HOOFDSTUK 2 DE COMMISSIE EN HAAR STAF

2.1 Benoeming en constitutie van de commissie

Op 6 december 1994 deed de voorzitter van de Kamer mededeling
aan de Kamer van de samenstelling van de commissie, de
Enqutecommissie Opsporingsmethoden genaamd. De voorzitter benoemde
tot lid:

lees meer

6.3 Gesprekken tijdens de verhoren

Tijdens de openbare verhoren heeft de commissie nog negen
gesprekken gevoerd. Vijf van de negen gesprekspartners waren naar
aanleiding van de verhoren aan de oorspronkelijke lijst van
getuigen toegevoegd. Daarnaast heeft de commissie nog met drie
getuigen gesprekken gevoerd, alvorens deze voor de tweede keer in
het openbaar te horen.

lees meer

Amerongen, W.C. van

Chef van de afdeling georganiseerde criminaliteit bij de
regiopolitie Brabant Zuid-Oost

Bakker, G.J.C.M.

Teamleider douanerecherche bij de Fiscale inlichtingen- en
opsporingsdienst

Barendregt, B.N.

Commissaris van politie en hoofd van de Afdeling cordinatie
criminele inlichtingen van de Divisie centrale recherche
informatie

Beaufort, jhr. mr. L.A.R.J. de

Hoofdofficier van justitie te Haarlem

Beek, mr. G.P. van der

Als officier van justitie gedetacheerd bij de directie Politie
van het ministerie van Justitie , waar hij projectleider
georganiseerde criminaliteit was, vanaf 1 augustus 1995 officier
van justitie te Rotterdam

Blijswijk, mr. drs. J.A.M. van

Hoofd van de Fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst te
Haarlem

Blok, mr. J.A.

Hoofdofficier van justitie te ‘s-Gravenhage

Bovenkerk, prof. dr. F.

Hoogleraar criminologie aan de Rijksuniversiteit Utrecht

Brand, J.L.

Hoofdcommissaris van politie, korpschef van de regiopolitie
Haaglanden en voorzitter van de Raad van Hoofdcommissarissen.

Brinkman, mr. drs. L.C.

Voormalig voorzitter van de CDA-fractie in de Tweede Kamer der
Staten-Generaal, was voorzitter van de commissie voor de
inlichtingen- en veiligheidsdiensten

Broere, A.

Teamchef van het arrestatieteam van het regiokorps
Rotterdam-Rijnmond

Bruinsma, prof. dr. G.J.N.

Bijzonder hoogleraar bestuurskundige criminologie aan de
Universiteit Twente

Bunt, prof. dr. H.G. van de

Hoogleraar criminologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en
hoofd van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatie Centrum
van het ministerie van Justitie

Burg, mr. V.A.M. van der

Lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal voor het CDA en
voorzitter van de vaste commissie voor Justitie van de Tweede
Kamer

Capelle, mr. M.A.A. van

Officier van justitie te Groningen

Corstens, prof. mr. G.J.M.

Hoogleraar straf- en strafprocesrecht aan de Katholieke
Universiteit Nijmegen, vanaf 1 oktober 1995 raadsheer bij de Hoge
Raad der Nederlanden

Craemer, mr. R.W.M.

Plaatsvervangend hoofdofficier van justitie in het
arrondissement Amsterdam en fungerend hoofdofficier van justitie
voor de politieregio Gooi- en Vechtstreek

Dijkstal, H.F.

Minister van Binnenlandse Zaken, daarvoor lid van de Tweede
Kamer der
Staten-Generaal voor de VVD en lid van de vaste commissies voor de
Politie en voor Justitie

Docters van Leeuwen, mr. A.W.H.

Procureur-generaal bij het Gerechtshof te Den Haag en
voorzitter van het College van procureurs-generaal

Dros, mr. O.R.

Chef van het Kernteam Randstad Noord en Midden

Duijne, dr. P.C. van

Onderzoeker bij het ministerie van Justitie

Fijnaut, prof. dr. C.J.C.F.

Hoogleraar criminologie en strafrecht aan de Erasmus
Universiteit Rotterdam en aan de Katholieke Universiteit
Leuven

Gelderman, mr. E.F.G.M.

Vice-president van de rechtbank te ‘s-Hertogenbosch in de
functie van cordinerend rechter-commissaris zware, georganiseerde
criminaliteit

Gemert, drs. ing. W.M. van

Hoofd van het Landelijk rechercheteam bij het Korps Landelijke
Politiediensten

Gerding, mr. R.A.F.

Plaatsvervangend hoofdofficier van justitie te Rotterdam

Gonsalves, mr. R.A.

Procureur-generaal bij het gerechtshof te ‘s-Hertogenbosch

Gonzales, mw. mr. drs. I.E.W.

Officier van justitie te Haarlem, tevens officier van justitie
zware criminaliteit en kernteamofficier

Groot, mr. F.C.V. de

Tot medio 1995 officier van justitie voor de criminele
inlichtendiensten in het arrondissement Den Haag ( de korpsen
Haaglanden en Hollands Midden), daarna officier van justitie bij
het Landelijk bureau openbaar ministerie

Groot, mr. R. de

Officier van justitie voor de criminele inlichtingendienst te
Rotterdam, tevens hoofd van de unit fraude, economie en milieu en
zware criminaliteit

Hellemons, A.A.M.

Hoofd van de Dienst technische operationele ondersteuning van
de Divisie ondersteuning van het Korps Landelijke
Politiediensten

Helten, drs. N.H.E. van

Directeur Democratische rechtsorde bij de Binnenlandse
veiligheidsdienst

Hiddema, mr. Th.U.

Advocaat te Maastricht

Hirsch Ballin, prof. mr. E.M.H.

Lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal en hoogleraar
Internationaal Recht aan de Katholieke Universiteit Brabant,
voormalig minister van Justitie

Hondt, mr. E.M. d’

Burgemeester van Nijmegen en voorzitter van het
Korpsbeheerdersberaad

Huisman, H.M.

Hoofd van het Douane informatiecentrum

IJzerman, P.D.

Korpschef van de regiopolitie Twente

Jansen, H.A.

Commissaris van politie bij de regiopolitie Rotterdam-Rijnmond,
hoofd van de regionale recherche dienst waaronder ook het kernteam
Rotterdam-Rijnmond/Zuid-Holland Zuid ressorteert

Jansen, mr. J.M.

Hoofdofficier van justitie te ‘s-Hertogenbosch, voorzitter van
de Centrale toetsingscommissie

Karstens, R.

Hoofd van de Afdeling nationale cordinatie
politile infiltratie bij de Divisie centrale recherche
informatie

Kloosterman, A.

Observatierechercheur

Koers, mr. J.

Officier van justitie te Arnhem, hoofd van de Unit zware
criminaliteit

Korthals, mr. A.H.

Lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal voor de VVD,
woordvoerder voor justitie-aangelegenheden

Kuijper, K.

Commissaris van politie, hoofd van de rijksrecherche bij het
parket procureur-generaal te Amsterdam

Langendoen, K.P.

Projectleider/plaatsvervangend teamleider bij het Kernteam
Randstad Noord en Midden

Lith, A.

Chef van het district Rijn en IJssel van de regiopolitie
Utrecht, voormalig teamleider van het interregionale rechercheteam
Noord-Holland/Utrecht

Looijen, J. van

Plaatsvervangend chef van de criminele inlichtingendienst van
het regiokorps Amsterdam-Amstelland

Maan, mr. A.C.

Officier van justitie zware, georganiseerde criminaliteit te
Amsterdam

Molen-Maesen, mw. mr. P.M.H. van der

Landelijk terreur en BVD Officier van justitie, voorheen
CID-officier van justitie te Utrecht

Mosterd, A.M.

Hoofd van de criminele inlichtingendienst van de politieregio
Hollands Midden

Naey, prof. dr. J.

Hoogleraar politierecht aan de Vrije Universiteit
Amsterdam

Nordholt, drs. E.E.

Korpschef van het regiokorps Amsterdam-Amstelland

Patijn, mr. A.

Raadadviseur bij de Directie Wetgeving van het ministerie van
Justitie

Paulissen, W.J.A.

Commissaris van politie, districtschef Regiopolitie
Brabant-Noord, voormalig teamleider van het Kernteam Zuid

Pieters, mr. J.J.Th.M.

Officier van justitie zware criminaliteit en criminele
inlichtingendienst te ‘s-Hertogenbosch

Putten, F. van der

Hoofd van de regionale criminele inlichtingendienst van de
regiopolitie Gooi- en Vechtstreek

Randwijck, mr. R.C.J. Graaf van

Procureur-generaal bij het gerechtshof te Amsterdam

Riessen, J.C. van

Commissaris van politie, lid van de korpsleiding in de functie
van hoofd justitile bedrijfsvoering bij de regiopolitie
Amsterdam-Amstelland

Rutten-Roos, mw. mr. A.

Vice-president bij het gerechtshof te Amsterdam

Schmitz, mw. mr. E.M.A.

Vanaf augustus 1994 staatssecretaris van Justitie, daarvoor
burgemeester van Haarlem en korpsbeheerder van de politieregio
Kennemerland

Snijders, mr. ing. J.W.P.

Officier van justitie criminele inlichtingendienst te
Haarlem

Sorgdrager, mw. mr. W.

Minister van Justitie, voorheen procureur-generaal bij het
gerechtshof te Den Haag en te Arnhem en officier van justitie
te
Almelo

Spoel, mr. Tj.E. van der

Advocaat-procureur te Rotterdam

Steeg, M. van

Adjudant van politie, teamleider bij de criminele
inlichtingendienst

Stoffelen, mr. P.R.

Voormalig lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal voor de
PvdA, woordvoerder voor politie- en justitieaangelegenheden

Straver, mr. M.A.

Hoofdcommissaris van politie en korpschef van de regiopolitie
Kennemerland

Suyver, mr. J.J.H.

Secretaris-generaal bij het ministerie van Justitie

Teeven, mr. F.

Officier van justitie te Amsterdam

Teijlingen, D. van

Chef van de criminele inlichtingendienst van het regiokorps
Amsterdam-Amstelland

Theeuwes, H.J.C.M.

Hoofdinspecteur van politie en
beleidsmedewerker/plaatsvervangend hoofd van de Afdeling cordinatie
criminele inlichtingen van de Divisie centrale recherche
informatie

Thijn, drs. E. van

Voormalig minister van Binnenlandse Zaken en burgemeester van
Amsterdam, korpsbeheerder van de politieregio
Amsterdam-Amstelland

Valente, mr. J.M.

Sinds 1 juli 1995 officier van justitie te Middelburg, voorheen
officier van justitie te Amsterdam

Veen, mr. O.C.W. van der

Officier van justitie te Haarlem, hoofd van de Unit
specialismen, waaronder georganiseerde criminaliteit, criminele
inlichtingen en kernteam

Velt-Meijer, mw. mr. J.M.E. In ‘t

Voorzitter van de strafkamer bij de rechtbank te Rotterdam in
de zaak Ramola

Vondel, J. van

Voormalig informantenrunner bij de regionale criminele
inlichtingendienst van de regiopolitie Kennemerland

Voort, mr. C.V. van der

Officier van justitie te ‘s-Gravenhage

Vrakking, mr. J.M.

Hoofdofficier van justitie te Amsterdam

Waard, mr. T. de

Advocaat, tot 1 december 1995 Algemeen Deken van de Nederlandse
orde van advocaten

Welten, B.J.A.M.

Commissaris van politie bij de regiopolitie
Amsterdam-Amstelland, chef van de Dienst centrale recherche, tevens
verantwoordelijk voor het kernteam Amsterdam-Amstelland/Gooi- en
Vechtstreek

Wiarda, mr. J.

Korpschef van het regiokorps Utrecht

Wierenga, H.

Voorzitter van de Bijzondere Onderzoekscommissie IRT

Willems, mr. J.H.M.

Vice-president van het gerechtshof te Amsterdam

Wilzing, J.

Korpschef van de regiopolitie IJsselland

Wit, mr. L.A.J.M. de

Hoofdofficier van justitie te Rotterdam

Woelders, W.H.

Chef van het kernteam Amsterdam-Amstelland/Gooi en
Vechtstreek

Wolffensperger, mr. drs. G.J.

Voorzitter van de D66-fractie in de Tweede Kamer der
Staten-Generaal, daarvoor woordvoerder voor
justitie-aangelegenheden

Wooldrik, mr. H.P.

Hoofd van de directie Politie van het
ministerie van Justitie, tevens belast met de leiding van de
directie Staats- en Strafrecht

Wortel, mr. J.

Officier van justitie te Amsterdam

Zwanenburg, mr. A.

Secretaris van de Centrale toetsingscommissie

inhoudsopgave en zoeken

11.4 Inventarisatie van opsporingsmethoden in Engeland en
Wales

11.4.1 De georganiseerde misdaad in Engeland en Wales

De aard, ernst en omvang van de georganiseerde misdaad is
onderzocht door het Home Affairs Committee van het Britse
Lagerhuis. ^Noot De omvang is aanzienlijk en groeiende.
De committee uit haar ernstige bezorgheid en vraagt de regering
effectieve preventieve maatregelen te nemen.

lees meer

Keukenkastje

HR 28 mei 1985, NJ Sv, 1985, 822 m.nt ThWvV
(Artt. 97 lid 1 sub 1SV, 2 lid 1 sub C en 9 Opiumwet
(oud))
Rechtsvraag:
Was het tegen de wil van de bewoners binnen treden, waarna cocane
werd aangetroffen bij het onderzoek in de keukenkastjes (een naast
de geiser hangend kastje), welk onderzoek zonder toestemming en
zonder te hebben voldaan aan de (oude) voorwaarden voor een
huiszoeking, onbevoegd geschied? Mag de gevonden cocane (49,6 gram)
voor het bewijs van het tenlastegelegde meewerken?

lees meer

Tijdelijk register

HR 7 februari 1995, NJ 1995, 308
(Artt. 13 WPolR en 8 BPolR)
Het gaat in deze zaak om de beantwoording van de vraag of het
verwerken in processen-verbaal van persoonsgegevens uit
politieregisters die niet voldoen aan de vereisten gesteld (..) in
de WPolR moet leiden tot niet-ontvankelijkheid van het openbaar
ministerie dan wel uitsluiting van de in de processen-verbaal
vervatte bewijsmiddelen. Dit cassatiemiddel steunt, blijkens de
behandeling door de Hoge Raad, op twee gronden:
1. In de ten aanzien van het merendeel van de tenlastegelegde
feiten opgemaakte processen-verbaal zijn persoonsgegevens verwerkt,
voor de registratie waarvan in strijd met het bepaalde in de WPolR
niet een tijdelijk register als bedoeld in art. 13 van die wet is
aangelegd.

lees meer

3.4 Feitelijk gebruik

3.4.1 Algemeen

Dynamische observatie vindt plaats door het subject op enige
afstand te volgen, zowel op de openbare weg als in voor het publiek
toegankelijke ruimten, middelen van openbaar vervoer enzovoorts.
Soms wordt hierbij gebruik gemaakt van technische hulpmiddelen
zoals verrekijkers en beeldregistratie-apparatuur. Dergelijke
activiteiten worden als regel uitgevoerd door een observatieteam
(OT), een team van opsporingsambtenaren dat hiervoor speciaal is
opgeleid en uitgerust.

lees meer

5.5 Controle en samenwerking

5.5.1 De politie

De organisatie van de politile infiltratie is in handen van de
ANCPI en de PIT’s. Een politile infiltrant wordt tijdens zijn
optreden bijgestaan door een begeleidingsteam dat bestaat uit twee
of meer begeleiders. Deze begeleiding geschiedt onder
verantwoordelijkheid van de chef van het PIT en niet van het
kernteam of het regionale korps dat om de infiltratie heeft
verzocht.

lees meer

7.5 Commissie-Wierenga en politieke besluitvorming

7.5.1 Instelling en rapport commissie-Wierenga

Op 26 januari 1994 lichtten de ministers van Justitie en van
Binnenlandse Zaken de Kamer in over de opheffing van het IRT.
^Noot In deze brief werd gesproken over het uit de hand
lopen van een op zichzelf geoorloofde methode. In de brief en in
het daarop volgende debat werd een nader onderzoek toegezegd.

lees meer

Bijlage VI – Organisatie van de opsporing

1 ALGEMENE INLEIDING

lees meer

1 ALGEMENE INLEIDING

De commissie heeft als een van haar opdrachten gekregen
onderzoek te doen naar de organisatie, het functioneren van en de
controle op de opsporing. De resultaten van dit onderzoek zijn in
de voorliggende bijlage opgenomen.

lees meer

4.5 Sturing van en controle op de tactische recherche

4.5.1 De korpsbeheerder ^Noot

De korpsbeheerders achten het in het algemeen voldoende als politie
en openbaar ministerie aangeven dat er voldoende menskracht wordt
ingezet voor de bestrijding van de georganiseerde criminaliteit.
^Noot Zij hebben als burgemeester en als voorzitter van
het regionaal college daarnaast groot belang bij de plaatselijke
criminaliteitsbestrijding. Het is waarschijnlijk geen toeval dat de
burgemeesters van de grote steden voorop lopen in de strijd tegen
de georganiseerde misdaad. Juist in die steden is de overlast van
die vorm van misdaad merkbaar. Dat betekent echter niet dat zij
steeds zeer precies worden genformeerd over de gang van zaken bij
grote onderzoeken.

lees meer

6.7 Sturing en controle

6.7.1 De korpsbeheerders en de korpsleiding

De kernteams zijn beheers- en gezagsmatig ondergebracht bij
bepaalde regiokorpsen en arrondissementen. Formeel ligt de
beheersverantwoordelijkheid bij de korpsbeheerder van het
regiokorps waar het team is gevestigd. Dat zijn de drie grote
steden, Haarlem (kernteam Randstad Noord en Midden), Eindhoven
(kernteam Zuid) en Zwolle (kernteam Noord-Oost-Nederland). Toch
achten de korpsen die aan de kernteams personeel leveren, zich
hiermee nog niet ontslagen van alle verantwoordelijkheden.

lees meer

9.2 Organisatie van het OM

De officieren van justitie staan in het hirarchische verband van
het openbaar ministerie onder het gezag van de hoofdofficier van
justitie, die aan het hoofd staat van n van de negentien
arrondissementsparketten. Ieder arrondissementsparket valt onder n
van de vijf ressortsparketten die alle worden geleid door een
procureur-generaal. Samen vormen de vijf procureurs-generaal het
College van procureurs-generaal dat als de centrale leiding van het
OM fungeert. Daarenboven is de minister van Justitie zoals vermeld
bevoegd bevelen te geven aan de individuele leden van het openbaar
ministerie.

lees meer

III.2. Wetenschappelijk onderzoek naar georganiseerde
criminaliteit

Het werk van twee commissies van de Amerikaanse Senaat heeft
lange tijd het beeld van de georganiseerde misdaad bepaald. In 1950
hield de Kefauver-commissie een openbaar onderzoek waarin de
conclusie werd getrokken dat de georganiseerde criminaliteit een
nation wide Italian syndicate was. De tweede commissie (1963),
genoemd naar haar voorzitter McLellan, leunde sterk op de
verklaringen van een spijtoptant, Joseph Valachi, die deel
uitmaakte van de Genovese mafiafamilie. Deze commissie bevestigde
het beeld van Kefauver van de georganiseerde misdaad. Het ging hier
in de kern om Italiaans-Amerikaanse syndicaten bestaande uit
divisies, geleid door luitenanten en bemand met soldaten. In 1967
werd in Amerika voor het eerst een wetenschappelijk onderzoeker, de
criminoloog Donald Cressey, ingeschakeld, en wel door de Federal
Task Force on Organized Crime. Hij kreeg voor zijn rapport, het
latere boek Theft of the Nation (1969), de beschikking over
de dossiers van de federale politie over wat de cosa nostra werd
genoemd. Ook Cressey kwam toen tot de conclusie dat de
georganiseerde criminaliteit in wezen werd gevormd door 24
Italiaans-Amerikaanse misdaadsyndicaten die door heel het land hun
activiteiten onderling afstemmen.
Het werk van Cressey heeft tot veel controverses binnen de
criminologie geleid. Sommigen verweten hem dat hij zich door de
politie een bril had laten aanmeten, anderen namen het voor hem op
(Rogovin en Martens, 1992; Albini, 1993; Martens en Roosa, 1994).
Belangrijker dan dit was dat een aantal onderzoekers de daad bij
het woord voegden en onafhankelijk van politiebronnen informatie
gingen verzamelen. Ianni en Reuss-Ianni (1972) bestudeerden zeer
gedetailleerd de opkomst en organisatie een Italiaanse mafiafamilie
in een buurt in New York. Zij maakten van uitvoerige observaties en
van informanten gebruik om de personen en hun onderlinge
verbindingen in kaart te brengen. Een militair georganiseerd
syndicaat troffen zij niet aan. Nadien hebben zij een sociale
netwerkbenadering in het onderzoek naar georganiseerde
criminaliteit gepropageerd waarbij informanten uit de wereld van de
georganiseerde criminaliteit als veldonderzoekers worden gebruikt
(Ianni en Reuss-Ianni, 1990). Chambliss (1978) voerde als
deelnemend observant veldstudies uit in Seattle om de complexe
relaties tussen politici, ambtenaren, ondernemers en misdadigers te
beschrijven. Hoewel veldwerk onmiskenbaar voordelen heeft (zie
Potter, 1994, p. 40-41) is het zeer de vraag of onderzoekers langs
deze weg een goed zicht krijgen op de belangrijke criminele groepen
of een landelijk beeld van georganiseerde criminaliteit kunnen
schetsen. De wetenschappelijke studies naar deze vorm van
criminaliteit, waarvan hier slechts enkele voorbeelden zijn
gepresenteerd, maken duidelijk dat onderzoekers beter niet kunnen
vertrouwen op n methode of afgaan op n gegevensbron. Block (1994)
maakte daarom voor zijn studies uitgebreid gebruik van
politiedossiers en krantenberichten. Reuter (1983) beschreef de
illegale markten in New York met behulp van gegevens uit
politiedossiers, observaties, informanten n openbare bronnen. De
mixture van bronnen en methoden zal worden bepaald door de vraag of
het accent meer op een algemene inventarisatie van de problemen dan
wel op de beantwoording van specifieke theoretische of empirische
vragen ligt. Een recent voorbeeld van een inventariserende studie
met een grote mixture aan bronnen en methoden is de studie van
Arlacchi naar criminele groepen en hun rol in de illegale markten
en witwasactiviteiten in Itali (Ministero dell’Interno, 1994). Maar
de belangrijkste bron van Arlacchi waren echter toch ook weer
politiedossiers. In de jaarlijkse inventariserende studies van het
BKA (Bundeskriminalamt) worden zowel statistische gegevens en
politie-dossiers betreffende lopende onderzoeken gebruikt als
politile informatie die centraal is verzameld. Deze analyses zijn
sterk op personen gericht en minder op groepen. In de Nederlandse
CBO-enqute ligt het accent juist wel op het inventariseren van
actieve criminele groepen. In de meest recente telling (1995)
werden 450 groepen getraceerd waarvan er 100 hooggeorganiseerd
zouden zijn.

lees meer