Het verzet tegen grote infrastructurele projecten in Nederland neemt toe. Met name rond de Betuwelijn en de uitbreiding van Schiphol is dit goed zichtbaar. Brede coalities van jonge, radicale milieuactivisten als GroenFront! en meer gevestigde organisaties als Milieudefensie en Natuur en Milieu komen in het geweer tegen een steeds verdergaande aantasting van het milieu. Met een mix van actievoeren, procederen en overleg gaan zij een al te gemakkelijke besluitvorming en uitvoering van grote infrastructurele projecten tegen. Dat de tegenstand tegen deze projecten op steeds meer steun vanuit de bevolking kan rekenen (in juni wees een onderzoek uit dat nog slechts 22 procent van de Nederlanders achter de aanleg van de Betuwelijn staat), ging ook niet aan politie en politiek voorbij. In januari van dit jaar ging dan ook het CICI van start: het Centraal Informatie en Coördinatiepunt Infrastructurele Projecten. Overheid zit in haar maag met kritische burgers
Erik Timmerman
Archis, november 2000

Het verzet tegen grote infrastructurele projecten in Nederland neemt toe. Met name rond de Betuwelijn en de uitbreiding van Schiphol is dit goed zichtbaar. Brede coalities van jonge, radicale milieuactivisten als GroenFront! en meer gevestigde organisaties als Milieudefensie en Natuur en Milieu komen in het geweer tegen een steeds verdergaande aantasting van het milieu. Met een mix van actievoeren, procederen en overleg gaan zij een al te gemakkelijke besluitvorming en uitvoering van grote infrastructurele projecten tegen. Dat de tegenstand tegen deze projecten op steeds meer steun vanuit de bevolking kan rekenen (in juni wees een onderzoek uit dat nog slechts 22 procent van de Nederlanders achter de aanleg van de Betuwelijn staat), ging ook niet aan politie en politiek voorbij. In januari van dit jaar ging dan ook het CICI van start: het Centraal Informatie en Coördinatiepunt Infrastructurele Projecten.
CICI
Het CICI heeft tot doel voor een periode van tenminste twee jaar informatie te verzamelen, bundelen en exploiteren met betrekking tot het verzet tegen tegen grote infrastructurele projecten. Het is een samenwerkingsverband van acht politieregio’s (waar sprake is van grote projecten) en wisselt informatie uit met de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD).
Met name de grootschalige protesten in Engeland de afgelopen jaren, waar duizenden mensen actief waren in het verzet tegen de aanleg van een aantal grote snelwegen, lijkt aan de basis te hebben gestaan van de oprichting van het CICI. Vooral het feit dat aan de vele verschillende acties niet alleen jonge, radicale milieu-activisten maar ook respectabele mensen van adel en grootmoeders in bloemetjesjurken meededen, maakte indruk op de nederlandse politiedelegatie die Engeland bezocht. Nadat in 1998 en 1999 verschillende panden op het Betuwelijntraject werden gekraakt, van waaruit diverse acties tegen diezelfde Betuwelijn werden gevoerd, kwam het geheel in een stroomversnelling. Met name vanuit de politieregio Gelderland-Zuid werd aangedrongen op de instelling van het CICI. In deze regio liggen dan ook een aantal grote infrastructurele projecten, zoals de Betuwelijn, verlenging van de A73 en het knooppunt Arnhem-Nijmegen. In maart 1999 besluit de Raad van Hoofdcommissarissen unaniem dat er op landelijk niveau actie geboden was. Een werkplan werd opgezet en besproken met het ministerie van Binnenlandse Zaken. In november 1999 ging dit ministerie accoord met het werkplan en kende een subsidie toe van zo’n f 800.000,-.
Het werkplan
Het hoofddoel van het CICI is ‘het organiseren van het landelijk inwinnen, verzamelen, verwerken, bewerken en analyseren van relevante informatie’ in het belang van de openbare orde rond de aanleg van grote infrastructurele projecten. In het werkplan wordt het schrikbeeld geschetst dat de situatie zoals die zich voor deed in Engeland, ook in Nederland werkelijkheid zou kunnen worden. Wat met name als gevaar gezien wordt is dat actievoerders bezig zijn ‘een goede relatie op te bouwen met de buurtbewoners’. Ook de bij het werkplan gevoegde lijst van acties geeft een aardige inkijk in wat politie en inlichtingendiensten zien als een gevaar voor de democratische rechtsorde. Zo wordt er een spoorwegbezetting van buurtbewoners in Velp in genoemd. Ook een grote informatiebijeenkomst over de gevolgen van de Betuwelijn, georganiseerd door verschillende milieugroepen, ontsnapte niet aan de aandacht van de oprichters van het CICI.
Ook het ministerie van Binnenlandse Zaken is duidelijk in haar opvattingen over de doelgroep van het CICI: ‘Graag benadruk ik dat het CICI zich niet exclusief richt op zogenaamde milieuactivisten. Dit begrip is in ieder geval door het CICI niet gedefinieerd.’ schrijft toenmalig minister Peper in antwoord op vragen van Groen Links. ‘Zoals gezegd, worden alle groepen en organisaties die mogelijkerwijs de aanleg van grote infrastructurele projecten verhinderen of bemoeilijken, betrokken in de activiteiten van het CICI.’
Mond houden en inschikken
Al met al lijkt het erop dat de overheid niet goed weet om te gaan met een veranderend denkpatroon onder haar burgers. Kon men tot nog niet zo lang geleden tamelijk geruisloos grootschalige projecten ten uitvoer brengen, tegenwoordig liggen de zaken een stuk gecompliceerder. Naast goede wegen en openbaar vervoer eisen steeds meer mensen ook behoud van het milieu op. Aan deze eisen lijkt de overheid vooralsnog weinig boodschap te hebben. Want wie niet zomaar wil verhuizen omdat er een treinrails in de voortuin is gepland of een vliegtuig in de achtertuin, loopt kans in de bestanden van het CICI te belanden. Burgers en maatschappelijke organisaties die gebruik maken van hun vrijheid van meningsuiting lopen kans onderwerp van politieonderzoek te worden. Slechts degene die z’n mond houdt en inschikt kan rekenen op een ‘correcte’ behandeling van de kant van de overheid. Dat er blijkbaar een project als het CICI nodig is om grote infrastructurele projecten door te laten gaan, zou een ieder die zich bezighoudt met de planning, besluitvorming en uitvoering van deze projecten aan het denken moeten zetten.
Overigens hoeven we voor grootscheepse tunnelacties (een in Engeland zeer succesvolle actiemethode) niet bang te zijn. Daar is volgens de oprichters van het CICI de nederlandse bodemstructuur niet geschikt voor…