IV.5. De revenuen van de hashhandel
De opbrengst van hash wordt geschat op tweederde van de totale
export uit Marokko en dat is ongeveer gelijk aan het totaalbedrag
van de geldzendingen van anderhalf miljoen emigranten naar huis.
Naarmate de emigranten langer wegblijven en inburgeren in hun
nieuwe landen worden hun zendingen van spaargelden minder. De
regering doet er alles aan om zijn onderdanen overzee te
doordringen van hun plicht het vaderland financieel bij te staan,
maar bij de volgende generatie slaat deze opdracht minder aan.
Welnu, de opbrengst van de handel in drugs in Marokko en onder
emigranten compenseert deze terugloop in de betalingsbalans
volledig. Om het witten en het binnensluizen van deze gelden
mogelijk te maken heeft de Marokkaanse overheid verschillende
investeringsmogelijkheden gecreerd: door het aanmoedigen van het
toerisme (nog niet erg geslaagd) en door off shore banken en
belastingvrije zones (Tanger) toe te staan en weinig controle uit
te oefenen op de banktransacties uit en naar Ceuta en Melilla. Het
witwassen van uit criminaliteit verkregen inkomsten is in Marokko
niet strafbaar en er bestaat geen wetgeving ter zake van de
ontneming van wederrechtelijk verkregen vermogens. Het totaal aan
buitenlandse investeringen (legaal en illegaal gegenereerd) in
Marokko is sedert 1990 sterk toegenomen. Uit de Europese Unie
kwamen in 1990 nog 1100 miljoen dirhams, in 1994 waren dat 3300
miljoen dirhams. Uit andere landen kwamen in 1994.4700 dirhams. Er
zijn berichten dat internationale misdadigers zich in Marokko
vestigen om gebruik te kunnen maken van het ideale witwasklimaat.
Het wiswas-circuit is verder op Europa aangesloten met behulp van
traditionele structuren zoals de familie, de gilden en de banken
van lening. Vooral op het platteland worden institutionele
leeninstellingen door mensen uit lagere kringen vaak gemeden.
Drugshandelaren fungeren thans als onderhandse bankiers.
De grote drugshandelaren investeren in de sectoren van de bouw,
het onroerend goed, in grond en in de aanleg van een infrastructuur
die hun smokkelhandel mogelijk maakt. Transportondernemingen en
import- en exportfirma’s floreren op onnatuurlijke wijze. Naarmate
deze investeringen zich over meer economische sectoren uitbreiden,
maken de critici van het Marokkaanse politieke systeem zich in
toenemende mate zorgen over het diffuse karakter dat de economie
aanneemt en de morele verloedering die de georganiseerde misdaad
met zich brengt. Corrupte ambtenaren leven in weelde. Drugsbaronnen
zijn donateurs van fundamentalistische organisaties; zij hebben
bijgedragen aan de bouw van moskeen in Tanger, Tetuan, Al Hoceima
en Nador. Zij bekleden als zakenlieden belangrijke posities in
bedrijfsschappen en bedrijfsverenigingen en ze sponsoren
sportverenigingen. De Marokkaanse overheid zoekt onder andere hun
geld om een groots plan voor de bouw van stuwmeren uit te kunnen
voeren. Op last van het Internationale Monetaire Fonds voert de
Marokkaanse overheid thans een Programma van structurele aanpassing
uit dat erop neerkomt dat staatsbedrijven worden verkocht aan
particuliere investeerders. De Mas (1995) stelt dat sprake is van
een toenemende vervlechting tussen kapitaalkrachtige personen,
zoals drugsbaronnen, en belangrijke personen in de ambtenarij en
het bedrijfsleven.