Algemeen Dagblad 28/09/2001
Van een onzer verslaggevers
Rotterdam -Na de aanslagen in de Verenigde Staten klinkt onder politici opnieuw de roep om een algemene legitimatieplicht. Behalve VVD en CDA – al langer voorstander – lijken nu ook PvdA en D66 welwillend te staan tegenover het verplicht dragen van een persoonsbewijs. De vraag is of het helpt in de `strijd tegen terrorisme’. Bovendien roept een legitimatieplicht bij veel Nederlanders pijnlijke herinneringen op.
De politie is al langer voor een algehele identificatieplicht. Agenten mogen dan iedereen aanhouden en om een legitimatiebewijs vragen. Burgers hoeven nu nog geen papieren bij zich te hebben. Wel moet iemand die zwart rijdt met het openbaar vervoer of een voetbalwedstrijd bezoekt, zich kunnen identificeren.
,,Een legitimatieplicht zou het werk van de politie in sommige gevallen vergemakkelijken. Als een verdachte persoon desgevraagd geen papieren kan tonen, kan hij alleen daarom al worden aangehouden. Nu moet eerst sprake zijn van een ernstige verdenking of overtreding”, zegt J. van de Pol van de Nederlandse Politiebond (NPB).
Toch is de bond niet gelukkig met het hernieuwde pleidooi voor een algemene verplichting zoals minister Van Boxtel (Integratie) deze week hield. ,,De omstandigheden waarin die oproep wordt gedaan, baren ons zorgen. De algemene opvatting lijkt dat we ons in staat van oorlog bevinden. Dat is geen goed moment om beslissingen te nemen over zoiets ingrijpends als een legitimatieplicht”, zegt Van de Pol. Twijfels heeft de NPB verder over het nut van de verplichte legitimatie bij de terrorismebestrijding.
Ook J. Loof van het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten denkt niet dat terroristen erdoor worden afgeschrikt. ,,Daarom was ik nogal verrast. Dit lijkt me bepaald niet het middel voor de kwaal die je wilt bestrijden”, zegt Loof.
Het comité verzette zich tien jaar geleden ook tegen de invoering van de beperkte legitimatieplicht. Volgens Loof dreigt al snel het gevaar van misbruik door de politie. ,,In België hebben we gezien dat de legitimatieplicht aanleiding gaf tot raciale spanningen. Ook is het de vraag of de criminaliteit erdoor wordt teruggedrongen. Een zwartrijder die zich nu ook al moet kunnen legitimeren, neemt gewoon geen persoonsbewijs mee.”
Behalve een inbreuk op de privacy, betekent de legitimatieplicht voor veel mensen een pijnlijke herinnering aan de Tweede Wereldoorlog. Eerdere discussies rakelden de traumatische ervaringen van veel oorlogsslachtoffers op, zegt B. Nota van het Centraal Orgaan Voormalig Verzet en Slachtoffers. ,,We beraden ons hoe we tegen deze plannen kunnen protesteren. Als het toch doorgaat, zal een groot deel van onze achterban weigeren zo’n persoonsbewijs bij zich te dragen.”