4.3. Gedwongen overnames

Met een grote koffer vol contanten stappen ze de horecagelegenheid binnen; de helft van het geld gaat onder de tafel door. Voor veel ondernemers zijn de royale sommen waarmee misdaadorganisaties horecagelegenheden opkopen te aantrekkelijk om te laten schieten, vooral als het niet zo goed gaat met de zaak. Het is eenvoudig om noodlijdende horecagelegenheden op te sporen; de jaarrekeningen liggen voor iedereen ter inzage bij de Kamer van Koophandel. Toch zeggen de meeste genterviewden uit de horecabranche dat de tam-tam meestal het werk doet; er wordt veel met en over elkaar gepraat en wanneer een caf-eigenaar financieel in de knel zit, is dit in brede kring bekend. Verder worden de speelautomatenexploitanten en portiers regelmatig genoemd als goed genformeerde horecawatchers; zij weten doorgaans als eerste dat een caf op ploffen staat. Soms wordt er gedreigd om een koopaanbod kracht bij te zetten, zo vernemen we van een horeca-ondernemer die dit aan den lijve heeft ondervonden. Soms vloeit een verkoop voort uit eerdere geweldspleging en dreiging: nadat het bezoekersaantal van het caf sterk is afgenomen, raakt het bedrijf dusdanig in het slop dat de eigenaar weinig andere keus heeft dan zijn zaak te verkopen. Volgens een genterviewde is het een bekende truc om eerst te zorgen dat een zaak op last van de gemeente gesloten moet worden, om de gelegenheid vervolgens voor weinig geld op te kopen. Er zijn aanwijzingen dat de georganiseerde misdaad op grote schaal bezig is met het opkopen van horeca-gelegenheden. Volgens het rapport van onderzoeksbureau Hoffman, zou het landelijk gaan om
vierhonderd horecagelegenheden die min of meer gedwongen overgenomen zijn door een relatief klein aantal BV's. Horeca-ondernemers klagen dat ze als gewone ondernemer geen kans meer maken om bepaalde zaken (vooral cafs) te kopen, omdat er door malafide ondernemers altijd meer geld geboden wordt; soms het dubbele van de werkelijke waarde. Vooral in de steden Amsterdam, Rotterdam en Den Haag worden veel zaken opgekocht, maar uit politiegegevens blijkt dat het ook elders vaker voorkomt. Volgens een bestuurder van Horeca Nederland heeft n ondernemer in de stad Rotterdam tussen de zestig en zeventig zaken in zijn bezit, hoewel zijn naam niet bij de Kamer van Koophandel voorkomt. Landelijk zou deze magnaat zo'n 125 zaken in handen hebben. Hij zit tevens in de automatenhandel. In Amsterdam controleert n man achter de schermen zo'n 250 horeca-panden, zo blijkt uit het rapport Hoffman; ook hier is de ondernemer betrokken bij de speelautomatenhandel. In Utrecht werd in 1994 een dergelijk imperium in opbouw opgerold met de arrestatie van een drugshandelaar. De man had plannen op papier gezet voor de opkoop van dertig horecabedrijven; ten minste zes waren er inmiddels in zijn bezit. Hij werkte steevast met stromannen. Volgens het rapport van het recherchebureau Hoffman werden er in n maand tijd in de drie grote steden ten minste 25 horecabedrijven opgekocht. Het ging voornamelijk om kleine horecabedrijven zoals snackbars en cafs. De koopsommen lagen ver boven de marktwaarde van de horeca-gelegenheden.

De bekende namen in de wereld van de misdaad verschuilen zich bij overnames doorgaans achter zaakwaarnemers zonder strafblad; deze laatsten treden op als bedrijfsleider of eigenaar terwijl de misdaadondernemer achter de schermen aan de touwtjes trekt. Hij zorgt voor de financiering en de katvanger voorziet het bedrijf van een legaal uiterlijk; deze vorm van ondernemerschap berust op een overeenkomst tussen de katvanger en de criminele ondernemer, waarbij beiden wel varen. Uit een Rotterdams onderzoek bleek dat de functie van bedrijfsleiding in veel kroegen soms wel vier keer per jaar in andere handen overging (Engberts, 1992). Een gesprekspartner van het Amsterdamse Horeca Interventie Team signaleert dit verschijnsel eveneens en geeft aan dat deze handelswijze politie-onderzoek uiterst moeilijk maakt: zodra er voldoende bewijzen zijn om een gedegen onderzoek in te stellen, is de verdachte horeca-gelegenheid alweer in andere handen overgegaan.


vorige         volgende         inhoudsopgave en zoeken