(Mede-)plegen van strafbare feiten
De methode van de gecontroleerde aflevering is een bijzondere vorm van projectmatige infiltratie. De risico's van politile corruptie die met deze methode zijn verbonden, zijn derhalve voor een deel al aan de orde geweest in de paragrafen 9.2 (informanten) en 9.3 (infiltratie). Bij het runnen van informanten en bij infiltratie is voortdurend een belangrijke overweging, hoe groot de betrokkenheid van de politie kan zijn bij het ontplooien van criminele activiteiten. Dit geldt met name voor vormen van gecontroleerde aflevering, zo blijkt bijvoorbeeld uit onderstaande casus. Dit voorbeeld laat ook zien wat een en ander betekent in termen van corruptie-risico's.
Casus 10.
Om meer zicht te krijgen op de lokatie van een aantal amfetamine/XTC-laboratoria, is in een
politie-regio de methode van de pseudo-verkoop gebruikt. Die methode hield onder andere in dat
medewerkers van de desbetreffende regionale criminele inlichtingendienst (RCID) in het buitenland, met
medeweten van de plaatselijke autoriteiten, zelf grondstoffen ter vervaardiging van amfetamine/X.T.C.
aankochten. Vervolgens werden de aldus verkregen grondstoffen door een informant/infiltrant geleverd aan
verschillende criminele groeperingen. Hierbij was sprake van een zogenaamde gecontroleerde aflevering. Het
geld dat de RCID-ers gebruikten voor het aankopen van de grondstoffen werd vooraf betaald door de
informant/infiltrant. Hierdoor beschikte de RCID regelmatig langere tijd over het geld van de informant/infiltrant
en over met diens geld vooruit betaalde grondstoffen. Alhoewel ten aanzien hiervan geen onregelmatigheden
zijn geconstateerd, was de boekhouding die hierover werd bijgehouden summier en werd deze bijna niet
gecontroleerd. Uit het rijksrecherche-onderzoek dat naar onder andere deze methode is ingesteld, blijkt dat
maar weinig van de leveringen resultaat hebben opgeleverd omdat er lang niet altijd een observatie-team
beschikbaar was om de leveringen te volgen. De Rijksrecherche merkt hierover op dat men zich niet aan de
indruk kan onttrekken dat dit in een aantal gevallen te maken had met de regie die volgens hen meer bij de
informant dan bij de RCID lag. Het blijkt bovendien dat de verantwoordelijke officieren van justitie over deze
methode onvoldoende zijn ingelicht.
Handel in dek-ladingen
Voor de methode van de gecontroleerde aflevering is het soms noodzakelijk om gebruik te maken van
complexe, onoverzichtelijke netwerken met informanten en (andere) criminele contacten. Dat dit in de praktijk
op een groot aantal verschillende manieren gelegenheid kan bieden aan politile corruptie is in het hoofdstuk
over de Delta-methode (hoofdstuk 7) aan de orde geweest.
De zaak van de pseudo-verkoop (casus 10) was voor de Rijksrecherche aanleiding om ook het functioneren van de desbetreffende RCID te onderzoeken. Uit het onderzoek blijkt onder meer het volgende. De RCID is niet volgens de geldende CID-regeling georganiseerd en de interne leiding is onduidelijk. Bovendien is er sprake van onvoldoende gestructureerd en inhoudelijk overleg met de CID-officier van justitie. De officier van justitie is onjuist ingelicht over de opsporingsmethode die de aanleiding voor het onderzoek vormde. De Rijksrecherche concludeert onder meer dat met de methode van de pseudo-verkoop weinig kritisch is omgegaan en dat de betrokken RCID-ambtenaren te weinig grip op de zaak hadden. Er wordt volgens de Rijksrecherche ook te weinig aan interne verslaglegging en vastlegging van afspraken gedaan.
Ten aanzien van de methode van de gecontroleerde aflevering en de risico's van politile corruptie die deze methode mogelijk met zich brengt, kunnen de volgende voorlopige conclusies worden geformuleerd: 1. Bij het gecontroleerd afleveren bestaat het risico dat de politie (mede-)dader wordt van strafbare feiten. 2. Bij deze methode is het opsporingsapparaat vaak in grote mate afhankelijk van informanten/infiltranten. Hierdoor kan de afhankelijkheidsrelatie tussen beiden omslaan.
3. Bij gecontroleerde aflevering gaan vaak grote hoeveelheden drugs en drugsgeld om, die gelet op de context
moeilijk of niet te registreren en te controleren zijn.