Sinds enige tijd is er een discussie over de terrorisme berichtgeving in de media. Die berichtgeving zou te sensationeel zijn en daarom de daders een platform bieden. Aanslagen zouden van de voorpagina moeten worden verbannen. De media consument zou al dat negatieve nieuws niet aan kunnen. Het vreemde is dat de meeste aanslagen in de wereld de belangrijkste rubrieken niet eens halen. Als een aanslag in Westerse wereld plaatsvindt dan prijkt het op de voorpagina. Aanslagen en incidenten met veel slachtoffers in andere delen van de wereld bereiken die zelden. Nu kun je zeggen eigen nieuws eerst, maar als het merendeel van het slechte nieuws al de kolommen van de media niet haalt waarom dan ook de aanslagen op onze stoep verbannen. De media verworden dan helemaal tot Duckbodes met lifestyle en politiek entertainment.
Aan de andere kan is kritiek op de wijze waarop de media met aanslagen omgaan belangrijk. Dit heeft niet met de aandacht voor de daders te maken of de bloedige foto’s op de voorpagina, maar wel met het gebrek aan diepgang, visie en kritisch vermogen van de pers. Natuurlijk is het belangrijk om aandacht aan de slachtoffers te besteden en respectvol met ze om te gaan, maar als aanslagen iets duidelijk hebben gemaakt dan is dat de rol van de staat en haar diensten (politie en inlichtingendiensten) niet een onschuldige is. Belangrijke vragen die aan de overheid keer op keer moeten worden gesteld zijn; Was er voorkennis over de aanslag? Waren de daders bekend? Werden de daders in de gaten gehouden? Zijn de daders benaderd door politie en/of inlichtingendiensten? Waren de daders informanten van de overheid of zelfs infiltranten? Zijn de daders onder druk gezet door overheidsfunctionarissen of mensen die worden gerund door de overheidsfunctionarissen? Zijn de middelen voor de aanslag verschaft door de overheid? Allemaal vragen die bij elke aanslag in eerste instantie kunnen en eigenlijk moeten worden gesteld.
Deze vragen komen niet uit de lucht vallen. Van alle aanslagen van de afgelopen jaren is er maar één aanslag uitgebreid onderzocht door een openbaar parlementair onderzoek. Dit was de aanslag op 11 maart 2004 in Madrid, Spanje. Uit het parlementaire onderzoek bleek dat het dynamiet voor de aanslag aan de daders was verkocht door een informant van de politie. De overheid wist of op zijn minst had kunnen weten dat er bommen werden gemaakt. De aanslag in Madrid maakte nog veel meer duidelijk over de rol van de staat, maar in de media is het vooral gegaan over de daders en hun vermeende lidmaatschap van Al-Qaeda. Nu kun je zeggen dat het toch belangrijk is om te weten of de daders lid zijn van Al-Qaeda of de Islamitische Staat, maar als de enige reden van die zoektocht is om de daders af te schilderen als pure evil, dan levert die berichtgeving slechts een vertekend beeld van de wereld op. En wat is het bewijs voor lidmaatschap van Islamitische Staat. Een briefje waarop staat namens … of een uitroep als Allahu Akbar. De wereld is niet zwart – wit en media die met hun berichtgeving vooral een beeld willen scheppen van slachtoffers en evil daders doen niet aan berichtgeving maar aan opruiing.
Neem bijvoorbeeld de Tunesische man Anis Amri die de aanslag op de Kerstmarkt in Berlijn zou hebben gepleegd. Deze 24 jarige vluchteling uit Tunesië vraagt eerst in Italië asiel had aan. Hij wordt geweigerd en opgesloten omdat hij het asielzoekerscentrum in brand zou hebben gestoken. Het is onduidelijk of de Italiaanse autoriteiten contact hadden met de Tunesische omdat Amri zijn land niet was ontvlucht wegens vervolging of armoede maar omdat hij was ontsnapt uit de gevangenis. De Italiaanse overheid beweert van wel, maar stelt dat het Tunesisch consulaat Amri niet als staatsburger wilde erkennen. Na vier jaar heeft Amri zijn straf uitgezeten en wordt op straat gezet in weerwil van een niet openbaar rapport dat Amri snel zou zijn geradicaliseerd in de gevangenis. Ook zou hij drugs hebben afgezworen terwijl later blijkt dat er sporen van cocaïne in zijn bloed zijn gevonden.
Probleem van veel gegevens die door de media naar buiten worden gebracht de narrative van de overheid bevestigen. Amri was crimineel eigenlijk al een aanhanger van de Islamitische Staat, komt uit Tunesië, hofleverancier van het Kalifaat, oftewel hij past in het profiel. Of hij later is geradicaliseerd of dat hij vanuit Tunesië meegelift is op de stroom vluchtelingenboten is minder belangrijk. De slapende cel is geboren en overal worden bewijzen gezocht dat hij al vanaf het prille begin op weg was naar de aanslag op de Kerstmarkt in Berlijn. Dat hij naar het noorden van Europa reist, lijkt dan bijna een strategie van het leger van de Islamitische Staat, niet een aanwijzing voor de meest logische verklaring. De meeste vluchtelingen proberen namelijk naar het noorden af te reizen. De Italiaanse economie biedt niet veel kansen. Amri was misschien een crimineel in Tunesië, maar zijn vlucht kan ook een combinatie zijn geweest van een ontsnapping en een hoop op een beter leven.
Wat er tot de aanslag op19 december 2016 heeft voorgevallen is nog niet helemaal duidelijk, maar of Anis Amri die geharde IS terrorist was zoals hij door de media wordt afgeschilderd is de grote vraag. Twee dagen na de aanslag had een getuige verklaard dat Amri met een andere persoon gebedsruimten in Duisburg en Dortmund bezocht. Tevens verklaarde deze getuige dat Amri door een iemand, waarschijnlijk dezelfde persoon, in een personenauto naar Berlijn is gebracht. De getuige waarschuwde niet voor Amri, maar voor de persoon die Amri op sleeptouw nam. Wie die getuige was blijft onduidelijk, maar het is wel iemand die gebedsruimten bezocht waar ook Amri kwam. De persoon die Amri op sleeptouw neemt, wordt in de weken die volgen omschreven als V-Mann van het Landeskriminalamtes (LKA) in Nordrhein-Westfalen, de regionale politie in de Duitse deelstaat NRW. Een V-Mann is een informant van politie en inlichtingendiensten. Het blijft onduidelijk wat er bedoeld wordt met V-Mann van de LKA. Was de persoon in dienst van de politie of een inlichtingendienst of zelf een informant? Begin 2017 wordt daarnaast bij hoog en laag ontkent dat Amri zelf een informant was.
In mei 2017 wordt vervolgens duidelijk dat de politie weken voor de aanslag genoeg bewijs had om Amri aan te houden en veroordeeld te krijgen voor grootschalige drugshandel. In december 2016 vlak na de aanslag had de Duitse overheid gesteld dat Amri slechts een kruimeldief was die slechts in kleine hoeveelheden drugs handelde. Te weinig om hem vast te zetten. In mei 2017 werden echter twee agenten uit de regio Berlijn aangeklaagd voor het vervalsen van documenten. De agenten wilden daarmee bewijs verdoezelen dat Amri al een maand voor de aanslag aangehouden kon worden. Het bewijs zou wijzen op grootschalige drugshandel. Het bewijs is niet openbaar dus kan dat niet geverifieerd worden. In oktober dit jaar wordt vervolgens het nummer van de mysterieuze politie informant die Amri op sleeptouw zou hebben genomen bekend. Het zou gaan om VP-01. De media noemen VP-01 afwisselend informant, politie-informant, V-Mann, vertrouwensman, dubbel spion, agent die geïnfiltreerd was in kringen rond een islam prediker en politie-infiltrant.
De benaming infiltrant lijkt juist te zijn. Of het een infiltrant van alleen de politie was of dat de inlichtingendienst (Bundesamt für Verfassungsschutz) ook een rol speelde is niet duidelijk. Het lijkt er echter wel op dat VP-01 op de loonlijst van de Duitse overheid stond, in dienst te zijn van die overheid. Daarom kan de benaming infiltrant juist. De infiltrant, VP-01, wordt door mensen uit moslim kringen omschreven als erg radicaal en iemand die mensen probeerde aan te zetten tot geweld, lees aanslag. Verschillende advocaten van verdachten en veroordeelden bevestigen dit. Het betekent dat de infiltrant niet alleen op de loonlijst van de overheid stond, maar ook een provocateur was, iemand die aanzette tot geweld. Amri kan dus ook door de infiltrant van de Duitse overheid zijn aangezet tot geweld.
Goed even terug naar de Kerstmarkt aanslag in december 2016. Dit zou een laffe daad van IS zijn, een aanslag op een symbool van het ´Vrije Western´. Amri een geradicaliseerde vluchteling die op missie was om dood en verderf aan te richten in Berlijn. Eigenlijk meteen na de aanslag was er twijfel. Een getuige noemde de man die Amri vergezelde veel gevaarlijker dan Amri zelf. Die man zou VP-01 kunnen zijn gezien zijn provocerende houding. Het beeld dat in december 2016 werd geschetst van een Tunesische kruimeldief lijkt dan ook juist. De Berlijnse agenten die bewijsmateriaal vervalsten of verduisterden deden dat niet om van Amri een grote drugshandelaar te maken. Want waar was zijn Audi S8 dan en zijn vol automatische wapens? Of was Amri dan toch geen grote drugshandelaar, maar wat voor bewijs is dan vervalst? Het lijkt er eerder op dat VP-01 niet alleen handelde bij het provoceren van geweld, maar dat meerdere politieagenten of medewerkers van inlichtingendiensten daarbij betrokken waren. Zo ook de agenten uit Berlijn. Dit is niet ondenkbaar gezien ook allerlei andere schimmige gebeurtenissen uit het verleden zoals het NSU Complex en het NPD schandaal, waarbij informanten, infiltranten en de overheid een rol speelt bij geweld, mishandeling en moord.
Is Anis Amri dan nog steeds de dader? Dat is geen eenvoudige vraag meer. Het kan zijn dat hij de vrachtwagen heeft gereden en de Poolse chauffeur heeft doodgeschoten, maar bij zoveel provocatie, leugens en bedrog zijn zelfs die feiten niet meer zeker. Waar kwam zijn wapen bijvoorbeeld vandaan? Is dat door VP-01 aan hem verkocht of gegeven? En kon deze Tunesische kruimeldief zonder probleem de Scania truck in beweging krijgen? En waar werd Amri op gewezen in Berlijn toen hij door VP-01 naar de hoofdstad was gebracht? Was dat op de kerstmarkt? Het feit dat een jaar na dato er nog een grote mist hangt rond de aanslag op de Kerstmarkt in Berlijn roept vervolgens nog meer vragen op. Het parlementaire onderzoek naar de aanslag in Madrid maakte duidelijk dat de overheidsdiensten heel veel wisten, de gegevens van de toekomstige daders kenden, zelf de hand hadden in het leveren van de explosieven, wisten waar de explosieven in elkaar werden gezet dat de schuldvraag aan de overheid gesteld kan worden. Probleem blijft dat zonder openbaar onderzoek terrorisme met alle mystiek omgeven blijft. Vaak worden de daders gedood en vindt er geen rechtszaak plaats. Bij rechtszaken wordt meestal niet al het bewijs op tafel gelegd zodat de rol van de overheid buiten schot blijft. Er wordt gesproken over lone wolfs, terreur cellen, mee reizende terroristen, sleeper cells, aanslagen, moeilijke onderzoeken, belemmerende wetgeving, grenzen, maar eigenlijk worden fundamentele vragen niet gesteld.
Anis Amri is dood. Hij kan geen antwoord meer geven op welke vraag dan ook. Hij wordt afgeschilderd als een martelaar of als een kwade genius, maar is geen van beide. Het is niet eens noodzakelijk om hem af te schilderen als een speelbal in een complot van de Duitse overheid om een aanslag te plegen in de Duitse hoofdstad. Veel complotdenkers schieten door, terwijl zij vaak wel legitieme vragen stellen. Er is duidelijk iets aan de hand, maar de voorpagina zal de Berlijnse Kerstmarkt niet meer halen. Of de Duitse overheid meer schuld heeft dan Anis Amri is zonder openbaar onderzoek en het vrijgeven van alle documenten niet vast te stellen, feit is wel dat de Duitse overheid zeker mede schuldig is aan de aanslag, of zij daarbij bewust heeft gehandeld is nog een andere vraag die zeker moet worden gesteld.
enkele artikelen
– V-Mann fuhr Amri mindestens einmal nach Berlin 14 januari 2017
– Anschlag in Berlin Sollte Anis Amri als V-Mann angeworben werden? 15 januari 2017
– Bericht der Behörden hat Lücken – Anis Amri: neue Fragen trotz Transparenz-Versprechen 21 januari 2017
– Was the Berlin Christmas market attacker an undercover agent? 25 januari 2017
– “An Attack is Expected”7 april 2017
– War Amri ein geheimer Polizei-Informant? 19 mei 2017
– V-Mann soll Gruppe um Amri zu Anschlägen aufgehetzt haben 19 oktober 2017
– Anis Amri wurde möglicherweise von V-Mann angestachelt19 oktober 2017
– Police informant encouraged Islamists to carry out attacks in Germany: report 20 oktober 2017