• Buro Jansen & Janssen is een onderzoeksburo dat politie, justitie, inlichtingendiensten, de overheid in Nederland en Europa kritisch volgt. Een grond-rechten kollektief dat al 30 jaar publiceert over uitbreiding van repressieve wetgeving, publiek-private samenwerking, bevoegdheden, overheids-optreden en andere staatsaangelegenheden.
    Buro Jansen & Janssen Postbus 10591, 1001EN Amsterdam, 020-6123202, 06-34339533, signal +31684065516, info@burojansen.nl (pgp)
    Steun Buro Jansen & Janssen. Word donateur, NL43 ASNB 0856 9868 52 of NL56 INGB 0000 6039 04 ten name van Stichting Res Publica, Postbus 11556, 1001 GN Amsterdam.
  • Publicaties

  • Migratie

  • Politieklachten

  • fort3_91

    279 hebben  we  reeds  vastgesteld  dat  het  departement  van  Justitie  in  de  jaren  1996-1997  onvoldoende was  toegerust  om  de  verwikkelingen  van  complexe  onderzoeken  als  de  onderhavige  goed  te  kunnen volgen en plaatsen. De situatie in 1999 bleek in dit opzicht nog nauwelijks ten goede gekeerd. Binnen het   departement   bestond   onvoldoende   inzicht   in   de   actuele   stand   van   zaken   en   de   politieke gevoeligheid daarvan. Ook het college van procureurs-generaal kampte in het voorjaar van 1999 met een kennisachterstand. In  het  licht  van  de  presentaties  die  op  6  oktober  1998  waren  gehouden  ten  overstaan  van  de minister   van   Justitie   en   het   college   van   procureurs-generaal   doet   de   bovenstaande   constatering vreemd aan. Noch het college noch de minister kon zich immers verschuilen achter het argument niet op   hoofdlijnen   te   zijn   geïnformeerd.   De   kritiek   die   na   het   verschijnen   van   het   rapport   van   de Commissie-Kalsbeek op de hoofden van Snijders c.s. neerdaalde, was dan ook te sterk aangezet. De gebrekkige informatiepositie van het college en de minister houdt zeker ook verband de vorm waarin de overdracht van informatie plaatsvond. In alle overlegorganen waarin over de voortgang van de  post-Fort-onderzoeken  werd  gesproken  vond  de  kennisoverdracht  namelijk  veelal  plaats  aan  de hand  van  “presentaties”,  die  visueel  werden  ondersteund  door  veel  en  op  het  oog  indrukwekkend beeldmateriaal. Voortgangsrapportages speelden in dit geheel een bescheiden rol. Het “bombardement” aan dia’s, overheadsheets et cetera, waarop overigens in de regel niet de status van de  geprojecteerde  gegevens  –  hypothesen  of  bewijsbaar  geachte  feiten?  –  werd  vermeld,  leidde  er toe  dat  de  informatieoverdracht  niet  het  karakter  had  van  kritische,  professionele  reflectie  of  van informed consent van de hiërarchieke toezichthouders maar van éénrichtingsverkeer. De   visies   van   de   drie   betrokken   hoofdofficieren   over   het   verloop   van   het   post-Fort-traject vertonen  enige  belangrijke  overeenkomsten.  Deze  hebben  betrekking  op  het  feit  dat  in  complexe onderzoeken  als  de  onderhavige,  waaraan  veel  personen  en  instanties  met  uiteenlopende  belangen deelnemen,   een   heldere   doelstelling,   een   goede   structuur   en   voldoende   managementaandacht belangrijke  randvoorwaarden  zijn.  Naast  overeenkomsten  manifesteren  zich  ook  accentverschillen. Gezien de – in hoofdstuk 2 beknopt beschreven – sporen die de IRT-affaire in de Randstad, en in het bijzonder    in    Amsterdam,    heeft    nagelaten    wekt    het    nauwelijks    verbazing    dat    Vrakking    in    zijn ambtsbericht  de  nasleep  van  deze  affaire  en  het  institutionele  wantrouwen  dat  die  affaire  tot  gevolg heeft gehad benadrukte. Zijn pleidooi voor een – niet strafrechtelijk georiënteerde – “waarheidscommissie”    moet    ook    in    die    context    worden    bezien.    Strafrechtelijke    vervolging    en veroordeling van de hoofdrolspelers waren in het Amsterdamse perspectief ondergeschikt geraakt aan de drive om de “onderste steen boven te krijgen”. Het   contrast   met   de   visie   van   Holthuis   is   in   dit   opzicht   groot.   Gegeven   de   opdracht   tot   het instellen  van  een  strafrechtelijk  onderzoek  die  in  1996  aan  het  LBOM  en  het  LRT  was  verstrekt,  was Holthuis    begrijpelijkerwijs    gepreoccupeerd    met    vragen    die    primair    betrekking    hadden    op    de bewijsgaring.  Deze  insteek  wordt  weerspiegeld  in  zijn  ambtsbericht  van  mei  1999,  waarin  hij  behalve voor  de  hierboven  reeds  genoemde  aspecten  van  managementtechnische  en  organisatorische  aard vooral  aandacht  vroeg  voor  het  probleem  van  het  niet  kunnen  ontsluiten  van  relevante  informatie.  In dat  kader  stond  hij  uitgebreid  stil  bij  de  status  van  het  Fort-onderzoek.  Het  feit  dat  de  rijksrecherche een  feitenonderzoek  had  verricht  en  dat  aan  de  geïnterviewden  de  toezegging  was  gedaan  dat  zij strafrechtelijk gevrijwaard waren voor hetgeen zij hadden verklaard, vormde een ernstige belemmering voor de start van het 060-onderzoek. De aanstelling van Haverkate als coördinerend officier van justitie met een rechtstreekse lijn naar het college indiceert dat het college van procureurs-generaal reeds in het voorjaar van 1999 lering trok uit de gebeurtenissen van de jaren daarvoor en opteerde voor een versterkte regierol. Of deze nieuwe organisatievorm  inderdaad  de  effecten  sorteerde  waarop  was  gehoopt,  valt  buiten  het  bestek  van deze    evaluatie.    Pas    in    een    eventueel    vervolgonderzoek    kan    deze    vraag    afdoende    worden beantwoord.