6.6. De VAN

De VAN - de Vereniging Automatenhandel Nederland - bestaat sinds 1971 en verenigt iets meer dan de helft van alle speelautomatenhandelaren (400 van de 850). Samen exploiteren de VAN-leden tachtig procent van
alle speelautomaten in Nederland, wat er op wijst dat de meeste grotere bedrijven bij de VAN zijn aangesloten. De organisatie streeft vooral naar eenduidigheid in het beleid; de huidige grote gemeentelijke beslissingsbevoegdheid in de regels rond het gokken leidt volgens de VAN tot willekeur en rechtsongelijkheid. Voorts wil de organisatie dat de speelautomatenwereld een politiek aanvaarde en maatschappelijk geaccepteerd en gerespecteerde branche wordt. De vereniging begon enkele jaren terug een sterke lobby om de negatieve beeldvorming die aan de sector kleeft te bestrijden. De branche moet en wil de verantwoordelijkheid nemen voor haar eigen vuil, zo schrijft de organisatie in haar beleidsplan (VAN, 1989: 13). De VAN-leden verplichten zich tot het handhaven van strengere voorwaarden rond de exploitatie van speelautomaten dan door de overheid wordt geist; zelfregulering. Zo geldt er bij de amusementshallen van VAN-leden een minimumleeftijd van 18 jaar, in plaats van 16 jaar elders. Ook is de VAN organisator van de cursus vroegsignalering van problematisch gokken aan de Jellinek-kliniek. Daarnaast probeert de VAN gemeentelijke convenanten af te sluiten omtrent het gokbeleid.

De werkelijkheid lijkt echter het nobele streven van reputatie-verbetering in te halen. Het Horeca Interventie Team van de Amsterdamse politie ontdekte vijf grote criminele organisaties die zich zowel bezig hielden met horeca- als automatenexploitatie. Samen beheerden zij meer dan de helft van alle Amsterdamse gokkasten. Deze vijf ondernemingen hielden zich bezig met drugshandel, witwassen van zwart geld, gedwongen plaatsing van automaten door middel van wurg(pacht)construkties (brief van Van Riessen aan de burgemeester van Amsterdam, 1993). Twee van deze vijf bedrijven waren lid van de VAN. Uit dit onderzoek zijn echter nog geen aanhoudingen voort gekomen, wat het voor de VAN moeilijk maakt zich van malafide leden te ontdoen. De VAN kondigde daarop in de media aan dat zij haar ledenbestand ging schonen; alle leden zouden geroyeerd worden en voor nieuwe inschrijving moest ingevuld worden of men al dan niet criminele antecedenten heeft. Dit voornemen is niet doorgezet, wel moeten alle nieuwe leden voortaan op hun aanmeldingsformulier verklaren dat zij een zuivere bedrijfsvoering voor ogen hebben. Niettemin staan op de VAN-ledenlijst nog steeds namen van diverse bedrijven die op zijn minst contacten onderhouden met bekenden uit de onderwereld of in het verleden zijn betrapt op vervalsing van merktekens. De VAN geeft zelf aan problemen te ondervinden met het schonen van het ledenbestand.

De meeste recente daad van zelfregulering door de VAN is de instelling van een KEMA-keurmerk voor exploitanten van speelautomatenhallen. Tijdens een bijeenkomst in het speelpaleis Circus Zandvoort werden in mei 1995 de eerste drie certificaten uitgereikt aan de eigenaren van grote speelautomatenhallen die allen tevens betrokken zijn bij de branche-organisatie. Het keurmerk heeft betrekking op de organisatie van de speelhal en stelt onder andere voorwaarden aan de opleiding van het personeel en schrijft regels voor rond de beveiliging van de speelhal. Dit om een duidelijk onderscheid te maken tussen bonafide en minder bonafide speelhallen, aldus de VAN in een persbericht. Ook wordt de geldstroom van de gecertificeerde speeltenten van gleuf tot fiscus inzichtelijk gemaakt, zo belooft de omschrijving. VAN-lidmaatschap is alleen toegankelijk voor ondernemingen die zich in hoofdzaak bezig houden met de exploitatie, handel of produktie van speelautomaten. Caf-houders met een exploitatievergunning worden niet tot de organisatie toegelaten, omdat de VAN dergelijk ondernemerschap als een schadelijke vorm van concurrentie beschouwt. De VAN zegt als gevolg van deze beperkende maatregelen een aantal kleinere leden te hebben verloren. Het marktaandeel van de VAN-leden is echter niet gedaald, hetgeen betekent dat de kleinere bedrijven plaats maken voor grotere.


vorige         volgende         inhoudsopgave en zoeken