Volledige inhoudsopgave

Met de val van de muur verdween de oude doelgroep van de
BVD en daarmee zijn belangrijkste bestaansrecht. Er lijkt de
laatste tien jaar echter een nieuwe grote vijand te zijn: de
islam. Met name sinds de aanslagen op 11 september 2001 op
het World Trade Center en het Pentagon lijkt een nieuw
koudeoorlogsdenken sterk aan populariteit te winnen. In
hoeverre maakt de BVD zich druk over de activiteiten van aanhangers
van deze religie, waarom doet de dienst dit en wat
zijn hiervan de consequenties?

lees meer

Volledige inhoudsopgave
De kwestie-calan leidde een paar jaar geleden tot een heuse soap tussen de europese inlichtingendiensten. De uitgeweken leider van de Koerdische Arbeiderspartij (PKK) probeerde in verschillende EU-lidstaten asiel aan te vragen. Geruchten over arrestatie, asielverlening en uitlevering aan Turkije wisselden elkaar in hoog tempo af. Abdullah calan probeerde ook Nederland te bereiken, maar werd nog in de lucht tot persona non grata verklaard. Toen calan in februari 1999 uiteindelijk door een Turks commando werd gekidnapt, werden in heel Europa ambassades bezet.
Op hoog politiek niveau werd nadien de vraag gesteld
waarom de europese veiligheidsen inlichtingendiensten zo
slecht op de hoogte waren van de bewegingen van de PKK-leider
en elkaar niet informeerden. Zo zou Griekenland de
overige Europese landen niet hebben verteld dat het calan
tijdelijk onderdak bood. Ook het plotsklaps intrekken van een
Duits uitleveringsverzoek aan Itali, toen de Koerdenleider
daar op het vliegveld was gearresteerd, leidde tot opgetrokken
wenkbrauwen. Over deze affaire was volgens minister van
Binnenlandse Zaken Bram Peper heel veel te zeggen, maar
niet in het openbaar.
de europese lidstaten spraken tijdens een topontmoeting
in Duitsland af hun inlichtingenen veiligheidsdiensten
(IVD’s) beter te laten samenwerken.

lees meer

Volledige inhoudsopgave

De Inlichtingendienst Buitenland

Het is niet voor het eerst dat er sprake is van activiteiten van
de BVD in het buitenland. Dat heeft te maken met het moeizame
bestaan van de Buitenlandse Inlichtingendienst (BID), sinds
1971 tot zijn opheffing in 1994 Inlichtingendienst Buitenland
(IDB) geheten. Deze is altijd klein gebleven en kort gehouden
door de afnemers van zijn producten, de ministeries van
Algemene Zaken (het departement van de premier),
Buitenlandse Zaken, Defensie en Economische Zaken. Al in de
jaren zestig kwam het rond deze dienst tot een crisis. Zoals Dirk
Engelen het in zijn onderzoek naar de dienst uitdrukt: de BID
verzamelde inlichtingen waar niemand op zat te wachten en
wist geen inlichtingen te leveren waaraan wel behoefte bestond.

lees meer

Volledige inhoudsopgave

Na de aanslagen van 11 september 2001 in de Verenigde
Staten krijgt de BVD een grote rol in de strijd tegen het terrorisme.
De inspanningen zullen zich in Nederland hoofdzakelijk
richten op asielzoekers en migranten. Intensiever dan
in de afgelopen jaren zal de BVD mensen uit deze groepen
werven. In eerste instantie om informatie in te winnen, maar
wellicht ook om te in.ltreren. Maar wat zijn nu eigenlijk de
gevolgen voor asielzoekers en migranten van een grotere BVD-bemoeienis?
Gaat de BVD wel netjes en eerlijk te werk? Maakt
de dienst geen misbruik van de afhankelijke positie waarin
mensen verkeren? Zjn er wel regels waar de BVD zich aan
moet houden? En wordt de BVD hierin gecontroleerd?
Nu de roep om bestrijding van terrorisme luid klinkt, zijn
dit niet de vragen die in de politiek gesteld worden. Maar wanneer
wij niet willen dat iedere asielzoeker of migrant bij voorbaat
verdacht is van betrokkenheid bij terrorisme, moet er wel
degelijk gekeken worden naar de gevolgen van de inzet van de
BVD op dit terrein. In de asielprocedure worden asielzoekers
reeds doorgelicht door de Immigratieen Naturalisatiedienst.
Wanneer hier ook nog een ondoorzichtige BVD omheen cirkelt,
blijken de gevolgen niet altijd te overzien.

lees meer

Volledige inhoudsopgave

De aanslagen op de WTC-torens in New York en het Pentagon
in Washington van 11 september 2001 hebben de wereld
geschokt. De Verenigde Staten reageerden met een alomvattende
strategie. Leger, politie, inlichtingendiensten, politiek
en diplomatie, alles en iedereen werd ingezet in de nieuwe
oorlog tegen het terrorisme.
De vijand kreeg al snel een gezicht: Osama bin Laden en
zijn Al Qaedanetwerk zouden achter de aanslagen zitten.
Maar de ‘nieuwe oorlog tegen het terrorisme’ zou zich niet tot
dit netwerk moeten beperken. Ook terroristen in Indonesi,
de Filipijnen, Jemen, en de landen die ze ondersteunen, zoals
Syri, Soedan en Irak, worden door de VS als doel in de nieuwe
oorlog beschouwd.

lees meer

Volledige inhoudsopgave

De wereld is na 11 september 2001 niet meer dezelfde als
voorheen, concludeerde menigeen na de aanslagen in de
Verenigde Staten. Deze wijsheid geldt onder andere voor de
wereld van inlichtingen-en veiligheidsdiensten. Aan de ene
kant was er wereldwijde verbazing en verontwaardiging dat
met name de Amerikaanse inlichtingendiensten de aanslagen
niet hadden weten te voorkomen, aan de andere kant werd er
vooral richting inlichtingendiensten gekeken om dergelijke
aanslagen in de toekomst juist wel te voorkomen.
Publiekelijk werd de vraag gesteld of de Nederlandse
inlichtingendiensten bij machte zouden zijn een grote ter-reuraanval
tegen te gaan. Zonder deze vraag op een zinnige
manier te beantwoorden wordt de BVD aangemerkt als de
instantie die ons moet beschermen tegen (islamitisch) ter-rorisme
en daarvoor vele miljoenen extra krijgt toegeworpen.

lees meer

Volledige inhoudsopgave

Wat precies het beleid is van de BVD en hoe deze dienst de
zaken aanpakt, zal voorlopig moeizaam te achterhalen blijven.
Over hoe de dienst in hoofdlijnen georganiseerd is, bestaat iets
meer openheid. Aan de hand van de jaarverslagen, uitspraken
van ministers, personeelsadvertenties en (sporadische) inter-views
met BVD’ers valt er in grote lijnen wel een organisatie-schets
te maken. Uitgebreide organisatieschema’s, .nancile
jaarverslagen enzovoort, bij elke andere overheidsinstelling
gewoon op te vragen, zijn voor de BVD nog een brug te ver.
Sinds 29 mei 2002 is de naam van de Binnenlandse
Veiligheids Dienst veranderd in Algemene Inlichtingen-en
Veiligheidsdienst, de AIVD. De dienst valt onder verantwoor-ding
van de minister van Binnenlandse Zaken.

lees meer

Volledige inhoudsopgave

ATBT afdeling Anti Terrorisme en Bijzonder Taken
(KLPD)
ADB Anti Discriminatie Bureau Friesland
AIVD Algemene Inlichtingen-en
Veiligheidsdienst
angst Anti Nucleair Genootschap Stil
Tegeno=ensief
bt Bijzondere Taken (politie)
aci Advies Commissie Inlichtingen
(Raad van Hoofdcommissarissen)
ALF Animal Liberation Front
BBVA Bomen en Bossen voor Alles (.ctief)
BBZ Bureau Bijzondere Zaken (ind)
bd Bijzondere Dienst (marechaussee)
BEB Directoraat Generaal Buitenlandse
Economische Betrekkingen
(Economische Zaken)

lees meer

Volledige inhoudsopgave

Noten bij hoofdstuk 4, Handhaving van de openbare orde

1. Th. A. J. Mulder, Informatievergaring en handhaving
openbare orde, Nijmegen mei 1988.
2. R. F. W. Paulis, Informatie-inwinning in het kader van
openbare ordehandhaving, verantwoordelijkheden,
bevoegdheden, methoden en normering, Nijmegen 1997.
3. Voor een uitgebreidere weergave zie: persbericht van
het OBIV, 30 april 2001; Activist 007, speciale uitgave
van Activist 024, nr 38, april 2001; Ravage, nr 6,
27 april 2001.
4 Kamerstukken TK 1998-1999, 26269, nrs 4-5,
p. 132 (onder 3.8.2-).
5. Kamerstukken TK 2000-2001, 25877, nr 14, p. 28.
6. Kamerstukken TK 2000-2001, 25877, nr 58, p. 15 en
nr 59, pp. 16-17.

lees meer

Volledige inhoudsopgave

Over de auteurs:

Wil van der Schans
Erik Timmerman
Willem Wagenaar
Werken voor Buro Jansen & Janssen, dat onderzoek doet naar
politie, justitie en inlichtingendiensten.
www. burojansen. nl
Buro Jansen & Janssen
Postbus 10591
1001 en Amsterdam
Tel / Fax: 020-6123202
info@ burojansen. nl

lees meer

Jelle van Buuren en Wil van der Schans

“De tijd van wachten is voorbij, iedereen zal nu iets moeten doen. Wie niet voor ons is, is tegen ons”. Woorden die president Bush sprak op 11 november 2001, twee maanden na de aanslagen, op de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in New York. Een nieuwe wereldorde is aangebroken, de vijand is het terrorisme, de vriend iedereen die dat bestrijd.
Wie die vijand is bepaald de VS. Momenteel Osama Bin Laden en zijn Al Quaeda netwerk, maar ook terroristen in Indonesië, de Filippijnen, en Yemen en de landen die ze ondersteunen, zoals bijvoorbeeld Syrië en Irak, worden door de VS als doel in de nieuwe oorlog beschouwd.
De contouren van die nieuwe oorlog tekenen zich langzaam maar zeker af. Naast de hete oorlog in Afghanistan staat een nieuwe koude oorlog voor deur. Zo is in Groot-Brittannië de noodtoestand inmiddels afgekondigd, in Duitsland het systeem van Rasterfahndung ingezet, in Frankrijk de bevoegdheden van de politie uitgebreid en bereidt de Europese Commissie speciale terrorisme wetgeving voor. Ook in Nederland is er een fiks pakket maatregelen gepresenteerd om terrorisme te bestrijden.
Het tempo waarin alle maatregelen worden genomen doet het ergste vrezen. Ruimte voor kritiek is er amper en over de gevolgen van de maatregelen wordt niet gediscussieerd. Gevolgen die het hardst aan zullen komen bij migranten en vluchtelingen. Ook activisten kunnen in de toekomst gemakkelijker geassocieerd worden met terrorisme.

lees meer

door Petra Schulz medewerker van de vluchtelingenorganisatie PRIME

Het vluchtelingenbeleid en in het algemeen het vreemdelingenbeleid is een belangrijk punt voor het kabinet Balkenende. Voortbordurend op de vreemdelingenwet van Paars is het beleid gericht op het tegenhouden van nieuwe vluchtelingen en migranten. Het resultaat zal vooral zijn: meer illegalen die onder steeds moeilijker omstandigheden het hoofd boven tafel moeten zien te houden.

Centaal idee in het regeerakkoord is dat er minder vluchtelingen moeten komen. De komst naar Nederland dient zo moeilijk mogelijk gemaakt te worden. Zij die al in Nederland zijn en geen verblijfsvergunning hebben, moeten worden opgesloten en teruggestuurd. Onderzocht wordt of ook migranten die een strafbaar feit hebben gepleegd op het vliegtuig kunnen worden gezet. Wie niet kan worden teruggestuurd kan wel worden gepest, bijvoorbeeld door het inhouden van kinderbijslag als een ouderavond wordt gemist.

lees meer

01 Studeren op kosten van politie…
02 Europol aktiever na 11 september
03 Verknipte gesprekken
04 Word ik afgeluisterd?
05 Besluit van de regering over de taken van de afdeling buitenland van de AIVD
06 Theo Bot: ‘Hier wordt ook op slechteriken gejaagd’
07 EPIC has been busy in the last few months setting up a new web site on video surveillance
08 NISA start eigen website

Gehele Observant #15

Studeren op kosten van politie…
Ravage, 11 augustus 2002
Enkele honderden ravers van GroenFront! hielden eind juni urenlang een snelweg bezet en stuurden daarmee het verkeer in en rond Utrecht flink in de war. Politie, justitie en burgemeester bleken volledig verrast. Met name de politie kon zich dit aantrekken, haar informatiepositie liet blijkbaar te wensen over. Onlangs probeerde zij een activist voor zich te winnen als informant.

Europol aktiever na 11 september
EUforum, september 2002

De aanslagen van 11 september 2001 op het WTC in New York en het Pentagon in Washington hebben in Europa geleid tot een flinke versnelling van politie- en justitiesamenwerking. Het proces van intensiever samenwerking, dat al in oktober 1999 in het Finse Tampere was ingezet, kreeg een flinke push. Europol zet de eerste stappen richting een Europese FBI. Onder druk van de omstandigheden worden een aantal essentiele discussies snel afgeraffeld.

Verknipte gesprekken
De Volkskrant
Van onze verslaggever Michael Persson
De Koerd Huseyin Baybasin werd op grond van afgetapte telefoongesprekken tot levenslang veroordeeld. Sommige deskundigen hoorden onverklaarbare overgangen. Hoe betrouwbaar zijn telefoontaps nog in het digitale tijdperk?
Telefoontaps zijn geen betrouwbaar bewijsmateriaal, zeggen deskundigen. Ze zijn zo te manipuleren dat je een verdachte alles kunt laten zeggen, zonder dat de overgangen tussen de geluidsfragmenten te detecteren zijn.
Om dat te bewijzen knutselde deskundige Van de Ven zelf een bandje in elkaar. Onderzoekers van de Binnenlandse Veiligheidsdienst, Militaire Inlichtingendienst en de Technische Universiteit Eindhoven gaan op zoek naar de manipulaties. Ook aan Volkskrantlezers de vraag: hoe vaak en waar is er met het geluidsfragment geknoeid?

Word ik afgeluisterd? Profiel van Rop Gonggrijp
In de uitzending van De Ochtenden deed getuigedeskundige Rop Gonggrijp uit de doeken hoe mensen kunnen controleren of hun telefoon wordt afgeluisterd.

Besluit van de regering over de taken van de afdeling buitenland van de AIVD

Het besluit strekt er toe invulling te geven aan het bepalen van de onderwerpen waarop de inlichtingentaak van de Algemene Inlichtingen-en Veiligheidsdienst zich richt conform artikel 6, tweede lid, onder d, van de Wet op de inlichtingen-en veilig-heidsdiensten 2002.
Gekozen wordt voor een in de tijd beperkte aanwijzingsperiode. Uiterlijk 1 januari 2003 worden de onderwerpen opnieuw beoordeeld en vastge-steld. Het besluit zelf kent geen rubricering.

Theo Bot: ‘Hier wordt ook op slechteriken gejaagd’
Heel Nederland kende de Binnenlandse Veiligheidsdienst, de geheime dienst die waakte over de staatsveiligheid. Maar de BVD is niet meer. Sinds eind mei is een nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten van kracht en heet de dienst: Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). Theo Bot is als plaatsvervangend hoofd de tweede man in de top van de organisatie. Wat heeft een voormalig officier van justitie te zoeken bij de geheimste afdeling van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties?

EPIC has been busy in the last few months setting up a new web site on video surveillance
It is mostly focused on Washington, DC where police is currently considering establishing a wide surveillance network all over the city that would be unprecedented in size and technical sophistication in the United States. The web site currently contains pictures of video cameras in Washington. It should soon include much more pictures documenting the presence of general surveillance cameras in public areas. Our intent is to internationalize the scope of the web site: we plan on creating new web pages with pictures of video cameras abroad, add comments and analyses on the situation of video surveillance in other countries, links to foreign
web sites, and allow for more interactive possibilities between our readers, video surveillance commentators and us.
We think that making our US visitors aware of what already exists in other countries will make them more aware of the potential scope of video surveillance, and how their civil liberties might be affected by sweeping electronic surveillance schemes.

This is where we would like you to help us. We would be glad to receive images of video cameras and surveillance networks in your country orregion, interesting links about video surveillance, referrals to people youknow might be helpful to talk to, etc.

Please send us:

– your pictures of cameras (with descriptive information: location, type of camera/model, public or private operator, public or private area,…);
– links to local web sites containing such pictures; – links to web sites in
your country that are focused on the theme of video surveillance;
– namesof video surveillance experts; and – any other relevant resource you may
think of,

chlaurant@epic.org

On the other hand, if you are a video surveillance activist or expert, we would like to hear from you if you have ideas about how to internationalize awareness of video surveillance with web sites, or have any comments on this e-mail. I look forward to getting feedback from you all.

NISA start eigen website
De NISA is een onafhankelijke studiegroep op het gebied van inlichtingen- en veiligheidsdiensten. De leden vormen samen het dagelijks bestuur. Daarin vertegenwoordigd zijn academici, journalisten en medewerkers en oud-medewerkers uit de wereld van de intelligence. Doel van de stichting is het bevorderen van een geinformeerde discussie in Nederland over alle aspecten van het werk van inlichtingen- en veiligheidsdiensten, met name het vergroten van de historische kennis op dit gebied en het openstellen van archieven voor research.

NRC-Handelsblad 27/09/2002

Steeds meer politici willen een identificatieplicht. Maar helpt die eigenlijk wel bij bestrijding van het terrorisme? ‘Mensen die kwaad willen, hebben ook met de identificatieplicht genoeg mogelijkheden.’

DEN HAAG, 27 SEPT.2002 De Raad van Hoofdcommissarissen wil het graag. De invoering van een algehele identificatieplicht is altijd al een wens van de politiechefs geweest. Maar om nu hard op de trom te slaan; dat vindt de Raad ‘even niet opportuun’. zo verklaart een woordvoerder.

lees meer