• Buro Jansen & Janssen is een onderzoeksburo dat politie, justitie, inlichtingendiensten, de overheid in Nederland en Europa kritisch volgt. Een grond-rechten kollektief dat al 30 jaar publiceert over uitbreiding van repressieve wetgeving, publiek-private samenwerking, bevoegdheden, overheids-optreden en andere staatsaangelegenheden.
    Buro Jansen & Janssen Postbus 10591, 1001EN Amsterdam, 020-6123202, 06-34339533, signal +31684065516, info@burojansen.nl (pgp)
    Steun Buro Jansen & Janssen. Word donateur, NL43 ASNB 0856 9868 52 of NL56 INGB 0000 6039 04 ten name van Stichting Res Publica, Postbus 11556, 1001 GN Amsterdam.
  • Publicaties

  • Migratie

  • Politieklachten

  • BoF: Anoniem reizen wordt duurder

    bits of freedom 25/06/2003
    Het Rotterdams vervoerbedrijf RET gaat in september 2004 de Chipkaart
    OV invoeren als betaalmiddel. Hierdoor verdwijnt de strippenkaart als
    toegangsbewijs. Andere steden volgen in de loop van 2004 en 2005.
    Volgens de planning zal eind 2006 de Chipkaart OV overal in Nederland
    gebruikt worden in trein, tram en bus.

    De opdrachtgever voor de Chipkaart OV is Trans Link Systems een
    samenwerkingsverband van de NS, Connexxion en de gemeentelijk
    vervoerbedrijven van de Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Het
    East-West Consortium gaat het systeem voor de chipkaart bouwen. Het
    Octopus chipkaartsysteem uit Hong Kong wordt daarbij als voorbeeld
    genomen.

    De reiziger moet de chipkaart zowel bij het in- als uitstappen langs
    een kaartlezer halen. Aan de hand van de berekende route word een
    bedrag van de kaart afgeschreven. Bussen en trams worden met GPS
    (satelliet navigatie) uitgerust om zo instap en uitstap halte van de
    reiziger te kunnen bepalen.

    Het chipkaartsysteem wordt door de openbaar vervoerbedrijven om
    verschillende redenen ingevoerd. De gegevens over het reisgedrag van
    elke passagier kunnen worden gebruikt voor direct marketing. Ook de
    verrekening tussen de bedrijven onderling wordt eenvoudiger. Tot slot
    is het door het verdwijnen van de strippenkaart mogelijk om klaphekjes
    op NS stations en metro in te voeren. Hierdoor wordt zwartrijden
    bestreden.

    Er komen drie soorten kaarten. Een zogenaamde ‘anonieme’ kaart die
    geen persoonsgegevens bevat. Daarnaast is er een gepersonaliseerde
    kaart die kan worden opgeladen en tot slot komen er abonnementskaarten
    die vrij toegang geven, persoonsgegevens bevatten en niet kunnen
    worden opgeladen.

    Met de gepersonaliseerde kaart kan goedkoper worden gereisd dan met de
    anonieme kaart. De reden die Trans Link daarvoor geeft is dat aan de
    anonieme kaart extra kosten zijn verbonden. Een niet-oplaadbare
    anonieme kaart kan niet worden hergebruikt en een oplaadbare variant
    vereist de installatie van extra oplaadpunten. Maar dat argument gaat
    slechts ten dele op omdat de oplaadpunten tevens dienen voor de
    oplaadbare gepersonaliseerde kaarten. De woordvoerder van Trans Link
    laat weten dat “de reiziger bepaalt welke kaarttypes er komen”. Of er
    van marktwerking sprake zal zijn is de vraag omdat Trans Link de enige
    aanbieder van chipkaarten voor het openbaar vervoer zal worden. De
    vraag lijkt nu of het acceptabel is dat voor een grondrecht (privacy)
    extra moet worden betaald.

    Wat er na de invoering van de Chipkaart OV met de conducteurs gaat
    gebeuren is niet duidelijk. Voor kaartcontrole in trein en metro
    zullen na installatie van de klaphekjes zeker minder conducteurs nodig
    zijn. De Amsterdamse wethouder van Verkeer, Mark van der Horst, heeft
    bij de regionale zender AT5 daar wel een oplossing voor genoemd door
    de invoering van de Chipcard OV in verband te brengen met meer
    camera’s in het openbaar vervoer.

    De invoering van een chipkaartsysteem voor het openbaar vervoer in
    Helsinki heeft geleid tot felle kritiek van privacy organisaties. YTV,
    de aanbieder van openbaar vervoer in Helsinki, heeft een Big Brother
    Award gekregen van Electronic Frontier Finland voor een
    persoonsgebonden chipkaart. Ook in Helsinki waren anonieme kaarten
    alleen tegen een hogere prijs verkrijgbaar.

    Trans Link Systems

    http://www.translink.nl/

    Finse chipkaart

    http://www.ytv.fi/matkakortti/english/