• Cecily McMillan faces up to seven years in prison
• Occupy protesters shouting ‘shame’ led out of courtroom

An Occupy Wall Street activist is facing up to seven years in prison after being convicted by a jury in Manhattan of assaulting a New York police officer as he led her out of a protest.

Cecily McMillan was on Monday afternoon found guilty of deliberately elbowing Officer Grantley Bovell in the face in March 2012. After a trial lasting more than four weeks, the jury of eight women and four men reached their verdict in about three hours.

Judge Ronald Zweibel ordered that McMillan, 25, a graduate student at the New School, be detained. He rejected a request from her lawyers for bail.

“I see absolutely no reason why a remand would be appropriate here,” Martin Stolar, her lead attorney, told the judge. “She is not likely to be somebody to cut and run.” Zweibel replied: “Remanded pending sentencing.”

Supporters of McMillan in the courtroom reacted furiously, shouting “shame” and screaming at the more than 30 police officers lining room 1116 at Manhattan criminal court. After half a dozen refused to leave the court, two were carried out by police officers.

Wearing a white dress and a beige jacket, McMillan sat still and silent as the verdict was read on her charge of second-degree assault, a felony. McMillan was placed in handcuffs by police and led out of the courtroom as supporters went on shouting. “Corruption is the fuel, the court is the tool,” one chanted. Sentencing was scheduled for 19 May. Her lawyers said she was being taken to the women’s facility at the Riker’s Island jail.

Speaking outside, Stolar described the verdict as “a terrible mistake” and criticised Zweibel’s decision to detain McMillan, a first-time convict, before sentencing. “She never missed a court appearance, she has always been here, and is fully cognisant of what the consequences of a guilty verdict are,” he said.

Claiming that Zweibel had made “numerous errors” during the trial, Stolar said: “Those will be the subject of an appeal. We have optimistic thoughts about what an appeal might do, such as send it back for a new trial.”

McMillan was found guilty of intentionally assaulting Bovell in order to “prevent him from performing his lawful duty”. Her conviction is the most serious of the dozens against members of the protest movement, which sprang up in the autumn of 2011. Hers is believed to be the last of more than 2,600 prosecutions brought against members of the movement, most of which were dismissed or dropped.

Prosecutors accused McMillan of attacking Bovell, 35, as he walked her out of Zuccotti Park, in lower Manhattan, where activists had gathered on the night of 17 March 2012 to mark six months of the Occupy movement. Bovell had found her screaming at a female officer, who had asked her to leave the park so that it could be cleaned, prosecutors said.

Assistant district attorney Erin Choi told the court last month that Bovell was walking behind McMillan with his hand on her shoulder. McMillan asked people around her “Are you filming this?”, said Choi, and then “crouched down, then bent her knees, and then aimed her elbow at the officer and then jumped up to strike”.

“Officer Bovell was completely horrified,” said Choi. “This was the last thing he was expecting to happen that day.” Photographs showed that Bovell suffered a black eye. He said that he went on to experience headaches and sensitivity to light.

Prosecutors showed the jury grainy video clips of the incident, downloaded from YouTube, which they said proved McMillan deliberately struck Bovell before attempting to run away. Less than two hours into their deliberations, the jury asked if they could re-watch the video footage. They were given a laptop on which to view it in the jury room.

Stolar, who argued in court that the clips were not clear enough to prove anything, told the Guardian that he thought they were responsible for the conviction. “I think that is the only piece of evidence that a jury could hang its hat on,” he said. “On a quick glance without analysis, it looks like an assault. But it does not show what happened to Cecily.”

McMillan claimed that she swung her arm back instinctively only after having one of her breasts grabbed from behind while she was walking out of the park. Her lawyers showed photographs of bruising to her chest to support this. They said McMillan did not know that Bovell was a police officer, and did not intend to hurt him.

Stolar told the jury that on a “day off from protest”, McMillan became caught up in the chaotic scenes at Zuccotti Park, after she stopped by to collect a friend to continue St Patrick’s Day celebrations with a friend visiting from out of town, which saw her dressed in bright green.

Testifying, McMillan said that she had “no memory” of the moment her elbow struck Bovell. “I’m really sorry that officer got hurt,” she said. She has said that she suffered a seizure or anxiety attack after being arrested, a claim supported by activists who say they saw her convulsing on the pavement, and subsequently received treatment for post-traumatic stress disorder.

Choi, however, described McMillan’s account as “so utterly ridiculous and unbelievable that she might as well have said that aliens came down that night and assaulted her”. She said the bruising was not detected during two hospital checks on the night of the incident and suggested that McMillan caused it herself.

In his own testimony, Bovell, a Barbados-born US navy veteran who typically patrols the 40th precinct in the Bronx, said: “I remember the defendant crouching down and, all of a sudden, she lunged her elbow back and hit me in the face.”

McMillan rejected an earlier offer from prosecutors for her to plead guilty to a charge of second-degree assault of a police officer, which would have still resulted in her being classed as a felon, in exchange for a recommendation to the judge that she should not receive a prison sentence.

Her lawyers stressed throughout the trial that she was a moderate left-wing political activist who had urged her fellow Occupy members to pursue a path of non-violent engagement with the state. The prosecutors, however, were unmoved, accusing McMillan of using the movement as a shield.

“It is time for the defendant to answer for her own criminal actions,” Choi said in her closing arguments last week. “Our founding fathers did not create a right to free assembly so people could commit crimes and hide behind their right to protest. This is a sacred right that should be preserved and protected.”

A loyal group of McMillan supporters, which calls itself Justice4Cecily, said in a statement that it was “devastated by the jury’s verdict”. It criticised Zweibel for blocking McMillan’s lawyers from citing past allegations of violent conduct against Bovell, and for banning them from speaking to the media early on in the trial. “He is rightly known as ‘a prosecutor in robes’,” the group said.

Asked to elaborate on his complaints about Zweibel’s handling of the trial, Stolar said: “I have a lot of opinions about this judge, but I still have to appear before him, so … I am not going to be too glib.”

Jon Swaine in New York
theguardian.com, Monday 5 May 2014 20.17 BST

Find this story at 5 May 2014

© 2014 Guardian News and Media Limited or its affiliated companies. All rights reserved.

I didn’t know Cecily McMillan two years ago, when I glimpsed her convulsing on the street, obscured from view by a cluster of NYPD officers and a confusion of Occupy protesters. Word spread swiftly through the downtown Manhattan intersection: The young woman had been assaulted by the cops; her body went into seizure, her brain unconscious, her ribs cracked.

That was March 17, 2012. Protesters were marking six months since Occupy Wall Street first inserted itself into an unremarkable concrete park in the financial district, breathing a gust of ephemeral insurrectionary momentum into Manhattan’s grid and beyond. The six-month anniversary was marked by raucous street marches and multiple arrests. It culminated in McMillan, a student at the New School, lying on the street by Zuccotti Park surrounded by police as onlookers shrieked for an ambulance to be called.

Two years later, the commercial flows of downtown Manhattan glide untouched by the enraged encampment and attendant marches that once had defiantly but fleetingly claimed that space. Many if not most occupiers returned to schools and jobs and semblances of normalcy under the vagaries of late capitalism. The system did not crumble. Occupy’s lasting imprint at times feels too faint to trace. But a return to normalcy was not available for McMillan.

I met McMillan numerous times during and since Occupy’s heyday. We agreed on very little. We disagreed on how a brief occupation of New School student center should play out, we disagreed on whether Occupy should crystallize into a formal political movement with elected representatives (McMillan even worked on the well-meaning congressional campaign of “Occupy Candidate” George Martinez, while I condemned [1] such mainstreaming); where she wanted organization and party-building, I wanted some more chaotic not-this. Our dissensus was representative of the multitudinous constellation that constituted Occupy; we didn’t all just get along.

Along with every sometime occupier I know, though, I believe that McMillan’s current predicament is a vile indictment (or a sad example) of the criminal justice system at work. While the NYPD’s predilection for mass arrests during Occupy’s height clogged up the district courts with hundreds of misdemeanor and infraction cases, McMillan’s assault heaped a far more terrifying and arduous fate on the 25-year-old. Monday marks the beginning of a trial in which she faces felony charges for second-degree assault on officer Grantley Bovell, who had grabbed the activist’s chest from behind and prompted her seizure. McMillan’s breast was visibly bruised, as photographs evidenced; she had instinctively swung backward having been grabbed from behind by the cop. Accidentally knocking Bovell’s temple as he dragged her backward, McMillan earned herself charges that carry up to a seven-year prison sentence.

For the first time in some time, I saw McMillan last month. The weight of a potential prison sentence and exhaustion from two years of trial delays weighed heavily on the 25-year-old. Her eyes were quick to well up; “It’s been hell,” she intimated. As writer and artist Molly Crabapple observed [2] listening to McMillan address supporters after a pretrial hearing, “Cecily tried to hide the tremor in her voice.”

It was during that same hearing that McMillan learned that officer Bovell’s fecund history of misconduct — particularly against protesters — would not be considered admissible in her case. Bovell had been subject to at least two inquiries by the police force’s internal affairs bureau. Bovell also currently faces assault charges [3] brought by another March 17 Occupy participant, Austin Guest, who alleges that following his arrest, Bovell dragged him down the aisle of a police bus while “intentionally banging his head on each seat.” Earlier accusations levied against Bovell include an incident in which a young boy on a bike was run down by an unmarked cop car, left with broken teeth and in need of stitches. Bovell had also been caught on a surveillance camera kicking a man on the floor while arresting him in a Bronx bodega in 2009. It is McMillan, however, who faces censure by the criminal justice system.

There are weeks of hearings ahead for McMillan. Even if she is found innocent — a basic but necessary deliverance of justice — she has already suffered too much. Speaking briefly in front of the state Supreme Court in downtown Manhattan Monday, McMillan, demurely clad in a pink shirt and beige blazer, briefly addressed supporters. “Thank you for being here today,” she said.

Her lawyer, the National Lawyers Guild’s Martin Stolar, reiterated to reporters and supporters present that McMillan had a “reputation [as] somebody who promotes non-violence as the preferred method of achieving political ends.” (Indeed, views on revolutionary violence are among McMillan and my political differences.) “An innocent woman is being accused of something that could send her to prison for seven years,” Stolar said. “She was leaving the park pursuant to the police department’s orders when she was brutally assaulted by a police officer and subsequently accused of assaulting that police officer.”

McMillan’s case is among the very last Occupy legal challenges on the New York courthouse docket. It’s a sad but appropriate final testament to a brief moment in New York history when the sprouts of a new and radical politics emerged and seemed to birth new possibilities. McMillan’s ongoing ordeal — synechdochal of a criminal justice system that stifles dissent while upholding and rewarding brutal impunity — is a reminder that the anger that drove thousands of us into the streets for Occupy should continue to drive us; bold and radical dissent is as necessary as ever.

Natasha Lennard is an assistant news editor at Salon, covering non-electoral politics, general news and rabble-rousing. Follow her on Twitter @natashalennard, email nlennard@salon.com [4].

April 8, 2014
Natasha Lennard
Monday, April 7, 2014

Find this story at 8 April 2014

Since 2010 there have been revelations about police infiltration of protest groups. For over 40 years the state sanctioned the use of undercover police to gain intelligence on political activists, including animal rights campaigners.

Though it was widely assumed that groups were under surveillance, no-one would have imagined the extent to which the secret state burrowed deep into organisations, established close friendships and sexual relationships with activists, and broke the law to further its objectives. This article will explain how it happened and what can be learnt from it.

The Special Demonstrations Squad

The story begins in 1968, when tens of thousands of people marched against the Vietnam War. In March there was rioting as protesters fought with police outside the American Embassy in London and the government was so alarmed that it set up of the Special Demonstrations Squad (SDS).

Although the police had used undercover officers before to catch criminals, this was as Rob Evans and Paul Lewis say in their book ‘Undercover’, ‘a new concept in policing.’ Special Branch officers transformed themselves into activists and lived amongst their targets for several years. They changed their appearance and used fake identities to penetrate political groups to the highest levels to gain intelligence and to enable the police to maintain public order. The nickname for the SDS was ‘the hairies’ because – in the early days at least – their operatives had to grow their hair long in order in order to blend into the milieu of radical politics.

The job of the SDS was to infiltrate groups considered subversive which meant those that ‘threatened the safety or well-being of the state or undermined parliamentary democracy’. Initially this meant mainly Marxist or Trotskyist groups, as well as the anti-apartheid movement in the seventies.

The eighties: Robert Lambert

By the early eighties, however, the animal rights movement had become established. It was attracting thousands of people on protest marches against vivisection and groups like the Animal Liberation Front (ALF) were rescuing animals and damaging property. To the state this was a dangerous and subversive threat.

Evans and Lewis say Special Branch first became involved when one of its operatives was deployed at the World Day for Lab Animals march in April 1983. Shortly afterwards a second spy was sent in. His name was Robert Lambert and he became an almost legendary figure amongst his colleagues. For the activists who knew him he was equally unforgettable, though nowadays it is for all the wrong reasons.

Lambert called himself Bob Robinson. Like all SDS agents he stole the identity of a dead child. Mark Robert Robinson died aged seven in 1959, only to be quietly resurrected 24 years later by Lambert who would have found his birth and death certificates. He was then given a forged driving licence, passport and other documents. This procedure was known in SDS circles as the ‘Jackal Run’ because it was based on the book, ‘The Day of the Jackal’.

Lambert quickly immersed himself in the world of animal rights by going to protests and meetings. At a demo outside Hackney Town Hall he met Jackie, 12 years younger than him, and they soon started a relationship and their son was born in 1985. Lambert was already married with two children but knew an activist girlfriend would give his cover an added dimension, making him appear a fully rounded, genuine person.

London Greenpeace and the ALF

In 1984 Lambert became involved in London Greenpeace (LG). This wasn’t an AR group as such but a radical organisation (not to be confused with the much larger Greenpeace International) that embraced anarchism and direct action. Up to then it had been mainly concerned with anti-nuclear and environmental issues but in the mid-eighties it adopted much more of an animal liberation stance.

The first LG meeting I attended was a public meeting with a speaker from the ALF in 1985. Lambert chaired the discussion and obviously had a prominent role in the group. He soon became a close friend. Like all the spies that followed him, Lambert had a van that was used to take people to demos. He said he was a gardener and needed a vehicle for his job.

Lambert’s mission was to infiltrate the ALF and he made it clear he was a strong supporter of illegal actions. In 1986 he organised a benefit gig for the ALF Supporters Group but kept back some of the takings to buy glass etching fluid, used to damage windows. Soon afterwards he confided to friends that he had dressed as a jogger and thrown paint stripper over a car belonging to the director of an animal laboratory.

He also wrote two notable publications. One was a simple A5 leaflet titled ‘You are the ALF!’ which exhorted people to do direct action themselves, not ask others to do so on their behalf. The other was a booklet called ‘London ALF News’ which had articles on the ALF and a diary of actions, including attacks he had carried out.

Debenhams

In July 1987 the ALF targeted three Debenhams’ department stores with incendiary devices because they sold fur. In two, water from the sprinklers caused hundreds of thousands of pounds in losses, but at the Luton branch they had been switched off and fire gutted the store, causing over £6m in damage.

Two months later, Andrew Clarke and Geoff Sheppard were caught at the latter’s bedsit in Tottenham in the act of making incendiary devices as the police burst in. In June 1988 at the Old Bailey Sheppard received 4 years and 4 months and Clarke 3 ½ years. Obviously the police had been tipped off but neither activist knew who it was until nearly 24 years later when Lambert was uncovered as a spy.

Lambert, according to Sheppard, was the third member of this cell. Neither activist suspected him but then they had good reason not to – as far as they were concerned he had planted the device in the Harrow store that caused £340,000 in damage.
The last time I saw Lambert was in a pub near the LG office in Kings Cross in November 1988. He was unusually downbeat as he told me his father who had dementia had just died and the values he fought for in World War II were dying too under Thatcherism. He also said Jackie had started a relationship with a fascist and he was no longer allowed to see his son. Both stories were lies and I now know he was preparing for his exit.

All undercover spies have an exit strategy, usually prepared months if not years in advance. Lamberts would have been devised around the time of the Debenhams action but departing too soon would have appeared suspicious. He waited for over a year, until he left allegedly on the run from Special Branch, which was in fact his employer. They even staged a fake raid at the flat where he was staying.

John Dines

By the beginning of 1989 Bob Robinson was just a memory but LG already had another spy in its ranks. John Dines, using the surname Barker, had joined the group in October 1987. During the next year as he rose to prominence, Lambert was on the wane – going to fewer meetings and demos. This was a pattern that would be repeated time and time again.

Like his mentor, Lambert, Dines had van which he used for demos. He twice drove activists all the way to Yorkshire to sab grouse shoots and he also took them to a protest against Sun Valley Chickens in Herefordshire. While there he was apparently arrested but released without charge. He too produced an anonymous publication called ‘Business as Usual’, which comprised a diary of actions, and he also organised two benefit gigs for London Greenpeace in late 1989.

John Dines and McLibel

While LG was well known in activist circles – mainly for the anti-McDonald’s campaign it had started several years earlier – it hardly registered to the outside world. Most people confused it with Greenpeace International. All that began to change, however, when five of its supporters were sued for libel by McDonald’s in September 1990.

None of the defendants had written the pamphlet that was the subject of the writ; in fact three of them weren’t even part of the group at that time. Ironically Lambert had been one of the architects of the ‘What’s Wrong with McDonald’s’ factsheet but he was long gone.

McDonald’s placed several infiltrators of its own in the group from the autumn of 1989 onwards with the result that it became infested with spies. At some meetings there were more of them than genuine activists. These new corporate spies aroused suspicion – they didn’t quite fit in – and some of them were followed. One of those doing the following was Dines, together with Helen Steel, who would later be sued and become Dines’ girlfriend..

In January 1991 I and two others decided to cut our losses and apologise. Helen and Dave Morris carried on fighting the case as the McLibel 2. By their side was Dines who was the group’s treasurer and a key player. He relayed the legal advice they received and the tactical discussions they had with other group members back to his bosses in the SDS who then passed it on to McDonald’s. Several years later the McLibel trial revealed that Special Branch and McDonald’s had exchanged information about London Greenpeace. Morris and Steel sued the Metropolitan Police over this and received £10,000 in an out of court settlement and an apology.

London Boots Action Group: Andy Davey and Matt Rayner

By the early nineties the animal rights movement was on a roll again and three activists decided to set up a new London-wide organisation called London Boots Action Group (LBAG), to target Boots plc, which at that time did animal testing. LBAG was unashamedly pro-direct action so it is no surprise that it became a target for the SDS. The group was launched in November 1991 with a public meeting that attracted nearly 100 people, two of whom were spies.

Andy Davey and Matt Rayner were two of the many new people to join the fledgling group. But they were slightly different – they had vans, which made them both unusual and useful, and they got quickly involved. Both also had jobs (quite rare in those days as many activists were either unemployed or students). Davey was a ‘man with a van’ removal service – his nickname was ‘Andy Van’ – while Rayner said he worked for a company that delivered musical instruments.

Each lived in a bedsit, Davey in Streatham, south London, Rayner in north London. They even looked similar – tall, dark haired and with glasses, and spoke with Home Counties accents. What set Davey apart from other agents was his dog, named Lucy who came from an animal rescue person that lived locally. His bosses probably decided he would appear a more authentic activist if he had a companion animal.

Personality-wise they differed though. While Rayner was easy going and friendly, enjoying social situations, Davey had a somewhat hesitant and nervous manner and could at times appear too eager to please. Initially there were suspicions about both but they quickly assimilated into the protest scene. They would have known who each other were, as their unit had only about a dozen operatives at any time, but they weren’t close. This meant that if one spy was uncovered, the other wouldn’t fall under suspicion.

It was not common practice for two spies to be placed in the same group. In the book Undercover, the whistleblower Peter Francis says the SDS had two animal rights spies when he joined it in January 1993. This was indicative of the threat posed by animal rights in general and LBAG in particular.

Davey was so well entrenched that he begun to produce the group’s newsletter. Shortly afterwards he also transferred the mailing list onto a computer. We were in the era when some organisations still did not have their own PC or internet access and his IT expertise was considered invaluable. Spies are trained to exploit skills shortages like this, to ensure they become trusted and above suspicion.

Rayner, too, was a fixture in the London scene. He would usually be the one to drive activists to demos outside London. A notable example was the 1993 Grand National when he took a vanload of people to Aintree. This was the year the race had to be abandoned because the course was invaded, costing the betting industry over £60m.

In 1995 – following former spy Dines’ example – he drove a carload of saboteurs to the ‘Glorious Twelfth’ to sab a grouse shoot. While there he was arrested and taken into police custody, only to be released a few hours later. He wasn’t charged but this brush with the law only served to improve his standing.

London Animal Action: Davey’s exit

Rayner had a long term relationship with a female activist. Davey never managed this though it wasn’t for want of trying and he gained a reputation as a lecher. This no doubt undermined his status – some saw him as a bit sad, others didn’t really take to him – and it probably played a part in the decision to take him out of the group. This happened quickly as he announced he was ‘stressed’ and was going to Eastern Europe. The double life he was leading was probably taking its toll as well. He left in February 1995 with a farewell social to which only a few people came. Shortly afterwards a hunt sab whom he knew received a couple of letters postmarked abroad.

As Davey’s exit was hasty, the spy who replaced him joined London Animal Action – as LBAG was now called – around the same time he left. Unusually the new agent was female and her name was Christine Green. As she set about inveigling herself into the group, Rayner’s deployment was reaching its climax. In May 1995 Geoff Sheppard’s flat was raided again by the police where they found materials for making an incendiary device and a sawn-off shotgun. In October he was sentenced to seven years in prison.

After Geoff’s release we speculated on why the police had chosen him. Devices were being placed in various targets and it appeared to have been simply a chance raid due to his arrest in the eighties. However, it is now clear that Rayner set Geoff up just as Lambert had done years earlier. No-one suspected him of the sting because he was, like his boss had been, an established and trusted of the group: by 1995 he was LAA treasurer.

Lambert the spymaster

By the mid-nineties Lambert was the operational manager of the SDS thanks to his ‘legendary tour of duty’ a decade earlier. According to Evans and Lewis he was ‘the gaffer…pulling the strings like a puppet-master’ and he used his experience to guide a new generation of infiltrators who were in some cases spying on the same activists as he had. Geoff was one of those and he describes Rayner as being ‘up to his neck’ in direct action. The final proof came in April 2013 when it was discovered the real Matthew Rayner died aged four in 1972. We still don’t know his true identity.

One of Lambert’s first duties when he re-joined the SDS was to write a report on a spy who had ‘gone rogue’ named Mike Chitty. Chitty – known as Mike Blake – had penetrated the animal rights movement in London at the same time as Lambert but in comparison his deployment had been a failure. It resulted in no high-profile ALF arrests and it seems he enjoyed socialising more than targeting subversives. Even worse, when his deployment finished he returned to his activist comrades, leading a double life unbeknownst to his employers or his wife. He was eventually pensioned off after he began legal action against the Met for the stress he suffered due to his covert role.

Rayner’s exit strategy

Clearly not everybody could cope with the demands of undercover work. Davey may have been one of those but Rayner made of different stuff. His exit strategy was masterly in execution, bearing the hallmark of his mentor and manager, Lambert, who had written a report highlighting the importance of ‘carefully crafted withdrawal plans’ to convince ‘increasingly security-conscious target groups of the authenticity of a manufactured departure…inevitably this entails travel to a foreign country.’

In November1996 Rayner apparently went to work in France for a wine company. He had always liked France and could speak the language fluently. To a few close friends he mentioned his unease with activism after being raided by the police and the breakdown of the relationship with his girlfriend. Very well liked, he was given a big going away party, presented with a camera from the group and a speech wishing him well in his new life.

The next day he drove to France in his van and with him were two activist friends. At the port they were questioned by a police officer who said he was from Special Branch before letting them go on their way. This plan was concocted for the activists’ benefit in the knowledge they would tell others about it, lending further credibility to Rayner’s exit. A few weeks later he briefly came back to London and met up with friends before supposedly returning to France for good. Then over a period of about a year letters were sent and phone messages were left saying he had moved to Argentina, and after that he was never heard from again.

Christine Green

By 1997 Green was occupying a key part of the group, driving activists to demos, going to meetings and mailouts and taking part in protests, as her predecessors had done. She had even taken over Rayner’s role of group treasurer. The same pattern repeating itself but no-one was aware of it. For the next two years Green appears to have been the only spy in LAA. Perhaps there was another who remains unexposed – though this seems unlikely – or the SDS may have deployed another spy elsewhere.

To enhance her cover, Green began a relationship with a well-known hunt saboteur whose job was a coach driver and they took coach loads of protesters to some of the high profile demos of the time, for example at Hillgrove Farm. There is no suggestion that the sab was a spy. There was speculation surrounding her, however: she was not always easy to get along with – though she did make some friends -and she always carried the same bag around with her, which inevitably drew suspicion.

Towards the end of 1999 Green let it be known she was tired with activism. Early in 2000 she said she was departing to Australia for a relative’s funeral and would stay there travelling. About a year later, though, she reappeared and made contact with a few activist friends. Several years later in 2010 she cropped up once more, this time in Cornwall where she was spotted with the same boyfriend in a veggie café. Someone who knew them from LAA tried to have a chat and was all but ignored.

Dave Evans

Green’s replacement in and the last known SDS spy was Dave Evans. Like Dines he appeared to be from New Zealand and he had the same rugged appearance. He had a van and was a gardener too, so very much in the Lambert mould, except his personality couldn’t have been more different. While his boss was amiable, even charming, Evans could be a bit peevish and erratic: once he turned up at a demo then left after only a few minutes saying his flatmate was locked out. Typically spies spent five or six days in the field, only returning to their families for one night per week, but on one occasion he went missing for so long that people became concerned and went round to his flat.

A lot of the time he gave the impression of not being very committed and more interested in the social side of the group. LAA had a big drinking culture which he took to like a duck to water and he often took part in fundraising at festivals by working in bars. In SDS parlance he was a ‘shallow paddler’, not a ‘deep swimmer’.

In the last year or so of his deployment, Evans’ involvement in animal rights tapered off somewhat and it was recently revealed that his flatmate was Jason Bishop, a spy active in anti-capitalist groups. The pair drove minibuses to the G8 protests in Scotland in 2005. Both were arrested with other activists for conspiracy to commit a breach of the peace but the charges were dropped.

Evans’ exit and the end of the SDS

Evans was last seen at the AR Gathering in 2005. While sitting around a bonfire he began asking other activists questions about LAA, which had just folded after its bank account containing thousands of pounds was seized by Huntingdon Life Sciences. The mask slipped and it became obvious that he was a cop. He must have realised this because he left the next morning and was never seen again. Evans was the last known SDS spy in London animal rights circles. There were also at least two corporate infiltrators during this period, one of whom worked her way up to be group treasurer before she was uncovered.

In 2008 the SDS was disbanded, its functions supplanted by the National Public Order Intelligence Unit (NPOIU) set up a few years earlier. This was one of three pillars of a new secret state established by the Labour government to combat ‘domestic extremism’, a term which encompassed anyone who wanted to ‘prevent something happening or to change legislation or domestic policy outside of the normal democratic process.’ The others were the National Extremism Tactical Co-ordination Unit (NETCU) and the National Domestic Extremism Team.

There is no reason to believe that intelligence gathering has diminished in the last few years. The animal rights movement has been perceived as less of a threat, mainly due to the imprisonment of certain activists, but the emergence of the anti-badger cull campaign will undoubtedly lead to an increase in surveillance and spying. The ‘Undercover’ book also mentions a recent spy in the Welsh animal rights scene but does not go into detail.

Conclusion: (1) How were we duped?

With the benefit of hindsight it appears obvious that animal rights groups in London were targeted by undercover police who followed the same pattern over a period of at least two decades. In that case why did no-one find out what was going on?

The answer lies in Lambert, the spymaster, who established the template the rest followed. For 23 years ‘Bob’ as he was known was held in such high esteem and affection that his authenticity wasn’t doubted. He was one of us, an anarchist and animal liberationist, who had fled overseas to build a new life. Nobody guessed he was working just a few miles away at Scotland Yard.

The agents that followed – Dines, Davey, Rayner, Green and Evans – did attract suspicion but only individually, not as a sequence. The people they spied upon were activists fighting for animal rights and a better world, welcoming of outsiders into their groups, not spycatchers. Moreover the suspicions were usually no more than of the ‘they are a bit dodgy’ variety, with little or no concrete evidence. Many people have been falsely accused in this way over the years.

The whole thing finally fell apart thanks to the determination of two women: Helen Steel and Laura, the girlfriend of a spy called Jim Boyling, whom she met in Reclaim the Streets in 1999. She managed to track him down after he left her and he confessed about Lambert and Dines. Helen had spent years searching for the latter after he supposedly ran off abroad in 1992. By 2010 she knew he had been a cop but it was Laura who confirmed that he was also a spy. At the same time Mark Kennedy, who worked for the NPOIU, was unmasked.

Conclusion: (2) What difference does it make?

The next important question is what difference does it make? Isn’t this just history? While a lot of this happened a long time ago it does stretch up almost to the present. Those who experienced this also have to show what the state is capable of doing to other, newer activists. Should we should trust politicians and believe the promises made by political parties or is the state fundamentally a force for repression? Can we cooperate with a system that tries to disrupt and undermine groups and individuals in this way?

What went on still matters because when we sweep away all the intrigue and scandal, we are left with a very simple fact: the spies were there to prevent animals being saved. This article has concentrated on what occurred in London because that’s where the writer has mainly been active but there is no question that infiltration went on elsewhere. We know, for instance, that there was a spy active inside SHAC before the mass arrests of 2007.

Many people have been arrested, convicted and even imprisoned during the struggle for animal rights and if it can be proved that a spy was involved, then those convictions are possibly unsafe. Even if their role was only driving activists to a demo where they were arrested, then there could be good grounds for an appeal. This is especially true if those nicked discussed their case with the spy, because this information would have been passed on to the police.

So far a total of 56 convictions or attempted prosecutions of environmental protesters have been overturned, abandoned or called into question over the past two years following disclosures surrounding the activities of undercover police officers. Most of these relate to Mark Kennedy and two climate change actions against power stations in 2008 and 2009.

Most defendants are being represented by Mike Schwarz from Bindmans and he has said he is keen to act for animal rights campaigners who want to try to overturn their convictions. But in order to do that we first have to find out who the spies were.

Conclusion: (3) Learning the lessons

There are no fewer than 15 investigations taking police into the role of undercover police. The main one is Operation Herne which is an internal Metropolitan Police enquiry This will last up to three years and cost millions of pounds but many of the victims of the SDS, including women who had relationships with spies, are boycotting it. They have instead called for an independent public enquiry as when the police investigate themselves the result is inevitably a whitewash.

What can activists themselves learn? Well firstly we should not succumb to paranoia. This may sound strange after what we know now but it is important to realise that the spies were in a small minority. Yes there were several in LBAG/LAA over the years but the group was large and regularly attracted over 50 people to its meetings.

There are, however, commonsense precautions that can be taken. The modus operandi of Special Branch agents – such as using dead children’s’ identities and driving vans – will not be replicated by current spies but if there are certain aspects of a person’s behaviour that don’t make sense or appear suspicious , then it is entirely reasonable to find out the truth. If that means questioning the person to ascertain whether they are a bone fide activist, then so be it. A genuine person would not object to this line of enquiry if the reason for it were explained to them.

Finally the lesson to take from all this is that we are making a difference. The state would not have invested such huge resources in trying to undermine the animal rights movement if it did not fear what we stand for. This is something we should be proud of.

If you have any further information or would like to join an email distribution list called ARspycatcher please contact: ARspycatcher@riseup.net

AR Spycatcher

Find this story at 26 February 2014

artikel als pdf

Dat studenten actie voeren tegen aangekondigde bezuinigingen op het onderwijs is van alle tijden. Daar is niets staatsondermijnend aan. Des te meer opmerkelijk dat diverse actieve studenten gedurende de acties en betogingen door de Regionale Inlichtingendienst en geheime dienst AIVD benaderd zijn met de vraag informant te worden.

Eind 2009 stak er langzaam een storm van protest op tegen de bezuinigingen in het onderwijs. Al jaren wordt er zowel binnen de politiek als vanuit wetenschappelijke hoek geroepen dat er geïnvesteerd moet worden om het Nederlandse onderwijs op peil te houden. De regering van CDA en VVD met gedoogpartner PVV vindt echter dat ook het onderwijs moet korten in verband met de algemene economische malaise. De studentenbonden, maar ook docenten keerden zich tegen het beleid van staatssecretaris Zijlstra van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW).

Naast de ‘officiële’ organen van studenten (LSVB en IOS) en de jongerenorganisaties van enkele politieke partijen (Dwars en Rood) ontstond er een keur aan actiegroepen. Verspreid over het land richtten studenten clubs op als de Kritische Studenten Utrecht (KSU), Kritische Studenten Nijmegen Arnhem (KSNA), Kritische Studenten Twente (KST), Professor Protest (Amsterdam), SACU (Studenten Actie Comité Utrecht), Onderwijs is een Recht (OIER, Landelijk) en de comités SOS Nijmegen en SOS Amsterdam.

Actiegolf

Vanaf april 2010 tot de zomer van 2011 spoelde een golf aan acties over het land. Ludieke acties op straat of in universiteiten, bezettingen van hogescholen en faculteiten en demonstraties in verschillende steden. In het najaar van 2010 nam het protest in omvang toe en in januari 2011 demonstreerden ruim 10.000 studenten tegen de bezuinigingen.

Doel van de acties was van meet af aan duidelijk: geen kortingen op het onderwijs, zeker in een tijd dat de werkloosheid toeneemt. Ook al leefde er groot ongenoegen over het kabinet en gedoogpartner PVV, de regering omverwerpen was nooit een doelstelling. Oppositiepartijen en universiteits- en schoolbesturen verzetten zich samen met de studenten.

Nu lopen ludieke acties, bezettingen en demonstraties wel eens uit de hand, maar zoals onderzoek van Buro Jansen & Janssen naar demonstratierecht in Den Haag heeft uitgewezen, gebeurt dit zelden. Als er al ongeregeldheden plaats vinden, zijn lang niet altijd de actievoerders de schuldigen. Veelal is het ook te wijten aan het optreden van de politie. Bij grote demonstraties is vaak ook een overmacht aan mobiele eenheid aanwezig. De laatste jaren blijven ernstige rellen dan ook uit.

Begin 2011, op het hoogtepunt van de protestgolf, deed zich echter iets geks voor. Op de ochtend van vrijdag 21 januari meldde VVD-burgemeester Van Aartsen aan de NOS dat ‘de gemeente Den Haag aanwijzingen had dat radicalen de studentendemonstratie van vandaag willen verstoren’. Van Aartsen zei dat de politie die aanwijzingen baseerde op informatie afkomstig van ‘open en gesloten bronnen’.

Tijdens die demonstratie vonden er enkele schermutselingen plaats, maar of daar de ‘radicalen’ bij betrokken waren waar Van Aartsen eerder die dag op doelde, bleef onduidelijk. De open bronnen zouden websites, pamfletten en allerlei bladen zijn. Bij gesloten bronnen kan het gaan om telefoon en internet taps, observaties, maar ook informanten en infiltranten.

Zoals verwacht vond er een relletje plaats op het Plein voor het Tweede Kamergebouw en op het Malieveld. De politie meldde dat een deel van de aangehouden jongeren deel uit zou maken van radicale groeperingen. Volgens burgemeester Van Aartsen waren de arrestanten leden van de linkse groep Anti-Fascistische Aktie, zo meldde de NOS die avond.

Radicalen

Volgens de demonstranten liepen er tijdens de betoging veel agenten in burger mee en was de ME dreigend aanwezig. Dit kan het gevolg zijn geweest van de dreigende taal van de burgemeester. De ‘radicalen’ moesten per slot van rekening in de gaten worden gehouden. Van de 27 verdachten (cijfers van de politie) werden er nog op dezelfde dag 22 vrijgelaten.

Vijf verdachten werden maandag 24 januari voorgeleid. Volgens het openbaar ministerie bevonden zich hieronder ‘enkele niet-studenten’. Het zou gaan om een 27-jarige man uit Spanje, een 22-jarige man uit Haarlem, een 21-jarige Amsterdammer, een 26-jarige inwoner van Wassenaar en een 18-jarige Delftenaar.

Het OM maakte niet duidelijk wie nu wel of niet student was. Een HBO-student Arts and Sciences kreeg 8 weken onvoorwaardelijk opgelegd, een student politicologie en geschiedenis 80 uur werkstraf, een bouwkundestudent 40 uur werkstraf en een student toerisme een boete van 500 euro.

Alle verdachten en advocaten spraken van excessief politiegeweld. “De ME mishandelde vrouwen en kinderen” en “ik smeet vrijdag een aantal stenen, nee, geen bakstenen, naar de ME, omdat het geweld dat de politie gebruikte me diep schokte.” De rechter moest toegeven dat het optreden van de politie “niet de schoonheidsprijs verdiende.”

De veroordeelden waren allemaal studenten, zelfs de Spanjaard. Waarom logen burgemeester, politie en OM zowel voor als na de demonstratie over ‘radicalen’? Bespeelden zij de media om zo studenten in een verkeerd daglicht te plaatsen? En waar kwamen die radicalen plotseling vandaan? Na de demonstratie waren de radicalen volgens de burgemeester deelnemers aan de actiegroep AFA. Welke kennis had de politie en vanwaar werd die ingezet?

De gebeurtenissen rondom de demonstratie van 21 januari richtte de aandacht op iets dat al maanden aan de gang was. Vanaf het begin van de studentenprotesten is de overheid bezig geweest om het verzet in kaart te brengen, studenten te benaderen, informanten te werven, te infiltreren en zicht te krijgen op verschillende groepen. Niet de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) of het Interstedelijk Studenten Overleg (IOS) zouden een gevaar vormen, maar andere ‘radicalere’ studentikoze actiegroepen.

Benadering

In april en mei 2010 werd ‘Marcel’ gebeld door een man die zei dat hij van de recherche was en zichzelf Veerkamp noemde. Van welke afdeling en in welke hoedanigheid de beambte contact opnam, vertelde hij niet. Veerkamp werkt echter voor de Regionale Inlichtingendienst Utrecht, zoals uit een andere benadering blijkt. (zie Observant 58, Voor de RID is Griekenland ook een gevaar). De ‘rechercheur’ wilde graag geregeld contact met Marcel.

Marcel is student en actief voor het Studenten Actie Comité Utrecht (SACU) dat nauw samenwerkt met de Kritische Studenten Utrecht (KSU). Beide actiegroepen richten zich op de bezuinigingen op het onderwijs, maar plaatsen die tevens in maatschappelijk perspectief. Naast bezettingen, demonstraties en acties organiseerden ze ook debatten, lezingen en discussies. De kritische studentengroepen hielden een weblog bij met verslagen, agenda en discussie, een open structuur.

De man van de ‘recherche’ wilde van Marcel uit eerste hand weten wat de Utrechtse studenten de komende tijd gingen doen. “Zij wilden graag weten wat ze van ons konden verwachten”, vat Marcel het telefonische onderhoud samen. Marcel vond het nogal vreemd dat de man hem benaderde. Voor demonstraties werd openlijk opgeroepen en de groep meldde deze zelfs bij de politie aan. Waarom zou hij dan achter de rug om van andere studenten met deze man gaan praten?

Al snel werd duidelijk waar het de man om te doen was. Tijdens een van de twee gesprekken vroeg hij Marcel of ze van plan waren om stenen te gaan gooien tijdens studentendemonstraties. Marcel was nogal overrompeld door deze vraag, het leek of de politie er op zat te wachten. Alsof er een behoefte bestond van de zijde van de overheid om de studenten te criminaliseren.

AFA

Waarom wordt een student in Utrecht benaderd met de vraag of de studenten stenen zouden gaan gooien? Als Marcel de enige benaderde actievoerder was geweest dan is de conclusie simpel. De man die hem belde is wellicht werkzaam voor de Regionale Inlichtingendienst (RID) en was op zoek naar een contact binnen de kritische studentengroepen met het oog op mogelijke toekomstige ongeregeldheden. RID’ers hebben zo ook contacten met voetbalsupporters, zoals die van FC Utrecht.

Hoewel het personeel van de RID professionals zijn in het misleiden van mensen, kan de opmerking betreffende ‘stenen gooien’ een verspreking zijn geweest. De benaderde Marcel is echter geen uitzondering. ‘Peter’ werd in een eerder stadium gebeld door iemand van de overheid. Hij is student in Amsterdam en was actief voor de actiegroep Professor Protest. Het is niet duidelijk of de man die hem benaderde dezelfde persoon is geweest die Marcel heeft gebeld. Peter werd gevraagd om als informant te gaan werken. Hij voelde daar niets voor en verbrak de verbinding.

De combinatie van verschillende benaderingen, het bestempelen van elementen bij een studentendemonstratie als zijnde ‘radicaal’ en het benoemen van de ‘linkse groep Anti-Fascistische Aktie’ is te toevallig. In het deelrapport Ideologische Misdaad uit 2005 en 2007 van de KLPD worden deelnemers van AFA expliciet genoemd als ideologische misdadigers, mensen die worden verdacht van het plegen van een misdaad uit ideologische, politieke motieven.

Zodra activisten van AFA door politie worden gezien als ideologische misdadigers en door het landelijk parket gelijk worden gesteld aan roof misdadigers (Strategienota aandachtsgebieden 2005 – 2010) dan is een inlichtingenoperatie gericht op studenten een logisch uitvloeisel indien AFA-activisten ook student zijn en actief binnen die groepen. Daarbij passen benaderingen, infiltratie, aftappen, observaties en andere geheime methoden. Kritische studentengroepen plaatsen de strijd tegen de bezuinigingen van het kabinet in een breder perspectief.

Actieve studenten zijn soms ook politiek actief of strijden voor bijvoorbeeld dierenrechten, ondemocratisch Europa of bijeenkomsten van de G8 of G20. Het optreden van de overheid in deze doet sterk denken aan de inlichtingenoperatie van de BVD rond de Amsterdamse studentenbond ASVA in de jaren ’60 en ’70. Het verschil leek dat Marcel en Peter niet door de inlichtingendienst (de AIVD) zijn benaderd, maar door de ‘recherche’. De recherche zou dan misschien de Nationale Recherche zijn geweest vanwege de ‘ideologische misdaad’.

Geheime dienst

Nu is de wijze waarop prioriteiten gesteld worden aan het werk van politie en parket onderhevig aan politieke druk. Prioriteiten veranderen jaarlijks, afhankelijk van gevoerde discussies in de Tweede Kamer en de doelstellingen van een individuele minister. Het is echter moeilijk voor te stellen dat studentenprotesten plotseling als een belangrijk strategiepunt zijn benoemd voor de Nationale Recherche. Beleid verandert meestal traag, het duurt een tijd voordat het opsporingsapparaat zich gaat richten op een andere prioriteit.

Niet de Nationale Recherche zat dan ook achter de studenten aan, maar de geheime dienst. De benadering van ‘Karin’ onderstreept dit. Zij werd benaderd door iemand van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, het ministerie dat verantwoordelijk is voor het functioneren van de AIVD. Marcel en Peter zijn waarschijnlijk benaderd door functionarissen van de Regionale Inlichtingendiensten van Amsterdam en Utrecht.

Probleem is dat inlichtingenfunctionarissen meestal niet te koop lopen met hun naam en het werk dat ze verrichten. Indien je als burger zelf niet vraagt met wie je van doen hebt, kunnen zij niet de beleefdheid opbrengen om duidelijk aan te geven dat zij voor een inlichtingendienst werken.

Karin is student aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Zij is sinds eind 2010 betrokken bij het studentenverzet. In februari 2011 bezette zij samen met andere studenten het Bungehuis van de UvA. Aan de actiegroep waar zij deel van uitmaakte, Professor Protest, nam ook Peter deel.

Op 20 april 2011 werd Karin gebeld door een man die zich voorstelde als ‘Ivo Kersting’ (of Kertjens of Kerstman of Kerstland) van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties. Haar mobiele nummer was niet gebruikt als perstelefoon dus Ivo moet haar nummer via het Centraal Informatiepunt Onderzoek Telecommunicatie (CIOT) hebben verkregen.

Ivo belde vanuit Amsterdam met nummerherkenning en sprak Karin met haar voornaam aan. Zij was nogal overrompeld door het telefoontje. Hij vroeg of hij op een gelegen tijdstip belde waarop zij ontkennend antwoordde. Hij kon haar over een uur terugbellen, maar zei niet waarover. Karin vroeg het nog, maar Ivo zei, “nee, over een uur hoor je dat wel”.

Een uur later hing hij weer aan de lijn, nu zonder achternaam. “Hallo, weer met Ivo, van Binnenlandse Zaken. Wij zijn de studentenbeweging in kaart aan het brengen. Jij bent toch woordvoerder geweest van de Bungehuis bezetting? Je bent ons positief opgevallen, en je zou ons erg helpen als je met ons rond de tafel komt zitten om wat te debatteren over de studentenbeweging.”

Ivo heeft gedurende de telefoongesprekken op geen enkele manier uitgelegd wat voor functie hij op het ‘ministerie’ vervulde. Karin antwoordde dat ze geen tijd had en niet meer actief betrokken ws bij de studentenprotesten. Ivo leek een beetje van zijn stuk gebracht door haar resolute antwoord. “Oh, dat is jammer je zou ons echt enorm kunnen helpen, kan ik je niet overhalen?”, probeerde hij nog. Toen Karin ontkennend antwoordde, gooide hij zonder gedag te zeggen de hoorn op de haak.

Intimiderend

Medewerkers van de inlichtingendienst hebben de neiging zich boven de burger, de samenleving te plaatsen. Ze hebben toegang tot allerlei persoonlijke informatie waardoor mensen die benaderd worden zich erg geïntimideerd voelen. Karin vond de gesprekken met Ivo Kersting vervelend en intimiderend. Hij bleef aandringen, draaien, geveinsd vriendelijk doen en doordrammen terwijl zij toch duidelijk was met haar ontkenning.

Ivo belde namelijk na een paar minuten weer terug. Hij verontschuldigde zich niet dat hij zo onbeschoft de hoorn op de haak had gegooid, maar zei meteen dat ze geld kreeg voor deelname aan het gesprek. Hoewel Karin opnieuw zei niet mee te willen werken, bleef de functionaris aanhouden. “We kunnen ook in Amsterdam afspreken. Ben je in Amsterdam? Je woont toch in Amsterdam? Ik ben nu met een collega in de buurt dus dan zouden we even kunnen spreken?”

Blijkbaar wisten ze meer van haar dan ze hadden laten doorschemeren. Karin wees de agenten opnieuw af, maar op het drammerige af bleef Ivo aanhouden. “Anders spreken we af dat jij bepaalt waar en wanneer je af wilt spreken. Je zou ons echt enorm kunnen helpen.” De druk werd opgevoerd. Karin moest zich schuldig gaan voelen. Zij wilde niet meewerken terwijl Ivo en zijn collega zo redelijk waren.

Dat waren ze echter niet. Ze intimideerden haar en toonden geen respect voor haar standpunt. “Weet je wat, ik overval je nu natuurlijk. Misschien kan ik je anders volgende week bellen”, zei Ivo alsof hij haar ontkenning helemaal niet had gehoord. Opnieuw voor de tiende keer antwoordde Karin dat ze niet wilde afspreken, geen tijd en zin had.

Karin was overrompeld, maar was nee blijven zeggen. Achteraf realiseert zij zich dat ze blij was dat ze wist dat ze het volste recht had om te weigeren mee te werken. Na een spervuur aan vragen te hebben overleefd en geschrokken te zijn van de behandeling, bleef er alleen maar boosheid bij haar hangen. “Het is eigenlijk politie van de ergste soort omdat ze zich niet eens voordoen als politie, en het laten lijken alsof je gewoon een gezellig kopje koffie gaat drinken”, vat ze het maanden later samen.

“Veel studenten die benaderd worden zullen dusdanig geïntimideerd zijn dat ze gaan praten omdat ze niet durven te weigeren. Anderen zullen denken dat het om een gezellige discussie of om een debat gaat”, concludeert Karin. De geheim agenten gaven haar ook die indruk. “Ze deden alsof het heel erg zou helpen als ik met ze zou gaan debatteren over de studentenbeweging, alsof zij invloed hadden op de besluitvorming rondom de bezuinigingen”, voegt ze nog toe. Karin is er van overtuigd dat er zeker studenten zijn geweest die op het aanbod zijn ingegaan en met Ivo en zijn collega of andere functionarissen hebben gesproken.

Persoonsdossiers

Naast Marcel, Peter en Karin zijn er ook andere mensen benaderd vanaf het najaar van 2010 tot en met de zomer van 2011. Waarom wordt een inlichtingendienst ingezet tegen een groep studenten die protesteert tegen de bezuinigingen op het onderwijs? Niet om rellen te voorkomen, zoals bij voetbalsupporters. Bij risicowedstrijden communiceert de RID vooral met de burgemeester en met de driehoek over mogelijke ongeregeldheden, niet met de inlichtingendienst.

Dat er een uitgebreidere inlichtingenoperatie rondom de studentenprotesten op touw is gezet, maken de eerste stukken duidelijk die via de Wet openbaarheid van Bestuur (WoB) en de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV) zijn verkregen. De RID van de regiopolitie Haaglanden heeft op 27 januari 2011 een nabeschouwing van de studentendemonstratie opgesteld voor het Algemeen Commandant van de Staf grootschalig en bijzonder optreden (AC SGBO).

Of dit rapport alleen naar de algemeen commandant is gegaan, valt te betwijfelen. Op 21 maart 2011 schrijft rapporteur ‘R: 15:’ van de RID Haaglanden het verstrekkingrapport 1414/11 aan de AIVD. Het rapport gaat over een studentendemonstratie van 25 maart 2011. Er wordt in gemeld wie de organisator was van de betoging, de route en het aantal te verwachten demonstranten. Onduidelijk is of er delen van het rapport zijn achtergehouden.

Evenmin duidelijk is hoelang de overheid studenten al in kaart aan het brengen is. Duidelijk is wel dat er persoonsdossiers zijn samengesteld van individuele actievoerders. Op basis van die dossiers is de claim van burgemeester Van Aartsen, de politie en het Openbaar Ministerie rond de demonstratie van 21 januari 2011 te begrijpen. Of er provocateurs van politie of inlichtingendienst, mensen die aanzetten tot geweld, tussen de demonstrerende studenten rond hebben gelopen, is niet duidelijk. Wel waren er veel agenten in burger op de been en de ME trad onnodig hard op.

Marcel, Peter en Karin zijn fictieve namen.

Find this story at 26 March 2012

Force defends use of covert tactics against campaigners

Police and anti-fascist protesters clash in Cambridge before a speech at the university by the French far-right leader Marine Le Pen in 2013. Photograph: Oli Scarff/Getty
A young anti-racism protester abandoned her campaigning work because she felt intimidated by a covert police officer who tried to persuade her to spy on her political colleagues, she has said.

The 23-year-old said the officer, working for a secretive police unit, threatened to prosecute her if she told anyone about the attempt to enlist her as an informer.

The woman, who is a single mother, said the threat had left her feeling “vulnerable and intimidated”, worried that a prosecution would jeopardise her young son, her university place and her chances of working in the future. “If I was charged, I could lose everything,” she said.

The Guardian in November published a secretly recorded video revealing how police had tried to recruit an environmental protester, also in his twenties, to spy on politically active Cambridge students.

Now, three more campaigners have come forward. They have described how police from the covert unit tried to convince them to become informants, and to spy on political groups, such as environmentalists and anti-fascists, in return for cash.

The allegations come two weeks after Theresa May, the home secretary, ordered a public inquiry into the undercover infiltration of political groups after revelations that the police had spied on the family of Stephen Lawrence.

Another of the campaigners said an officer had appeared to follow him and his young daughter to a supermarket where, he said, the officer thrust an envelope containing cash into his hand to induce him to secretly pass on information about environmentalists in Cambridge.

He said he had angrily rejected the envelope, warning that he would get a legal order to stop the police pursuing him, as the officer had previously made two unannounced visits to his home to try to turn him into an informant.

A third campaigner said a police officer had also offered him cash for details about the political activities of leftwing students in Cambridge. He said the same police officer was recorded in the secret video published in November.

All four attempts were made since late 2010 by Cambridgeshire police officers. The force, which accepts that it tried to recruit the four, refused to name or give any details about the unit, but denied its officers would carry out some of the behaviour alleged by the activists.

A spokesperson said : “Officers use covert tactics to gather intelligence, in accordance with the law, to assist in the prevention and detection of criminal activity.”

They added: “In the application of these tactics we wouldn’t engage in behaviour which has been described by the individuals.”

The Cambridge MP, Julian Huppert, said he was “alarmed” by the allegations, and demanded an explanation from the Cambridgeshire chief constable, Simon Parr, of “what has happened here, particularly if people are feeling threatened by the police”.

He added: “The police clearly have a role to keep us safe and to try and understand what is happening. But the sort of methods that are described here seem to me to be simply inappropriate. I do not believe that the sort of steps that are being taken here are proportionate to the actual risks there are.”

The allegations may shed light on how far police may be prepared to go in their efforts to recruit informers, said to number in the hundreds across the country, from inside what activists say are legitimate protest campaigns.

None of the four activists was willing to be named, as they said they feared repercussions from the police.

The single mother has described how her first political action was to join the Cambridge branch of Unite Against Fascism (UAF) in late 2012. She attended two meetings held to mount a counter-demonstration to a march that was being organised by the far-right English Defence League.

She volunteered to help the group’s Facebook page and other social media. Soon after, an officer rang her on her mobile to ask her to come to a local police station as he wanted her opinion on antisocial behaviour in her neighbourhood.

But it was a ruse, she said: at station the officer instead asked her if she would become an informant and tell “everything” she knew about UAF in return for expenses, including trawling Facebook for information about the group.

The officer, whose name is not being disclosed by the Guardian and has been given the pseudonym Peter Smith, saidhe worked for a covert unit whose activities were not known to the rest of the station.

She said that twice during the meeting Smith had warned her that she could be prosecuted if she told anyone, including her mother, about the attempt to recruit her. “He said, if you tell anybody about it at all, we can charge you for getting in our way or compromising our investigation,” she added.

“I felt at the time a bit of blind panic. It took me off my guard. It knocked me for six. You kind of feel like your back is against the wall, and you did not even know that you were going to be there, or why.”

She went home worried “about what I had got myself into here. I felt completely exposed. The problem was that I could not tell anybody”.

She had felt it would be “immoral” not to tell the UAF; but if she did, that could compromise other people in the group.

She said she had also been worried that police would find out if she told anyone, as she suspected that someone at the group’s meetings had passed on her contact details to the police in the first place.

Faced with the quandary, and unable to “look the group in the eye”, she withdrew from UAF. She had felt “pressured” into another meeting with Smith, but after further phone calls from him she had rejected his offer.

She and two others are speaking out after the publication of the secret video, which was recorded by the young protester using a concealed camera. It appeared to show Smith asking the protester to spy on Cambridge students, Unite Against Fascism, UK Uncut and environmentalists.

One of the campaigners who has now come forward said he, too, had been lured to a police station under a pretext by Smith in late 2012.

The campaigner, a student at Cambridge University, had called the police to report two suspicious men on his street who looked as if they were looking for houses to burgle.

A few days later, he said, he had received a call from Smith inviting him to the station to discuss the suspicious men in more detail.

But when he went to the meeting, Smith showed little interest in burglary, and instead asked if he would become an informant, supplying him with information about protests being organised by leftwing students in Cambridge.

Smith allegedly said the campaigner would be paid for his work, but he refused, and heard nothing more.

In the other case, the environmental and social justice campaigner said a police officer had twice come to his house without an appointment and suggested that one of the campaigns he wanted information about was an environmental group, Cambridge Action Network.

He said that even though he had rejected the attempt after a third encounter, the police officer had seemed to follow him and his young daughter a month later to a supermarket, and had pushed an envelope of cash notes into his hand one afternoon in 2011.

“It seemed very random that he should cross our paths there and then, at that moment,” the campaigner said. “Just as we were getting on our bikes, he kind of swooped around the corner on his bicycle and tried to push the money into my hand.”

Rob Evans and Matthew Taylor
The Guardian, Monday 17 March 2014 16.53 GMT

Find this story at 17 March 2014

© 2014 Guardian News and Media Limited or its affiliated companies. All rights reserved.

Lawyer Elkan Abrahamson has demanded allegations form part of enquiry
He says family members have picked up phone and heard other campaigners
Met Police have not confirmed or denied they put families under surveillance

Hillsborough campaigners may have been spied on by police through a centralised ‘tapping unit’, a leading lawyer has claimed.
Elkan Abrahamson has lodged a series of complaints with the police watchdog over the claims.
The Independent Police Complaints Commission (IPCC) confirmed it has received three referrals about officers spying on campaigners following the 1989 tragedy in which 96 Liverpool fans lost their lives.
Mr Abrahamson, of Broudie Jackson and Canter, said the firm has received strikingly similar accounts of family members picking up the phone to make a call, only to hear an ongoing conversation between other Hillsborough campaigners in a different part of the country.

He said: ‘We’ve had a few separate complaints of phone tapping.
‘It involved a family member picking up the phone only to hear two other family members speaking elsewhere.’

More…
Payouts over secret police will run to tens of millions after it is revealed officers spied on Lawrence family
DAILY MAIL COMMENT: Lawrence and vital role of a free Press
He demanded that allegations of police officers spying on Hillsborough families was included in the public inquiry announced by Home Secretary Theresa May on Thursday after a report found Scotland Yard had spied on murder victim Stephen Lawrence’s family.

Mrs May told the Commons that conclusions that the Metropolitan Police planted ‘a spy in the Lawrence family camp’ were ‘deeply troubling’.
Mr Abrahamson said: ‘It is essential that the enquiry announced by the Home Secretary includes the concerns about surveillance in the Hillsborough case.
‘It will, of course, focus on Lawrence, but the Hillsborough tragedy should equally be subjected to the same scrutiny on this subject of spying.’

The inquiry will be led by Mark Ellison who fronted the independent report into the Lawrence surveillance concerns which sparked this week’s government decision.
The latest Hillsborough complaint echoes the story of Hilda Hammond, who lost her 14-year-old son Philip, and who was on the phone to a friend in 1990 when she could suddenly hear another chat of fellow campaigner Jenni Hicks who was in conversation at her home in Middlesex.
Broudie, Jackson and Canter has also documented a further complaint of a relative believing they were followed by police in Sheffield at the time of the inquests into the tragedy, between 1990 and 1991.
The IPCC also said one of the surveillance complaints related to property being stolen.

The Metropolitan Police, and other forces, has refused to deny or confirm they took part in surveillance of Hillsborough families.
Home Secretary Teresa May has now volunteered to write to every chief constable in the UK to demand they hand over any documents on Hillsborough to the new inquiry.
The move was welcomed, but Mr Abrahamson added: ‘She should ask police forces to provide information on all relevant areas, like surveillance.
‘To hide behind reasons of national security seems particularly unfair when we’re talking about bereaved families.’

It also emerged that some retired cops who had refused to give evidence were now ‘reconsidering’, the IPCC said.
Of the 243 officers whose statements were suspected of being doctored, just 12 of them remain to be questioned.
Rachel Cerfontyne, deputy chairwoman of the IPCC, said: “Concerns have been raised been raised by families about alleged surveillance from police.
‘We believe the Home Secretary’s letter may also assist in identifying whether any documentation relating to surveillance exists.’

By SAM WEBB
PUBLISHED: 20:21 GMT, 9 March 2014 | UPDATED: 09:52 GMT, 10 March 2014

Find this story at 9 March 2014

© Associated Newspapers Ltd

Scotland Yard stands accused of covering up “institutionalised sexism” within the police in trying to block civil claims launched by women allegedly deceived into sexual relationships with undercover officers.

Police lawyers are applying to strike out, on secrecy grounds, the claims of five women who say they were duped into intimate long-term relationships with four undercover police officers working within the special demonstration squad (SDS), a Metropolitan police unit set up to infiltrate protest groups.

The legal bid, funded by the taxpayer, is being fought despite widespread outrage and promises of future transparency by Scotland Yard, following official confirmation last week that an undercover officer was deployed 21 years ago to spy on the grieving family of murdered teenager Stephen Lawrence.

The Observer understands that police lawyers are asking the high court to reject claims against the Metropolitan police on the grounds that the force cannot deviate from its policy of neither confirming nor denying issues regarding undercover policing.

It is understood that Scotland Yard will say in a hearing, scheduled to be held on 18 March, that it is not in a position to respond to claims and therefore cannot defend it.

Last week an independent inquiry revealed that an officer identified only as N81 was deployed in a group “positioned close to the Lawrence family campaign”. The spy gathered “some personal details relating to” the murdered teenager’s parents. It was also disclosed that undercover officers had given false evidence in the courts and acted as if they were exempt from the normal rules of evidence disclosure.

A separate report on a police investigation into the SDS found that three former officers who had had sexual relations with women who had not known their true identities could face criminal charges.

Harriet Wistrich, a lawyer at Birnberg Peirce & Partners representing the women, said it was absurd that Scotland Yard claimed to be transparent while blocking her clients’ bid for justice in open court. On Friday the former director of prosecutions, Lord Macdonald, accused the police of engendering a “culture of conceit”.

Wistrich said: “They should just hold up their hands and say, ‘this is terrible, we recognise that and are doing everything we can do to put it right’.”

Wistrich said Scotland Yard had made no move to reverse its legal position despite calls by Theresa May, the home secretary, for transparency in the wake of what she last week described as “profoundly disturbing” findings.

“They are basically saying that we have this policy and we have to uphold the policy because we gave lifelong assurances that we would not reveal their identities. This is nonsense when some have confessed themselves to being undercover officers.

“In total, we have got five different officers between the eight claimants and our own evidence suggests there was a deliberate kind of encouragement to do this. We are not just talking about a bad apple … but a rotten-to-the-core, institutionalised sexism.”

The officers accused of forging long-term sexual relationships with women while undercover are Jim Boyling, Bob Lambert, John Dines and Mark Jenner.

Last week May announced a public inquiry into the work of undercover police officers shortly after the publication of the inquiry on allegations of spying on the Lawrence family.

There are additional calls, including by shadow business secretary Chuka Umunna, for an examination of the role of undercover officers in providing information for a blacklist operation run by major companies within the construction industry which forced more than 3,000 people out of the sector.

Brian Richardson, a barrister who has set up an umbrella group, Campaign Opposing Police Surveillance, said: “It is extremely important that the proposed inquiry considers the infiltration of the Lawrence family campaign and that of [all] the targets of police surveillance. However, we must continue to campaign to ensure that the inquiry is fully transparent and that those responsible … are held to account.”

Daniel Boffey, policy editor
The Observer, Saturday 8 March 2014 20.30 GMT

Find this story at 8 March 2014

© 2014 Guardian News and Media Limited or its affiliated companies. All rights reserved.

Anti-terror head moved as black police leader says force has not improved since the 1999 Macpherson inquiry

The crisis engulfing the Metropolitan police following fresh revelations about the Stephen Lawrence case intensified on Friday night as the leader of its black officers’ association called on the commissioner, Sir Bernard Hogan-Howe, to admit that the force was still institutionally racist.

Janet Hills, chair of the Met’s black police association, told the Guardian that the report by Mark Ellison QC into alleged police wrongdoing in the Lawrence case was the latest example of the force failing the communities it serves.

Her comments came as the repercussions from Ellison’s report, commissioned by the home secretary, led the Met to move its head of counter-terrorism, Commander Richard Walton, out of his post after he was caught up in allegations that a police “spy” was placed close to the Lawrence family.

The first public inquiry into the Lawrence case by Sir William Macpherson in 1999 resulted in the force being branded “institutionally racist” for its failings that led the teenager’s killers to escape justice.

Years later the Met said the label no longer applied because it had improved so much, but the leader of the Met’s own ethnic minority officers disagreed.

Hills said: “We believe the Met is still institutionally racist.” She said this was shown by issues such as higher rates of stop and search against black people, and “the representation of ethnic minorities within the organisation, where ethnic minorities are still stuck in the junior ranks”. She added: “For me, it lies in the fact there has been no change, no progression.”

In his first public comments, Hogan-Howe accepted that the Ellison report was “devastating” and the London mayor Boris Johnson, who has responsibility for policing in the capital, described as “sickening” Ellison’s conclusion that a detective in the Lawrence murder investigation may have been corrupt.

Hills said: “The Ellison report’s revelations came because of continuing pressure from the Lawrence family. It’s only because the Lawrence family are fighting for justice that all this is coming out, and there will be more to come.”

Hills said Hogan-Howe should publicly accept that, 15 years on from Macpherson, Britain’s biggest police force – serving a city where 40% and rising are from ethnic minorities – was still “institutionally racist”. She said: “It would be good to hear him acknowledge that … For community trust and confidence he needs to take ownership.”

Johnson defended the Met’s record on race and said confidence was rising in the force Hogan-Howe leads: “He is right to continue and accelerate the work of recruiting a police force that resembles the community it serves.

There has been good progress in recent years in recruiting from ethnic minorities, but there is still some way to go. I know Sir Bernard is determined to get there, and I am sure that we can.”

Ellison’s revelations that the Met had a “spy in the Lawrence camp” during the Macpherson inquiry led the force to announce it would “temporarily” move Walton from his post as head of counter-terrorism, one of the most sensitive jobs in British policing. He has also been referred to the Independent Police Complaints Commission.

In August 1998, Walton, then an acting detective inspector, was helping to prepare the Met’s submission to the Macpherson inquiry. He secretly met an undercover officer – described by Ellison as being “positioned close to the Lawrence family campaign” to exchange “fascinating and valuable” information about the grieving family. Some of that information passed from the undercover officer included details on Doreen and Neville Lawrence’s marriage.

Neville Lawrence last night called the revelations “disgusting”, telling the Daily Mail: “It’s unbelievable. They have mocked everything we have done, telling us to our faces that they are listening and things will change, and all the time laughing behind our backs.

“I think they are actually worse than criminals because these officers get paid with taxpayers’ money for what they do.”

Ellison found Walton’s conflicting accounts of the meeting “unconvincing, and somewhat troubling”.

He offered a different version of the purpose of this meeting last month after Ellison told him that he was facing criticism in the report.

Walton was moved to a non-operational role. It comes as the Met faces withering criticism from the home secretary down over the new revelations about its behaviour during the Lawrence case.

Hogan-Howe said the publication of the Ellison report marked one of the worst days of his police career.

He vowed to reform the force, and told London’s Evening Standard: “I cannot rewrite history and the events of the past but I do have a responsibility to ensure the trust and the confidence of the people of London in the Met now and in the future.”

Theresa May branded the Lawrence revelations, some 21 years after the murder, as “profoundly shocking and disturbing”, adding that “policing stands damaged today”. She said the full truth had yet to emerge.

Lord Condon, Met commissioner at the time of the “spy” in the Lawrence camp, denied any knowledge of the deployment, telling the House of Lords: “At no stage did I ever authorise, or encourage, or know about any action by any undercover officer in relation to Mr and Mrs Lawrence or their friends or supporters or the Macpherson inquiry hearings. Had I known I would have stopped this action immediately as inappropriate.”The fallout after the Ellison report is also reaching the courts. Two campaigners are to appeal against their convictions, alleging that an undercover police officer took part in their protest and set fire to a branch of Debenhams, causing damage totalling more than £300,000.The officer, a leading member of the covert unit at the heart of the undercover controversy, was revealed this week to have also been a key figure in thesecret operation to spy on the family of Stephen Lawrence.

The announcement of the appeal comes as scores of convictions involving undercover officers over the past decades are to be re-examined to see if campaigners in a range of political groups have been wrongly convicted.

Ellison, the QC who produced Thursday’s report into the undercover infiltration of the Lawrence campaign, also found that the unit, the special demonstration squad (SDS), had concealed crucial evidence from courts.

Now he has been asked by the home secretary, Theresa May, to identify specific cases in which unjust convictions have been caused by the SDS, which infiltrated political groups between 1968 and 2008.

Vikram Dodd and Rob Evans
The Guardian, Friday 7 March 2014 23.04 GMT

Find this story at & March 2014

© 2014 Guardian News and Media Limited or its affiliated companies.

THOUSANDS of people plead guilty to crimes every year in the United States because they know that the odds of a jury’s believing their word over a police officer’s are slim to none. As a juror, whom are you likely to believe: the alleged criminal in an orange jumpsuit or two well-groomed police officers in uniforms who just swore to God they’re telling the truth, the whole truth and nothing but? As one of my colleagues recently put it, “Everyone knows you have to be crazy to accuse the police of lying.”
Enlarge This Image

But are police officers necessarily more trustworthy than alleged criminals? I think not. Not just because the police have a special inclination toward confabulation, but because, disturbingly, they have an incentive to lie. In this era of mass incarceration, the police shouldn’t be trusted any more than any other witness, perhaps less so.

That may sound harsh, but numerous law enforcement officials have put the matter more bluntly. Peter Keane, a former San Francisco Police commissioner, wrote an article in The San Francisco Chronicle decrying a police culture that treats lying as the norm: “Police officer perjury in court to justify illegal dope searches is commonplace. One of the dirty little not-so-secret secrets of the criminal justice system is undercover narcotics officers intentionally lying under oath. It is a perversion of the American justice system that strikes directly at the rule of law. Yet it is the routine way of doing business in courtrooms everywhere in America.”

The New York City Police Department is not exempt from this critique. In 2011, hundreds of drug cases were dismissed after several police officers were accused of mishandling evidence. That year, Justice Gustin L. Reichbach of the State Supreme Court in Brooklyn condemned a widespread culture of lying and corruption in the department’s drug enforcement units. “I thought I was not naïve,” he said when announcing a guilty verdict involving a police detective who had planted crack cocaine on a pair of suspects. “But even this court was shocked, not only by the seeming pervasive scope of misconduct but even more distressingly by the seeming casualness by which such conduct is employed.”

Remarkably, New York City officers have been found to engage in patterns of deceit in cases involving charges as minor as trespass. In September it was reported that the Bronx district attorney’s office was so alarmed by police lying that it decided to stop prosecuting people who were stopped and arrested for trespassing at public housing projects, unless prosecutors first interviewed the arresting officer to ensure the arrest was actually warranted. Jeannette Rucker, the chief of arraignments for the Bronx district attorney, explained in a letter that it had become apparent that the police were arresting people even when there was convincing evidence that they were innocent. To justify the arrests, Ms. Rucker claimed, police officers provided false written statements, and in depositions, the arresting officers gave false testimony.

Mr. Keane, in his Chronicle article, offered two major reasons the police lie so much. First, because they can. Police officers “know that in a swearing match between a drug defendant and a police officer, the judge always rules in favor of the officer.” At worst, the case will be dismissed, but the officer is free to continue business as usual. Second, criminal defendants are typically poor and uneducated, often belong to a racial minority, and often have a criminal record. “Police know that no one cares about these people,” Mr. Keane explained.

All true, but there is more to the story than that.

Police departments have been rewarded in recent years for the sheer numbers of stops, searches and arrests. In the war on drugs, federal grant programs like the Edward Byrne Memorial Justice Assistance Grant Program have encouraged state and local law enforcement agencies to boost drug arrests in order to compete for millions of dollars in funding. Agencies receive cash rewards for arresting high numbers of people for drug offenses, no matter how minor the offenses or how weak the evidence. Law enforcement has increasingly become a numbers game. And as it has, police officers’ tendency to regard procedural rules as optional and to lie and distort the facts has grown as well. Numerous scandals involving police officers lying or planting drugs — in Tulia, Tex. and Oakland, Calif., for example — have been linked to federally funded drug task forces eager to keep the cash rolling in.

THE pressure to boost arrest numbers is not limited to drug law enforcement. Even where no clear financial incentives exist, the “get tough” movement has warped police culture to such a degree that police chiefs and individual officers feel pressured to meet stop-and-frisk or arrest quotas in order to prove their “productivity.”

For the record, the New York City police commissioner, Raymond W. Kelly, denies that his department has arrest quotas. Such denials are mandatory, given that quotas are illegal under state law. But as the Urban Justice Center’s Police Reform Organizing Project has documented, numerous officers have contradicted Mr. Kelly. In 2010, a New York City police officer named Adil Polanco told a local ABC News reporter that “our primary job is not to help anybody, our primary job is not to assist anybody, our primary job is to get those numbers and come back with them.” He continued: “At the end of the night you have to come back with something. You have to write somebody, you have to arrest somebody, even if the crime is not committed, the number’s there. So our choice is to come up with the number.”

Exposing police lying is difficult largely because it is rare for the police to admit their own lies or to acknowledge the lies of other officers. This reluctance derives partly from the code of silence that governs police practice and from the ways in which the system of mass incarceration is structured to reward dishonesty. But it’s also because police officers are human.

Research shows that ordinary human beings lie a lot — multiple times a day — even when there’s no clear benefit to lying. Generally, humans lie about relatively minor things like “I lost your phone number; that’s why I didn’t call” or “No, really, you don’t look fat.” But humans can also be persuaded to lie about far more important matters, especially if the lie will enhance or protect their reputation or standing in a group.

The natural tendency to lie makes quota systems and financial incentives that reward the police for the sheer numbers of people stopped, frisked or arrested especially dangerous. One lie can destroy a life, resulting in the loss of employment, a prison term and relegation to permanent second-class status. The fact that our legal system has become so tolerant of police lying indicates how corrupted our criminal justice system has become by declarations of war, “get tough” mantras, and a seemingly insatiable appetite for locking up and locking out the poorest and darkest among us.

And, no, I’m not crazy for thinking so.

By MICHELLE ALEXANDER
Published: February 2, 2013

Find this story at 2 February 2013

© 2013 The New York Times Company

The wrongly convicted activist John Jordan claims the Met helped plan serious civil disorder. An independent public inquiry is now vital

From the Stephen Lawrence inquiry we learned that the police were institutionally racist. Can it be long before we learn that they are also institutionally corrupt? Almost every month the undercover policing scandal becomes wider and deeper. Today I can reveal a new twist, which in some respects could be the gravest episode yet. It surely makes the case for an independent public inquiry – which is already overwhelming – unarguable.

Before I explain it, here’s a summary of what we know already. Thanks to the remarkable investigations pursued first by the victims of police spies and then by the Guardian journalists Rob Evans and Paul Lewis (whose book Undercover is as gripping as any thriller), we know that British police have been inserting undercover officers into protest movements since 1968. Their purpose was to counter what they called subversion or domestic extremism, which they define as seeking to “prevent something from happening or to change legislation or domestic policy … outside the normal democratic process”. Which is a good description of how almost all progressive change happens.

Most of the groups whose infiltration has now been exposed were non-violent. Among them were the British campaign against apartheid in South Africa, the protest movements against climate change, people seeking to expose police corruption and the campaign for justice for the murdered black teenager Stephen Lawrence. Undercover officers, often using the stolen identities of dead children, worked their way into key positions and helped to organise demonstrations. Several started long-term relationships with the people they spied on. At least two fathered children with them.

Some officers illegally used their false identities in court. Some acted as agents provocateurs. Seldom did they appear to be operating in the wider interests of society. They collected intelligence on trade unionists that was passed to an agency which compiled unlawful blacklists for construction companies, ensuring that those people could not find work. The policeman who infiltrated the Stephen Lawrence campaign was instructed by his superiors to “hunt for disinformation” about the family and their supporters that could be used to undermine them. When their tour of duty was over, the police abandoned their partners and their assumed identities and disappeared, leaving a trail of broken lives. As the unofficial motto of the original undercover squad stated, it would operate By Any Means Necessary.

The revelations so far have led to 56 people having their cases or convictions overturned, after police and prosecutors failed to disclose that officers had helped to plan and execute the protests for which people were being prosecuted. But we know the names of only 11 spies, out of 100-150, working for 46 years. Thousands of people might have been falsely prosecuted.

So far there have been 15 official inquiries and investigations. They seem to have served only to delay and distract. The report by Sir Christopher Rose into the false convictions of a group of climate change protesters concluded that failures by police and prosecutors to disclose essential information to the defence “were individual, not systemic” and that “nothing that I have seen or heard suggests that … there was any deliberate, still less dishonest, withholding of information”. Now, after an almost identical case involving another group of climate activists, during which the judge remarked that there had been “a complete and total failure” to disclose evidence, Rose’s findings look incredible.

The biggest inquiry still running, Operation Herne, is investigating alleged misconduct by the Metropolitan police. Of its 44 staff, 75% work for, er, the Metropolitan police. Its only decisive action so far has been to seek evidence for a prosecution under the Official Secrets Act of Peter Francis, the police whistleblower who has revealed key elements of this story. This looks like an attempt to discourage him from testifying, and to prevent other officers from coming forward.

Bad enough? You haven’t heard the half of it. Last week, the activist John Jordan was told his conviction (for occupying the offices of London Transport) would be overturned. The Crown Prosecution Service refuses to reveal why, but it doubtless has something to do with the fact that one of Jordan’s co-defendants turns out to have been Jim Boyling, a secret policeman working for the Met, who allegedly used his false identity in court.

Jordan has now made a further claim. He alleges that the same man helped organise a street party that went wrong and turned into the worst riot in London since the poll tax demonstrations. The J18 Carnival Against Global Capitalism on 18 June 1999 went well beyond non-violent protest. According to the police, 42 people were injured and over £1m of damage was done. One building was singled out: the London International Financial Futures Exchange (Liffe), where derivatives were traded. Though protesters entered the building at 1.40pm, the police did not arrive until 4.15pm.

After furious recriminations from the Lord Mayor and the people who ran the Liffe building, the City of London police conducted an inquiry. It admitted that their criticisms were justified, and that the police’s performance was “highly unsatisfactory”. The problem, it claimed, was that the police had no information about what the targets and plans of the protesters would be, and had no idea that Liffe was in the frame. The riot was “unforeseen”.

Jordan was a member of “the logistics group that organised the tactics for J18. There were about 10 of us in the group and we met weekly for over six months.” Among the other members, he says, was Boyling. “The 10 of us … were the only people who knew the whole plan before the day itself and who had decided that the main target would be Liffe.” Boyling, he alleges, drove one of the two cars that were used to block the road to the building.

It is hard to think of a more serious allegation. For six months an undercover officer working for the Metropolitan police was instrumental in planning a major demonstration, which ended up causing injuries and serious damage to property. Yet the police appear to have failed to pass this intelligence to the City of London force, leaving the target of the protest unprotected.

Still no need for an independent public inquiry? Really?

A fully referenced version of this article can be found at Monbiot.com

George Monbiot
The Guardian, Monday 3 February 2014 20.30 GMT

Find this story at 3 February 2014

The most shared comment, analysis and editorial articles delivered every weekday lunchtime.
Sign up for the Comment is free email
© 2014 Guardian News and Media Limited or its affiliated companies. All rights reserved.

On June 18th 1999 a car skidded across a road in the financial heart of London. As traffic was blocked thousands of anti capitalist protesters including Reclaim the Streets barged their way into various corporate buildings.

The J18 Carnival Against Global Capitalism according to George Monbiot ‘went well beyond non-violent protest. According to the police, 42 people were injured and over £1m of damage was done. One building was singled out: the London International Financial Futures Exchange (Liffe), where derivatives were traded. Though protesters entered the building at 1.40pm, the police did not arrive until 4.15pm.’

Jim Boyling’s car blockading the road

A man who was in that car was Detective Constable Andrew James ‘Jim’ Boyling – an undercover cop. In Monbiot’s Guardian article ‘He alleges that the same man helped organise a street party that went wrong and turned into the worst riot in London since the poll tax demonstrations.’

I filmed his car being pulled furiously away by cops (video still above) once they manage to break the steering lock.

Monbiot continues
‘After furious recriminations from the Lord Mayor and the people who ran the Liffe building, the City of London police conducted an inquiry. It admitted that their criticisms were justified, and that the police’s performance was “highly unsatisfactory”. The problem, it claimed, was that the police had no information about what the targets and plans of the protesters would be, and had no idea that Liffe was in the frame. The riot was “unforeseen”.

undercover cop Jim Boyling

Was it really unseen? The Met Police had a cop working undercover on organising the carnival and which buildings would be occupied.

Jordan was a member of “the logistics group that organised the tactics for J18. There were about 10 of us in the group and we met weekly for over six months.” Among the other members, he says, was Boyling. “The 10 of us … were the only people who knew the whole plan before the day itself and who had decided that the main target would be Liffe.”

A Reclaim the Streets activist John Jordan said Boyling who went undercover with the name of Jim Sutton ‘drove one of the two cars that were used to block the road to the building.’

Activists were furious when Sutton/Boyling ‘accidentally’ left the window open allowing six of his fellow cops to break the steering lock and push it out of the way.
Undercover cop Jim ‘Sutton’ Boyling

Monbiot lays it out
‘It is hard to think of a more serious allegation. For six months an undercover officer working for the Metropolitan police was instrumental in planning a major demonstration, which ended up causing injuries and serious damage to property. Yet the police appear to have failed to pass this intelligence to the City of London force, leaving the target of the protest unprotected.’

Find this story at 4 February 2014

BBC Newsnight broadcast a report on Boyling, Watch it here at 4 February 2014

or watch the story at 4 February 2014 here

For most of my life student politics has been little more than a joke. Suddenly it’s become both serious and admirable

Why are some of the most powerful people in Britain so terrified of a bunch of students? If that sounds a ridiculous question, consider a few recent news stories. As reported in this paper last week, Cambridge police are looking for spies to inform on undergraduate protests against spending cuts and other “student-union type stuff”. Meanwhile, in London last Thursday, a student union leader, Michael Chessum, was arrested after a small and routine demo. Officers hauled him off to Holborn police station for not informing them of the precise route of the protest – even though it was on campus.

The 24-year-old has since been freed – on the strict condition that he doesn’t “engage in protest on any University Campus and not within half a mile boundary of any university”. Even with a copy of the bail grant in front of me, I cannot make out whether that applies to any London college, any British university – or just any institute of higher education anywhere in the world. As full-time head of the University of London’s student union, Chessum’s job is partly to protest: the police are blocking him from doing his work. But I suppose there’s no telling just what threat to law and order might be posed by an over-articulate history graduate.

While we’re trawling for the ridiculous, let us remember another incident this summer at the University of London, when a 25-year-old woman was arrested for the crime of chalking a slogan on a wall. That’s right: dragged off by the police for writing in water-soluble chalk. Presumably, there would have been no bother had she used PowerPoint.

It all sounds farcical – it is farcical – until you delve into the details. Take the London demo that landed Chessum in such bother: university staff were filming their own students from a balcony of Senate House (the building that inspired the Ministry of Truth in Orwell’s Nineteen Eighty-Four, appropriately enough). Such surveillance is a recent tradition, the nice man in the University press office explains to me – and if the police wanted the footage that would be no problem.

That link with the police is becoming increasingly important across more and more of our universities. London students allege that officers and university security guards co-ordinate their attempts to rein in demonstrations while staff comment on the increased police presence around campus. At Sussex, student protests against outsourcing services were broken up this April, when the university called in the police – who duly turned up with riot vans and dogs. A similar thing happened at Royal Holloway university, Surrey in 2011: a small number of students occupied one measly corridor to demonstrate against course closures and redundancies; the management barely bothered to negotiate, but cited “health and safety” and called in the police to clear away the young people paying their salaries.

For most of my life, student politics has been little more than a joke – the stuff of Neil off the Young Ones, or apprentice Blairites. But in the past few years it has suddenly become both serious and admirable, most notably with the protests of 2010 against £9,000 tuition fees and the university occupations that followed. And at just that point, both the police and university management have become very jumpy.

For the police, this is part of the age-old work of clamping down on possible sources of civil disobedience. But the motivation for the universities is much more complicated. Their historic role has been to foster intellectual inquiry and host debate. Yet in the brave new market of higher education, when universities are competing with each other to be both conveyor belts to the jobs market and vehicles for private investment, such dissent is not only awkward – it’s dangerously uncommercial. As Andrew McGettigan, author of The Great University Gamble, puts it: “Anything too disruptive gets in the way of the business plan.”

Last month it appeared that Edinburgh University had forced its student union to sign a gagging clause (now withdrawn). No union officer is allowed to make any public criticism of the university without giving at least 48 hours’ notice. University managers reportedly made that a deal-breaker if the student union was to get any funds.

The managers of the University of London want to shut down the student union at the end of this academic year. The plan – which is why Chessum and co were marching last week – is to keep the swimming pool and the various sports clubs, but to quash all university-wide student representation. After all, the students are only the people paying the salary of the university vice-chancellor, Adrian Smith – why should they get a say? The plan, it may not surprise you to learn, was drawn up by a panel that didn’t number a single student. What with sky-high fees and rocketing rents in the capital, you might think that the need for a pan-London student body had never been higher. But then, you’re not a university manager on a six-figure salary.

Where universities were historically places of free expression, now they are having to sacrifice that role for the sake of the free market. For students, that comes in the form of a crackdown on dissent. Yet the twentysomethings at university now will end up running our politics, our businesses and our media. You might want these future leaders to be questioning and concerned about society. Or you might wonder whether sending in the police to arrest a woman chalking a wall is proportionate. Either way, you should be troubled.

Aditya Chakrabortty
The Guardian, Monday 18 November 2013 20.00 GMT

Find this story at 18 November 2013

© 2013 Guardian News and Media Limited or its affiliated companies. All rights reserved.

Diverse studentendemonstraties van de afgelopen jaren werden in potentie als het plegen van een misdrijf beschouwd, zo blijkt uit documenten die J&J in handen kreeg via de Wob. Bescherming van de openbare orde komt steeds meer in het teken te staan van het verzamelen van inlichtingen zonder dat hierbij duidelijk wordt waarvoor, en wat er mee gebeurt. Burgemeesters, College van B&W’s en gemeenteraden weten niets van deze operaties af.

Van eind 2009 tot de zomer van 2011 demonstreerden studenten en docenten tegen de bezuinigingen in het onderwijs. In die periode werden diverse actieve studenten in Utrecht en Amsterdam benaderd door de inlichtingendienst.

In het eerdere artikel ‘Gaan we stenen gooien?’ worden deze benaderingen in verband gebracht met het persbericht van de operationele driehoek van Den Haag van 20 januari 2011. De avond voorafgaande de demonstratie meldde burgemeester Van Aartsen namelijk dat ‘de gemeente Den Haag aanwijzingen had dat radicalen de studentendemonstratie van vandaag willen verstoren’. De burgemeester zei dat de politie die aanwijzingen baseerde op informatie afkomstig van ‘open en gesloten bronnen’.

Tijdens de demonstratie op die dag vonden er enige schermutselingen plaats op het Plein voor het Tweede Kamergebouw en op het Malieveld. De NOS meldde dat volgens de driehoek de 27 verdachten (cijfers van de politie) leden zouden zijn van de linkse groep Anti-Fascistische Aktie (AFA). Van de 27 verdachten werden er nog op dezelfde dag 22 vrijgelaten.

Inlichtingenoperatie

Naast deze benaderingen bleek het politie-apparaat een inlichtingenoperatie op touw te hebben gezet waarbij niet alleen studenten, maar ook politieke partijen in de gaten werden gehouden. Namen van sprekers en ‘bekende’ actievoerders werden aan het dossier toegevoegd om de ‘radicale’ claim van burgemeester Van Aartsen te onderbouwen.

Al die inlichtingen bleken echter boterzacht, zoals Van Aartsen in de operationele driehoek van donderdag 20 januari 2011 moest toegeven: “De burgemeester geeft aan dat hij de verstrekte informatie van de AIVD onbevredigend vindt en schorst het driehoeksoverleg.” De burgemeester belde de baas van de AIVD die meldde dat hij “niet meer informatie kan verstrekken, anders dan dat het om personen van AFA zou gaan die naar Den Haag zouden willen komen.”

De chef van de AIVD zou tijdens het telefoongesprek met Van Aartsen hebben gezegd dat “Zij [antifascisten, red.] de neiging zullen hebben om zich te mengen onder de demonstranten en gewelddadig willen optreden.” Zodra het driehoeksoverleg werd hervat, deed een van de directeuren van politie Haaglanden er nog een schepje bovenop: “Daaruit (diverse open bronnen) blijkt dat meerdere personen zich mogelijk radicaal willen manifesteren.”

Eerst vond Van Aartsen de AIVD-informatie onbevredigend, wist de politie van niets en enkele minuten later was er sprake van dat de horden “van een vijftal groepen met een verschillende achtergrond, maar alle van linkse signatuur” de volgende dag de stad zouden bestormen. “Daaronder zijn anarchistische en antiglobalistische groeperingen met een extreem karakter”, voegde de politie er nog aan toe.

Scenario’s werden aangescherpt. Tijdens het driehoeksoverleg werd een persbericht opgesteld. ‘De Haagse Driehoek heeft aanwijzingen dat radicale groeperingen de studentendemonstratie van vrijdag willen aangrijpen om de openbare orde in Den Haag te verstoren.’ De bronnen van de Driehoek waren ‘gesloten en open bronnen.’ Dit suggereerde dat de inlichtingendienst over informanten beschikte en dat er actief op internet en in actiecentra was gezocht naar oproepen om te gaan rellen.

Uit de laatste alinea van het verslag van de driehoek van 20 januari 2011 blijkt echter dat er geen enkele aanwijzing was dat radicalen de demonstratie zouden verstoren: ‘De driehoek besluit voorts dat de burgemeester een noodbevel zal uitvaardigen, indien er concrete aanwijzingen zijn dat bepaalde personen die op de demonstratie afkomen de orde daadwerkelijk gaan verstoren en de politie voorts verwacht dat het uitvaardigen van een noodbevel ondersteunt bij het aan kunnen houden van dergelijke personen.’

Een opruiend persbericht van de gemeente Den Haag over ‘radicalen en een studentendemonstratie’, insinuaties van de AIVD, een politie die gespannen de demonstratie tegemoet trad en volgens de rechter weinig hoffelijk met de demonstranten omging en benaderingen van studenten door inlichtingendiensten in diverse steden. Wat ging er vooraf aan de demonstratie van 21 januari 2011 en wat speelde zich af in 2010 en 2011 rond de protesten van studenten en docenten tegen bezuinigingen in het onderwijs?

Anarcho-extremisten

Jaarlijks slaat de inlichtingendienst AIVD alarm over het gevaar voor de democratische rechtsorde door toedoen van Antifascistische Actie (AFA). In het jaarverslag over 2009 wordt gemeld dat ‘de dreiging uit de kleine kring extremisten rond Antifascistische Actie onverminderd hoog blijft. Die kern is in 2009 niet gegroeid, maar de aanhang die zij weet te genereren wel. De harde kern van AFA omvat enige tientallen personen.’

In 2010 maken de antifascisten deel van een groter contingent van activisten: ‘De AIVD heeft in 2010 geconstateerd dat sprake is van toenemende samenwerking tussen de verschillende linkse actiegroepen. Dat wil zeggen dat het onderscheid tussen de groeperingen die zich richten op antifascisme, antiglobalisering, milieu, dierenrechten en – in mindere mate – op asiel- en vreemdelingenbeleid, vervaagt.’

Het jaar daarop heeft de dienst een term gevonden voor deze multi-activisten: ‘anarcho-extremisten’. ‘Anarcho-extremisten zijn op vele terreinen en in diverse samenstellingen actief. Zo waren begin 2011 Amsterdamse anarchisten met AFA-Den Haag nauw betrokken bij de uit de hand gelopen studentendemonstratie in Den Haag’ (jaarverslag AIVD 2011).

In 2012 wordt het anarcho-extremisme direct gekoppeld aan een nieuwe ideologie, het vandalisme. ‘In 2012 zag de AIVD uit anarcho-extremistische hoek voornamelijk vandalisme bij diverse objecten in verband met hun ‘antikapitalistische’ strijd. Anarcho-extremisten hebben in 2012, in het kader van hun ‘internationale solidariteit’, diverse activiteiten ondernomen.’

Het noemen van de studentendemonstratie in Den Haag in het jaarverslag van 2011 past naadloos bij de term ‘multi-activisten’ dat voortkomt uit AFA, of in ieder geval de antifascisten. De dienst is ook trots op haar informatie-positie en geeft zichzelf een schouderklopje: ‘De AIVD heeft in het onderzoek naar antifascisme nauw contact gehad met de RID.’ [Regionale Inlichtingendienst, red.]

De activiteiten van de AIVD en RID resulteerden in het in goede banen leiden van de verschillende dreigende confrontaties tussen antifascisten en extreem-rechts (AIVD jaarverslag 2009). Niet alleen de RID wordt bij de strijd tegen de anarcho-extremisten betrokken, ook de wetenschap: ‘De AIVD heeft in 2010 gewerkt aan een grotere doelmatigheid door middel van systematische prioritering van onderzoeken, een betere samenwerking met enerzijds de Regionale Inlichtingendiensten en anderzijds buitenlandse diensten, en door vaker aansluiting te zoeken bij de wetenschap (academic outreach).’ (AIVD jaarverslag 2010)

Daarnaast werd het onderscheid tussen het verzamelen van informatie ten behoeve van het openbare orde- en inlichtingenbeleid ten aanzien van politiek actieve groeperingen steeds diffuser. Dreiging is het toverwoord in het project RID 2015: ‘De vorming van de nationale politie en de organisatorische veranderingen die hiervan het gevolg zijn hebben mede geleid tot een heroriëntatie op de samenwerking met de Regionale Inlichtingendiensten. Het project RID2015 moet ertoe leiden dat de inzet van de RID ten behoeve van het vroegtijdig onderkennen van opkomende dreigingen in de regio efficiënter wordt.’ (AIVD jaarverslag 2011).

Zoals verschillende studentenorganisaties zich voorbereidden op de landelijke demonstraties in Den Haag en Amsterdam, zo werkten de politie en de inlichtingendiensten aan het koppelen van studenten aan antifascisten of anarcho-extremisten. Regiopolitie Utrecht PL0910 2010295357-1: ‘Vandaag was er een studenten demonstratie op de Uithof tegen de bezuinigingsplannen op het onderwijs. De demonstratie begon om 12.30 uur voor het Minnaert gebouw op de Leuvenlaan. Vanaf daar liepen ongeveer een kleine 200 demonstranten, voornamelijk studenten en een handjevol linkse betogers (type anarchist/kraker), in optocht in de richting van de Heidelberglaan.’

Het feit dat die ‘linkse’ demonstranten misschien ook studenten hadden kunnen zijn, kwam niet bij de functionarissen op. Enkele agenten ‘hebben een auto gecontroleerd met linkse demonstranten, geen studenten. In de auto, een Volkswagen Golf met het kenteken … zaten drie mannen en de bestuurder was … geboren in 1978. Zij kwamen vanuit Rotterdam om te demonstreren en liepen met een groot stuk karton met daarop een tekst (PL0910 2010295357-1).’

Geen incidenten

In het hele land werden in 2010 betogingen georganiseerd. Zoals op 21 mei op het Amsterdamse Museumplein waar rond de 5.000 mensen op afkwamen. De manifestatie en mars verliepen rustig. Er waren enkele ‘tegen demonstranten’ die pleitten voor afschaffing van de basisbeurs voor studenten.

Hoewel de demonstratie door de Amsterdamse Driehoek benaderd werd met termen als ‘dreigingsanalyse’, ‘Conflict en Crisisbeheersing’ en ‘Capaciteitsmanagement bewaken en beveiligen’ verliep het protest gemoedelijk. Er bleek in Amsterdam nog geen sprake van het opzetten van een inlichtingen-operatie, maar dit was wel de periode waarin de eerste studenten werden benaderd om als informant voor de inlichtingendiensten te komen werken.

Met een inlichtingen-operatie was men in Den Haag al wel begonnen. Op 10 februari 2010 demonstreerde een groep MBO-studenten in de hofstad waar 100 personen aan deelnamen. Het Haagse Bureau Regionale Informatie (BRI) had een informatierapport over de organisatoren en deelnemers samengesteld dat niet openbaar werd gemaakt door de Haagse politie. Ook voor een demonstratie op 25 maart 2010 (400 deelnemers) werd een zogenoemd verstrekkingsrapport opgesteld door BRI Haaglanden. Ook dit rapport werd niet openbaar gemaakt.

In het plan van aanpak voor de ‘manifestatie comité SOS 25 maart 2010’ wordt verwezen naar een spontane blokkade van het ministerie van OC&W enkele dagen eerder: ‘Op donderdag 18 maart 2010 vond een spontane demonstratie plaats van ongeveer 50 studenten. […] Hierop besloten het paraat Peloton in te zetten. […] Er hebben zich bij deze demonstratie geen noemenswaardige incidenten voorgedaan.’ Of deze spontane actie een trigger is geweest voor de politie om meer inlichtingen te kunnen verzamelen, is niet duidelijk.

Eigenlijk is het vreemd. Al geruime tijd vonden er geen incidenten plaats bij protesten tegen de bezuinigingen. Ook niet op 18 maart 2010: ‘Ik verbalisant vroeg aan … of het om een aangemelde demonstratie ging. Hij verklaarde dat het om een niet aangemelde, maar spontane demonstratie ging. Vervolgens heeft collega … telefonisch contact opgenomen met bureau Conflict en Crisisbeheersing van politie Haaglanden, welke op haar beurt middels de directie van politie Haaglanden in overleg met de burgemeester trad. De Burgemeester besloot dat de demonstratie per direct beëindigd diende te worden. Tevens besloot de burgemeester dat er proces-verbaal moest worden aangezegd, terzake het niet hebben kennis gegeven van een demonstratie. Persoon verklaarde: ‘Dit is een spontane en vreedzame demonstratie, om aandacht te vragen voor de kwaliteit van het onderwijs en het behoud van studiefinanciering’ (PL1512 2010059606-1 donderdag 18 maart 2010 omstreeks 08.30 uur).’

De student kreeg een boete voor het uiten van zijn mening, omdat de burgemeester van Den Haag niet tijdig op de hoogte was gesteld. Dat is naast een enkele bezetting (vaak met toestemming van de schoolbesturen) de enige ‘zware overtreding’. Het aantal demonstraties was aanzienlijk, ook de opkomst, maar incidenten bleven dus uit. Op 29 november 2010 demonstreerden 1.500 studenten op het Plein in Den Haag, op 8 december 200 docenten. In Utrecht demonstreerden op 10 december 200 studenten, op 16 december 30. In Arnhem gingen 10 december 500 studenten de straat op, in Amsterdam 5.000.

Internet surveillance

Waarom er inlichtingen worden verzameld rondom het buitenparlementaire protest van studenten en docenten, wordt ook niet duidelijk. De regiopolitie Gelderland Midden schrijft in het proces verbaal PL0745 2010137777-1 over een demonstratie van de Wageningse Studenten Organisatie dat ‘de sfeer goed was en er geen incidenten waren.’ Een deel van het proces-verbaal wordt echter geweigerd op grond van ‘toezicht, controle en inspectie’ en ‘opsporing en vervolging’.

Volgens de Arnhemse politie is ‘het optreden van de politie erop gericht de demonstratie in goede banen te leiden en het handhaven van de openbare orde (brief primaire beslissing 6 februari 2012).’ Waarom dan informatie achterhouden over een gemoedelijk verlopen manifestatie? Ook het mutatierapport en het journaal/de mutaties van het protest in Amsterdam op 10 december 2010 wordt niet verstrekt.

En waarom worden in het mutatierapport over een demonstratie in Nijmegen de namen van de sprekers vermeld? ‘Op vrijdag 10 december 2010 omstreeks 13:30 uur heeft er een demonstratie plaatsgevonden door het centrum van Nijmegen. De studenten zijn gestart op het stationsplein te Nijmegen. … [weg gelakt] heeft het openingswoord gedaan. Hierop volgend heeft meneer … (weg gelakt) gesproken (PL081A 2010123893-1).’

Bij protesten en maatschappelijke onrust kijkt de overheid steeds vaker naar ontwikkelingen op het internet, met name sociale media. In de loop van 2010 wordt ook dit een belangrijke informatiebron in verband met de studentenprotesten. Dit gaat soms fout waardoor de politie een verkeerde inschatting maakt van de omvang van een manifestatie.

Op 29 november 2010 komt de operationele Driehoek van Den Haag samen en concludeert: ‘Visser (van politie Haaglanden) dat door oproepen op het internet het aantal verwachte deelnemers aan de demonstratie aan de LSVB-SP en Studentenraad TU aanzienlijk is toegenomen: van oorspronkelijk 50 naar ruim 1000.’ Deze conclusie is vreemd aangezien er in een eerder stadium overleg is geweest met de organisatoren.

Ook bij andere demonstraties worden sociale media en het internet afgestruind voor aanvullende informatie. In combinatie met een vooringenomen inlichtingen- en politie-apparaat kan het volgende bericht op het Forum voor de Vrijheid (FvdV) de trigger zijn geweest voor het persbericht van de Burgemeester van Den Haag om radicalen en studenten aan elkaar te verbinden. ‘Laatste nieuws: de AFA komt ook, om te rellen’, bericht het forum op 20 januari 2011 om 16:07 uur. (http://forum-voor-de-vrijheid.nl/vrijheid/archive/index.php/t-24493.html)

Drie dagen later stellen Anarchistische Groep Nijmegen en Anti-Fascistische Actie in een gezamenlijk persbericht dat zij niet hebben opgeroepen om geweld te gebruiken bij de demonstratie tegen de bezuinigingen op het hoger onderwijs van 21 januari 2011 in Den Haag. Het persbericht kwam echter te laat om de spin van de operationele Driehoek (politie, justitie en openbaar bestuur) van Den Haag nog in het voordeel van de studentendemonstratie te laten draaien.

Politiek en anarcho-extremisme

De scheiding tussen het ‘handhaven van de openbare orde’ en ‘inlichtingen inzamelen in verband met de bescherming van de democratische rechtsorde’ is flinterdun. RID Gelderland Zuid maakte bijvoorbeeld een verstrekkingsrapport openbare orde op. Het rapport met het nummer 0018762 en betrouwbaarheidscode informatie B3 (meestal betrouwbaar, gehoord/bevestigd) gaat over een actieweek met een informatiemarkt, een publiciteitsact, een discussie- en filmavond en een menselijke ketting. Nu kan de openbare orde in het geding zijn geweest, maar om studentenprotest tegen bezuinigingen in het onderwijs meteen op te schalen naar een risicowedstrijd in het betaald voetbal is nogal overdreven. Een publiciteitsactie van Red Bull belandt ook niet op het bord van de RID.

Een jaar later, eind januari 2011 gebeurt eigenlijk hetzelfde in Den Haag. Nu met meer consequenties voor enkele studenten dan in februari 2010 in Nijmegen. Vanaf begin januari 2011 krijgt de Haagse politie vanuit heel Nederland informatierapporten over studenten die willen deelnemen aan de manifestatie op het Malieveld op 21 januari 2011.

Regiopolitie Twente RID rapportnummer 2011…, betrouwbaarheidscode A (toelichting code Waar): ‘In de maand januari 2011 werd informatie ontvangen dat: Er op 21 januari ongeveer 18000 studenten naar Den Haag zullen vertrekken om deel te nemen aan de studentendemonstratie. Er vanuit Twente ongeveer 1500 studenten zullen vertrekken.’

Politie Gelderland Zuid verstrekkingsrapport 19893, betrouwbaarheidscode informatie A: ‘In verband met de studentenmanifestatie die gehouden wordt op 21 januari 2011 te Den Haag is bij de RID Gelderland-Zuid de navolgende informatie binnengekomen. In het totaal hebben 500 studenten van de Radboud Universiteit zich aangemeld voor het busvervoer naar genoemde manifestatie. Er zullen ook nog studenten reizen met een OV-kaart, deze zijn niet in het aantal opgenomen. Vanaf HAN (Hogeschool Arnhem/Nijmegen) zullen ook bussen met studenten vertrekken naar Den Haag. Op dit moment zijn er bij de RID nog geen aantallen bekend.’

Opvallend is dat de RID ook politieke partijen in de gaten houdt en meldt dat ‘door een Nijmeegse politieke partij ook een busregeling naar Den Haag wordt aangeboden.’ Waarom de RID dit in een verstrekkingsrapport opneemt, is onduidelijk.

Al eerder vielen politiek getinte opmerkingen in de documenten rond het studentenprotest op. De Amsterdamse politie schreef in het draaiboek van de demonstratie op 21 mei 2010 dat ‘de LSVb zijn achterban daarom inmiddels heeft opgeroepen niet op de PvdA te stemmen. Door de LSVb wordt dit ontkend; dit geluid is echter wel veelvuldig in de media te horen.’ De PvdA had in de periode voorafgaande de demonstratie aangegeven de bezuinigingen in het onderwijs van het kabinet Rutte 1 te zullen steunen. Waarom de politie het stemadvies van het LSVb in het draaiboek opneemt is onduidelijk.

Ditzelfde geldt voor de opmerkingen over de SP in de stukken met betrekking tot de demonstratie van 21 januari 2011. In het algemene draaiboek van de demonstratie van politie Haaglanden staat vermeld: ‘Binnen deze groep deelnemers is er de mogelijke deelname aan de manifestatie van diverse politieke partijen. … [weg gelakt] deze politieke partij heeft aangegeven bij de LSVb om de manifestatie te ondersteunen. De SP staat bekend als zeer aktie bereid en steunt daarin diverse demonstranten.’

Binnen de operationele driehoek van Den Haag van 19 januari 2011 wordt opgemerkt dat: ‘De SP wel de gelegenheid zal krijgen om in de demonstratie te participeren, maar niet de kans krijgt om de demonstratie ‘over te nemen’, zoals in het verleden nog wel eens gebeurde.’ Wie deze laatste opmerking heeft gemaakt, is onduidelijk. Het zal iemand van de politie of van de bestuursdienst van de gemeente zijn geweest. Opnieuw is onduidelijk waarom ambtenaren van het bevoegd gezag opmerkingen over bepaalde politieke partijen menen te moeten maken.

Opmaat

Na een jaar van protesten die allemaal zeer gemoedelijk zijn verlopen, lijkt de gemeente Den Haag het roer om te gooien. Er moet een stevig politie-apparaat worden neergezet en het liefst wil de driehoek de protesten uitsluitend op het Malieveld toestaan. Het LSVb gaat daarmee akkoord, maar de Haagse Studentenvakbond wil door de stad lopen om haar mening te kunnen uiten.

Dat Den Haag wil opschalen naar ‘oorlogssterkte’ blijkt uit een bijstandsaanvraag aan de commissaris van de Koningin van Zuid-Holland. De driehoek wil een peloton KMar (Koninklijke Marechaussee, militaire politie) inzetten op 21 januari 2011. De commissaris van de Koningin, Jan Franssen, wijst de aanvraag af: ‘Gelet op het feit dat de gevraagde bijstand kan worden geleverd door regiopolitiekorps(en) binnen de eigen provincie, zie ik geen aanleiding voor bijstandsverlening door de Kmar. Ten aanzien van de geldende wet- en regelgeving kan ik daarom geen akkoord geven op bijstandsverlening door de Kmar.’

Militaire politie op betogende studenten afsturen, de toon lijkt gezet. Korpschef Van Essen is verbolgen, burgemeester Van Aartsen geeft geen tegengas en ook het openbaar ministerie blijft stil. Van Essen is van oordeel dat ‘het kabinetsbeleid gericht is op een veel ruimere inzet van de KMar dan de Politiewet mogelijk maakt.’ De volgende keer zal hij dan ook opnieuw om bijstand van de KMar vragen.

De toon van de driehoek lijkt niet in relatie te staan met het relaxte studentenprotest tegen de bezuinigingen in 2010, maar met het profiel dat vooral de politie van de demonstranten heeft samengesteld. In een brief van 6 januari 2011 aan de leden van de operationele driehoek schrijft directeur opsporing en informatie over 21 januari dat ‘een demonstratieve tocht door de stad de interventiemogelijkheden door de politie bemoeilijkt.’ Bij deze opmerking in het kader van de risico inschatting maakt zij onderscheid tussen burgers en demonstranten: ‘De noodzaak bij een eventueel politieoptreden de demonstranten te scheiden van goedwillende burgers en evenementen.’

‘Goedwillende burger’ en ‘demonstranten’ lijken binnen het politiejargon niet te combineren. De demonstranten zijn op het moment van schrijven van deze brief nog geen anarcho-extremisten, maar de opschaling en de wijze van presentatie van het ‘probleem’ demonstranten, lijken wel een opmaat voor het radicale persbericht van 20 januari 2011.

In de dagen voorafgaande de demonstratie van vrijdag 21 januari komt de driehoek dagelijks bij elkaar. De samenwerking met het LSVb, de studentenvakbond die een statisch protest wil, lijkt goed. ‘… [weg gelakt] geeft aan dat de politie rond deze demonstratie actief gebruik maakt van de sociale media in nauwe samenwerking met de organisaties (operationele driehoek 19 januari 2011).’ Over de Haagse studentenvakbond is men minder te spreken: ‘… [weg gelakt] heeft bij deze demonstratie enige zorg bij het gebrek aan ervaring bij de organisatie. Het grootste risico rond deze tocht zit in het deel waarbij men in de buurt van de Malietoren komt.’ En de eerste tekenen van rellen die gaan plaatsvinden op vrijdag worden ingeluid: ‘… [weg gelakt] laat weten dat recente informatie binnen is gekomen, dat mogelijk Rotterdamse hooligans van plan zijn om bij de demonstratie aan te sluiten om zo de confrontatie met de politie aan te kunnen gaan. … [weg gelakt] meldt dat de voetbal eenheden bezig zijn om deze informatie te verifiëren …’

Opvallend aan de bewering dat er hooligans onderweg zouden zijn naar Den Haag, is dat het in de verdere berichtgeving niet meer terugkomt. De Haagse politie weigert wel de verstrekkingsrapporten van 17, 19 en 24 januari 2011 openbaar te maken, maar binnen zowel de mediacommunicatie als de operationele driehoek komt het onderwerp hooligans slechts één keer ter sprake. Was de komst van de Feyenoord-supporters op dezelfde manier aangekondigd als de komst van AFA? In de trant van: ‘Laatste nieuws: SCF komt ook!’ Ergens op Facebook of een forum post iemand deze tekst, kennelijk om te stoken. De Rotterdamse hooligans komen ook niet terug, en of het bericht geverifieerd is, wordt niet duidelijk uit de stukken.

Radicalen komen

In het ‘algemeen SGBO (Staf Grootschalig Bijzonder Optreden) draaiboek’ van de manifestatie lijken de radicalen nog geen plek te hebben gekregen. Alleen de SP wordt uitdrukkelijk vermeld. De beschrijving van de stand van zaken rond de protesten tegen de bezuinigingen lijkt ontspannen: ‘Na een serie kleine studentendemonstraties tegen de bezuinigingen in het onderwijs slaan diverse grote studentenorganisaties de handen ineen om een grote landelijke demonstratie te houden.’

Er wordt een demonstratie van rond de 15.000 studenten verwacht, waarvan het zwaartepunt vooral op het Malieveld zal komen te liggen. Een fluitje van een cent zou je zeggen, voor een gemeente die stelselmatig beweert jaarlijks duizenden demonstraties in goede banen te leiden. In het SGBO-draaiboek wordt gezinspeeld op mogelijke rellen: ‘Ondanks de uitgebreide voorbereidingen in samenspraak met de organisatoren, valt een kans op verstoringen van de openbare orde, intimidaties, kans op fysiek letsel en materiële schade voor publieke eigendommen niet uit te sluiten. Een confrontatie met de politie valt dan ook niet uit te sluiten.’

Waarom men geweld verwacht, wordt niet duidelijk. De Rotterdamse hooligans lijken niet te komen, van anarcho-extremisten is geen sprake in het draaiboek… nee, louter protesterende studenten. Draaiboeken worden gekenmerkt door een standaard-opzet die per evenement wordt ingevuld. Het is dan ook niet onlogisch dat specifieke calamiteiten niet in het draaiboek zijn verwerkt. Als er inlichtingen zijn afkomstig van inlichtingendienst die wijzen op verstoringen van de openbare orde, worden die opgenomen in het draaiboek. De verschillende commandanten kunnen daarop anticiperen. Bij de scenario’s zal duidelijk worden vermeld waar verkennings- en arrestatie-eenheden op moeten letten. Hoewel diverse passages zijn weg gelakt, straalt het draaiboek een sfeer uit van een nog nader te volgen relaxte demonstratie.

Onder de oppervlakte borrelt er echter iets. De Haagse politie lijkt een hekel te hebben aan demonstrerende studenten (‘het zijn geen goedwillende burgers’), men wilde aanvankelijk het liefst de militaire politie inzetten en bij de inlichtingen lijkt de focus te zijn gericht op ‘linkse betogers (type anarchist/kraker)’, al dan niet georganiseerd. Binnen deze context meldt de AIVD dat leden van AFA aan de demonstratie zullen deelnemen. Of deze informatie te herleiden valt aan de posting op het Forum voor de Vrijheid is niet langer na te gaan, maar de bewering is niet erg substantieel, gelijk die over de deelname van hooligans.

‘De burgemeester geeft aan dat hij de verstrekte informatie van de AIVD onbevredigend vindt en schorst het driehoeksoverleg”’, vermeldt het verslag van de operationele driehoek van 20 januari 2011. Zodra de vergadering wordt voortgezet stelt de politie dat ‘uit (diverse open bronnen) blijkt dat meerdere personen zich mogelijk radicaal willen manifesteren.’ Tijdens dit overleg wordt in alle haast een persbericht in elkaar gezet. ‘De Haagse driehoek heeft aanwijzingen dat radicale groeperingen de studentendemonstratie van vrijdag willen aangrijpen om de openbare orde in Den Haag te verstoren door zich te mengen tussen de demonstranten en de confrontatie te zoeken.’ Een noodbevel wordt uitgevaardigd, de Haagse politie staat op scherp. De sfeer wordt dusdanig opgestookt dat het wachten is op rellen.

Mandarijnen

Die rel komt er ook, zowel op Het Plein voor de Tweede Kamer en bij het ministerie van OC&W. De politie beweert dat er met van alles is gegooid en dat daarbij drie politiefunctionarissen gewond zijn geraakt. Er wordt een foto verspreid van een gat in het wegdek, maar of daar stenen uit zijn verwijderd, blijft onduidelijk.

Een van de arrestanten verklaart: ‘”Ik zag dat deze jongens ineens de stenen uit de straat gingen halen. Ik vond dat geen goed idee. […] Mijn vrienden en ik en nog een aantal andere studenten liepen naar de jongens toe en zeiden dat zij niet de stenen moesten pakken. […] Ik zag dat de jongens de stenen los lieten (PL1551 2011015630-4)”.’ Een andere demonstrant beschrijft hetzelfde tafereel: “‘Ik zag dat er mensen toen stenen uit de straat haalden om deze te gaan gooien. We hebben toen een jongen daar nog voor belet. Daarna kwamen de politiepaarden eraan en toen zijn we met z’n allen terug gelopen (PL1532 2011015619-4)”.’

Vervolgens beweert de politie dat agenten werden belaagd met vuurwerk. Dat er vuurwerk is gegooid, is duidelijk. Een politiefunctionaris hierover: ‘”Ik verbalisant hoorde een harde knal die afkomstig was van vuurwerk. Ik verbalisant ben gaan zoeken naar degene die vuurwerk aan het gooien waren. […] Ik verbalisant zag dat een persoon het voorwerp richting de collega’s van de Mobiele Eenheid gooide (PL1561 2011015692-4)”.’ Of het vuurwerk echter de politie of demonstranten heeft geraakt, is niet duidelijk.

Een andere agent over het vuurwerk: ‘”Wij zagen dat het voorwerp gelijkende op een langwerpig voorwerp door de lucht vloog. Wij zagen dat het voorwerp tussen de rennende demonstranten viel (PL1512 2011015692-2)”.’ Wat is er dan wel gegooid? Enkele demonstranten gooiden met etenswaar. ‘”Werd de verdachte tijdens de studentendemo aangehouden terzake het gooien van eieren naar de Mobiele Eenheid. Werd besloten de verdachte hiervoor een mini pv te geven terzake baldadigheid (PL1551 2011015667-1)”.’

De eieren komen terug in het politiejournaal van 21 januari 2011: ‘”Politie bij het Mauritshuis worden bekogeld met eieren”.’ En een lunchpakket: ‘”Vervolgens voerde de ME een charge uit. Dus iedereen in paniek en rende door elkaar heen. Dus toen heb ik uit baldadigheid een boterham uit mijn tas gepakt en die heb ik toen in de richting van de ME gegooid (PL1532 2011015653-4)”.’ En ten slotte een serie mandarijnen. De vrienden die de stenengooiers tegenhielden, hebben elk een mandarijn naar de politie gegooid. ‘”Ja, mandarijnen, een per persoon, we waren met z’n drieën. Om de bus te besmeuren (PL1532 2011015619-4)”.’ Een agent bevestigt het smijten met fruit: ‘”Ik zag dat deze mandarijn op ongeveer een halve meter achter de ME hard op de grond terecht kwam (PL1551 2011015630-5)”.’

Waarom gooien mensen die protesteren mandarijnen, eieren, vuurwerk, boterhammen en plastic flessen naar de Mobiele Eenheid? Wie de beelden bekijkt van de charges van de ME, is getuige van opgefokte agenten, klaar om welke student dan ook te slaan. Over het gooien van etenswaar wordt weinig in de stukken van de Haagse politie vermeld. In Amsterdam lijkt de mate waarin met fruit en groenten wordt gesmeten van belang voor het ingrijpen. ‘Het gooien van eieren, tomaten, appels naar objecten en gebouwen kan, wanneer dit op grotere schaal plaatsvindt, kunnen leiden tot aanhouding’, vermeldt het operationele draaiboek van de demonstratie van 21 mei 2010 van de Amsterdamse politie.

De spanning in Den Haag bleek dusdanig groot dat een paar mandarijnen genoeg was om over te gaan tot charges. De rechter oordeelde achteraf dat het optreden van de politie tijdens de demonstratie van 21 januari in Den Haag bepaald niet de schoonheidsprijs verdiende. De Amsterdamse politie ging een stap verder. Hier werd een directe link gelegd tussen de heersende onvrede onder de studenten en het optreden van de politie. ‘Naar aanleiding van de demonstratie in Den Haag (21 januari 2011) is de sfeer onder een deel van de studenten grimmiger geworden. Het optreden van de politie en de houding van het kabinet met betrekking tot de studiefinanciering ligt hieraan ten grondslag (Deeldraaiboek demonstratie 4 februari 2011).’

AFA-sympathisant

De self fulfilling prophecy van de Haagse driehoek werd op 21 januari 2011 bewaarheid. De burgemeester had vooraf beweerd dat radicalen zich zouden mengen onder de demonstranten om de openbare orde te verstoren. De inlichtingendienst had beweerd dat het om leden van AFA zou gaan. De politie sprak ‘van een vijftal groepen met een verschillende achtergrond, maar alle van linkse signatuur. Daaronder zijn anarchistische en anti-globalistische groeperingen met een extreem karakter’, meldde de politie.

De anarcho-extremisten hadden het gemunt op het vernietigen van de hofstad, zo leek het wel, maar afgezien van wat eieren, mandarijnen, boterhammen, een enkel flesje en vuurwerk dat tussen de demonstranten terecht kwam, bleef het rustig. Alle arrestanten bleken studenten. Hoe zat het dan met die anarcho-extremisten en AFA leden?

Tussen de processen-verbaal bevindt zich het verhaal van aanhouding van een jongeman door stillen. Hij werd aanvankelijk als minderjarig behandeld, maar bleek dat nét niet meer te zijn. De politie beweert dat hij agenten heeft geslagen, maar de verklaringen van de diverse betrokken functionarissen zijn dusdanig verwarrend dat daarbij vraagtekens moeten worden gezet. Iedereen, inclusief verdachte, zijn het er over eens dat hij een vriend die werd gearresteerd te hulp is geschoten. Hij kreeg daarbij flinke klappen van diverse agenten.

In het verhaal van deze jongeman komt AFA ter sprake. ‘”U vraagt mij wat ik vervolgens deed. Ik heb gelijk […] (zijn vriend) bij zijn middel gegrepen, om hem los te kunnen trekken van die mannen. U vraagt mij waarom ik zo reageerde. Ik dacht dat die onbekende mannen neonazi’s waren en met hen heb ik geen goede verstandhouding. Ik ben namelijk een AFA-sympathisant. U vraagt mij of ik heb gehoord dat die onbekende mannen zich kenbaar maakten als politie zijnde. Nee, dat heb ik niet gehoord en ik had dat ook niet kunnen weten (PL1561 2011015672-6)”.’

De agenten in burger die de jongeman voor neonazi’s aanzag, waren leden van een arrestatie-eenheid. Het enige gearresteerde AFA-lid, die volgens de Haagse driehoek de orde zou komen verstoren, probeerde slechts de aanhouding van een vriend te voorkomen. De participerende radicalen van 21 januari in Den Haag lijken niet onder de demonstranten te moeten worden gezocht, maar in kringen van de politie en de Driehoek.

Echter, na afloop van de demonstratie blijkt de deelname van AFA-sympathisanten een vaststaand feit te zijn geworden. ‘Ook het feit dat de driehoek koos voor een persbericht vooraf over de mogelijke komst van radicalen, is naar de mening van de korpschef een goede geweest’, vermeldt het verslag van de operationele driehoek van 24 januari 2011. ‘Bij de protesttocht van de studenten van de Haagse Hogeschool van het Johanna Westerdijkplein naar het Malieveld, bleek de staart door een groep gevormd, welke in gedrag en uiterlijke kenmerken, sterk afweek van de Haagse Hogeschool studenten’, aldus het informatierapport van Bureau Regionale Informatie 24 januari 2011. Dit rapport werd opgesteld in het kader van de evaluatie van het politieoptreden en omdat er vragen zijn gesteld in de gemeenteraad over het politiegeweld.

In het evaluatierapport worden feiten geconstateerd die in het mutatierapport PL1581 2011015635-1 van vier verbalisanten die de demonstratie van de Haagse studentenvakbond hebben begeleid niet voor komen. De opstellers reppen over veel stokken, ‘soms metalen pijpen’, die de agenten in beslag hebben genomen voordat de demonstratie op gang kwam. De functionarissen schrijven dat ‘voorkomen moest worden dat lieden linksaf naar OCW zouden afbuigen.’ Deze opmerking wordt gevolgd door ‘geen bijzonderheden.’

Gedurende de betoging bleek in de praktijk slechts één persoon staande te zijn gehouden met opruiende dvd’s in zijn rugzak. Alle overige personen van deze groep studenten die werden aangesproken (in totaal vier) of die een proces-verbaal hebben gekregen, bevonden zich al op het Malieveld. Van een groep die ‘niet de uiterlijke kenmerken van studenten hadden’ is in de rapportage van de begeleidende agenten geen sprake.

Radicale studenten of studentikoze radicalen?

De radicalen blijken echter al binnen de studentenmassa’s te zijn geïnfiltreerd. Vanaf 21 januari staat de politie op scherp en worden mensen die in het profiel van ‘links’, ‘anarchist’ of ‘kraker’ passen vermeld als zijnde onderdeel uitmakend van het studentenprotest. ‘Opvallend was dat er nagenoeg geen studenten aanwezig waren. Betroffen veelal krakers figuren onder andere … (weg gelakt) gespot (PL0910 2011034542-1, 9 februari 2011 studentenprotestutrecht.nl).’

Op 4 februari 2011 wil een groep studenten een lawaaidemonstratie houden in Amsterdam. Zij willen in de binnenstad diverse gebouwen van de Universiteit van Amsterdam (UvA) bezoeken om daarmee hun ongenoegen te uiten over de bezuinigingen in het onderwijs. Tijdens het SGBO-overleg voorafgaande de demonstratie meldt de inlichtingendienst van de politie: ‘Op dit moment is er niet meer informatie bekend over de demonstratie. Er zijn wel aanwijzingen dat er zich radicaliserende personen in de groep studenten zullen bevinden, maar dat is nog niet zeker.’

In het kader van de risicoanalyse wordt gesteld dat er ‘nog niets bekend is over het mogelijk aansluiten van krakers bij de demonstratie.’ Wel zijn er ‘aanwijzingen dat er radicaliserende personen onder de studenten bevinden’, maar niets is zeker en van aansluiting van krakers is niets bekend. Een dag eerder werd bij het subdriehoek overleg in Amsterdam geconstateerd dat ‘de sfeer bij studentendemonstraties steeds grimmiger wordt.’ Welke demonstraties, naast die van 21 januari in Den Haag, dit dan zijn geweest, wordt niet duidelijk gemaakt.

Binnen de SGBO-studentendemo wordt de sfeer nog eens onderstreept: ‘De sfeer onder de studenten is grimmiger geworden. Dit naar aanleiding van het politieoptreden in Den Haag en het standpunt van het kabinet. Er dient rekening mee gehouden te worden dat zich onder de demonstranten enkele tientallen zullen bevinden die het geweld niet schuwen.’ Gezien de hoeveelheid documenten zou je verwachten dat de politie rekent op duizenden demonstranten, maar de schattingen lopen uiteen tussen 100 en 250 studenten. In het deeldraaiboek ordehandhaving wordt echter een directe link met 21 januari gelegd: ‘Eerdere soortgelijke demonstratie in Den Haag leidde tot openbare orde problemen waarbij 27 personen zijn aangehouden (Historie).’

Een dag voorafgaande de demonstratie doet de chef informatie (CHIN) er nog een schepje bovenop: ‘Er is info dat binnen het Comité SOS de mening is dat een confrontatie met de ME ook media aandacht kan geven, dus mogelijk confrontatie niet echt als negatief wordt gezien (03-02-11 16:36 chef informatie).’

Verkenningseenheden (Victor00) verspreiden zich op de dag van de demonstratie over de stad. Bij het Centraal Station moeten ze op groepen studenten letten, bij kraakpanden in het oosten en westen van de stad op activiteiten en bij de verzamelplek op de ‘radicalen’. ‘Victor00: Binnengasthuisstraat groepje van 15 studenten met enkele krakers (vier krakers). Dragen borden met tekst ‘wij gaan de crisis niet betalen’ en ‘oprutte’ (04-02-11 14:43 distributie centrum).’

Diverse personen worden specifiek in de gaten gehouden. Dit zijn naar alle waarschijnlijkheid de studerende ‘vier krakers’. ‘Om 14:46 meldt Victor00: … [weg gelakt] en … [gelakt] gezien … [gelakt] op Binnengasthuisterrein … [gelakt] is druk aan het bellen. Signalement volgt.’ Blijkbaar werd er getwijfeld: ‘Victor00: … [gelakt] is 100% positief herkend. Victor00: Bij … [gelakt] fon.) loopt … [gelakt] (04-02-11 15:10).’ De ‘radicalen’ worden scherp in de gaten gehouden, maar op basis waarvan wordt volstrekt niet duidelijk.

In een item van Pownews beklaagt de verslaggever zich over de belabberde opkomst. Zelfs hem wordt geen duimbreed in de weggelegd om mensen te interviewen. De verkenningseenheden volgen de ‘radicalen’ tot het eind van de demonstratie. ‘Victor00 om 16:11: Stuk of 20 personen, plus … [gelakt] gaat UVA-gebouw aan het Binnengasthuisterrein in, niet zijnde het Crea Café. Victor00 om 16:15: … [gelakt] is het pand weer uit samen met een ander persoon … [gelakt].’

De Haagse politie geloofde heilig in de gecreëerde radicale illusie. In een brief van 17 maart 2011 over de aankondiging van een demonstratie op 25 maart 2011 door het platform ‘Onderwijs is een recht’ wordt impliciet de relatie met de schermutselingen van 21 januari gelegd. ‘Het vorenstaande zou erop kunnen duiden dat deze demonstratie wordt georganiseerd vanuit links activistische organisaties, die mogelijk uit zijn op openbare orde verstoringen.’ Tijdens het Driehoeksoverleg van 23 maart 2011 voegt de politie daaraan toe: ‘Voorts is de organisator voornemens om een geluidswagen mee te nemen. Deze zelfde wagen is eerder door krakers gebruikt tijdens een demonstratie.’

Dat de politie de studenten stigmatiseert door hen als ‘radicalen’ te omschrijven, is vreemd, want men geeft ook toe dat er goede afspraken zijn gemaakt met de organisatoren. Een dag voorafgaande de demonstratie werd er een spandoek opgehangen in de Hofvijver. De politie wist meteen wie het gedaan had: ‘Op de Lange Vijverberg twee demonstrant uitziende personen aangesproken die verklaarden er niks mee te maken te hebben (PL1512 2011061722-1).’

Een dag later, na afloop van de demonstratie in Den Haag, schreef de directeur opsporing en informatie van de politie Haaglanden: ‘Op of omstreeks woensdag 9 maart 2011 kwam een verzoek binnen tot het houden van een demonstratie onder de noemer ‘Onderwijs is een recht’. De aanvraagster is gelieerd aan de krakerscene in Utrecht. In uw vergadering heeft u daarop besloten om naar aanleiding van deze informatie extra politiemaatregelen te nemen en een SGBO in te stellen. Er zijn geen verdachten aangehouden. Tijdens de demonstratie bleek een groot aantal deelnemers gelieerd is aan de krakersbeweging in den lande.’

Voorafgaande deze demonstratie, waaraan in totaal 150 studenten deelnamen, werd door het Bureau Regionale Informatie een informatierapport en een dreigingsinschatting opgesteld. Informatie van de RID Utrecht werd door de Haagse politie verwerkt. ‘… [weg gelakt] geeft aan dat de vrouw die de demonstratie organiseert, dat ook vrijdag in Utrecht heeft gedaan. Daar waren slechts 25 deelnemers. Het is dan ook denkbaar dat komende vrijdag ook weinig deelnemers komen (operationele driehoek Den Haag 21 maart 2011).’

Geen openbare maar ideologische orde

De inlichtingendienst van de politie heeft in het kader van haar taak ten aanzien van de openbare orde de bevoegdheid informatie te verzamelen ter voorkoming van verstoringen van de openbare orde. De burgemeester kan op basis van concrete aanwijzingen een demonstratie verbieden. Bij betogingen van extreem-rechts gebeurde dat in het verleden regelmatig. De burgemeesters oordeelden dan dat de kans op een tegendemonstratie en confrontatie met tegenstanders de orde zou verstoren.

Keer op keer oordeelden rechters dat de veronderstelling dat de orde verstoord zou gaan worden niet voldoende reden is om een demonstratie te verbieden. De aanwijzingen waren niet concreet. Bij de protesten van studenten tegen de bezuinigingen op het onderwijs valt op dat er op geen enkel moment concrete aanwijzingen zijn geweest dat er ordeverstoringen zouden plaatsvinden.

Wat wel zichtbaar is geworden, is dat de overheid een complete inlichtingenoperatie op touw heeft gezet om een relatie te leggen tussen krakers, anarchisten, linkse types en andere anarcho-extremisten enerzijds, en de protesten van studenten anderzijds. Deze operatie ging in het geheel niet over de openbare orde, maar om het identificeren van zogenaamde radicalen. De RID Den Haag en de AIVD vervulden bij deze operatie een sleutelrol.

Hoeveel informatie hiervan daadwerkelijk in allerlei dossiers is aanbeland, blijft onduidelijk. Wel is duidelijk dat er sprake is van een innig contact tussen de landelijke inlichtingendienst en de politie. ‘Meldingsformulier van het hoofd van de RID Haaglanden, 15 Haaglanden, RID referentie-nr 1414/11, Formulier met betrekking tot studentendemonstratie 25 maart 2011 te Den Haag.’

Dat deze relatie niet altijd vlekkeloos verloopt, wordt ook duidelijk aan de hand van inzage in de correspondentie tussen burgemeester Van Aartsen en het hoofd van de AIVD. ‘De burgemeester geeft aan dat hij de verstrekte informatie van de AIVD onbevredigend vindt en schorst het driehoeksoverleg (driehoeksoverleg 20 januari 2011).’ De burgemeester belt de baas van de AIVD die echter beweert dat hij ‘niet meer informatie kan verstrekken, anders dan dat het om personen van AFA zou gaan die naar Den Haag zouden willen komen.’ Daarbij is onduidelijk of de AIVD meer feitelijke informatie in handen heeft en die men niet prijs wil geven.

Het gaat bij protesten allang niet meer om de openbare orde, maar om de ideologische orde. Dit ligt in het verlengde van het concept ideologische misdaad dat het landelijk parket en de nationale politie hanteren. Hierbij ontwikkelt de politie zich als een soort inlichtingendienst die buitenparlementair verzet in de gaten houdt en de RID blijkbaar naar zich toetrekt. De openbare orde informatie wordt vermengd met de informatie over mogelijke staatsondermijnende activiteiten, lees ideologische groepen.

Slechts weinig bestuurders hebben zicht op deze activiteiten van de politie. De driehoek van Nijmegen, Enschede, Arnhem en Utrecht zijn allemaal buiten de inlichtingencommunicatie van de politie gehouden. ‘De gemeente Arnhem is noch beleidsmatig noch uitvoerend noch handhavend bij de door u genoemde studentenacties en/of studentengroep KSNA betrokken geweest. Ook op de agenda van de zogenaamde Driehoek komt het onderwerp studentenprotesten en/of studentengroepen in de door u genoemde periode (2009 – heden) niet voor’, schrijft de gemeentesecretaris van Arnhem.

Waarom informatie over politieke partijen en vreedzaam protesterende studenten dan in inlichtingendossiers belanden, is onduidelijk. Het feit dat iemand kraakt en student is en ook nog demonstreert tegen de bezuinigingen is blijkbaar voldoende om hem of haar aan te merken als ‘radicaal’. Als zo iemand dan ook nog deelneemt aan demonstraties van AFA, is er al snel sprake van anarcho-extremisme. Daarbij speelt de AIVD dan weer een rol.

In dit schimmenspel lijkt het allang niet meer om waarheid en feiten te gaan. De spin, het bespelen van de media en de gemeenteraad is het uitgangspunt. De rechtsorde is in dit verband door de driehoeken in verschillende steden vervangen door de ideologische orde. Een ieder moet hetzelfde denken, anders wordt je gebrandmerkt als ‘radicaal’ of ‘anarcho-extremist’. Protesteren als student tegen bezuinigingen in het onderwijs kunnen dan al snel worden omschreven als staatsgevaarlijke activiteiten.

Find this story at 10 July 2013

Secret footage has revealed how a policeman tried to recruit an activist to feed him information about the political activities of students and other campaigners

Police chiefs have received a hefty dose of criticism, and ridicule, since it was revealed that one of their officers attempted to persuade an activist to spy on Cambridge University students.

As the Guardian disclosed here yesterday, a policeman approached a young activist and tried to recruit him as an informant.

Instead, the activist decided to expose the surveillance with the help of a concealed camera.

He recorded a meeting with the officer who said he wanted information about students, groups such as UK Uncut and Unite Against Fascism, and anti-fracking demonstrators.

A series of clips from the secret footage can be seen here, here, here, here and here.

Cambridge University did not want to comment, saying that it was a matter for the police. Cambridgeshire Police has only said :”Officers use covert tactics to gather intelligence, in accordance with the law, to assist in the prevention and detection of criminal activity.”

Today my colleague Hugh Muir takes an acerbic look at how “the secret snoopy state seeks to monitor the legitimate activity of those who might ask questions of it.”

Here’s a selection of what others have said.

The Cambridge University Student Union said they were “alarmed” and found it “absurd”.

They added :”Tactics such as these are not only intrusive, they also waste time targeting groups which are involved in making important and positive change in our society. We condemn the actions of the police in this matter and hope the Government will look critically at the use of surveillance measures by UK security forces.”

Cambridge Defend Education, an anti-cuts campaign named as a potential target of the infiltration, said :”The police will go to any lengths to gain ‘intelligence’ on activist groups, including deceiving women into long-term intimate relationships. It is telling that the police regard their activities as completely legitimate and legal, reflecting their crucial role in enforcing austerity policies through both violent and covert repression of those who oppose them.”

Rachel Wenstone, deputy president of the National Union of Students, said : “This revelation is an absolute scandal. This is yet another example of the questionable tactics that undercover police officers have taken in recent years to infiltrate campaign groups and extract information.We now need to know just how widespread this practice is.”

She added : “To group the activities of hardworking students’ unions within the same realm as those of the English Defence League is grossly offensive.”

The covertly-recorded footage had shown that the police officer also wanted information about the EDL, but recognised that the activist was on the wrong side of the political divide to provide those details.

Nick Pickles, director of Big Brother Watch, condemned the infiltration of “anti-fracking or educational campaign groups, where there is zero suspicion of any wrongdoing” as “a gross abuse of surveillance powers.”

“Coming after attempts to discredit the family of Stephen Lawrence and undercover officers fathering children with activists this episode makes clear why the police should not be able to approve their own undercover surveillance operations. Judicial oversight is essential if these kinds of abuses are to be prevented.

“Were it not such a stark reminder of the weak oversight of police intelligence operations you’d be forgiven for thinking this was the plot for a student film, albeit inspired more by David Brent than James Bond.”

“There should be a full, independent inquiry into the activities of this unit and I will be writing to the Independent Police Complaints Commission to ask that they investigate.”

Jules Carey, a solicitor at Tuckers’ law firm representing several campaigners taking action against the Metropolitan Police over the alleged behaviour of undercover officers, said of Cambridgeshire Police: “The force has clearly lost its way. There can be no justification in a democracy for attempting to deploy informants into student groups and protest organisations. The force should be seeking to uphold the fundamental right to protest, not taking cynical steps to undermine it”.

Isabella Sankey, director of policy for human rights campaigners Liberty, said: “After the scandalous infiltration of grieving families and environmental movements, police now set their sights on student activism.

“That any group which dares to dissent is apparently fair game should alarm anyone committed to proportionate policing and democracy itself. Proper judicial checks on police surveillance are badly overdue – Parliament must take responsibility and act.”

Find this story at 15 November 2013

© 2013 Guardian News and Media Limited or its affiliated companies. All rights reserved.

Dat studenten actie voeren tegen aangekondigde bezuinigingen op het onderwijs is van alle tijden. Daar is niets staatsondermijnend aan. Des te meer opmerkelijk dat diverse actieve studenten gedurende de acties en betogingen door de Regionale Inlichtingendienst en geheime dienst AIVD benaderd zijn met de vraag informant te worden.

‘Gaan jullie stenen gooien?’

Eind 2009 stak er langzaam een storm van protest op tegen de bezuinigingen in het onderwijs. Al jaren wordt er zowel binnen de politiek als vanuit wetenschappelijke hoek geroepen dat er geïnvesteerd moet worden om het Nederlandse onderwijs op peil te houden. De regering van CDA en VVD met gedoogpartner PVV vindt echter dat ook het onderwijs moet korten in verband met de algemene economische malaise. De studentenbonden, maar ook docenten keerden zich tegen het beleid van staatssecretaris Zijlstra van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW).

Naast de ‘officiële’ organen van studenten (LSVB en IOS) en de jongerenorganisaties van enkele politieke partijen (Dwars en Rood) ontstond er een keur aan actiegroepen. Verspreid over het land richtten studenten clubs op als de Kritische Studenten Utrecht (KSU), Kritische Studenten Nijmegen Arnhem (KSNA), Kritische Studenten Twente (KST), Professor Protest (Amsterdam), SACU (Studenten Actie Comité Utrecht), Onderwijs is een Recht (OIER, Landelijk) en de comités SOS Nijmegen en SOS Amsterdam.

Actiegolf

Vanaf april 2010 tot de zomer van 2011 spoelde een golf aan acties over het land. Ludieke acties op straat of in universiteiten, bezettingen van hogescholen en faculteiten en demonstraties in verschillende steden. In het najaar van 2010 nam het protest in omvang toe en in januari 2011 demonstreerden ruim 10.000 studenten tegen de bezuinigingen.

Doel van de acties was van meet af aan duidelijk: geen kortingen op het onderwijs, zeker in een tijd dat de werkloosheid toeneemt. Ook al leefde er groot ongenoegen over het kabinet en gedoogpartner PVV, de regering omverwerpen was nooit een doelstelling. Oppositiepartijen en universiteits- en schoolbesturen verzetten zich samen met de studenten.

Nu lopen ludieke acties, bezettingen en demonstraties wel eens uit de hand, maar zoals onderzoek van Buro Jansen & Janssen naar demonstratierecht in Den Haag heeft uitgewezen, gebeurt dit zelden. Als er al ongeregeldheden plaats vinden, zijn lang niet altijd de actievoerders de schuldigen. Veelal is het ook te wijten aan het optreden van de politie. Bij grote demonstraties is vaak ook een overmacht aan mobiele eenheid aanwezig. De laatste jaren blijven ernstige rellen dan ook uit.

Begin 2011, op het hoogtepunt van de protestgolf, deed zich echter iets geks voor. Op de ochtend van vrijdag 21 januari meldde VVD-burgemeester Van Aartsen aan de NOS dat ‘de gemeente Den Haag aanwijzingen had dat radicalen de studentendemonstratie van vandaag willen verstoren’. Van Aartsen zei dat de politie die aanwijzingen baseerde op informatie afkomstig van ‘open en gesloten bronnen’.

Tijdens die demonstratie vonden er enkele schermutselingen plaats, maar of daar de ‘radicalen’ bij betrokken waren waar Van Aartsen eerder die dag op doelde, bleef onduidelijk. De open bronnen zouden websites, pamfletten en allerlei bladen zijn. Bij gesloten bronnen kan het gaan om telefoon en internet taps, observaties, maar ook informanten en infiltranten.

Zoals verwacht vond er een relletje plaats op het Plein voor het Tweede Kamergebouw en op het Malieveld. De politie meldde dat een deel van de aangehouden jongeren deel uit zou maken van radicale groeperingen. Volgens burgemeester Van Aartsen waren de arrestanten leden van de linkse groep Anti-Fascistische Aktie, zo meldde de NOS die avond.

Radicalen

Volgens de demonstranten liepen er tijdens de betoging veel agenten in burger mee en was de ME dreigend aanwezig. Dit kan het gevolg zijn geweest van de dreigende taal van de burgemeester. De ‘radicalen’ moesten per slot van rekening in de gaten worden gehouden. Van de 27 verdachten (cijfers van de politie) werden er nog op dezelfde dag 22 vrijgelaten.

Vijf verdachten werden maandag 24 januari voorgeleid. Volgens het openbaar ministerie bevonden zich hieronder ‘enkele niet-studenten’. Het zou gaan om een 27-jarige man uit Spanje, een 22-jarige man uit Haarlem, een 21-jarige Amsterdammer, een 26-jarige inwoner van Wassenaar en een 18-jarige Delftenaar.

Het OM maakte niet duidelijk wie nu wel of niet student was. Een HBO-student Arts and Sciences kreeg 8 weken onvoorwaardelijk opgelegd, een student politicologie en geschiedenis 80 uur werkstraf, een bouwkundestudent 40 uur werkstraf en een student toerisme een boete van 500 euro.

Alle verdachten en advocaten spraken van excessief politiegeweld. “De ME mishandelde vrouwen en kinderen” en “ik smeet vrijdag een aantal stenen, nee, geen bakstenen, naar de ME, omdat het geweld dat de politie gebruikte me diep schokte.” De rechter moest toegeven dat het optreden van de politie “niet de schoonheidsprijs verdiende.”

De veroordeelden waren allemaal studenten, zelfs de Spanjaard. Waarom logen burgemeester, politie en OM zowel voor als na de demonstratie over ‘radicalen’? Bespeelden zij de media om zo studenten in een verkeerd daglicht te plaatsen? En waar kwamen die radicalen plotseling vandaan? Na de demonstratie waren de radicalen volgens de burgemeester deelnemers aan de actiegroep AFA. Welke kennis had de politie en vanwaar werd die ingezet?

De gebeurtenissen rondom de demonstratie van 21 januari richtte de aandacht op iets dat al maanden aan de gang was. Vanaf het begin van de studentenprotesten is de overheid bezig geweest om het verzet in kaart te brengen, studenten te benaderen, informanten te werven, te infiltreren en zicht te krijgen op verschillende groepen. Niet de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) of het Interstedelijk Studenten Overleg (IOS) zouden een gevaar vormen, maar andere ‘radicalere’ studentikoze actiegroepen.

Benadering

In april en mei 2010 werd ‘Marcel’ gebeld door een man die zei dat hij van de recherche was en zichzelf Veerkamp noemde. Van welke afdeling en in welke hoedanigheid de beambte contact opnam, vertelde hij niet. Veerkamp werkt echter voor de Regionale Inlichtingendienst Utrecht, zoals uit een andere benadering blijkt. (zie Observant 58, Voor de RID is Griekenland ook een gevaar). De ‘rechercheur’ wilde graag geregeld contact met Marcel.

Marcel is student en actief voor het Studenten Actie Comité Utrecht (SACU) dat nauw samenwerkt met de Kritische Studenten Utrecht (KSU). Beide actiegroepen richten zich op de bezuinigingen op het onderwijs, maar plaatsen die tevens in maatschappelijk perspectief. Naast bezettingen, demonstraties en acties organiseerden ze ook debatten, lezingen en discussies. De kritische studentengroepen hielden een weblog bij met verslagen, agenda en discussie, een open structuur.

De man van de ‘recherche’ wilde van Marcel uit eerste hand weten wat de Utrechtse studenten de komende tijd gingen doen. “Zij wilden graag weten wat ze van ons konden verwachten”, vat Marcel het telefonische onderhoud samen. Marcel vond het nogal vreemd dat de man hem benaderde. Voor demonstraties werd openlijk opgeroepen en de groep meldde deze zelfs bij de politie aan. Waarom zou hij dan achter de rug om van andere studenten met deze man gaan praten?

Al snel werd duidelijk waar het de man om te doen was. Tijdens een van de twee gesprekken vroeg hij Marcel of ze van plan waren om stenen te gaan gooien tijdens studentendemonstraties. Marcel was nogal overrompeld door deze vraag, het leek of de politie er op zat te wachten. Alsof er een behoefte bestond van de zijde van de overheid om de studenten te criminaliseren.

AFA

Waarom wordt een student in Utrecht benaderd met de vraag of de studenten stenen zouden gaan gooien? Als Marcel de enige benaderde actievoerder was geweest dan is de conclusie simpel. De man die hem belde is wellicht werkzaam voor de Regionale Inlichtingendienst (RID) en was op zoek naar een contact binnen de kritische studentengroepen met het oog op mogelijke toekomstige ongeregeldheden. RID’ers hebben zo ook contacten met voetbalsupporters, zoals die van FC Utrecht.

Hoewel het personeel van de RID professionals zijn in het misleiden van mensen, kan de opmerking betreffende ‘stenen gooien’ een verspreking zijn geweest. De benaderde Marcel is echter geen uitzondering. ‘Peter’ werd in een eerder stadium gebeld door iemand van de overheid. Hij is student in Amsterdam en was actief voor de actiegroep Professor Protest. Het is niet duidelijk of de man die hem benaderde dezelfde persoon is geweest die Marcel heeft gebeld. Peter werd gevraagd om als informant te gaan werken. Hij voelde daar niets voor en verbrak de verbinding.

De combinatie van verschillende benaderingen, het bestempelen van elementen bij een studentendemonstratie als zijnde ‘radicaal’ en het benoemen van de ‘linkse groep Anti-Fascistische Aktie’ is te toevallig. In het deelrapport Ideologische Misdaad uit 2005 en 2007 van de KLPD worden deelnemers van AFA expliciet genoemd als ideologische misdadigers, mensen die worden verdacht van het plegen van een misdaad uit ideologische, politieke motieven.

Zodra activisten van AFA door politie worden gezien als ideologische misdadigers en door het landelijk parket gelijk worden gesteld aan roof misdadigers (Strategienota aandachtsgebieden 2005 – 2010) dan is een inlichtingenoperatie gericht op studenten een logisch uitvloeisel indien AFA-activisten ook student zijn en actief binnen die groepen. Daarbij passen benaderingen, infiltratie, aftappen, observaties en andere geheime methoden. Kritische studentengroepen plaatsen de strijd tegen de bezuinigingen van het kabinet in een breder perspectief.

Actieve studenten zijn soms ook politiek actief of strijden voor bijvoorbeeld dierenrechten, ondemocratisch Europa of bijeenkomsten van de G8 of G20. Het optreden van de overheid in deze doet sterk denken aan de inlichtingenoperatie van de BVD rond de Amsterdamse studentenbond ASVA in de jaren ’60 en ’70. Het verschil leek dat Marcel en Peter niet door de inlichtingendienst (de AIVD) zijn benaderd, maar door de ‘recherche’. De recherche zou dan misschien de Nationale Recherche zijn geweest vanwege de ‘ideologische misdaad’.

Geheime dienst

Nu is de wijze waarop prioriteiten gesteld worden aan het werk van politie en parket onderhevig aan politieke druk. Prioriteiten veranderen jaarlijks, afhankelijk van gevoerde discussies in de Tweede Kamer en de doelstellingen van een individuele minister. Het is echter moeilijk voor te stellen dat studentenprotesten plotseling als een belangrijk strategiepunt zijn benoemd voor de Nationale Recherche. Beleid verandert meestal traag, het duurt een tijd voordat het opsporingsapparaat zich gaat richten op een andere prioriteit.

Niet de Nationale Recherche zat dan ook achter de studenten aan, maar de geheime dienst. De benadering van ‘Karin’ onderstreept dit. Zij werd benaderd door iemand van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, het ministerie dat verantwoordelijk is voor het functioneren van de AIVD. Marcel en Peter zijn waarschijnlijk benaderd door functionarissen van de Regionale Inlichtingendiensten van Amsterdam en Utrecht.

Probleem is dat inlichtingenfunctionarissen meestal niet te koop lopen met hun naam en het werk dat ze verrichten. Indien je als burger zelf niet vraagt met wie je van doen hebt, kunnen zij niet de beleefdheid opbrengen om duidelijk aan te geven dat zij voor een inlichtingendienst werken.

Karin is student aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Zij is sinds eind 2010 betrokken bij het studentenverzet. In februari 2011 bezette zij samen met andere studenten het Bungehuis van de UvA. Aan de actiegroep waar zij deel van uitmaakte, Professor Protest, nam ook Peter deel.

Op 20 april 2011 werd Karin gebeld door een man die zich voorstelde als ‘Ivo Kersting’ (of Kertjens of Kerstman of Kerstland) van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties. Haar mobiele nummer was niet gebruikt als perstelefoon dus Ivo moet haar nummer via het Centraal Informatiepunt Onderzoek Telecommunicatie (CIOT) hebben verkregen.

Ivo belde vanuit Amsterdam met nummerherkenning en sprak Karin met haar voornaam aan. Zij was nogal overrompeld door het telefoontje. Hij vroeg of hij op een gelegen tijdstip belde waarop zij ontkennend antwoordde. Hij kon haar over een uur terugbellen, maar zei niet waarover. Karin vroeg het nog, maar Ivo zei, “nee, over een uur hoor je dat wel”.

Een uur later hing hij weer aan de lijn, nu zonder achternaam. “Hallo, weer met Ivo, van Binnenlandse Zaken. Wij zijn de studentenbeweging in kaart aan het brengen. Jij bent toch woordvoerder geweest van de Bungehuis bezetting? Je bent ons positief opgevallen, en je zou ons erg helpen als je met ons rond de tafel komt zitten om wat te debatteren over de studentenbeweging.”

Ivo heeft gedurende de telefoongesprekken op geen enkele manier uitgelegd wat voor functie hij op het ‘ministerie’ vervulde. Karin antwoordde dat ze geen tijd had en niet meer actief betrokken ws bij de studentenprotesten. Ivo leek een beetje van zijn stuk gebracht door haar resolute antwoord. “Oh, dat is jammer je zou ons echt enorm kunnen helpen, kan ik je niet overhalen?”, probeerde hij nog. Toen Karin ontkennend antwoordde, gooide hij zonder gedag te zeggen de hoorn op de haak.

Intimiderend

Medewerkers van de inlichtingendienst hebben de neiging zich boven de burger, de samenleving te plaatsen. Ze hebben toegang tot allerlei persoonlijke informatie waardoor mensen die benaderd worden zich erg geïntimideerd voelen. Karin vond de gesprekken met Ivo Kersting vervelend en intimiderend. Hij bleef aandringen, draaien, geveinsd vriendelijk doen en doordrammen terwijl zij toch duidelijk was met haar ontkenning.

Ivo belde namelijk na een paar minuten weer terug. Hij verontschuldigde zich niet dat hij zo onbeschoft de hoorn op de haak had gegooid, maar zei meteen dat ze geld kreeg voor deelname aan het gesprek. Hoewel Karin opnieuw zei niet mee te willen werken, bleef de functionaris aanhouden. “We kunnen ook in Amsterdam afspreken. Ben je in Amsterdam? Je woont toch in Amsterdam? Ik ben nu met een collega in de buurt dus dan zouden we even kunnen spreken?”

Blijkbaar wisten ze meer van haar dan ze hadden laten doorschemeren. Karin wees de agenten opnieuw af, maar op het drammerige af bleef Ivo aanhouden. “Anders spreken we af dat jij bepaalt waar en wanneer je af wilt spreken. Je zou ons echt enorm kunnen helpen.” De druk werd opgevoerd. Karin moest zich schuldig gaan voelen. Zij wilde niet meewerken terwijl Ivo en zijn collega zo redelijk waren.

Dat waren ze echter niet. Ze intimideerden haar en toonden geen respect voor haar standpunt. “Weet je wat, ik overval je nu natuurlijk. Misschien kan ik je anders volgende week bellen”, zei Ivo alsof hij haar ontkenning helemaal niet had gehoord. Opnieuw voor de tiende keer antwoordde Karin dat ze niet wilde afspreken, geen tijd en zin had.

Karin was overrompeld, maar was nee blijven zeggen. Achteraf realiseert zij zich dat ze blij was dat ze wist dat ze het volste recht had om te weigeren mee te werken. Na een spervuur aan vragen te hebben overleefd en geschrokken te zijn van de behandeling, bleef er alleen maar boosheid bij haar hangen. “Het is eigenlijk politie van de ergste soort omdat ze zich niet eens voordoen als politie, en het laten lijken alsof je gewoon een gezellig kopje koffie gaat drinken”, vat ze het maanden later samen.

“Veel studenten die benaderd worden zullen dusdanig geïntimideerd zijn dat ze gaan praten omdat ze niet durven te weigeren. Anderen zullen denken dat het om een gezellige discussie of om een debat gaat”, concludeert Karin. De geheim agenten gaven haar ook die indruk. “Ze deden alsof het heel erg zou helpen als ik met ze zou gaan debatteren over de studentenbeweging, alsof zij invloed hadden op de besluitvorming rondom de bezuinigingen”, voegt ze nog toe. Karin is er van overtuigd dat er zeker studenten zijn geweest die op het aanbod zijn ingegaan en met Ivo en zijn collega of andere functionarissen hebben gesproken.

Persoonsdossiers

Naast Marcel, Peter en Karin zijn er ook andere mensen benaderd vanaf het najaar van 2010 tot en met de zomer van 2011. Waarom wordt een inlichtingendienst ingezet tegen een groep studenten die protesteert tegen de bezuinigingen op het onderwijs? Niet om rellen te voorkomen, zoals bij voetbalsupporters. Bij risicowedstrijden communiceert de RID vooral met de burgemeester en met de driehoek over mogelijke ongeregeldheden, niet met de inlichtingendienst.

Dat er een uitgebreidere inlichtingenoperatie rondom de studentenprotesten op touw is gezet, maken de eerste stukken duidelijk die via de Wet openbaarheid van Bestuur (WoB) en de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV) zijn verkregen. De RID van de regiopolitie Haaglanden heeft op 27 januari 2011 een nabeschouwing van de studentendemonstratie opgesteld voor het Algemeen Commandant van de Staf grootschalig en bijzonder optreden (AC SGBO).

Of dit rapport alleen naar de algemeen commandant is gegaan, valt te betwijfelen. Op 21 maart 2011 schrijft rapporteur ‘R: 15:’ van de RID Haaglanden het verstrekkingrapport 1414/11 aan de AIVD. Het rapport gaat over een studentendemonstratie van 25 maart 2011. Er wordt in gemeld wie de organisator was van de betoging, de route en het aantal te verwachten demonstranten. Onduidelijk is of er delen van het rapport zijn achtergehouden.

Evenmin duidelijk is hoelang de overheid studenten al in kaart aan het brengen is. Duidelijk is wel dat er persoonsdossiers zijn samengesteld van individuele actievoerders. Op basis van die dossiers is de claim van burgemeester Van Aartsen, de politie en het Openbaar Ministerie rond de demonstratie van 21 januari 2011 te begrijpen. Of er provocateurs van politie of inlichtingendienst, mensen die aanzetten tot geweld, tussen de demonstrerende studenten rond hebben gelopen, is niet duidelijk. Wel waren er veel agenten in burger op de been en de ME trad onnodig hard op.

Marcel, Peter en Karin zijn fictieve namen.

Find this story at 26 maart 2013