Ik schrijf deze tekst omdat mij iets is overkomen wat iedereen die politiek actief is of was, kan overkomen: benaderd worden door de AIVD. De laatste maanden waren een vriendin en een kennis benaderd, toch was de gedachte niet bij me opgekomen dat het mij zou gebeuren. Dus toen het zover was, stond ik mooi met mijn mond vol tanden. Bovendien merkte ik hoe slim en manipulatief ze zijn. Ik vond het helemaal niet zo makkelijk om hiermee om te gaan. Ik heb dit dus zo eerlijk mogelijk geschreven, om je een idee te geven hoe het kan lopen en hoe het voelt als de AIVD het eens bij jou komt proberen.
lees meer

Afgelopen zomer werd ‘Carlijn’, fotografe in opleiding, door de RID Amstelland benaderd met de vraag of zij voor hen foto’s wilde maken van linkse activisten. Carlijn weigerde resoluut, maar hield een naar gevoel over van het huisbezoek.

Op maandag 23 juli 2012 was ‘Carlijn’ naarstig bezig met haar studie, toen er rond half drie bij haar aan werd gebeld. “Politie!” Carlijn woont in een Amsterdamse buurt waar regelmatig wat voorvalt, zodat ze niet verbaasd was dat de politie aan haar deur stond. Ze ging er vanuit dat het een voorval in de straat betrof en dacht dat de politie bezig was met een buurtonderzoek.

lees meer

In de VS is een controverse ontstaan naar aanleiding van een publicatie over de mogelijke aanwezigheid van een FBI-informant bij de Black Panthers in de jaren ’60. Deed Richard Masato Aoki het nu wel of niet?

Op 20 augustus 2012 publiceerde The Center for Investigative Reporting (CIR) een verhaal over Richard Masato Aoki, een voormalig lid van de Black Panther Party in de jaren ’60-’70 en inmiddels overleden. Op de website van CIR gaf Seth Rosenfeld het artikel de titel ‘Man who armed Black Panthers was FBI informant, records show.’ De San Francisco Chronicle publiceerde nog dezelfde dag exact hetzelfde verhaal met de titel ‘Activist Richard Aoki named as informant.’ Het nuanceverschil in de kop van markeert de discussie die zich ontpopte in de dagen die volgden.

lees meer

Tussen 2008 en 2010 heeft de Regionale Inlichtingendienst (RID) Midden- en West-Brabant ervoor gezorgd dat een nieuwe politieke groepering in Bergen op Zoom van begin af aan werd tegengewerkt. De groep Vonk kreeg buitengewoon veel aandacht van politie en overheid, en er werd zelfs een informant in haar midden gerund door de RID.

Het verhaal begint in 2008. Een aantal jeugdvrienden (leeftijd 16/17 tot 19/20 jaar) besluit zich te verzetten tegen de komst van de extreem-rechtse Nederlandse Volksunie (NVU) in hun stad.

Uit stukken die Buro Jansen & Janssen via de Wob in handen kreeg, blijkt dat de lokale overheid zwaar had ingezet op de extreem-rechtse demonstratie. Niet alleen de NVU, maar ook de tegenstanders, en vooral mogelijke aanhangers van AFA, worden nauwlettend in de gaten gehouden. In werkelijkheid verloopt de door het ‘Comité geen fascisten in onze stad’ (later Vonk) georganiseerde tegengeluid rustig.

lees meer

De actiegroep Vonk, die als partij in 2010 deelnam aan de gemeenteraadsverkiezingen in Bergen op Zoom, blijkt een kleine twee jaar in de aandacht van de RID te hebben gestaan. Een van de leden van Vonk verschafte de politie tegen betaling informatie over de geplande activiteiten.

Een groep jonge mensen was in 2008-2009 buitenparlementair actief in Bergen op Zoom, een kleine stad in Brabant. Zij hebben zich vooral ingezet tegen extreem-rechts, maar hielden zich ook bezig met andere maatschappelijke thema’s. Na korte tijd besloten ze een politieke partij op te richten, Vonk, met de intentie deel te nemen aan de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2010.

lees meer

De Amerikaanse voormalig spion Jonathan Pollard zit een levenslange gevangenisstraf uit. Als werknemer bij de VS Marine Inlichtingendienst stal hij honderdduizenden geheime documenten en verkocht die aan Israël. De man die hem ontmaskerde, schreef er een boek over.Bradley Manning wordt verdacht van het lekken van geheime documenten van de Amerikaanse overheid. Deze documenten werden openbaar gemaakt voor Wikileaks. Nog voordat Manning een eerlijk proces heeft gekregen, zit hij al een ruim een jaar in eenzame opsluiting.

De omvang en gevoeligheid van de Wikileaks-documenten vallen echter in het niet in vergelijking met het aantal geheime stukken dat Jonathan Pollard begin jaren ’80 aan de Israëliërs heeft overhandigd. Pollard werkte voor de Naval Intelligence Service. Van juni 1984 tot zijn aanhouding in november 1985 wandelde hij bijna dagelijks het gebouw van de Naval Intelligence Command uit met een tas vol top secret documenten.

lees meer

De voormalig CIA-agent Tennent B. Bagley presenteert zich in het fascinerende boek Spy Wars als de enige die het ware verhaal achter de Russische spion Yuri Nosenko weet te vertellen, zo lijkt het.

Tennent B. Bagley is een begenadigd Amerikaans schrijver. Hij werkte lange tijd voor de Contra Inlichtingen-afdeling van de CIA. Zijn kennis van de verschillende CIA-projecten, namen van collega’s en leidinggevenden en allerlei Russische overlopers en spionnen vormen geen belemmering. Spy Wars lijkt een kruising tussen fictie en non-fictie. Omdat Bagley zijn betrokkenheid bij het CIA-werk zo precies weet over te brengen, leest het boek als een trein.

lees meer

Wie organiseren acties tegen de doorstart van vliegveld Twente, op welke wijze en met wie? Een agent van de Regionale Inlichtingendienst benadert met dit soort vragen actievoerders, en spreekt met ze af.

Grote infrastructurele projecten gaan gepaard met een stevig publiek debat. Of het nu om de Betuwelijn, de uitbreiding van Schiphol, de overlast van de AWACS in Schinveld, vuilverbranding in Harlingen of de doorstart van vliegveld Twente gaat, burgers krijgen zelden of nooit gelijk. Het parlement, provinciale bestuurders en gemeenten lijken hogere doelen na te streven, maar die zijn meestal niet gericht op het welzijn van de lokale bevolking.

lees meer

Eerder dit jaar werd activist Harold benaderd door een medewerker van de AIVD. Die wilde van hem weten of hij bereid was informant te worden, een ‘nieuwe’ strategie van de geheime dienst.

“Binnen de organisatie hebben we besloten minder te infiltreren, maar meer mensen te werven die ons kunnen vertellen wat mensen en organisaties van plan zijn. We willen iedere twee of drie maanden een gesprek voeren met deze geworven mensen. We noemen ze informanten. Dat is ons nieuwe beleid.”

Thijs de Hond is echt, of zijn pasje van het ministerie van Binnenlandse Zaken en de AIVD lijken echt. Hij zei ook echt dat de AIVD minder wil infiltreren en meer wil benaderen, wees dus gewaarschuwd. Dat je er niets over mag zeggen, is bekend. Harold werd op het hart gedrukt niemand over hun ontmoeting in te lichten. Het woord ‘geheim’ van de geheime dienst is per slot ook erg mysterieus.

lees meer

De Groep IJzerman belicht geheime politieoperaties en infiltratie in de roerige jaren ’60 te Amsterdam. Het boek behelst echter geen onderzoeksverslag, het is eerder een exercitie om postuum de status van de Groep nog verder omhoog te krikken.

Guus Meershoek schreef een boek over de Groep IJzerman, zoals de agenten genoemd werden die eind jaren ’60 drie jaar lang undercover actief waren binnen linkse organisaties in Amsterdam. Nu kan iedereen natuurlijk een aantal mensen interviewen en daar een boek aan wijden. Vraag is echter of een docent aan de de faculteit Safety Governance at the department Management and Governance van de Universiteit van Twente dat ook zomaar vrijblijvend kan doen.

lees meer

Je bent een kraker of liever gezegd je woont in een kraakpand. Je staat netjes de media te woord over het pand waar je in woont. Gewoon omdat het je huis is, maar ook omdat het pand een cultuurhistorische waarde heeft. Je bent niet heel actief in de kraakbeweging, je woont prettig en je pand wordt wel eens gebruikt door actiegroepen. Niets crimineels, niets vreemds of verdachts, maar toch zul je er rekening mee moeten houden dat de politie je gaat lastig vallen. Dat overkwam Evert in Utrecht.

lees meer

Aetzel was een actieve kraker en stadsdromer. Kraken is er niet alleen vanwege woningnood, maar ook voor de stedelijke ontwikkeling. Verstikking van die ontwikkeling leidt tot een langzame wurging van de stad, is de analyse van Aetzel. Als actieve bewoner van Rotterdam zet hij zich in voor een leefbare stad en hij woonde ook een tijd lang in een kraakpand. Het kraakverbod mocht niet ongemerkt worden ingevoerd en Aetzel organiseerde een petitie tegen het verbod.

Aetzel was een actieve kraker en stadsdromer. Kraken is er niet alleen vanwege woningnood, maar ook voor de stedelijke ontwikkeling. Verstikking van die ontwikkeling leidt tot een langzame wurging van de stad, is de analyse van Aetzel. Als actieve bewoner van Rotterdam zet hij zich in voor een leefbare stad en hij woonde ook een tijd lang in een kraakpand. Het kraakverbod mocht niet ongemerkt worden ingevoerd en Aetzel organiseerde een petitie tegen het verbod.

lees meer

‘Tijdens het college nog een gezellig gesprek gehad met Eric en vervolgens net de bus gehaald naar huis. Dromerig staarde ik naar buiten over de polder. Ik werd opgeschrikt door het getril van mijn mobiel in mijn jaszak. Het nummer herkende ik niet, maar nam toch op. “Met de geheime dienst,” klonk het aan de andere kant van de lijn. Ik schrok helemaal wakker. Wat, waarom ik, in korte tijd schoten er allerlei gedachten door mijn hoofd. De mannenstem vroeg of hij met mij kon afspreken. Ik wist niet wat ik moest zeggen en zei dat ik hem zou bellen als ik thuis was. De rest van de busreis voelde ik de spanning toenemen, wat moest ik doen? Ik belde een vriend om te overleggen wat te doen. Ik heb niets te verbergen, prentte ik mezelf in, maar waarom wil die geheim agent dan een afspraak met mij?’

lees meer

Paul IJsbrand Kraaijer en zijn spiegelpaleis: Van Buttonboy tot Spion

I – INLEIDING

Op 3 juni 2011 kondigde De Telegraaf de onthulling van een informant in extreem-linkse kringen aan. Met op de achtergrond de zee is in een korte video te zien hoe John van den Heuvel een man interviewt die zegt dat hij 25 jaar voor de inlichtingendienst heeft gewerkt. Dezelfde dag is de naam van de persoon in de video bekend: Paul Kraaijer.

De volgende dag verschijnt op pagina 6 van dezelfde ochtendkrant een eerste artikel dat gevolgd wordt door een tweede op 6 juni 2011. Kraaijer wordt neergezet als spion. In de weken die volgen gaat de discussie in de media en op internet vooral over de dubbelrol die Paul al die jaren zou hebben gespeeld: journalist en informant.

Het verhaal van Paul wordt als waarheid aangenomen, maar gezien het gebrek aan details zijn er grote vraagtekens te zetten bij de claim van de ‘spion’. Tevens rijst de vraag of De Telegraaf wel onderzoek naar Kraaijer heeft gedaan. Vragen aan de AIVD leveren niets op, dus is daarvoor uitgebreid bronnen raadplegen en archief-/persoonsonderzoek nodig.

lees meer

Op 3 juni 2011 kondigde De Telegraaf de onthulling van een informant in extreem-linkse kringen aan. Met op de achtergrond de zee is in een korte video te zien hoe John van den Heuvel een man interviewt die zegt dat hij 25 jaar voor de inlichtingendienst heeft gewerkt. Dezelfde dag is de naam van de persoon in de video bekend: Paul IJsbrand Kraaijer. Vervolgens verschijnen er twee artikelen over het leven van Paul Kraaijer op 4 en 6 juni 2011.

In de weken die volgen gaat de discussie in de media en op internet vooral over de dubbelrol die Kraaijer al die jaren zou hebben gespeeld: journalist en informant. Er ontstaat ophef over zijn informantenrol en in Suriname, waar Paul thans woont, wordt hij door de journalistenvakbond en zijn werkgever aan de kant gezet. Vervolgens probeert Kraaijer nog zijn verhaal in boekvorm uit te brengen, maar als uitgevers geen interesse tonen, zet hij het op het internet. ‘Het dubbelleven van een AIVD-infiltrant/informant’ is in wezen een uitgebreide versie van de artikelen in De Telegraaf, veel nieuwe feiten staan er niet in.

lees meer