3. CRIMINALITEIT IN DE AUTOBRANCHE

3.1. De autobranche als slachtoffer van criminaliteit

Dealers van personenauto's lopen volgens de Bovag (1995) de volgende risico's slachtoffer te worden. Dealers kunnen (a) onbewust uit onwetendheid een omgekatte, gestolen auto aankopen als gebruikte auto. Dit kan ook gebeuren wanneer een gestolen auto wordt ingeruild om een nieuwe aan te schaffen. Zij kunnen ook last hebben van (b) ontvreemding van auto's uit de showroom. Niet zelden, zo wordt in het Bovag-magazine vermeld, worden (c) auto's tijdens een proefrit gestolen door klanten. Tot voor kort werden officile documenten niet goed gecontroleerd of werden klanten voornamelijk op hun eerlijke uiterlijk beoordeeld wanneer zij een proefrit willen maken met een auto van de dealer. Tegenwoordig zijn de controles op de identiteit van de klant scherper, maar nog altijd niet waterdicht omdat een klantvriendelijke benadering in een sterk concurrerende markt een precieze controle in de weg staat. Dealers en garages kunnen (d) ook worden overvallen in de zaak. Dit gebeurt volgens de Bovag heel weinig ondanks het feit dat over het algemeen in het bedrijf veel cashgeld aanwezig is en het vrijwel ontbreken van beveiliging. De Bovag adviseert haar leden vaker over te gaan tot girale betaling om berovingen te voorkomen, maar de alledaagse praktijk is nog altijd contante betaling bij aflevering van de auto. Ten slotte kunnen dealers en garages te maken krijgen met (e) inbraken in auto's van klanten die hun auto voor reparatie of onderhoud onder het beheer van de dealer hebben geplaatst, of van (f) diefstal van auto's van klanten die hun auto voor reparatie of onderhoud onder het beheer van dealer hebben gesteld;

Bij al deze vormen van slachtofferschap van dealers en garages moet worden gemeld dat enige cijfermatige onderbouwing ontbreekt. De mate waarin dit voorkomt, en in het bijzonder of dat door criminele groepen gebeurt, is derhalve onbekend. De mogelijke voorvallen zoals beschreven zijn vermoedelijk opgenomen in de algemene criminaliteitscijfers van Nederland. Tegen het onbewust kopen van gestolen auto's door de reguliere autohandel wordt door de Bovag (in samenwerking met de politie) geregeld gewaarschuwd (hierover later meer). Uit de intensieve voorlichting kan onder voorbehoud worden afgeleid dat deze vorm van slachtofferschap vaker dan incidenteel voorkomt.

Truckdealers kunnen te maken hebben met (a) de ontvreemding van voertuigen vanaf truckdealerterreinen of bedrijfsstallingen of van (b) diefstal uit bedrijfsauto's (radio's, enzo). Ook hier geldt dat cijfermatige onderbouwing ontbreekt en de Bovag het laat bij de constatering: Bij truckbedrijven speelt criminaliteit slechts heel beperkt (Bovag, 1995). Autoverhuurbedrijven en leasebedrijven hebben of kunnen te maken hebben met (a) diefstal of verduistering van verhuurde personenauto's of (b) van waardevolle onderdelen van een verhuurde auto. Ook komt het voor dat (c) de identiteit van de verhuurde auto wordt veranderd door waardevolle onderdelen te vervangen door oude (bijv. door diefstal van de motor en het daarvoor in de plaats terugzetten van een oud, versleten exemplaar). Ten slotte kan worden vermeld dat (d) huurauto's wel eens worden gebruikt voor het veroorzaken en het in scene zetten van aanrijdingen met als doel een uitkering van een verzekeringsmaatschappij te verkrijgen (de huurauto wordt gebruikt als schuldige partij).

Deze delicten waarvan autoverhuurbedrijven slachtoffer worden, worden meestal gepleegd door professionele daders en minder vaak door gelegenheidsdaders. Of dat in Nederland ook voorkomt, en in hoeverre professionele criminele groepen daarbij zijn betrokken, is onduidelijk en niet empirisch vast te stellen. Autoverhuurbedrijven zijn een kwetsbare branche. Door zowel de auto met de bijbehorende sleutels en papieren aan de klant te overhandigen moet het bedrijf maar afwachten of een en ander weer wordt teruggebracht. De controle vooraf op de identiteitspapieren van de klant moet door de snelheid van bediening doorgaans oppervlakkig zijn en de meeste bedrijven zijn onvoldoende toegerust en hebben te weinig vakkennis om goede falsificaten te onderscheiden van echte documenten. In het buitenland waar de diverse instanties en opsporingsfunctionarissen weinig of geen kennis hebben van Nederlandse kentekenbewijzen I, II en III en van de groene kaart, mag geen efficinte en effectieve opsporing worden verwacht. Het aantal gestolen huurauto's wordt om economische en andere redenen niet wereldkundig gemaakt. De indruk bestaat dat het verschijnsel voorkomt, maar incidenteel. In diverse politierapporten wordt daartegenover melding gemaakt van tientallen aanhoudingen van (gestolen) huurauto's aan de grensovergangen in het oosten van Duitsland en Oostenrijk op de veerboten van Denemarken, Zweden en Finland naar het voormalige Sovjet-Unie en op de veerboten van Itali naar het voormalige Joegoslavi. In Nederland is er geen feitelijke, openbare kennis van het aantal gestolen huurauto's. In het buitenland worden dergelijke autodiefstallen wel afzonderlijk geregistreerd. In Duitsland werden bijvoorbeeld in 1993 van de in totaal 67.000 huurauto's 1555 huurauto's gestolen bij 1400 autoverhuurbedrijven. Van deze gestolen huurauto's werden er 738 na verloop van tijd teruggevonden. De meeste auto's kwamen niet meer terug van autoverhuurbedrijven die zijn gevestigd op de grote internationale luchthavens van Duitsland, in het bijzonder Berlijn, Mnchen en in de buurt van landsgrenzen. De Duitse politie vermoedt dat de meestal jonge Duitse huurders deze auto's in samenwerking met de afnemers op een plaats in Polen of Tsjechi achter te laten en vervolgens onder terugzending van autosleutels en kentekenbewijzen hen als gestolen opgeven (BKA, 1994).

Op grond van Duitse ervaringen mag voor Nederland worden aangenomen dat van de 35.000 huurauto's er enkele honderden worden gestolen van verhuurbedrijven die zijn gevestigd op plaatsen als Schiphol, de grote steden en de grensgebieden. Voorts meldt het BKA (1994) dat aan de Duits-Poolse grens van alle aangehouden gestolen auto's een derde gestolen huurauto's betrof, waaronder een paar honderd uit Nederland. Zoals geschreven, exacte cijfers ontbreken in Nederland of worden om bedrijfstechnische redenen niet aan de openbaarheid prijs gegeven. De tankstations in Nederland hebben voornamelijk te maken met winkeldiefstallen en met roofovervallen. In 1993 vonden er volgens opgave van de Bovag 225 roofovervallen op tankstations plaats. Mede door het nemen van een groot aantal veiligheidsmaatregelen zette de sterke stijging zich in 1994 niet door (tot 1 november zijn er het vorig jaar 191 roofovervallen gepleegd). Tankstations blijven kwetsbaar voor criminaliteit, in het bijzonder voor roofovervallen. De lange openstelling van het bedrijf (ook 's avonds en 's nachts), het cash geld dat daarin elke dag omgaat en het lage aantal personeelsleden (meestal n) maken benzinestations aantrekkelijk voor beginnende overvallers, gelegenheidsdaders en vertwijfelden (junks) die snel een klein bedrag aan geld nodig hebben. Professionele daders lijken nauwelijks genteresseerd in het overvallen van benzinestations (Kroese en Staring, 1993). Daarnaast heeft een tankstation te maken met mensen die na het tanken zonder te betalen doorrijden. Hoewel tijdelijk in de media diverse alarmerende berichten zijn verschenen over het aantal en de toename, ontbreekt enige cijfermatige onderbouwing van het voorkomen van dit verschijnsel. De caravan- en aanhangwagenbedrijven hebben of kunnen te maken hebben met (a) de ontvreemding van caravans, en (b) van het niet terug bezorgen van gehuurde aanhangwagens, en (c) roofovervallen op de zaak (in verband met aanwezigheid cash geld). In de praktijk komen dergelijke vormen van delicten echter sporadisch voor.

De motorenhandel heeft volgens de Bovag nauwelijks te maken met criminaliteit. Wanneer motoren worden gestolen dan is dat voornamelijk bij burgers. Volgens de CRI werden er in 1990.1571, in 1991.1659, in 1992.1766 en in 1993.2007 motoren van particulieren gestolen. In dit rapport zal hierop verder niet worden ingegaan.


vorige         volgende         inhoudsopgave en zoeken