10de gebod: “Ga na welke gegevens over gebruikers momenteel in het kader van de bedrijfsvoering van de bibliotheek worden bewaard en hoe lang. Beperk het bewaren van gegevens tot hetgeen echt nodig is voor de bedrijfsvoering en voor de dienstverlening. Zorg hierbij dat dit geschiedt in overeenstemming met de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP).”
Het bovenstaande tiende gebod klinkt als een interne nota van een geheime organisatie. ‘Welke gegevens worden bewaar en hoe lang’ en ‘beperk het bewaren’, het is alsof de organisatie iets wil toedekken, verbergen. Dat is echter niet het geval. Het tiende gebod komt uit de ‘aanwijzingen voor bibliothecarissen bij de omgang met Justitie inzake verzoeken om gegevens te verstrekken over gebruikers van de bibliotheek.’ De bibliothecarissen van Nederland hebben tien geboden opgesteld hoe om te gaan met de informatie die zij van hun klanten krijgen en die zij onder bepaalde omstandigheden moeten afstaan aan politie en justitie. De wet die dit bepaald heet de Wet Bevoegdheden Vorderen Gegevens en maakt het mogelijk voor politie en justitie om zogenaamde ‘identificerende gegevens’ te vorderen van instellingen en bedrijven.
De informatie die de bibliotheken in hun bezit hebben en die door politie en justitie opgevraagd kunnen worden zijn niet alleen de woon- en verblijfplaats van de leden maar ook welke boeken, cd’s, dvd’s zij geleend hebben en welke archieven op welke zoektermen zij hebben ingezien. Deze informatie verzamelen de bibliotheken niet voor de politie maar om haar leden beter van dienst te kunnen zijn. Leen je wel eens het boek ‘Jihad’ van Ahmed Rashid, of de cd ‘Holy Terror’ van de Last Poets of de game ‘War of the Century’ dan staat dat in het archief van de bibliotheek. Het nummer van je lenerpas staat gekoppeld aan het lenen van een boek. Deze gegevens worden bewaard omdat bibliotheken willen weten of het boek ‘Jihad’ van Rashid populair is of niet. Als het 365 dagen van het jaar is uitgeleend, schaft de bibliotheek een extra exemplaar aan om andere leden ook van dienst te zijn. Zo ook met alle cd’s van de Last Poets. Zijn die altijd uitgeleend, dan wordt de nieuwste cd van de groep ook meteen besteld. Als kennis centrum probeert de bibliotheek iedereen bij te staan in zijn zoektocht naar informatie en kennis. Een verrijking voor iedereen.
De nieuwe wet, Wet Bevoegdheden Vorderen Gegevens, maakt het mogelijk dat een rechercheur bij een bibliotheek kan opvragen wie bijvoorbeeld boeken over Hitler heeft geleend, of boeken over Osama Bin Laden of de Moslim Broeders. Maar ook wie bepaalde muziek heeft beluisterd of dvd’s heeft bekeken.
Voor de invoering van de wet klommen de bibliotheken daarom in de pen om hun bezwaren op te schrijven. “Er zijn weinig instellingen in democratische samenlevingen waarin het burgerlijk karakter van die samenlevingen zo duidelijk tot uitdrukking komt als de Openbare Bibliotheek.,” schrijven ze. “De Openbare Bibliotheek is van en voor de burgers en stelt hen belangeloos in staat, binnen de grenzen van de wet, informatie te verwerven en te gebruiken en zich een oordeel te vormen over de wereld om hen heen.” En de bibliotheken constateren dat: “het wetsontwerp diep ingrijpt in de verhouding tussen de staat en haar onderdanen. Zelfs in de Openbare Bibliotheek is de burger bij aanvaarding van dit wetsontwerp niet meer veilig voor de ongevraagde en ongezochte bemoeienis van de staat. Dat druist in tegen de doelstelling van bibliotheken om gebruikers onbelemmerde toegang tot informatiebronnen te verschaffen, met waarborging van hun persoonlijke levenssfeer.” In juli 2005 is de wet aangenomen. Senatoren Jurgens (PvdA) en Beeten (CDA) moeten in het blad voor bibliothecarissen IP toegeven dat het begrip ‘verdenking’ wordt opgerekt. De informatie van een lener kan door politie en justitie al worden opgevraagd als er geen concrete verdenking is.