Wanneer het erop aankomt werkelijk maatregelen ter bestrijding van de criminaliteit te nemen, geeft volgens Van Velzen de PvdA niet thuis. Die steun voor het beleid moet zijn geestverwant, minister van justitie Hirsch Ballin, dan maar verwerven bij de oppositiepartijen VVD en D66.

Op zijn spreekbeurt in Wageningen zei de CDA-partijvoorzitter eergisteren: “Het CDA vindt dat de minister van justitie door moet gaan op de ingeslagen weg. Helaas staat het CDA er nogal eens alleen voor als het er echt op aankomt. Zo is nog steeds de voorbereiding van een kidnapping niet strafbaar en kunnen voetbalvandalen niet collectief worden aangesproken op hun wangedrag. Het afluisteren van de politieband is helaas ook een gewoonte geworden voor sommige criminelen. Maatregelen om dit te voorkomen zouden brede steun in de Kamer moeten krijgen.”

Inperking

Stoffelen kijkt bedenkelijk als hij de passages naleest. Houdt zich nog in om ook de rest van de toespraak tot zich door te laten dringen. De partijvoorzitter verder: “Het CDA is benieuwd of de VVD en D66 deze lijn willen ondersteunen, dan wel dat zij geen inperkingen van de rechten van de verdachte toestaan. Voor het CDA is enige inperking van de rechten van verdachten op dit gebied wel mogelijk, gelet op een goede bestrijding van de criminaliteit.”

Het Kamerlid kan zich nu toch niet meer inhouden. Toegegeven, de PvdA wordt niet met name genoemd, maar hij is een goed verstaander. “Ik ken de heer Van Velzen als een fatsoenlijke man. Hij moet verkeerd geinformeerd zijn. Het gaat er niet om wie de kampioenbestrijder van het kwaad wordt. Het is geen wedstrijd. Dat zou ik voor zo’n serieuze zaak minderwaardig vinden. Alles dient te draaien om wat er concreet in de Tweede Kamer wordt voorgesteld en bereikt. In de afgelopen vijf, tien jaar hebben we steun moeten zoeken bij VVD en D66. Het CDA hield zich stil. Wat dat betreft denk ik nog wel eens met weemoed aan de tijd dat we in de oppositie zaten.”

Doorgaans is de doorgewinterde parlementarier niet uit zijn evenwicht te brengen. Maar nu wankelt zijn gelijkmatige stemming. Hij vindt dat Van Velzen zijn partij onrecht aandoet. “Neem het voorstel van eind vorig jaar om 500 controleurs op tram en bus met daarbij 800 man extra politie aan te stellen. Dat kwam van ons. Werd uiteindelijk met veel moeite ook onderschreven door het CDA – daar zijn we dankbaar voor – feit is dat de PvdA zijn nek heeft uitgestoken. En ook hebben wij verdedigd dat het geld uit de tabaksaccijns zou komen.”

Stoffelen kwam destijds, ter illustratie van het tekort aan professioneel toezicht, met het lijstje hoeveel burgers in verschillende landen door een politieman worden beveiligd: Italie (261), Frankrijk (264), Belgie (272), Duitsland (275), Groot Brittannie (307), Zweden (309) en Nederland (344).

Het Kamerlid nu: “Er werd wel gekscherend gedaan uit de CDA-hoek dat wij alles denken op te lossen met het opentrekken van het spreekwoordelijke blik agenten. Natuurlijk niet. De situatie is heel ernstig en dan hebben we nog een achterstand in politiesterkte ook.

De burger voelt zich onveilig en daar is ook reden voor. Gebleken is dat mensen van twee dingen wakker liggen: de dreiging dat ze hun baan verliezen en angst dat hen iets overkomt. Dat er maar straffeloos gestolen kan worden, mishandeld en ga maar door. Dan gaat het om gewone mensen die met de tram gaan en niet in grote auto’s rijden.”

In opstand

Stoffelen slaat met de vlakke hand op tafel. Kijkt vanuit het raam van de spreekkamer op het Binnenhof naar het torentje, de werkkamer van premier Lubbers: “Laten we wel wezen, toen CDA en VVD aan de regering waren hebben ze een prestatie van formaat neergezet: de hele politie – van aspirant-agent tot hoofdcommissaris – kwam in opstand, omdat ze zo niet konden werken. De professionele criminelen zijn echt aan het winnen. Ze hebben betere apparatuur en veel meer geld dan de overheid. Dan moet je de politie in staat stellen die middelen aan te schaffen, en voldoende mensen ter beschikking stellen.”

Maar is het dan niet zo dat Van Velzen gelijk heeft, dat de PvdA niet van harte meewerkt aan wetgeving, waarbij rechten van een verdachte worden ingeperkt en daarom bijvoorbeeld het collectief berechten van vandalen afwijst? “Je moet wel bij het begin beginnen. Als er rellen zijn of er wordt vernield, moet de politie de raddraaiers uit de menigte pikken. Wij zijn er niet tegen de veroordeling van voetbalvandalen te vergemakkelijken, wij wijzen er alleen op dat in een democratische rechtsstaat iedereen individueel beoordeeld wordt. Dat willen we zo houden.”

Grondrechten

Dezelfde stelling betrekt de PvdA bij het strafbaar stellen van activiteiten, die kennelijk tot doel hebben een misdrijf te plegen. Het bepantseren van een auto, het aanschaffen van bivakmutsen, wapens, springstof, in combinatie met bijvoorbeeld het langdurig in de gaten houden van een bankgebouw. Dat is nu alleen verdacht. De politie mag pas ingrijpen als de overval daadwerkelijk begint.

Stoffelen: “Het zal Van Velzen ontgaan zijn, met ons valt over het strafbaar stellen van voorbereidende handelingen te praten. Ook over afluisteren van misdadigers. Als de wet achterhaald is doen we mee. Maar de grondrechten blijven bij ons overeind.”

Het PvdA-Kamerlid heeft de laatste tijd wel meer met blindgangers van de coalitiepartner te maken. Onlangs zat hij nog in een forum met zijn CDA-collega Hans Gualtherie van Weezel. Geinspireerd door de plaats van handeling, Venlo dat veel te lijden heeft van drugstoerisme, meende Van Weezel dat het maar beter was alle hasjshops in de grensstreek te sluiten. Er moest een eind komen aan het soepele beleid ten aanzien van soft drugs, want de Duitsers treden veel strenger op.

“Dan vraag ik me af, wat wil het CDA? Het verschil met Duitsland is dat hier justitie beleid kan voeren. Kan kiezen: dit vervolgen we wel, dit niet. De Duitse wet schrijft voor dat iedere overtreding een gevolg krijgt. Nu is daar de discussie op gang die stelregel – ook wat de soft drugs betreft – te laten varen. En in Frankrijk en Spanje zitten ze al op de Nederlandse lijn. Je moet wel spierballen tonen waar dat nodig is.”

De plaats Wageningen biedt geen aanknopingspunten waarom Van Velzen zo uithaalde naar de PvdA. Stoffelen kan die in ieder geval niet bedenken. Hij wil vanuit Den Haag wel wat kwijt. Als de CDA-voorzitter veel ziet in de invoering van een beperkte identificatieplicht, kan Stoffelen meedelen dat de regeringsfracties het daarover inmiddels al enige tijd eens zijn. “En wat de politiesurveillanten betreft, wij spreken over assistenten, daarvoor is inmiddels het startsein gegeven. Ik zou zeggen: dat is de parlementaire werkelijkheid, dus waar hebben we het over…”