De European Drugs Unit (EDU) werd, op basis van een Ministerial Agreement tussen de Europese ministers van Justitie, opgericht in 1993. Het is de voorloper van Europol. De EDU wordt omschreven als een ‘niet-operationeel team voor de uitwisseling en de analyse van informatie, verband houdend met illegale drugshandel, de daarbij betrokken criminele organisaties en de daarmee samenhangende activiteiten in het kader van het witwassen van zwart geld die twee of meer Lid-staten raken.’
Actieplan georganiseerde criminaliteit
Europol is niet het enige project waarin de Europese politiesamenwerking vorm krijgt. Sterker nog: terwijl de verschillende nationale parlementen zich buigen over de ratificatie van het Europol-verdrag, zijn de Europese leiders al weer een paar stappen verder. Er worden volop plannen gesmeed om de strijd tegen de georganiseerde criminaliteit verder te intensiveren en het mandaat en de bevoegdheden van Europol uit te breiden. De politieke druk, vooral vanuit Duitsland, om de Europese politiesamenwerking een nieuwe impuls te geven komt tot uiting tijdens de Europese Top van Dublin in 1996.
De European Drugs Unit De European Drugs Unit (EDU) werd, op basis van een Ministerial Agreement tussen de Europese ministers van Justitie, opgericht in 1993. Het is de voorloper van Europol. De EDU wordt omschreven als een ‘niet-operationeel team voor de uitwisseling en de analyse van informatie, verband houdend met illegale drugshandel, de daarbij betrokken criminele organisaties en de daarmee samenhangende activiteiten in het kader van het witwassen van zwart geld die twee of meer Lid-staten raken.’
In de kern gaat het om uitwisseling van informatie, met inbegrip van persoonsgegevens, tussen Lidstaten ter bevordering van specifiek opsporingsonderzoek van delicten verband houdend met drugs; en het opstellen van rapporten over de algemene situatie en van misdaad-analyses. (1)
De European Drugs Unit
De European Drugs Unit (EDU) werd, op basis van een Ministerial Agreement tussen de Europese ministers van Justitie, opgericht in 1993. Het is de voorloper van Europol. De EDU wordt omschreven als een ‘niet-operationeel team voor de uitwisseling en de analyse van informatie, verband houdend met illegale drugshandel, de daarbij betrokken criminele organisaties en de daarmee samenhangende activiteiten in het kader van het witwassen van zwart geld die twee of meer Lid-staten raken.’
In de kern gaat het om uitwisseling van informatie, met inbegrip van persoonsgegevens, tussen Lidstaten ter bevordering van specifiek opsporingsonderzoek van delicten verband houdend met drugs; en het opstellen van rapporten over de algemene situatie en van misdaad-analyses. (1)
Concreet gebeurt dit door verbindingsambtenaren in een gebouw bijelkaar te zetten, die ieder toegang hebben tot hun nationale informatiesystemen. De Italiaanse verbindingsambtenaar kan aan zijn Duitse collega vragen of die toevallig informatie heeft over X. De Duitse opsporingsambtenaar kijkt in zijn computer, en als X inderdaad bekend is, worden de gegevens aan de Italiaanse verbindingsambtenaar doorgegeven, die het weer doorgeeft aan de Italiaanse politie.
Maar nog voor de officiële beslissing van de Europese Top in 1991 om over te gaan tot de instelling van EDU, bestond er al een pilot-project EDU/Europol: in een barak in de buurt van Straatsburg werkten een vijftiental politiemensen uit diverse landen onder leiding van Jürgen Storbeck, afkomstig van het Bundes Kriminal Amt, aan een inventarisatie van de Europese drugshandel. Storbeck mag zich inmiddels directeur van Europol noemen.
Het mandaat van de EDU werd een aantal malen uitgebreid. In 1995 werden ook mensensmokkel/illegale immigratie, autodiefstallen en nucleaire smokkel bij EDU ondergebracht, in 1996 volgde de bestrijding van kinderpornografie en kinderprostitutie, onder het enigszins verwarrende kopje ‘mensensmokkel’.
In 1994 ontving EDU 595 informatieverzoeken. In 1995 waren dit er al 1474. In 1996 groeide het naar 2000. Veel van de aanvragen worden door Duitsland gedaan.
Op basis van een aantal jaarverslagen en rapportages valt er een (zeer onvolledig) beeld te schetsen van de activiteiten van de EDU. lees meer
Uit: Europol Dossier 2 4
Actieplan georganiseerde criminaliteit Europol is niet het enige project waarin de Europese politiesamenwerking vorm krijgt. Sterker nog: terwijl de verschillende nationale parlementen zich buigen over de ratificatie van het Europol-verdrag, zijn de Europese leiders al weer een paar stappen verder. Er worden volop plannen gesmeed om de strijd tegen de georganiseerde criminaliteit verder te intensiveren en het mandaat en de bevoegdheden van Europol uit te breiden. De politieke druk, vooral vanuit Duitsland, om de Europese politiesamenwerking een nieuwe impuls te geven komt tot uiting tijdens de Europese Top van Dublin in 1996.
Hoewel het begrip georganiseerde misdaad ook in Belgi
steeds meer ingeburgerd raakt, hebben vooral de fenomenen groot
banditisme (de Bende van Nijvel) en de hormonenmafia de
gemoederen van het Belgische opsporingsapparaat jarenlang bezig
gehouden. Deze selectieve aandacht heeft geresulteerd in het
ontbreken van een goed beeld van (de ontwikkeling van) de
georganiseerde criminaliteit. Inmiddels is het Centraal bureau
opsporingen (CBO) van de Rijkswacht begonnen met het vaststellen
van een criminaliteitsbeeld. Het CBO stelt vast dat 90
Rijkswachtonderzoeken betrekking hebben op zaken die voldoen aan de
definitie van georganiseerde misdaad. In 1994 zijn 22 onderzoeken
afgesloten. De onderzoeken omvatten in totaal 1.067 verdachten en
6.584 strafbare feiten. Verder blijkt uit een kwalitatieve studie
dat het aantal verdachten, de organisatiegraad en de etnische
samenstelling van deze groepen zeer variren. In het merendeel van
de onderzoeken (86 van de 90) zijn internationale verbindingen
vastgesteld. Verder is in zes op tien gevallen vastgesteld dat
commercile structuren worden gebruikt, in n op twintig van de
onderzoeken is gebruik van geweld vastgesteld en in vier van
twintig gevallen is sprake van benvloeding. Noot
Ten aanzien van de aard van de georganiseerde criminaliteit zijn de
geluiden niet veel anders dan in Nederland: drugs, mensenhandel,
witwassen, grootschalige fraude, en – misschien in iets mindere
mate – milieucriminaliteit.
Onder bestuurlijke rechtshandhaving wordt verstaan het geheel
van bestuurlijke maatregelen dat kan worden aangewend ter
beheersing van de georganiseerde criminaliteit. In zijn
algemeenheid is het wenselijk om nauwe contacten (verstrengeling)
tussen overheid en het normale bedrijfsleven en de criminele
organisaties tegen te gaan.
Niet alleen de taken van de politie, maar ook de structuur van
de politie-organisatie wordt slechts gedeeltelijk bij wet geregeld.
De Politiewet geeft namelijk alleen aan dat er 25 regionale
politiekorpsen en iin Korps landelijke politiediensten zijn
(artikel 4 Politiewet 1993). Het regionale politiekorps bestaat uit
functionele en territoriale onderdelen. De territoriale onderdelen
kunnen een of meer gemeenten in de politieregio omvatten; zij
kunnen ook delen van gemeenten omvatten (artikel 35 lid 1
Politiewet 1993). Uit lagere regelgeving valt over de structuur en
de organisatie van de politie niet veel meer te zeggen. Het Besluit
beheer regionale politiekorpsen maakt slechts melding van het
bestaan van enkele functionele onderdelen. Dit betreft de CID, het
AT, het OT en het BFO. Veel meer dan het bestaan en een
taakaanduiding van deze onderdelen alsook het feit dat de
politieministers regels kunnen geven over de organisatie, kan uit
het Besluit beheer regionale politiekorpsen niet worden afgeleid.
Bovendien rept het Besluit met geen woord over de aanwezigheid van
tactische recherche-eenheden of andere functionele eenheden zoals
de technische recherche, de herkenningsdienst (HKD) en de secties
technische ondersteuning (STO’s). De CID-regeling 1995 bevat een
artikel over de organisatie van de CID bij de reguliere poliite.
Artikel 1 CID-regeling bepaalt namelijk dat er een regionale en een
landelijke CID is.
door Wil van der Schans
Het wil maar niet vlotten met de Europese politiesamenwerking. Sinds 1990 wordt er gepraat over de vorming van een Europese politie-eenheid, die de grensoverschrijdende criminaliteit moet bestrijden. Maar op 26 juli 1995 was het eindelijk zover. Met een diepe zucht werd het Europolverdrag in Brussel ondertekend. Na jaren moeizaam onderhandelen bereikten de regeringsleiders van de Europese Unie een compromis. Over dat compromis is veel en tegelijkertijd weinig gesproken. De rol die het Europese Hof van Justitie zou krijgen is regelmatig punt van discussie geweest, maar de essentie, de rol van Europol en de inhoud van het Verdrag lijken ongemoeid hun weg in de Nederlandse bureaucratie te hebben gevonden. Onbesproken en dat terwijl er tijdens de Eurotop in juni 1997 in Amsterdam al weer herziening van de taken en bevoegdheden van Europol op de agenda staan. Europol zou in Europa de centrale rol moeten gaan spelen in de bestrijding van de misdaad, liefst met ‘operative’ taken.
Het wil maar niet vlotten met de Europese politiesamenwerking. Sinds 1990 wordt er gepraat over de vorming van een Europese politie-eenheid, die de grensoverschrijdende criminaliteit moet bestrijden. Maar op 26 juli 1995 was het eindelijk zover. Met een diepe zucht werd het Europolverdrag in Brussel ondertekend. Na jaren moeizaam onderhandelen bereikten de regeringsleiders van de Europese Unie een compromis. Over dat compromis is veel en tegelijkertijd weinig gesproken. De rol die het Europese Hof van Justitie zou krijgen is regelmatig punt van discussie geweest, maar de essentie, de rol van Europol en de inhoud van het Verdrag lijken ongemoeid hun weg in de Nederlandse bureaucratie te hebben gevonden. Onbesproken en dat terwijl er tijdens de Eurotop in juni 1997 in Amsterdam al weer herziening van de taken en bevoegdheden van Europol op de agenda staan. Europol zou in Europa de centrale rol moeten gaan spelen in de bestrijding van de misdaad, liefst met ‘operative’ taken. lees meer
Limite- 06276.NL7 Page 2
ONTWERP-ACTIEPLAN
Hoofdstuk I – inleiding
1. Het verschijnsel georganiseerde criminaliteit is een grote bedreiging gaan vormen voor de stabiliteit van de hedendaagse Europese maatschappij. Criminele groepen opereren op internationale basis en de verschijningsvormen van crimineel gedrag zijn velerlei. De georganiseerde criminaliteit in de Europese Unie wordt in de hand gewerkt door het steeds vrijer wordende verkeer van goederen en personen binnen Europa, en de criminele organisaties profiteren hiervan. Tegelijkertijd gelden de nationale grenzen nog steeds in grote mate voor de politiële en justitiële samenwerking. Uit de totstandbrenging van een ruimte waar vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid heersen vloeit noodzakelijkerwijs voort dat de georganiseerde misdaad efficiënt moet worden bestreden. Dit vereist op zijn beurt een politieke reactie op het hoogste niveau.
GELET OP het Verdrag betreffende de Europese Unie, inzonderheid op de artikelen K.1, punt 9, en K.3,
GELET OP de Europolovereenkomst, inzonderheid op artikel 1 Of lid 11
MET INACHTNEMING VAN het Verdrag van de Raad van Europa van 28 januari 1981 tot bescherming van personen met betrekking tot de geautomatiseerde verwerking van persoonsgegevens,
MET INACHTNEMING VAN Aanbeveling R(87)15 van het Comit van ministers van de Raad van Europa van 17 september 1987 tot regeling van het gebruik van persoonsgegevens op politieel gebied
Jaarverslag 1998 van de Dutch Desk van Europol
Rapport dd 16-2-1999 aan de KLPD
Wat deden de Nedelandse liaisons in 1998 bij Europol?
Jaarverslag 1997 van de Dutch Desk van Europol
Rapport dd 30-1-1998 aan de KLPD
Wat deden de Nedelandse Liaisons in 1997 bij Europol?
Jaarverslag 1996 van de Dutch Desk van Europol
Rapport dd 25-3-1997 aan de KLPD
Wat deden de Nedelandse Liaisons in 1996 bij Europol?
First reflections concerning the Tampere Conclusions as far as they relate to Europol
<< 5845/00 ADD 1 LIMITE EUROPOL 1 >>
Hoe gaat Europol zich ontwikkelen na de Top in Tampere?
Draft Rules of procedure of Joint Supervisiory Body of Europol
<< 10851/1/98 Europol 85 REV 1 >>
Ontwerptekst voor de procedures van het Gemeenschappelijk Controle Orgaan van Europol
Voorbereiding van de inwerkingtreding van het Europolverdrag Voortgangsverslag
<< 1004/1/98 Europol 69 REV 1 >>
Oktber 1998 treed het Europolverdrag in werking, wat is de stand van zaken?
Advies van de Juridische Dienst
<< 5560/97 LIMITE >>
De Juridische Dienst van de Europese Unie heeft een paar kleine vraagjes bij het voorstel van Europol voor immuniteit.
De voorrechten en immuniteiten van Europol
<< 5106/2/97 REV 2 LIMITE >>
Europol had het zo gedacht: alle leden, hun werk en hun archieven vrijgesteld van rechtsvervolging, beslaglegging, belasting enzovoort.
Aanbevelingen Europol inzake heroïnehandel
aan Comité K4
<<6305/97 ENFOPOL 42 LIMITE>>
Twee voorstellen voor het aanpakken van de toevoer van deze witte poeders uit verre streken.
Aanpak van de cocaïnesmokkel vanuit Latijns-Amerika
werkgroep Drugs en georganiseerde criminaliteit en de werkgroep Douanesamenwerking, 21 januari 1997
<<5366/97 LIMITE ENFOPOL 10>>
Ontwerp reglement voor de analysebestanden
aan Comité K4, 21 februari 1997
<<6100/97 LIMITE EUROPOL 10>>
Wie dacht dat Europol echt alleen maar gegevens ging uitwisselen moet hier maar eens een kijkje nemen. Onderzoeksgerichte analyse en operationele ondersteuning van opsporingsteams, dat klinkt behoorlijk actief.
Het Europol Computer syteem
aan Comité K4, 30 oktober 1996
<<11084/96 LIMITE EUROPOL 57>>
Registratie en uitwisseling van gegevens wordt zeer belangrijk bij Europol. Hoe gaat dat nu eigenlijk werken?
De opzet van kenniscentra
Groep Drugs en georganiseerde Criminaliteit, 11 februari 1997
<<5716/97 LIMITE ENFOPOL 21>>
De rol van Europol wordt steeds groter. Coördinatie, uitwisseling van gegevens, wat wordt er allemaal verzameld?
Voorstellen van de IGC-conferentie over Europol
Secretariaat Conference of the representives of the Governments of the Europian Union, 20 maart 1997
<<Conf/2500/96 add.1 LIMITE>>
Ook de IGC-onderhandelaren zien een grote rol voor Europol weggelegd. In juni in Amsterdam moet dit opgenomen worden in een nieuw Verdrag van de Europese Unie.
Ontwerp actieplan tegen de georganiseerde misdaad van de Groep op Hoog Niveau
de Groep op Hoog Niveau, 27 februari 1997
<<6276/97/ LIMITE JAI 7>>
Plannen op Hoog Niveau. De in december 1996 opgerichte Groep presenteerde half april een actieplan. Europol krijgt hierin een grote rol. Zogenaamde task forces moeten de criminaliteit gaan bestrijden.
Visie op de toekomst van Europol
de groep Europol, 17 januari 1997
<<5107/1/97 REV 1 LIMITE EUROPOL 3>>
Een blik op de toekomst. Wat wil Europol zelf? Toch meer executieve bevoegdheden?
Voorstellen naar aanleiding van de uitbreiding van het EDU- mandaat tot mensenhandel
aan Comité K.4, dd 30 oktober 1996
<<11083/96 LIMITE EUROPOL 56>>
In juni 1996 werd mensenhandel toegevoegd aan het takenpakket van EDU. In deze voorstellen doet Europol uit de doeken hoe ze dat gaan aanpakken.
Protocol betreffende de beslissingsbevoegdheid van het Europese Hof van Justitie, betreffende Europol
<<Publikatieblad van de Europese Gemeenschappen, C299 9 oktober 1996>> – 23 juli 1996
Er is lang gepraat over de rol van het Europese Hof van Justitie, uiteindelijk is die er bekaaid vanaf gekomen. De tekst van het definitieve Protocol. Europolverdrag
<<Akte van de Raad van 26 juli 1995 tot de vaststelling van de Overeenkomst op grond van artikel K.3 van het Verdrag betreffende de Europese Unie tot de oprichting van een een Europese Politiedienst>>
De volledige tekst van het Europolverdrag.
uit het
Official Journal of the European Communities:
Council act of 3 November 1998 adopting rules applicable to Europol analysis files
Council act of 3 November 1998 adopting rules on the confidentiality of Europol information
Het Europol Computer syteem
aan Comité K4, 30 oktober 1996
<<11084/96 LIMITE EUROPOL 57>>
Registratie en uitwisseling van gegevens wordt zeer belangrijk bij Europol. Hoe gaat dat nu eigenlijk werken?
Ontwerp reglement voor de analysebestanden
aan Comité K4, 21 februari 1997
<<6100/97 LIMITE EUROPOL 10>>
Wie dacht dat Europol echt alleen maar gegevens ging uitwisselen moet hier maar eens een kijkje nemen. Onderzoeksgerichte analyse en operationele ondersteuning van opsporingsteams, dat klinkt behoorlijk actief.
Het was een voor Nederlandse begrippen vrij zeldzame vertoning: een aantal rechters verliet de ivoren toren van de rechtspraak en uitte hun zorgen over de daadkracht die het kabinet-Balkenende tentoonspreidt bij aanpassingen in het strafrecht om terrorisme te bestrijden. Geert Corstens, raadsheer bij de Hoge Raad – het hoogste rechtscollege van Nederland – noemde de voorgestelde maatregelen ‘een heel gevaarlijk pakket’ omdat er ‘ingrijpend aan de structuur van het strafproces wordt gemorreld, waarbij het hele bouwwerk gaat wankelen’. Volgens hem zullen de maatregelen slechts marginaal bijdragen aan de oplossing van het probleem, terwijl ondertussen ‘de vrijheid van het individu behoorlijk wordt opgeofferd’. Maar kritiek en nuances zijn nauwelijks te uiten, stelt Corstens. ‘Er lijkt over dit onderwerp een soort geest te zijn neergedaald die de politiek enorm doet doordraven. Het opgeroepen beeld van een oorlog vind ik echt heel verkeerd. Ziet u een wezenlijk maatschappelijk debat over deze kwestie? In de politiek, journalistiek, of zelfs de wetenschap? Het lijkt wel of alle neuzen dezelfde kant op móéten wijzen.’