In de geschiedenis van het internationale verkeer is de Balkanroute van vitale betekenis omdat deze Azi over
land verbond met Europa. Turkije speelde daarin als grensland een sleutelrol en dat doet het nog steeds. Per
jaar passeren meer dan anderhalf miljoen vrachtauto's de landsgrenzen en ook nog een kwart miljoen
autobussen en vier miljoen personenauto's (Van Doorn, 1993). Via de noordelijke route worden goederen naar
Europa vervoerd over de E 90 en zuidelijk langs de E 80. Eerst wordt de grens gepasseerd met Bulgarije en van
daaruit liggen tot de oorlog in Joegoslavi uitbrak, in beginsel drie wegen open: die via Roemeni, Servi en
Griekenland. De eerste en de derde mogelijkheid bestaan nog steeds. Vanaf Roemeni gaat het via Hongarije,
Slowakije en Tjechi naar West-Europa of via de Oekraine naar Polen. Vanaf Griekenland via de havenstad
Piraeus op de veerboot verder naar de Italiaanse havens Bari of Trist. Behalve over de weg worden ook
goederen getransporteerd over zee (via de Zwarte Zee naar Odessa en dan verder) of over de Middellandse
Zee. Al in het begin van de jaren zeventig werd de smokkel van opium via deze Balkan-route gesignaleerd.
Marseille was toen het grootste distributiecentrum voor West-Europa, Corsicanen en Turken of Armenirs
voerden het narcoticum aan (Lamour en Lambert, 1972). Tussen de ladingen die bestaan uit zuidvruchten,
thee, confectiekleding enzovoort, wordt thans herone of cannabis verstopt en dat gebeurt ook in de ruimten die
speciaal in het chassis (de balken), de brandstof-tanks en de luchtremcylinders zijn geprepareerd. Een Turkse
mafia-familie in de kleine provinciehoofdstad Kilis in het Zuiden van Midden-Anatoli heeft een reusachtig
aandeel in de transportwereld en men neemt aan dat hier de vrachtauto's in werkplaatsen worden
geprepareerd. De retourvracht bestaat uit allerhande industrile goederen, maar de laatste tijd ook cocane
(voor de Turkse markt zelf). Het is bijna ondoenlijk om deze gemotoriseerde goederenstroom op smokkel te
controleren, de bergplaatsen zijn geraffineerd aangebracht. Het doorzoeken van een enkele vrachtauto duurt
vele uren tot een hele dag. Honden kunnen soms door de sterke geuren van de getransporteerde
voedingswaren de drugs niet ruiken. Aan de andere kant moeten er heel wat grenzen tussen de eerder
genoemde landen worden gepasseerd voordat de Europese Unie wordt binnengereden en het is duidelijk dat
een deel van de grenswacht of douane wel plat moet zijn of dat ter plaatse, in het geval van ontdekking,
wordt gemaakt. Zonder omkopen gaat het niet, vertelt ons een van de grootste drugsbaronnen van Nederland,
die in Turkije begonnen is door zelf als chauffeur op te treden. Hij nam enkele tienduizenden Duitse Marken
mee voor onderweg en als een douanier het niet vertrouwde, werd de portefeuille getrokken. Dat ging gelukkig
altijd goed, zo ondervond hij, al was het iedere keer angstig afwachten of het zou worden geaccepteerd. Een
reisje per vrachtauto uit Libanon naar Nederland kostte hem tien kilo lichaamsgewicht aan angstzweet, vertelt
hij.
De drugs, en het gaat vooral om herone, is niet zelf uit Turkije afkomstig. Ooit was dat wel het geval: vlak voor de Tweede Wereldoorlog leverde het land de helft van de wereldproduktie aan opium aan de farmaceutische industrie. Maar onder internationale druk zag de Turkse regering zich in 1971 gedwongen alle papaverteelt stop te zetten. In 1974 werd een uitzondering gemaakt voor tien provincies in West-Anatoli rond de plaats Afyon (wat trouwens opium betekent!), maar die produktie wordt nauwlettend door de overheid gecontroleerd opdat niets wegvloeit naar het illegale circuit. De regering heeft daar serieus werk van gemaakt en blijkens een recent rapport van het bureau van internationale narcotica-aangelegenheden van het United States Department of State uit april 1994 werken de autoriteiten op doortastende wijze samen met de Drugs Enforcement Administration om zowel de verbouw van als de sluikhandel in opiaten tegen te gaan. De steeds grotere vangsten door politie en douane wijzen evenwel niet op een grotere effectiviteit bij de opsporing, maar op een toename van de drugshandel. De heronesmokkelaars van vandaag voeren de grondstof in uit de Gouden Driehoek (Birma, Laos en Thailand - de zuivere substantie uit Thailand is op dit moment zeer in trek en levert in geraffineerde vorm recordbedragen op per kilo, zelfs tot 90.000 gulden) en uit het gebied dat wel de Gouden Sikkel wordt genoemd: Pakistan, Iran en Afghanistan. In Turkije wordt het vervolgens in laboratoria verwerkt. Eerst stonden die in het Oosten van Turkije, dicht bij de grens met Iran. In Bakale (een half uur lopen van de grens) werd in honderden verborgen laboratoria pure morfine tot herone verwerkt. Dat was ook het geval in Lice vlak bij Diyarbakir. Maar thans zijn ze op veel meer plaatsen te vinden, de meeste misschien nog wel in de buurt van Istanbul.