Fouilleren in Den Haag kende een aanloop van ruim twee jaar. Vervolgens werd het noodgebied Hoefkade gepromoveerd tot risicogebied. Aan het woud van bevoegdheden zoals permanent cameratoezicht, strafbaar gestelde (overlast)gedragingen en verwijderingbevelen, ‘blauw geverfd’ in Haagse politie termen, werd preventief fouilleren toegevoegd. Dit zou de buurt veiliger maken en het (vuur)wapenbezit terug dringen. Vier jaar later is het aantal geweldsincidenten in de buurt niet gedaald, maar juist gestegen en is het aantal, dat gevonden worden bij de gefouilleerde mensen en het aantal arrestanten op grond van de Wet Wapens en Munitie niet gedaald, maar gestegen. Nemen onveiligheidsgevoelens toe bij de bestempeling van een gebied tot bijna oorlogszone en waarom reageren burgers ‘gelaten’ op een maatregel die elke persoon potentieel tot gevaarlijke wapendrager maakt. Waarheidsvinding in een woud aan stukken en een filosofische argumentatie in de voetsporen van Donald Rumsfeld, oud minister van Defensie van de Verenigde Staten.
In verband met de mogelijke invoering van een kraakverbod, en de mishandeling van enkele bezoekers van het Amsterdamse café Vrankrijk en toekomstige ontruimingen, benaderde de politie diverse krakers voor het verschaffen van inlichtingen. De Regionale Inlichtingendienst gaat hierbij te werk met leugens en bedrog.
Roos, Rosa, Fiona, Ferry, Cees, Gijs, Leo, Harry en alle andere krakers die niet aan de stereotype beelden voldoen hebben je nodig, kom bij de Amsterdamse politie. Michel, Iwan, Gerard, Astrid en hun collega’s nodigen je uit voor een kennismakingslunch, diner of avond in de kroeg om samen op te trekken tegen het kraakverbod en sfeerbeelden over de Amsterdamse scène te bespreken. Want ‘I Amsterdam’ kan natuurlijk niet zonder een leuke kraak en ontruiming.
Heb je interesse in dit boeiende en gevarieerde werk als informant voor de Amsterdamse politie, bel dan 020 6239315 of mobiel 06 34296880 en vraag naar dhr. Eijsenbrandt. Deze wervingscampagne van de Amsterdamse Regionale Inlichtingendienst (RID) is permanent. De kraakbeweging heeft je namelijk altijd nodig.
De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid schrijft in haar rapport “lerende overheid” dat er zich tegenwoordig regelmatig problemen voordoen die met de beschikbare kennis en normen niet opgelost kunnen worden (WRR 2006: 29). Het zijn ongetemde problemen, zoals aids, bse en andere rampen, maar ook het integratieprobleem en toenemende gevoelens van onveiligheid. Vaak is er daarbij druk op bestuurders om snel to reageren op voorbarige conclusies in de media. De WRR pleit voor meer terughoudendheid en inzet van deskundigheid bij dergelijke problemen.
Het handhaven van een acceptabele mate van veiligheid in de samenleving is een overheidstaak. Het thema onveiligheid leent zich sterk voor populistische acties, waarbij draconische maatregelen voorgesteld worden die meer schade kunnen doen dan heil brengen. Terughoudendheid is hier op zijn plaats. In de afgelopen tien jaar zijn onveiligheidsgevoelens toegenomen, de regering spant zich in om deze gevoelens to bestrijden. Een middel daarvoor is preventief fouilleren. In Amsterdam wordt dit middel sinds 2002 gebruikt. Preventief fouilleren tast de grondrechten van mensen aan. De mate waarin dergelijke beperkingen opgelegd mogen worden is een politieke keuze.
De gemeente Amsterdam zet steeds vaker preventief fouilleren in bij de bestrijding van wapenbezit en geweldsincidenten. De evaluaties die jaarlijks aan de gemeenteraad worden gepresenteerd laten een positief beeld zien van de maatregel. Mede door de gepresenteerde resultaten over het fouilleren in het centrum en zuidoost wordt er nu ook gefouilleerd in Amsterdam Oost.
Op zijn zachtst gezegd zijn de cijfers niet eenduidig. Het lijkt er zelfs op dat er met de cijfers gegoocheld wordt. Dat is ernstig, zeker bij een maatregel als preventief fouilleren. In een zogenoemd veiligheidsrisicogebied kan namelijk iedereen door een ambtenaar in functie staande gehouden, gefouilleerd en zijn bezittingen doorzocht worden. De maatregel tast de onschuldpresumptie van iedere burger aan. Iedereen die zich in het gebied bevindt kan onderworpen worden aan een fouilleeractie. Een aanleiding, aanwijzing of verdenking is niet noodzakelijk. Deze aantasting van het adagium ‘onschuldig tenzij het tegendeel is bewezen’ is de reden geweest voor Buro Jansen & Janssen om een onderzoek naar de uitvoeringspraktijk en de effectiviteit van de maatregel in te stellen.
Het preventief fouilleren in Amsterdam is bekeken aan de hand van de jaarlijkse rapportages van het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement COT. Het COT constateert jaarlijks dat het fouilleren effectief is en helpt om het aantal ‘wapenincidenten’ terug te brengen in Amsterdam Zuidoost en de binnenstad, de twee zogenaamde veiligheidsrisicogebieden. Mede door deze positieve conclusies wordt er nu ook gefouilleerd in Amsterdam Oost. Waarom deze conclusie zijn getrokken blijft onduidelijk. Een systematische analyse van cijfers zoals het COT deze presenteert roepen veel vragen op over die zogenaamde effectiviteit, maar ook over de betrouwbaarheid van cijfers van de Amsterdamse politie.
Gebrek aan zelf reflectie leidt tot ondoordacht handelen van politie en inlichtingendiensten met de kans op noodlottige gevolgen
In de discussie over de politieactie rond de Ikea van 12 maart 2009 gaat het vooral om de noodzaak van het optreden, de wijze van arrestatie, de vermelding van de afkomst van de verdachten, de slechte communicatie tussen de korpsbeheerder en de korpschef en de weigering om de excuses aan te bieden. Het probleem ligt echter dieper. Bij terrorisme en in bredere zin bij het veiligheidsbeleid treedt de overheid met veel bombarie op, stoere macho taal, en is niet genegen tot enig zelfonderzoek. De woorden van de Amsterdamse burgemeester Cohen zijn exemplarisch: “de volgende keer doen wij het precies hetzelfde.”
lees meer
De gemeente Amsterdam zet steeds vaker preventief fouilleren in bij de bestrijding van wapenbezit en geweldsincidenten. De evaluaties die jaarlijks aan de gemeenteraad worden gepresenteerd laten een positief beeld zien van de maatregel. Mede door de gepresenteerde resultaten over het fouilleren in het centrum en zuidoost wordt er nu ook gefouilleerd in Amsterdam Oost.
Op zijn zachtst gezegd zijn de cijfers niet eenduidig. Het lijkt er zelfs op dat er met de cijfers gegoocheld wordt. Dat is ernstig, zeker bij een maatregel als preventief fouilleren. In een zogenoemd veiligheidsrisicogebied kan namelijk iedereen door een ambtenaar in functie staande gehouden, gefouilleerd en zijn bezittingen doorzocht worden. De maatregel tast de onschuldpresumptie van iedere burger aan. Iedereen die zich in het gebied bevindt kan onderworpen worden aan een fouilleeractie. Een aanleiding, aanwijzing of verdenking is niet noodzakelijk. Deze aantasting van het adagium ‘onschuldig tenzij het tegendeel is bewezen’ is de reden geweest voor Buro Jansen & Janssen om een onderzoek naar de uitvoeringspraktijk en de effectiviteit van de maatregel in te stellen. lees meer
Het preventief fouilleren in Amsterdam is bekeken aan de hand van de jaarlijkse rapportages van het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement COT. Het COT constateert jaarlijks dat het fouilleren effectief is en helpt om het aantal ‘wapenincidenten’ terug te brengen in Amsterdam Zuidoost en de binnenstad, de twee zogenaamde veiligheidsrisicogebieden. Mede door deze positieve conclusies wordt er nu ook gefouilleerd in Amsterdam Oost. Waarom deze conclusie zijn getrokken blijft onduidelijk. Een systematische analyse van cijfers zoals het COT deze presenteert roepen veel vragen op over die zogenaamde effectiviteit, maar ook over de betrouwbaarheid van cijfers van de Amsterdamse politie.
Amsterdam
– Evaluatie Preventief Fouilleren 2003 Amsterdam
– Evaluatie Preventief Fouilleren 2004 Amsterdam
– Evaluatie Preventief Fouilleren 2005 Amsterdam
– Evaluatie Preventief Fouilleren 2006 Amsterdam
– Evaluatie Preventief Fouilleren 2007 Amsterdam
– Evaluatie Preventief Fouilleren 2008 Amsterdam
– Evaluatie Preventief Fouilleren 2009 Amsterdam
LJN: AO4770, Rechtbank Breda , 76686-03
Datum uitspraak: 02-03-2004
Datum publicatie: 02-03-2004
Rechtsgebied: Straf
Soort procedure: Eerste aanleg – meervoudig
Inhoudsindicatie: Toetsing rechtmatigheid preventief fouilleren. Verzoek om de zakken leeg te maken vormt een inbreuk op het recht op privacy nu het als onderdeel van het fouilleren dient te worden beschouwd . Gelet op het te beschermen belang, de ernst van de inbreuk en de waarborgen waarmee de regeling is omkleed acht de rechtbank het toepassen van de bevoegdheid tot preventief fouilleren in het onderhavige geval niet in strijd met artikel 8 EVRM.
LJN: AP5618, Rechtbank Alkmaar , 03/1437
Datum uitspraak: 28-06-2004
Datum publicatie: 01-07-2004
Rechtsgebied: Bestuursrecht overig
Soort procedure: Eerste aanleg – meervoudig
Inhoudsindicatie: Veiligheidsrisicogebied; regelmatige bezoekster geen belanghebbende bij aanwijzingsbesluit.
Uitspraak in hoger beroep bevestigd; LJN AS9248.
LJN: AG1672,Voorzieningenrechter Rechtbank Alkmaar , GEMWT 03/592
Datum uitspraak: 16-06-2003
Datum publicatie: 19-06-2003
Rechtsgebied: Bestuursrecht overig
Soort procedure: Voorlopige voorziening
Inhoudsindicatie: Bij besluit van 6 januari 2003, bekendgemaakt op 9 januari 2003, heeft verweerder krachtens artikel 2.1.1.3 van de Algemene plaatselijke verordening (hierna: de APV) voor de periode van 10 januari 2003 tot en met 30 juni 2003 aangewezen als veiligheidsrisicogebied het gebied gelegen binnen de grenzen van het Koningsplein, Polderweg, en de daaraan gelegen parkeerterreinen, de Prins Hendriklaan, de Plantsoenstraat, Spoorstraat, Molenstraat en Oostslootstraat, een en ander zoals weergegeven op de bij het besluit behorende kaart. Tegen dit besluit heeft verzoekster bij brief van 16 februari 2003, nader aangevuld bij brief van 25 april 2003, bezwaar gemaakt.
LJN: AT4652,Voorzieningenrechter Rechtbank Utrecht , SBR 05/565 VV + 05/783
Datum uitspraak: 20-04-2005
Datum publicatie: 26-04-2005
Rechtsgebied: Bestuursrecht overig
Soort procedure: Voorlopige voorziening+bodemzaak
Inhoudsindicatie: Aanwijzingsbesluit veiligheidsrisicogebied Amsterdamsestraatweg te Utrecht. Inwoner gebied is belanghebbende. Schorsing primair besluit op grond van artikel 8:72, vijfde lid, Awb. Artikel 8 EVRM. Proportionaliteit. Motiveringsgebrek.
Uitspraak in hoger beroep bevestigd; LJN AU5839. Onder LJN AT6570 is in deze zaak een voorlopige voorziening uitgesproken.
LJN: AO4764, Rechtbank Breda , 76688-03
Datum uitspraak: 02-03-2004
Datum publicatie: 02-03-2004
Rechtsgebied: Straf
Soort procedure: Eerste aanleg – meervoudig
Inhoudsindicatie: Aan verdachte is in het kader van een preventieve fouillering door politieambtenaren gevraagd of hij wapens of drugs bij zich had. Hij heeft de XTC pillen vervolgens vrijwillig overhandigd. Nu door het stellen van vragen geen inbreuk wordt gemaakt op het recht op privacy vloeit deze bevoegdheid voort uit artikel 2 Politiewet. De rechtbank komt dan ook niet toe aan een beoordeling van de rechtmatigheid van het preventief fouilleren.
LJN: AV1477, Gerechtshof Amsterdam , 23-001108-05
Datum uitspraak: 10-02-2006
Datum publicatie: 10-02-2006
Rechtsgebied: Straf
Soort procedure: Hoger beroep
Inhoudsindicatie: Gelet op de motivering van de burgmeester van de gemeente Amsterdam van het aanwijzingsbesluit van 26 juni 2003 in samenhang met de toelichting daarop in diens brief van 10 oktober 2005, komt het hof de (hiernieuwde) aanwijzing van het veiligheidsrisicogebied (groot gedeelte van de Amsterdamse binnenstad) alsmede de omvang en de tijdsduur daarvan, niet onredelijk voor. De door de officier van justitie gegeven motivering van het bevel tot het houden van een preventieve fouilleringsactie in het door de burgemeester aangewezen veilighiedsrisicogebied, in samenhang met het ten behoeve daarvan opgemaakte sfeerproces-verbaal en de daarin genoemde concrete statistische gegevens, leveren naar het oordeel van het hof feiten en omstandigheden op die de noodzaak van de uit het bevel voortvloeiende bevoegdheden voldoende onderbouwen en de op 3 oktober 2003 gehouden preventieve fouilleringsactie kunnen rechtvaardigen. .