• Buro Jansen & Janssen is een onderzoeksburo dat politie, justitie, inlichtingendiensten, de overheid in Nederland en Europa kritisch volgt. Een grond-rechten kollektief dat al 30 jaar publiceert over uitbreiding van repressieve wetgeving, publiek-private samenwerking, bevoegdheden, overheids-optreden en andere staatsaangelegenheden.
    Buro Jansen & Janssen Postbus 10591, 1001EN Amsterdam, 020-6123202, 06-34339533, signal +31684065516, info@burojansen.nl (pgp)
    Steun Buro Jansen & Janssen. Word donateur, NL43 ASNB 0856 9868 52 of NL56 INGB 0000 6039 04 ten name van Stichting Res Publica, Postbus 11556, 1001 GN Amsterdam.
  • Publicaties

  • Migratie

  • Politieklachten

  • Niets te verbergen…. Mag ik u papieren even zien?

    Mag ik u papieren even zien? Hoe vaak krijgt u die vraag voorgelegd? Gewone stervelingen hebben veelal geen last van het gezag en roepen dan ook onbezorgd, laat ze maar controleren, want: ‘ik heb toch niets te verbergen’ . Maar, mensen die toch al in de verdrukking zitten, hebben een minder zorgeloos bestaan. Zij krijgen herhaaldelijk dubbele boetes opgelegd, zo blijkt. In het voorjaar van 2005 spraken wij met ongeveer honderd druggebruikers en dak- en thuislozen. We waren geschokt over de wijze waarop deze mensen werden behandeld in het kader van de Wet op de Uitgebreide Identificatieplicht (WUID). Ze kregen vaak twee boetes, één voor doelloos rondhangen of een ander voorwendsel en één voor het niet kunnen tonen van een legitimatiebewijs. Dat dit geen incident was, werd ons al snel duidelijk.

    Nederland kent een geschiedenis van verzet tegen de identificatieplicht. Dat is ook de reden waarom de plicht stapsgewijs is ingevoerd. In juni 1994 werd de WID (beperkte identificatieplicht) van kracht en in januari 2005 de WUID (uitgebreide identificatieplicht). Deze laatste wijziging lijkt op een algemene identificatieplicht, maar is dat volgens de wetgever niet. De algehele identificatieplicht, identiteitscontroles op straat, is echter een kwestie van tijd. De overheid heeft de tijdgeest mee, mensen lijken zich minder dan ooit zorgen te maken over privacy en uitdijende bevoegdheden van de overheid.

    Maar is die luchthartigheid over de controlerende overheid wel terecht? Hebben we echt niets te verbergen en hoeven we ons dus niet druk te maken? Wij denken van wel. Tot die conclusie komen we mede op basis van een onderzoek naar de toepassing van de wet op straat. De identificatieplicht is exemplarisch voor het veiligheidsdenken van de overheid. De overheid creëert steeds meer bevoegdheden voor zichzelf waarbij burgers in toenemende mate als verdachte worden benaderd en behandeld. Dit blijkt ook uit een aantal persoonlijke verhalen, een selectie van de 350 meldingen die wij hebben gekregen, die opgenomen zijn in deze krant. De bevoegdheden, waaronder de identificatieplicht, kunnen ruim worden ingezet, terwijl de burgers hiertegen geen effectieve bescherming kunnen opwerpen. Zorgvuldigheid en onschuld sneuvelen in dit proces.

    In deze krant komen, naast de geschiedenis en de toekomst van de identificatieplicht, persoonlijke verhalen aan bod, de wet wordt geanalyseerd en de resultaten van onze zoektocht naar duidelijkheid over de uitvoering komen eveneens aan bod. Veel duidelijkheid kunnen wij helaas niet verschaffen; de wet en de interpretatie van de wet zijn vaag, de registratie van de politie lijkt zakelijk maar ontbeert enig inzicht in de vraag wat een redelijke taakuitoefening van de bevoegdheden is. Hoewel de wet omgeven is door vaagheden en de publieke opinie wordt gevormd door het sentiment ‘ik heb niets te verbergen’, blijkt de uitvoeringspraktijk verontrustend. De identificatieplicht raakt veel mensen. Meer dan twee jaar na de invoering van de WUID zijn de emoties en vooral verontwaardiging er niet minder om.

    Deze krant is de tweede in een serie themakranten van Buro Jansen & Janssen. U vindt hierin informatie over een thema dat door ons kritisch is onderzocht. De eerste krant gaat over terrorismebestrijding.