‘AIVD wist alles, en deed niets’

Heel veel gegevens kunnen worden uitgewisseld indien en voor zover dat van tevoren is afgesproken en controleerbaar is. De vraag om meer bevoegdheden vindt Kohnstamm dan ook onterecht. Het probleem is dat er onvoldoende wordt samengewerkt: “Het mooiste voorbeeld vind ik nog altijd Mohammed B. Direct na de moord op Van Gogh denkt iedereen ‘wat een schande en wat een ellende’. En dan zegt minister Remkes de dinsdag daarop in de Kamer dat de AIVD geen fouten heeft gemaakt, maar dat er meer bevoegdheden nodig zijn. Terwijl langzaam maar zeker vaststaat dat de AIVD alles wist van Mohammed B. Zijn hele hebben en houden. De AIVD hoeft zich het minst van ons aan te trekken, en terecht overigens, mits gecontroleerd. Maar ze wist alles en deed niets. AIVD, politie en OM hadden de moord op Van Gogh kunnen voorkomen. Ze hadden ruim voldoende bevoegdheden om in te grijpen.”

“Kennis is nu eenmaal de grondstof waarop je terroristen kunt pakken, maar dan moet je dus eerst aantonen dat je die kennis niet op een andere wijze had kunnen verzamelen dan met bestaande bevoegdheden. Kennis over Mohammed B. was volledig aanwezig. Sterker nog, voeg ik daar gekscherend en een beetje cynisch aan toe, ook het rapport over de Hofstad- groep was in het bezit van Mohammed B. Maar los daarvan: op basis van de openbare kennis over Mohammed B. kun je nooit volhouden dat er meer bevoegdheden nodig zijn om een moord als die op Van Gogh te kunnen voorkomen.”

Kohnstamm ziet hetzelfde patroon in de VS. “Bijna alles over de daders van 9-11 was bekend, maar die informatie is niet of nauwelijks uitgewisseld tussen de verschillende inlichtingendiensten. Waardoor er nooit een alarmbel is gaan rinkelen.” Gewoon slecht georganiseerd. Niemand heeft belet die gegevens uit te wisselen.

In veel gevallen is het dus een kwestie van organisatie en niet van bevoegdheden. Het is een cultuurprobleem en een organisatorisch probleem, misschien ook een technisch probleem. In het geval van Mohammed B. had men een foute analyse losgelaten op de informatie. “Aanvankelijk zei de minister dat de AIVD meende dat Mohammed B. niet behoorde tot de 150 van de Hofstad-groep, inmiddels zegt Justitie dat hij de leider was”

Kohnstamm concludeert dat het merendeel van de dingen die misgaan, ligt aan de organisatie of cultuur binnen de organisaties. En hij spreekt uit ervaring. Als voorzitter van de Regieraad ICT en Politie heeft hij gemerkt dat informatie-uitwisseling tussen rechercheurs een heikel onderwerp is. “Het zit in de malle hoofden van politiefunctionarissen om informatie vooral niet met elkaar te delen. Ze zeggen dat je heel terughoudend met informatie moet omspringen.” In feite zijn ze gewoon bang dat een ander hun zaak oplost. Een ander punt, weet Kohnstamm uit ervaring, is dat bewindslieden altijd zullen zeggen dat ze het hadden kunnen voorkomen als ze meer hadden geweten en meer hadden gekund.

interview kohnstamm in Idee juni 2005

datum uitzending: 15 juli 2005

Jansen & Janssen in de pers :
Nieuwe maatregelen op terrein bestrijding terrorisme
Met het Oog op Morgen

Interview met Wil van der Schans door Max van Weezel over de negatieve affecten van de nieuwe maatregelen op het terrein van terrorismebestrijding

Links:
De uitzending

Sympathie voor het werk van Buro Jansen & Janssen? Wordt dan nu donateur.
Buro Jansen & Janssen heeft hard donateurs nodig om de komende recessie te overleven. Voor het doen van onderzoek is Buro Jansen & Janssen volledig afhankelijk van giften en subsidies.
Stort gul: € 10,- , € 25,- € 50,- of meer per maand op:
Giro: 603904
tnv Stichting Res Publica te Amsterdam
Bij storing van € 50,- of meer krijg je een origineel Jansen & Janssen T-shirt opgestuurd!

Aan de Voorzitter van de Adviesraad Internationale Vraagstukken

Mr. F. Korthals Altes
Postbus 20061
2500 EB Den Haag

Ministerie van Buitenlandse Zaken
Directie Politieke Zaken
Bezuidenhoutseweg 67
2594 AC Den Haag

Den Haag, juli 2005

De aanslagen van 7 juli jl. in Londen onderstrepen nogmaals de noodzaak en urgentie van een effectieve bestrijding van terrorisme. Sinds de aanslagen van 11 september 2001 is wereldwijd een groot aantal maatregelen genomen ter bestrijding van terrorisme. De aanslagen van 11 maart 2004 hebben gezorgd voor een verscherpt dreigingsbewustzijn in Europa en hebben geleid tot een aanvullend pakket maatregelen en de benoeming van een EU contra-terrorismecoördinator. Ook nationaal is door de regering een groot aantal maatregelen genomen, zowel ter vergroting van de veiligheid in Nederland, alsook ter voorkoming van het gebruik van Nederlands grondgebied voor voorbereidende handelingen voor aanslagen elders.
Internationaal terrorisme post 11 september vraagt om nationale, Europese en internationale maatregelen die elkaar versterken en complementeren.

lees meer

datum uitzending: 30 juni 2005

Jansen & Janssen in de pers :
Spion voor de CIA in ruil voor een verblijfsvergunning
Nova

De Amerikaanse geheime dienst CIA heeft geprobeerd ex-gevangenen van Guantanamo Bay als eigen spionnen in onder andere Nederland te droppen.

Het ging om vijf mannen van Marokkaanse afkomst. NOVA sprak met drie van hen. Twee mannen verklaarden dat de CIA hun een Nederlandse verblijfsvergunning beloofde. Volgens hun advocaat, mr. Mohamed Hilal, was het de bedoeling dat ze in ruil voor die vergunning zouden gaan spioneren binnen de Marokkaanse gemeenschap in Nederland.

lees meer

01 Overleeft het softdrugsbeleid de Europese Grondwet
02 De Europese Grondwet
03 Hoofdstukken Keizer in Lompen, politiesamenwerking
04 Politieagenten aller landen…
05 Hangen aan de noodrem
06 Europese Grondwet zet strafrecht onder druk

‘Is het softdrugsbeleid écht veilig met de nieuwe Grondwet’

Politie- en justitie samenwerking in de Europese Grondwet

”Ik zal netjes van het Nederlandse drugsbeleid afblijven”, beloofde de Eurocommissaris van justitie, vrijheid en veiligheid, Frattini, aan diverse Nederlandse kranten op 6 mei jl. “En de Europese Grondwet doet daar niets aan af.”

De werkelijkheid is echter genuanceerder, nauwkeurige lezing van de Europese grondwet leert dat de risico’s na invoering aanzienlijk zijn.

In de politie- en justitieparagraaf van de Europese Grondwet wordt vooral de besluitvorming gewijzigd. Inhoudelijk zijn er weinig veranderingen, op de invoering van een Europees Openbaar Ministerie na.

De lidstaten verliezen hun vetorecht, een gekwalificeerde meerderheid kan in de toekomst een dwingend kaderbesluit aannemen. Als een lidstaat vindt dat een Europees justitievoorstel ‘afbreuk doet aan fundamentele aspecten van zijn strafrechtsstelsel’ kan er nog wel aan de noodrem worden getrokken.
En hier zit een addertje onder het gras – zeg maar gerust een boa constrictor. Twee weken geleden vroeg het SP-Kamerlid Krista van Velzen aan minister Donner of hij het Nederlandse softdrugsbeleid als een ‘fundamenteel aspect van het Nederlandse strafrechtsstelsel’ beschouwt. Nee, zei Donner. ‘Als minister van Justitie weiger ik ten enenmale om te stellen dat het niet-handhaven van de eigen wetten, een fundamenteel kenmerk van het Nederlandse rechtsstelsel is.’

1 juni nadert, het referendum over de Europese Grondwet staat voor de deur. Op de website van Buro Jansen & Janssen daarom deze keer extra aandacht voor de Europese politie- en justitiesamenwerking.

Een aantal hoofdstukken van het boek ‘Keizer in Lompen, politiesamenwerking in Europa’ staan vanaf vandaag online. Het boek zelf is nog steeds actueel en verkrijgbaar bij de boekhandel. (ISBN 90-6728-126-3, prijs € 24,90)
Ook een aantal artikelen over de gevolgen van de Europese Grondwet op het terrein van politie en justitie.

“Een weinig gestelde vraag is wat nu precies de noodzaak is van Europese harmonisatie van het Europese strafrechtbeleid. Het idee lijkt te zijn dat als nu maar overal precies dezelfde wetten gaan gelden, de criminaliteit beter aangepakt kan worden. Dat is echter nauwelijks het geval. Natuurlijk, als in één lidstaat pakweg mensenhandel niet strafbaar zou zijn, zou dat de samenwerking bemoeilijken. Maar de strafbaarstellingen en delictomschrijvingen verschillen niet zo vreselijk veel in de Europese Unie.”

De artikelen en hoofdstuk uit het boek zijn te vinden op:
www.burojansen.nl/eugrondwet.htm

Buro Jansen & Janssen
Postbus 10591
1001 EN Amsterdam
tel 020 6123202,
info@burojansen.nl
lees meer

Als de Europese Grondwet wordt aangenomen verandert op het terrein van politie – en justitiesamenwerking er behoorlijk veel in de besluitvorming binnen de Europese Unie. Momenteel geldt op dit terrein een vetorecht voor de lidstaten. Bij belangrijke besluiten kan Nederland op deze manier de voet aardig dwars zetten. Na aanname van de Europese Grondwet verliezen de lidstaten hun vetorecht en worden beslissingen bij meerderheid genomen. De parlementaire controle verplaatst zich van Den Haag naar Brussel, de Tweede Kamer verliest zijn instemmingsrecht. Wel is er een soort noodremprocedure: een voorstel kan geblokkeerd worden, als een lidstaat vindt dat een Europees justitievoorstel ‘afbreuk doet aan fundamentele aspecten van zijn strafrechtsstelsel’. Het voorstel wordt dan doorgeschoven naar de Europese regeringsleiders. Die nemen dan een beslissing op basis van unanimiteit stemmen. In die fase geldt dus wel een vetorecht lees meer

‘Keizer in lompen – politiesamenwerking in Europa’ is het verslag van een journalistieke speurtocht naar de samenwerking van politiediensten in de Europese Unie. Aan de hand van eigen onderzoek en interviews met wetenschappers, advocaten, politiechefs en ambtenaren schetsen de auteurs Jelle van Buuren en Wil van der Schans een beeld van de moeizame ontwikkeling van een Europees rechtssysteem.

De volgende hoofdstukken staan online:
De democratische spagaat, Controle op de JBZ-samenwerking

Een ingewikkeld spelletje schaak, Internationale opsporing in de praktijk

Advocaten op beenkappen, Controle op de internationale opsporing

Even Limburg bellen, Pionieren in de grensregio

Keizer in Lompen, Uitgeverij Papieren Tijger, prijs 24,90

Uitgeverij Papieren Tijger

Ruimte voor nationaal strafrechtbeleid wordt kleiner
De Europese Grondwet leidt ertoe dat Nederland minder speelruimte overhoudt voor het voeren van een eigen strafrechtbeleid. Burgers zullen sneller geconfronteerd worden met de strafrechtopvattingen van andere lidstaten. De rechten van verdachten zijn het kind van de rekening. lees meer

Vormt de Europese Grondwet nu wel of niet een bedreiging voor het Nederlandse softdrugsbeleid? Absoluut niet, stellen de voorstanders van de grondwet. Nederland houdt het laatste woord bij het softdrugsbeleid, maar bijvoorbeeld ook bij het abortus- of euthanasiebeleid. Nauwkeurige lezing van de grondwet leert echter dat de risico’s toch aanzienlijk zijn. lees meer

Het vetorecht dat de Europese lidstaten hebben staat innige samenwerking op het terrein van de criminaliteitsbestrijding in de weg. Maar de Europese Grondwet is geen garantie dat dit beter wordt. Bovendien kan de Europese grondwet ten koste gaan van specifieke elementen in het Nederlandse strafrecht als abortus-, euthanasie- en drugsbeleid.

lees meer

Ruimte voor nationaal strafrechtbeleid wordt kleiner
De Europese Grondwet leidt ertoe dat Nederland minder speelruimte overhoudt voor het voeren van een eigen strafrechtbeleid. Burgers zullen sneller geconfronteerd worden met de strafrechtopvattingen van andere lidstaten. De rechten van verdachten zijn het kind van de rekening.

Vormt de Europese Grondwet nu wel of niet een bedreiging voor het Nederlandse softdrugsbeleid? Absoluut niet, stellen de voorstanders van de grondwet. Nederland houdt het laatste woord bij het softdrugsbeleid, maar bijvoorbeeld ook bij het abortus- of euthanasiebeleid. Nauwkeurige lezing van de grondwet leert echter dat de risico’s toch aanzienlijk zijn.

Het vetorecht dat de Europese lidstaten hebben staat innige samenwerking op het terrein van de criminaliteitsbestrijding in de weg. Maar de Europese Grondwet is geen garantie dat dit beter wordt. Bovendien kan de Europese grondwet ten koste gaan van specifieke elementen in het Nederlandse strafrecht als abortus-, euthanasie- en drugsbeleid.