Onderzoek naar buitenlandse en allochtone groepen en georganiseerde criminaliteit is een gevoelige aangelegenheid. Het kan, als er niet zorgvuldig mee wordt omgegaan, gemakkelijk voedsel geven aan racistische vooroordelen. Tot nu toe is aan het onderwerp nauwelijks aandacht besteed. Er bestaat geen duidelijk beeld over de rol van buitenlandse en allochtone groepen in de georganiseerde criminaliteit in Nederland. De CRI-analyses geven daar slechts zijdelings antwoord op.
De eventuele betrokkenheid van etnische gemeenschappen bij de activiteiten van buitenlandse en allochtone criminele groepen kan verschillende negatieve effecten hebben op deze gemeenschappen. Landgenoten zijn de eerste slachtoffers van de georganiseerde misdaad die stamt uit hun land van herkomst. Associatie met georganiseerde criminaliteit kan desastreuze gevolgen hebben voor het aanzien van de gehele etnische groep. In een aantal gevallen zijn criminele organisaties uitvoerders van machthebbers in het land van herkomst. Ten slotte versterkt de betrokkenheid van delen van de etnische groep bij de georganiseerde criminaliteit de vorming van een etnische onderklasse. Deze redenen noodzaken de commissie ertoe aandacht te besteden aan de betrokkenheid van etnische groepen in Nederland bij de georganiseerde criminaliteit. De vraag naar de activiteiten van internationaal opererende misdaadorganisaties roept de vraag op naar de operationele, financile en ruimere sociale relaties tussen buitenlandse criminele groepen en de (autochtone en allochtone) groepen die in Nederland genesteld zijn. Gekozen is voor onderzoek naar criminele groepen van verschillende nationaliteit en ethische afkomst waarover de politie informatie beschikbaar had: Surinaamse groepen, Turkse organisaties, Marokkaanse netwerken, Chinese triades, Italiaanse mafia, Colombiaanse kartels, Nigeriaanse en Ghanese netwerken, Russische mafia en Joegoslavische groepen.
In Suriname houden verschillende criminele groepen zich bezig met de handel in cocane. Suriname dient als tussenstation voor de levering van drugs aan Europa. Enkelen in Suriname zijn zeer rijk geworden van deze drughandel. Er zijn allerlei aanwijzingen voor betrokkenheid van de voormalige legerleiding bij de handel en het transport van cocane.
Er is sprake van enige betrokkenheid van Surinamers in Nederland bij de georganiseerde criminaliteit: drugs, illegale autohandel, prostitutie. Deels bestaat de drughandel uit harddrug-smokkel van grote partijen, zoals uit het Copa-onderzoek blijkt. Noot Met behulp van koeriers en reizigers worden, ook via een deel van het uitgebreide distributie-apparaat van het Surinaamse bedrijfsleven, kleine hoeveelheden drugs Nederland binnengesmokkeld. Op die manier is een bepaald segment van de bevolkingsgroep direct betrokken bij de drughandel.
De Balkanroute maakt Turkije tot een belangrijk land in de doorvoer van illegale goederen. Daarbij worden veelvuldig douane-ambtenaren omgekocht. De Turkse mafia is intensief verbonden met overheidsdiensten en de zakenwereld in Turkije. Naast de klassieke mafia wordt een deel van de georganiseerde misdaad uitgevoerd door politiek-criminele groeperingen.
De Turkse mafia heeft zich vanaf 1980 snel over de verschillende Europese landen verspreid mede vanwege het grote aantal gastarbeiders dat zich hier heeft gevestigd en de families die via volgmigratie zijn herenigd. De Turkse georganiseerde misdaad is voor Nederlandse begrippen ongekend gewelddadig. Wapenbezit komt binnen de Turkse georganiseerde criminaliteit veelvuldig voor. De emigrantengemeenschappen in de verschillende Europese landen hebben intensieve contacten met elkaar, waardoor smokkelaars, geweldsspecialisten en politieke dissidenten gemakkelijk van het ene naar het andere land kunnen worden overgebracht.
Onderzoek naar de Turkse georganiseerde criminaliteit is een essentieel onderdeel van de activiteiten van
politie en justitie in Nederland. Bij de Nederlandse politie werken verschillende Turken-specialisten. Enkele
politiemensen spreken nu echter van Turken-moeheid: jarenlange strafrechtelijke onderzoeken doen groepen
en individuen verdwijnen, maar nieuwe duiken weer op of de oude organisaties continueren gewoon hun
werkzaamheden.
De Turkse criminele organisaties veranderen langzaam van strak geleide, hirarchische organisaties tot lossere netwerken. De Turkse drughandelaren leiden een onopvallend bestaan: velen ontvangen een uitkering. Er zijn enkele gevallen gevonden waarbij Turkse criminele organisaties in Nederlandse onroerend-goedprojecten investeren. Het merendeel van het crimineel verdiende geld wordt evenwel genvesteerd in Turkije en in het bijzonder in de toeristenindustrie. De gewelddadigheid van de Turkse organisaties is extreem in vergelijking met andere criminele organisaties.
De gewelddadigheid van Turkse criminele organisaties blijkt bijvoorbeeld in de zaak rond de Turkse familie B. Alle leden van criminele organisatie/familie gedragen zich onopvallend. Alle leden ontvangen een uitkering van de Sociale Dienst. Deze groep laat een Surinaamse dealer vermoorden die betalingsproblemen had. Tevens werd een andere Turkse drugshandelaar vermoord aangezien hij trachtte de hegemonie van de familie aan te tasten. Vervolgens wordt een Turk die voor de familie een safehouse beheert doodgeschoten. Nog later wordt drie aanwezigen bij een rip deal de keel afgesneden. Bij een wraakactie komen weer drie personen om; hun lijken worden in stukken gesneden en verkoold in het Brielsemeer aangetroffen. De totaalscore aan moorden bedraagt elf in een half jaar.
De betrokkenheid van de PKK bij de georganiseerde misdaad manifesteert zich in de afpersing van Koerden in Nederland. De Turkse georganiseerde misdaad is zodanig in Nederland gentegreerd dat sommige overheidsdienaren van Turkse afkomst (politiefunctionarissen, tolken) gebruikt worden voor criminele doeleinden. In n geval is een poging waargenomen om te infiltreren in de plaatselijke politiek.
De georganiseerde misdaad uit Marokko heeft zich vooral toegelegd op de cannabishandel en in toenemende mate op harddrugs. Er zijn aanwijzingen dat delen van de Marokkaanse overheid en het hof meewerken aan de cannabis-economie. De Marokkaanse georganiseerde criminaliteit heeft daarmee naast een crimineel tevens een politiek karakter. De cannabis-branche is wezenlijk geworden voor de staathuishouding in Marokko. Vele Marokkaanse drughandelaren investeren intensief in Marokko.
De Marokkaanse gemeenschap in Nederland bevindt zich in een sociale achterstandspositie. De
voedingsbodem voor criminaliteit is groot. Er zijn signalen van omvangrijke autodiefstal, mensenhandel, maar
vooral cannabishandel. Voor deze laatste zijn ingenieuze smokkelsystemen ontworpen. Daarbij wordt gebruik
gemaakt van een netwerk van cannabisgroothandelaren en detaillisten. Marokkaanse instituties worden er diep
door geraakt. De Marokkaanse georganiseerde misdaad is opvallend weinig gewelddadig.
Politie en justitie hebben weinig informatie over deze groepering. Over de omvang van de Marokkaanse
georganiseerde criminaliteit is weinig te zeggen. Er is nauwelijks sprake van informatie-uitwisseling tussen de
Nederlandse en Marokkaanse politie. Het lijkt erop dat de Marokkaanse zware criminaliteit in Nederland een
belangrijk steunpunt heeft gevonden. Het netwerk van Marokkaanse instituties in Nederland is moeilijk te
doorgronden aangezien het politieke beheersingssysteem vanuit Marokko wordt geleid.
De Rotterdamse politie krijgt zicht op een Marokkaanse criminele groep na een melding van een
ongebruikelijke transactie. Een onopvallende Marokkaanse man wisselt wekelijks grote hoeveelheden geld bij
een filiaal van de Rabobank. Het filiaal kan het niet meer aan. Het hoofdkantoor werkt samen met de politie en
de politie krijgt een uniek inzicht in de hoeveelheid geld die omgaat in de drugshandel in de Rotterdamse wijk
Spangen. Het geld kwam grotendeels terecht in Marokko. In totaal leverde het onderzoek 40 verdachten op. De
criminele organisaties hebben in totaal minimaal 470 miljoen gulden naar Marokko overgemaakt. In Nederland
leefden de leden van die organisatie van een uitkering. Hun levensstijl kwam overeen met die van andere
Marokkanen in Spangen.
De Chinese georganiseerde criminaliteit wordt veelal gelijkgeschakeld met de triadestructuur. Naar Chinese georganiseerde criminaliteit in Europa is weinig systematisch onderzoek gedaan. Uit onderzoek in andere landen wordt duidelijk dat een omvangrijke Chinese gemeenschap een voorwaarde is voor de Chinese georganiseerde criminaliteit om tot ontplooiing te komen.
De Chinese georganiseerde criminaliteit in Nederland houdt zich met verschillende criminele activiteiten bezig: afpersing en overvallen (vooral op Chinese bedrijven) waarbij veel geweld wordt gebruikt of met geweld wordt gedreigd, uiteenlopende vormen van mensenhandel, handel in herone voor de Nederlandse en de buitenlandse markt, vervaardiging van valse credit-cards en het illegale gokwezen. In Nederland zijn drie Chinese triades actief. Tussen deze triades is sprake van constant wijzigende machtsverhoudingen waarbij veel geweld wordt gebruikt. Zij zijn niet alleen verantwoordelijk voor de Chinese georganiseerde criminaliteit.
Er zijn weinig berichten van pogingen van Chinezen om de politie om te kopen. Advocaten en notarissen spelen nauwelijks een rol. Het is onduidelijk in hoeverre crimineel geld in Nederland wordt genvesteerd. De Chinese gemeenschap in Nederland is aan de ene kant goed gentegreerd terwijl zij aan de andere kant in sociaal en cultureel opzicht een wereld op zich vormt. Nederland kent in tegenstelling tot enkele andere landen geen China-towns. In hoeverre de Chinese gemeenschap betrokken is bij de georganiseerde criminaliteit blijft onduidelijk. Duidelijk is wel geworden dat de actieve triades gebruik maken van verschillende Chinese restaurants, gokbedrijven en videotheken. Daarbij is vooral verontrustend de mate waarin afpersing van legale Chinese bedrijven plaatsvindt.
De Italiaanse mafia
De verschillende mafia's in Itali - cosa nostra, 'ndrangheta, camorra en de sacra corona unita - zijn de laatste jaren steeds meer naar elkaar toegegroeid. Ondersteuning van elkaars criminele activiteiten komt steeds meer voor. Er is in toenemende mate sprake van n echte Italiaanse mafia. De Italiaanse mafia is uitgewaaierd over Europa.
Vanaf het einde van de jaren tachtig is de Italiaanse mafia actief in Nederland. Dat geldt voor de camorra, die actief is in de cocanehandel. Nederland wordt daarbij vooral gebruikt als handelsplaats. Het gaat met name om het treffen van logistieke voorzieningen.
Daarnaast zijn andere Italianen (niet-mafia) crimineel actief in Nederland. De omvang van de Italiaanse georganiseerde criminaliteit in Nederland is omvangrijker dan menigeen had verwacht of voor mogelijk had gehouden. De precieze omvang blijft ook hier onduidelijk. Van een directe betrokkenheid van de kleine Italiaanse gemeenschap in Nederland bij mafiapraktijken is weinig gebleken.
De Colombiaanse kartels
De Colombiaanse drugkartels zijn de laatste jaren razendsnel opgekomen. Ongeveer driekwart van de cocane
komt uit Colombia. De kartels zijn zoveel mogelijk celsgewijs georganiseerd. De Colombianen hebben zich in
Europa voorzien van een aanzienlijke handelsbasis.
Nederland kent een kleine Colombiaanse gemeenschap, waarvan een deel waarschijnlijk betrokken is bij de Colombiaanse drughandel. De Colombiaanse georganiseerde criminaliteit is met vier groepen actief in Nederland. Het gaat nagenoeg volledig om drughandel. Nederland is voor de kartels vooral van logistiek belang. De opbrengsten vloeien nagenoeg geheel terug naar Colombia. In Nederland hebben zich enkele liquidaties en ontsnappingen met hulp van bewakingspersoneel voorgedaan.
De Nigeriaanse en Ghanese criminele netwerken
Nigeriaanse georganiseerde criminelen houden zich vooral bezig met internationale drughandel, illegale autohandel, oplichtingspraktijken en mensenhandel. Er is weinig bekend over de Nigeriaanse en Ghanese netwerken. Politie en justitie hebben weinig gericht onderzoek gedaan naar deze vorm van criminaliteit. De Nigeriaanse organisaties die in Nederland actief zijn, vormen de uiteinden van grotere criminele organisaties. In een aantal gevallen zijn samenwerkingen tussen Nederlandse en Nigeriaanse criminele organisaties aangetoond. De actieve Ghanese criminele groepen in Nederland kennen vooral betrokkenheid bij de drughandel.
Russische mafia
De Russische mafia kreeg vooral kansen na de val van de Muur. Over het aantal misdaadgroepen in Rusland valt weinig te zeggen. Er is sprake van een uitgebreide internationalisering van de Russische mafia, die mede op gang is gekomen via de tot voor kort in Duitsland verblijvende troepen uit de voormalige Sovjet-Unie. Over de Russische mafia in Nederland is echter weinig bekend. Wel is er sprake van afpersing van Nederlandse bedrijven in Rusland.
De Russische gemeenschap in Nederland is niet groot. Er zijn aanwijzingen dat Russische criminelen op beperkte schaal op Nederlands grondgebied actief zijn in vrouwenhandel, illegale autohandel, afpersing, wapenhandel en drughandel. De Russische mafia heeft zich echter nog niet genesteld in Nederland. Eerdere berichten van vooral de BVD over de dreiging van de Russische mafia worden niet onderbouwd met harde gegevens.
Joegoslavische bendes
In verschillende steden in Nederland zijn Joegoslavische benden actief in de vrouwenhandel, autohandel, inbraken en overvallen. Daarbij wordt veel geweld gebruikt. Er is geen sprake van een Joego-mafia. Het zijn afzonderlijke groepen die wel onderlinge relaties hebben, maar door etnische verschillen allerminst een eenheid vormen. De Joegoslavische bendes schrikken er niet voor terug politie en justitie te intimideren. Hun harde opstelling tegenover de overheid is opvallend.
De grote verscheidenheid van organisaties, daders en delicten is kenmerkend voor de rol van allochtone en buitenlandse groepen in Nederland. Er valt nauwelijks een algemeen oordeel te geven over de buitenlandse criminele organisaties en de betrokkenheid van etnische gemeenschappen in Nederland bij de georganiseerde criminaliteit. Het is noodzakelijk steeds te differentiren naar de verschillende buitenlandse en allochtone criminele groepen.
De commissie meent desondanks enkele verontrustende ontwikkelingen waar te nemen. Verontrustend is dat in
verschillende gevallen is aangetoond dat delen van etnische gemeenschappen in Nederland intensief
betrokken zijn bij de georganiseerde criminaliteit uit hun herkomstland. Deels gaat het dan om het
ondersteunen van smokkelroutes, deels gaat het om een directe betrokkenheid bij de handel in en het transport
van vooral drugs. Het probleem van die betrokkenheid moet met grote voortvarendheid worden aangepakt. Het
risico van verloedering van deze groepen mede door betrokkenheid bij georganiseerde criminaliteit is reel.
Deze criminaliteit brengt in eerste instantie schade toe aan in de etnische gemeenschappen zelf.
Daarbij moet echter de kanttekening worden geplaatst dat weinig gezegd kan worden over de precieze omvang
van de betrokkenheid. De cijfers op grond waarvan eventuele percentages zouden kunnen worden genoemd
zijn te zacht, te verschillend en te onzeker. De omvang van het probleem blijft daardoor onduidelijk. De
commissie meent wel dat voldoende is aangetoond dat sprake is van een ernstig probleem, vooral binnen de
Surinaamse, Turkse en Marokkaanse gemeenschappen.
Tevens meent de commissie dat enkele andere aspecten van de buitenlandse georganiseerde criminaliteit in
Nederland verontrustend zijn. In de eerste plaats valt op dat politieke verwevenheid een veel belangrijker rol
speelt in de buitenlandse georganiseerde criminaliteit dan in de autochtone georganiseerde criminaliteit. De
verwevenheid van de georganiseerde criminaliteit met de machthebbers in het land van herkomst plaatst
politie en justitie voor grote problemen. In de tweede plaats baart de gewelddadigheid van verschillende
vormen van buitenlandse georganiseerde criminaliteit de commissie zorgen. Deze gewelddadigheid maakt op
zeer directe wijze inbreuk op het functioneren van de Nederlandse samenleving. Door liquidaties en andere
vormen van geweldgebruik en afpersing wordt de maatschappij rechtstreeks geconfronteerd met de uitwassen
van de georganiseerde criminaliteit. Ten slotte trachten enkele buitenlandse criminele groepen organisaties
binnen de Nederlandse overheid te corrumperen. Het gevaar van benvloeding van het Nederlandse openbaar
bestuur door buitenlandse criminele groepen mag niet worden uitgevlakt.
Er zijn enkele bevindingen die de dreiging van de buitenlandse georganiseerde criminaliteit relativeren. De hoofdzetels van buitenlandse criminele groepen bevinden zich zelden in Nederland. Het gaat in Nederland steeds om de uitvoerders van de criminele organisaties. Vooral in het transport van illegale goederen spelen de Nederlandse vertakkingen van buitenlandse criminele groepen een belangrijke rol. Er wordt slechts in de Nederlandse economie genvesteerd voor zover noodzakelijk voor het uitvoeren van de illegale activiteiten. Nagenoeg alle criminele revenuen vloeien terug naar het land van herkomst. De meeste leden van allochtone misdaadorganisaties leggen een sobere levensstijl aan de dag. Van een vermenging van de Nederlandse legale bovenwereld en de buitenlandse criminele organisaties is weinig gebleken. Er is reden tot zorg over de betrokkenheid van etnische gemeenschappen in Nederland bij buitenlandse en allochtone criminele groepen. Het gaat niet om incidentele betrokkenheid van enkelen, maar om structurele betrokkenheid van een deel van de etnische gemeenschappen bij de georganiseerde criminaliteit. In vergelijking met de aandacht van politie en justitie voor Hollandse netwerken, wordt minder prioriteit gegeven aan politieel en justitieel onderzoek naar allochtone en buitenlandse criminele groepen. De commissie is van oordeel dat het verminderen van de betrokkenheid van etnische gemeenschappen bij de georganiseerde criminaliteit hoge priorititeit van politie en justitie verdient. Het kan dan niet zo zijn dat politie en justitie bijvoorbeeld door Turken-moeheid minder aandacht zouden besteden aan dit probleem. Het behoeft geen betoog dat de overheid naast repressieve maatregelen expliciet aandacht dient te besteden aan de preventie van betrokkenheid van etnische gemeenschappen bij georganiseerde criminaliteit.