Speelautomatenexploitatie is nog steeds lukratief. Er is geld mee te verdienen, en met de hoeveelheid lijkt gemakkelijk te kunnen worden geschoven, omdat er nog steeds geen geijkte teller is. Dit kan de speelautomaat maken tot een gewild instrument voor zowel de witte als de zwarte was. Sinds de steeds verdergaande plaatsingsbeperking van de kansspelautomaten, duiken de illegale gokhuizen weer op, zo verklaren gesprekspartners van de branchevereniging. In Den Bosch draaien volgens een genterviewde ten minste twee illegale gokhuizen vol kansspelautomaten. Ook in Roosendaal is een illegale gokhal. De VNG (1993) telde in 1993 zeven illegale casino's. Vooral sinds het verbod op de populaire piekautomaten bestaat het sterke vermoeden dat deze kasten in illegale gokhallen en - op kleinere schaal - in de bezemkasten van snackbars en cafs staan opgesteld. Volgens een ondernemer uit de speelautomatenbranche deelt de georganiseerde misdaad de wijken van Amsterdam nu al in: hij verwacht dat de gokindustrie in de toekomst voor een groot deel opnieuw ondergronds zal duiken.
Het is een publiek geheim dat er aan speelautomaten gemakkelijk kan worden gesleuteld. Van een
behendigheidsapparaat met beeldscherm kan met n druk op de knop een fruitautomaat worden gemaakt. Er
zijn zelfs apparaten aangetroffen die er op het oog uitzagen als televisietoestellen, maar op afstand konden
worden overgeschakeld tot kansspelautomaat (Nijpels, 1995). Ook komt het volgens een politiebron voor dat er
doorde-week legale automaten in een gokhal of caf staan, die in het weekend worden vervangen door illegale
kasten. De controleurs werken doorgaans namelijk alleen tijdens kantooruren.
Er zijn aanwijzingen dat het werkelijke aantal speelautomaten groter is dan de metingen van de officile
instellingen willen. Fijnaut cum suis (1993) schatten dat n op elke honderd kansspelautomaten illegaal is;
zonder of met een vervalst merkteken van het NMI. Daarnaast staan er vermoedelijk veel kasten onder valse
noemer opgesteld; het gaat dan om gemporteerde of omgebouwde kasten. Zo trof het politieteam van
Bijzondere Wetten in Rotterdam bij een onderzoek onder 300 horecagelegenheden vijftig Random Runners
aan, die onder een andere type-aanduiding geregistreerd stonden. De Random Runner is een piekautomaat
die met ingang van 1 januari 1995 verboden werd, maar die daarvoor in gelimiteerde getallen mocht worden
opgesteld. Als gevolg van deze beperking is de Random Runner - op de zwarte markt - buitengewoon populair
geworden. De normale nieuwprijs lag op 7000 gulden, maar nu wordt voor een tweehands exemplaar 30.000
neergeteld. Wie niet zoveel geld kwijt wil, kan een legale automaat ombouwen tot hij niet meer van een echte
Random Runner is te onderscheiden. De types Stars, Sevens en Casino Runner lenen zich hier bijzonder goed
voor, zo blijkt uit politie-informatie. De ombouwsetjes worden er op verzoek bijgeleverd door een grote
automatenfabrikant. Ook is het mogelijk om Random Runners te kopen voor de export: natuurlijk komen ze
dan toch in Nederlandse gokgelegenheden te staan, voorzien van een vals merkteken. Bij controles bleken er
van sommige (unieke) type-nummers meerdere te bestaan, zo rapporteert de politie.
In 1992 werden in een kwart van de gemeenten kansspelautomaten aangetroffen zonder
aanwezigheidsvergunning. In 3 % van de gemeenten stonden automaten met verboden typen gokkasten
(Mutsaers en Van Loef, 1993). Daarnaast staan er in diverse bordelen en seksclubs kansspelautomaten zonder
aanwezigheidsvergunning. Volgens de voorzitter van de Vereniging voor Exploitanten van Relax-bedrijven (de
VER) staan in de meerderheid van alle nachtclubs en bordelen speelautomaten opgesteld. Aangezien er naar
schatting van de VER zo'n 1000 tot 2000 seksclubs in Nederland zijn, gaat het om een aanzienlijk aantal
automaten. Deze gokkasten worden volgens de genterviewde vaker door de prostitues dan door de bezoekers
bespeeld, waardoor ze voor de ondernemer een aantrekkelijk middel zijn om een groter deel van de omzet
binnen te houden. Deze kasten staan hier - formeel gesproken - bijna altijd illegaal, want het
prostitutiebedrijf is nog steeds wettelijk verboden, hoewel gedoogd. Omdat prostitutiebedrijven in de regel niet
inschrijfplichtig zijn bij het Bedrijfschap Horeca, omdat hun voornaamste broodwinning niet bestaat uit de
horeca-exploitatie kunnen zij normaal gesproken geen aanwezigheidsvergunning krijgen. Echter, in individuele
gevallen worden er afspraken gemaakt tussen de bordeelexploitant en de gemeente. Dat kan alleen wanneer
een seks-bedrijf in het bezit is van een drankvergunning en dit komt niet vaak voor, omdat daaraan weer een
zedelijkheidsverklaring en allerlei gemeentelijke controles verbonden zijn waarop bordeelexploitanten
doorgaans niet zitten te wachten. Het is onbekend om hoeveel speelautomaten en vergunningen het in deze
bedrijfstak gaat. De vereniging voor speelautomaten-exploitanten (VAN) stelt zich op het standpunt dat haar
leden in principe geen zaken doen met bordelen en nachtclubs.