Op 21 maart 2018 kunt u in het kader van een raadgevend referendum uw mening geven over de nieuwe Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV 2017). Deze wordt ook wel aangeduid als Sleepwet, hetgeen verwijst naar de uitbreiding van mogelijkheden om communicatieverkeer af te luisteren (door middel van bulkinterceptie) door de inlichtingendiensten (AIVD en MIVD). Dit is echter slechts één aspect van de WIV 2017.
Volgens de overheid draagt de WIV 2017 bij aan de nationale veiligheid en de effectiviteit van de inlichtingendiensten. Veel mensen denken hierbij in eerste instantie aan het voorkomen van terroristische aanslagen. De inlichtingendiensten richten zich echter niet alleen op (potentiële) terroristen, maar op veel meer mensen en zaken die volgens de diensten een bedreiging zouden vormen voor de democratische rechtsorde. Een dreiging die echter niet altijd evident is.
Of de WIV 2017 daadwerkelijk op een positieve wijze zal bijdragen aan de het vergroten van de effectiviteit van betreffende inlichtingendiensten is nog maar de vraag. De AIVD en MIVD zijn weinig transparant over hun werkwijze en behaalde resultaten, en het toezicht alsmede de controle op de diensten is beperkt. Effectiviteit van het werk van de inlichtingendiensten valt dan ook moeilijk te beoordelen.
Buro Jansen & Janssen doet al ruim dertig jaar onderzoek naar inlichtingendiensten en heeft het nodige over het onderwerp gepubliceerd. Dit magazine bevat dan ook geen gedetailleerde analyse van alle wetsartikelen die opgenomen zijn in de WIV 2017. Een dergelijke exercitie kan nuttig zijn, maar levert slechts een beperkte bijdrage aan beantwoording van de vraag hoe de wet na invoering uiteindelijk zal uitpakken. We hebben gekozen voor een bredere benadering.
We proberen inzicht te geven in het functioneren van de Nederlandse inlichtingendiensten in zowel het heden als verleden. Hierbij komt een uiteenlopend aantal thema’s aan bod, zoals de effectiviteit en toegevoegde waarde van de inlichtingendiensten, het toezicht en de controle erop, misstanden uit het verleden en lessen voor de toekomst, de risico’s van in de wet opgenomen bevoegdheden (zoals hacken via derden en bulkinterceptie) en een vergelijking van de WIV 2017 met bestaande wetgeving in het buitenland.
Dit magazine is dan ook bedoeld als bijdrage voor het maken van een weloverwogen keuze bij het referendum.
Wetsvoorstel WIV 2017 documenten
Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten WIV 2017
Memorie van Toelichting WIV 2017
Reactie Raad van State op wetsvoorstel WIV 2017
Reactie CTIVD op wetsvoorstel WIV 2017
Reactie Autoriteit Persoonsgegevens op wetsvoorstel WIV 2017
AIVD jaarverslagen 2000 – 2016
BVD / AIVD jaarverslagen 1945 – 1999
MIVD jaarverslagen 1997 – 2016
CIVD jaarverslagen (verslagen commissie Stiekem)
Memorie van Toelichting WIV 2002
Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten WIV 2002
Memorie van Toelichting WIV 1987
Koninklijk Besluit 5 augustus 1972, nr 3, nieuwe regeling
Stukken met betrekking tot de wijziging in 1956
Koninklijk Besluit 1 maart 1956, nr. 9, wijziging
Stukken met betrekking tot de wijziging in 1951
Koninklijk Besluit 25 augustus 1951, nr 2, wijziging
Koninklijk Besluit 8 augustus 1949, nr. 51
Koninklijk Besluit 9 april 1946, nr. 27
Beschikking Chef Staf Militair Gezag, 29 mei 1945