Stel je voor. Je woont in Nederland, misschien ben je er wel geboren, maar je moet toch nog steeds je (voorlopige) verblijfsvergunning verlengen bij de vreemdelingendienst. Of je bent net gevlucht en vraagt op Schiphol asiel aan. Of je wil je vrouw en kinderen over laten komen, trouwen met iemand uit een ander land. Okee, dat is al allemaal niet zo eenvoudig, maar gemakkelijker wordt het met de plannen van de regering zeker niet.
De regering wil vreemdelingen strenger controleren op mogelijke betrokkenheid bij terrorisme. Bij het stempelen bij de vreemdelingenpolitie, bij een aanvraag voor asiel of gezinshereniging bij de immigratiedienst of al bij het inchecken in het vliegtuig wil de regering dit doen. Alle bestanden worden gekoppeld met die van de inlichtingendienst. Technisch zijn er nog problemen, niet alle informatie is zomaar te koppelen. Bovendien worstelen de diensten met een ander groot probleem: met welke kenmerken moet je de bestanden doorzoeken? Wat is eigenlijk het profiel van een terrorist?
Toch maakt het nu ook al uit of je Nederlander bent of niet. De inlichtingendienst geeft ook nu aan de immigratiedienst informatie door over mogelijke betrokkenheid bij terrorisme. De immigratiedienst kan op die grond iemand dan uitzetten. De laatste twee jaar is dit een tiental personen overkomen. Recentelijk nog de imams van de Al Fourkan moskee uit Eindhoven.
We spraken hierover met Marq Wijngaarden, advocaat van het kantoor Böhler, Franken, Koppen en Wijngaarden, dat ook veel verdachten van terrorismezaken verdedigt. Marq Wijngaarden noemde als grootste punt van kritiek de oncontroleerbaarheid van de AIVD informatie. “Je kan de achtergrond van die informatie niet onderzoeken, want de AIVD houdt echt alles geheim. Je krijgt dus een omgekeerde bewijslast. Heel soms, maar dan moet je wel heel concreet aantonen dat er twijfel is over de informatie, krijg je compensatie”. Die twijfel wist Wijngaarden naar boven te halen in de zaak van de imams uit Eindhoven. “Conclusies van het ambtsbericht waren bijvoorbeeld gebaseerd op de preken van de imams, maar die preken stonden niet eens in de informatie. Die informatie was erg onvolledig. Ook maakte de AIVD geen onderscheid tussen salafisme en de geloofsleer van de imams”.
Wijngaarden vindt dat Nederland de uitzettingen misbruikt. “Nu zie je bijvoorbeeld dat alle mensen die zijn vrijgesproken in terrorismezaken, op basis van dezelfde AIVD informatie wel worden uitgezet”, aldus Marq Wijngaarden. “Wat geen bewijsmateriaal is in strafzaken, wordt dat in vreemdelingenzaken plotseling wel”.
Een aantal uitzettingen kan niet plaatsvinden omdat in de landen van herkomst gemarteld of gefolterd wordt. Het gaat dan bijvoorbeeld om Egypte, Syrië en Algerije. De regering denkt er over om, met de toezegging van diplomatieke garanties, mensen toch uit te gaan zetten naar deze landen. Een adviescommissie op het gebied van buitenlandse zaken heeft de regering dit echter afgeraden. Volgens deze commissie is het martel- en folterverbod absoluut en vormen diplomatiek garanties geen enkele waarborg voor een zorgvuldige behandeling.