Dankzij het Nederlandse verzekeringswezen worden wij in staat gesteld een onzekere kans op mogelijk niet te dragen financile of persoonlijke risico's in te ruilen tegen de zekerheid van premiebetaling (Welwezen, 1995, p. 3). Dit principe wordt verzekeren genoemd: een vorm van onderlinge risicodeling waarbij essentile kenmerken de toekomstige onzekere gebeurtenis, de risico-overdracht en een bepaalde mate van solidariteit zijn. Verzekeraars verplichten zich door middel van een verzekeringsovereenkomst tot het geheel of gedeeltelijk overnemen van de financile risico's die samenhangen met het (al dan niet) optreden van zo'n onzekere gebeurtenis. Sociale verzekeringen (zoals de arbeidsongeschiktheidsverzekering, ziekengeldverzekering, en ouderdomsverzekering) hebben een verplichtend karakter, particuliere verzekeringen kunnen vrijwillig worden aangegaan. In het eerste geval is de prijs van de verzekering meestal afhankelijk van de hoogte van het inkomen, in het tweede geval is de prijs van de verzekering afgeleid van de hoogte van het risico (Welwezen, 1995, p. 5). In beide instanties treedt de verzekeraar op als producent van diensten. De verzekeraar is daarmee een belangrijke schakel in het Nederlandse stelsel van sociale voorzieningen. Tegelijkertijd zijn verzekeraars echter ook risicodrager: de verzekeringnemer neemt het risico van een toekomstige onzekere gebeurtenis over (Assurantie Jaarboek, 1994, p. 5).
In Nederland zijn in de verzekeringsbranche ongeveer 600 verzekeringsmaatschappijen, 350 gevolmachtigde agenten en 25.000 assurantietussenpersonen en subagenten actief. Er wordt een onderscheid gemaakt naar levensverzekeraars en schadeverzekeraars Noot . Heeft de onzekere gebeurtenis betrekking op het leven of de dood van de mens dan wordt gesproken van een levensverzekering, in alle andere gevallen is sprake van een schadeverzekering (Assurantie Jaarboek, 1994, p. 27). Hierbij moet worden gedacht aan verzekeringen tegen ongevallen en ziekte, motorrijtuigenverzekering, zee-, transport,- en luchtvaartverzekering, brandverzekering en andere verzekering tegen schades aan goederen.
In 1992 steeg de netto winst van de levensverzekeraars met 8.5% ten opzichte van 1991 tot f.1.94 miljard. In 1991 was de winst f.1.78 miljard. In tabel 1 in de appendix wordt weergegeven hoe het premie-inkomen van de levensverzekeraars in 1991 en 1992 was opgebouwd. Het premie-inkomen van de levensverzekeraars liet in 1992 een groei zien van 4.4% naar f.25.15 miljard.
De netto winst van de schadeverzekeraars is in 1992 ten opzichte van 1991 met 23.8% gedaald van f.1.065
miljoen naar f.811 miljoen. In tabel 2 in de appendix wordt weergegeven hoe het premie-inkomen van de
schadeverzekeraars in 1991 en 1992 was opgebouwd. Het totale premie-inkomen van de schadeverzekeraars
bedroeg in 1992 f.22.1 miljard. Het grootste aandeel hiervan, f.8.6 miljard, bestaat uit de premies voor
ongevallen- en ziekteverzekeringen. Het aandeel van de motorrijtuigenverzekeringen bedraagt f.5.2 miljard en
van verzekeringen voor brand en andere schade aan goederen f.4.4 miljard. De zee-, transport- en
luchtvaartverzekeringen zijn in 1992 goed voor f.1.1 miljard aan premie-inkomsten. Tenslotte wordt f.2.8
miljard aan inkomsten verworven uit de overige branches.
De daling van de netto winst van de schadeverzekeraars wordt vooral veroorzaakt door de tegenvallende resultaten in de branches motorrijtuigen en brand. In tabel 3 in de appendix worden deze bedrijfsresultaten gepresenteerd. Verwacht wordt dat over 1993 deze resultaten van de schadeverzekeraars tot bijna nul zijn gereduceerd.
Sinds het begin van de jaren tachtig heeft zich een verschuiving voorgedaan in de verhouding tussen levens- en schadeverzekering. Deze verschuiving laat zich het best illustreren met behulp van de percentages aan betaalde premies over de jaren '82, '87 en '92 (tabel 4 in de appendix). Hieruit blijkt dat het aandeel van de levensverzekeringen in 1982 40.6% bedroeg. Vijf jaar later, in 1987, was dit aandeel gegroeid naar 43.6% en in 1992 tot 53.3%. Duidelijk is dat het belang van de levensverzekeringen toeneemt ten opzichte van de schadeverzekeringen.