken