7.5 De rechtshandhaving op Schiphol

7.5.1 De organisatie

De Koninklijke marechaussee, district luchtvaart, is per 1 januari 1994 belast met de uitvoering van de politietaken op Schiphol. Veel rijkspolitiemensen die hiervoor werkzaam waren op Schiphol zijn overgestapt naar de marechaussee. De organisatie omvat drie diensten: de Politiedienst (uniformdienst), die onder meer de handhaving van de openbare orde op Schiphol tot taak heeft, de Dienst grensbewaking, die zich onder meer bezig houdt met de opvang, de intake en het uitzetten van asielzoekers, en de Justitile dienst (in burger), die zich onder meer bezighoudt met aanhoudingen in het kader van de Opiumwet, maar ook in verband met vrouwenhandel en mensensmokkel. Noot De Kmar heeft een uitgebreid takenpakket. Zo doet de Kmar - op mandaat van de BVD ingevolge de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten - sinds drie jaar antecedentenonderzoek naar nieuwe medewerkers op Schiphol. Hiertoe wordt onder meer samengewerkt met de CRI. Indien blijkt dat iemand een criminele achtergrond heeft wordt dwingend geadviseerd diegene niet in dienst te nemen. Noot Tevens houdt zij toezicht op de particuliere beveiligingsdiensten die werkzaam zijn op Schiphol. Hiertoe is zij gemandateerd door de korpschef van de politieregio Kennemerland. Sinds 1985 beschikt het Kmar-district luchtvaart over een eigen criminele inlichtingendienst van zeven personen, een chef, een plaatsvervangend chef, 4 runners en een documentaliste. Tevens heeft de Kmar de beschikking over een observatieteam.

7.5.2 De verantwoordingslijnen

De Kmar valt onder het beheer van de minister van Defensie en onder gezag van de minister van Justitie. De verschillende diensten van de Kmar hebben te maken met afzonderlijke lijnen. De Politiedienst valt onder de burgemeester van Haarlem, de Dienst grensbewaking valt onder de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) van het ministerie van Justitie en de Justitile dienst opereert op gezag van het OM. Er zijn vier vaste zaaksofficieren en een CID-officier. De chef CID en de CID-officier houden wekelijks contact. Op de luchthaven Schiphol is de Kmar de aangewezen instantie voor de opsporing van strafbare feiten. Zaken die uit de douanecontroles komen, worden niet, zoals bij andere buitengrenzen, door de Douanerecherche overgenomen, maar door de Kmar. De Kmar maakt proces-verbaal op en legt contact met het OM Haarlem. Bij de rechtbank te Haarlem zijn twee van de zes kamers bijna uitsluitend bezig met Schipholzaken.

7.5.3 Samenwerking

Onder meer in het kader van de versterking van de buitengrenzen is in 1994 het Schipholteam opgericht. Dit team is een samenwerkingsverband tussen de Kmar en de douanepost Surveillance Hoofddorp. De dagelijkse aansturing van het Schipholteam gebeurt door het hoofd van de tactische recherche op Schiphol. Het team
heeft tot taak het opsporen van drugdelicten in de passagierslijn, of met andere woorden het aanhouden van drugkoeriers in de passagiersterminal, alsmede het zo optimaal mogelijk verlenen van assistentie aan zowel nationale als internationale opsporingsinstanties. Er is contact met de CRI, en dan met name met de liaison-officers. Twee teamleiders, twee cordinatoren en 24 rechercheurs maken deel uit van dit team, gelijkelijk verdeeld over de beide samenwerkende diensten. De leden van de marechaussee zijn ook onbezoldigd douaneambtenaar. Noot Er wordt gewerkt in koppels. In het kader van de integriteit worden in het Schipholteam om de zes maanden andere koppels geformeerd. Tevens maken de leden van het team voor maximaal drie jaar deel ervan uit. Er zijn vaste procedures voor inbeslagneming en weging van de verdovende middelen.

Soms wordt actie ondernomen op basis van informatie van de Kmar-CID, maar doorgaans op eigen initiatief. Hiertoe worden risico-analyses naar vluchtroute, daderprofiel etc. gemaakt. De grootste vangst van het Schipholteam betrof een persoon die 170 kilo cocane in zijn persoonlijke bagage vervoerde. Over het algemeen houdt de Kmar zich bezig met het personenverkeer op Schiphol, terwijl de douane zich richt op de controle van de vracht, onder andere met honden en rntgenapparatuur. Er is eigenlijk geen contact met de Douanerecherche of met het Douane informatie centrum. Als de douane bij de controle iets vindt dan neemt de tactische recherche van de Kmar het over. Op verzoek van en samen met een RCID wordt wel eens in koffers gekeken op Schiphol. Noot

7.5.4 Methoden

Het Schipholteam verricht in burger observatie- en surveillancewerkzaamheden in de passagiersterminal op de luchthaven Schiphol. Verder heeft de Kmar n observatieteam ter beschikking voor Schiphol (het BSB-team). Er is in het recente verleden gebruik gemaakt van een videocamera die gericht stond op een XTC-laboratorium op Schiphol. Tevens geeft de douane aan dat gebruik wordt gemaakt van videocamera's, gericht op het schoonmaak-en bedienend personeel op Schiphol. Door een OT is een peilzender geplaatst in een koffer. Sinds twee jaar runt de CID informanten. Op het moment zijn er tussen de tien en vijftien informanten. De identiteit van de informanten is bekend bij de hele CID-groep. Bij het actief werven van informanten gaat de voorkeur uit naar werknemers op Schiphol met een crimineel uiterlijk of een criminele achtergrond. De zware criminelen krijgen geen toegangspasje, maar aangegeven wordt dat sommige werknemers diep genoeg in het criminele circuit zitten om interessant te zijn. Hoe deze wervingstactiek zich verhoudt tot het antecedentenonderzoek onder toekomstige werknemers en het subsequente negatieve advies, is niet duidelijk. Ook KLM-personeelsleden staan ingeschreven als informant.

Op het moment wordt gewerkt met een gestuurde burgerinformant met een blanco verleden die in het criminele milieu is gemanoeuvreerd door hem op bepaalde cafs te wijzen. Deze persoon kan burgerinfiltrant worden genoemd. In de loop der jaren heeft hij ongeveer tweehonderdduizend gulden verdiend. De criminele gelden die door hem binnengebracht zijn naar aanleiding van activiteiten voor de CID, zijn afgedragen en successievelijk aan hem uitbetaald. Met de afbouw is begonnen doordat door de ogen van de buitenwereld deze persoon gezien werd als een crimineel. Een nieuwe informant met een crimineel verleden is nu bij de runners in opleiding om de plaats van de vorige in te nemen.

De officier van justitie geeft geen toestemming voor het door laten gaan van partijen van meer dan twee kilo harddrugs. Dit is problematisch voor het beschermen van de informant. Dit probleem wordt opgelost door te vegen en in een persbericht te vermelden dat de partij toevallig ontdekt is. Op Schiphol wordt de import van verdovende middelen via de vracht op drie manieren afgehandeld. De voorkeur gaat uit naar gecontroleerde afleveringen. Na het fiat van het OM-Haarlem wordt contact gezocht met een wijkbureau van de Amsterdamse politie. Een OT uit Amsterdam komt de partij dan ophalen. De officier van justitie geeft bijna altijd automatisch toestemming. Een andere mogelijkheid is dat het eigen OT een gecontroleerde aflevering doet. Dan moet het een partij van minder dan twee kilo betreffen. De tweede manier om een lading drugs af te handelen is in samenwerking met de douane de vracht te observeren en de afhalers op te pakken. Soms leidt het verhoor van deze personen dan verder, en wordt er meegegaan bij de huiszoeking. In samenwerking met een BFO is vorig jaar ruim een half miljoen cash in beslag genomen. Als derde mogelijkheid en als sluitpost wordt er geveegd, de zogeheten NN-zending. Het Schipholteam maakt melding van een aantal gecontroleerde afleveringen in 1994, onderscheiden naar soorten verdovende middelen. Na ontdekking door het Schipholteam werd n partij marihuana gecontroleerd afgeleverd naar Frankrijk, n heronezaak naar Belgi en er werden 44 cocanezaken gecontroleerd afgeleverd naar vijftien verschillende landen. Noot In dit verband gaf de Kmar aan dat indien sprake is van koeriers, bijna nooit een gecontroleerde aflevering plaatsheeft, tenzij zulks wordt verzocht door andere korpsen of bijzondere opsporingsdiensten. Volgens de douane gebeurt het regelmatig dat er gecontroleerde afleveringen plaatsvinden bij uitgaande reizigers die binnen de Europese Unie blijven. Bijvoorbeeld, wanneer
een drughond aanslaat op drugs in de kelder of gaat zitten naast een passagier, dan wordt de officier gebeld of het gecontroleerd door mag gaan. De officier van justitie vraagt dan naar het land van herkomst, naar het aantal kilo's en de bestemming. Als er een partij doorgaat gebeurt het altijd in overleg met de officier. Als er geen goed contact is met het bestemmingsland, zoals bijvoorbeeld Singapore, gaat het niet door. De teamleiders bellen zelf naar het buitenland om de overname te regelen.

Een groot aantal gecontroleerde afleveringen in 1994 werd tevens gemeld door de Justitile dienst van de Kmar. Binnen Nederland vond dit dertien maal plaats in 1994, tegen 51 maal in 1993. Naar het buitenland werden in 1994 49 gecontroleerde afleveringen uitgevoerd naar achttien verschillende landen, tegen 23 in 1993. Noot Waarschijnlijk is er sprake van een overlap tussen deze twee overzichten. De verhouding tussen zaken met koeriers en vrachtzaken is onduidelijk.

Er is overleg geweest met de commissie de Wit over het voorstel om een frontstore op te richten waarin de huidige burgerinfiltrant kon worden betrokken. Dit voorstel is afgewezen op het feit dat de CID een langdurige operatie wilde en de commissie een kortlopende.

Het opvragen van informatie uit CID-registers door de Kmar geschiedt op basis van de algemene benoeming tot gerechtigde door de minister. De chef CID van de Kmar participeert in het CID-overleg. Er zijn geen belemmeringen bij de uitwisseling van CID-informatie. CID-informatie die van belang is voor de BVD wordt via een contactman verstrekt.

Veel oud Kmar-medewerkers zijn in dienst van een particulier recherchebureau en vormen zo deel van het old boys network. Hieraan wordt weleens informatie verstrekt. Voor vluchtinformatie wordt weleens een reisbureau benaderd. Tips uit het buitenland lopen via persoonlijke contacten of via de liaison-officers van de CRI. De informatie-uitwisseling met met name de FIOD gaat zeer moeizaam. De Kmar-CID wordt regelmatig bevraagd door andere CID-en, met name over namen op vluchtlijsten.


vorige         volgende         inhoudsopgave en zoeken