De humor is uit de relatie met Rusland verdwenen. Niet voor de Russen, die vrolijk olie voor in de keuken op de markt brengen onder de naam Novichok. Je kunt het cynisch noemen, maar Novichok is ook op te vatten als een gewoon Russische woord. Novi, nieuw, en Novichok wordt meestal vertaald als nieuwkomer. In de discussie over de mogelijke aanslag op Sergei Skripal en zijn dochter Yulia valt op dat Novichok door de Britse overheid bijna casual is gebruikt. Het klinkt Russisch dus is de dader ook meteen aan te wijzen.

Wat is echter Novichok? Over welke Novichok wordt er gesproken? Wat wist de Britse overheid al decennia over Novichok? Waarom werd tot voor kort zo geheimzinnig gedaan over Novichok? Welke landen kunnen Novichok al produceren? Zijn enkele van de vragen die in dit artikel centraal staan. In de wereld van de Nieuwe Koude Oorlog zijn de antwoorden moeilijk te distilleren uit een brij van tegenstrijdigheden. Wat duidelijk is, is dat door het zwart-wit beeld dat de Britse overheid presenteert en het gebrek aan transparantie de gebeurtenissen in Salisbury in nevelen zijn gehuld.

lees meer

‘Om het werk goed en effectief te kunnen blijven doen, moeten de diensten dan ook daar ‘zijn’ waar de informatie is.’ Dit stelt de AIVD op haar website. De WIV 2017 richt zich derhalve vooral op de mogelijkheden van inlichtingendiensten om meer informatie te vergaren. De vraag echter is of dáár nu wel het probleem ligt. ‘Zijn’ de diensten dan niet daar waar de informatie zich bevindt?

Het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten heeft al in 2015 opgemerkt dat de regering met betrekking tot de nieuwe interceptiebevoegdheid die de WIV 2017 mogelijk maakt niet goed heeft uitgelegd ‘waarom deze bevoegdheid noodzakelijk is, waarom de bestaande bevoegdheden niet in voldoende mate volstaan en welke (ernstige) problemen de voorgestelde bevoegdheid precies gaat oplossen’.

lees meer

Volgens de overheid is bulkinterceptie noodzakelijk om aanslagen te voorkomen. Maar het middel kan het zicht van de inlichtingendiensten dusdanig vertroebelen waardoor potentiële aanslagplegers door de mazen van het sleepnet glippen.

Het massaal aftappen van het internetverkeer, ook wel bulkinterceptie genoemd, is volgens de overheid noodzakelijk om de nationale veiligheid te vergroten en terroristische aanslagen te voorkomen. De in de WIV 2017 opgenomen bevoegdheid tot bulkinterceptie geeft de inlichtingendiensten de mogelijkheid om grote hoeveelheden communicatie (telefoon en internet) zonder selectie, dus van iedereen in een bepaalde stad of zelfs land, te verzamelen.

lees meer

In de WIV 2017 worden vergaande bevoegdheden aan de Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten toegekend. In vergelijking met Britse en Duitse wetgeving levert dat een aantal overeenkomsten en verschillen op.

De Duitse en Britse wetgeving bieden net als de WIV 2017 de inlichtingendiensten de bevoegdheid om communicatie in bulk van het internet te tappen. Bulk betekent dat de diensten grote hoeveelheden communicatie tegelijkertijd kunnen afluisteren zonder selectie, dus van ieder individu in een bepaalde stad of zelfs land.

lees meer