Minister Donner (Justitie) wil identificatieplicht op straat

‘Laat zien wie je bent, anders ga je mee’

Jarenlang was identificatieplicht een taboe in de Nederlandse politiek. Maar demissionair minister Donner pleit er nu openlijk voor.

Door onze redacteur Jos Verlaan

DEN HAAG, 30 NOV 2002. Identificatieplicht verhoogt het gezag van de politie op straat, zegt demissionair minister Donner van Justitie. “Als iedere burger al bij het eerste contact met de politie kan chicaneren over de vraag wie hij is, dan moet je de politie ook het middel geven om te zeggen: ‘laat zien wie je bent en anders ga je mee!’. De politie krijgt zo meer armslag om op te treden bij kleine vergrijpen en vandalisme. Als je moet zeggen wie je bent, breng je weer enige orde terug in de publieke ruimte en je restaureert het gezag van de politie.

lees meer

01 Snuffelstaat
02 Europol na Tampere
03 De beveiliging van Eurotoppen blijft hoog op de agenda staan in de Europese Unie

Gehele Observant #16

Nieuw:

Buro Jansen & Janssen
Uitgeverij Fagel

isbn: 9059141210
prijs: € 15,95
te koop in de boekhandel
te bestellen door overmaking van € 18,20
op girorek 603904 t.n.v. Stichting Res Publica te Amsterdam
vermeld bij girotel altijd adres!

Vrijwel onopgemerkt heeft Nederland een nieuwe wet op de inlichtingendiensten gekregen. De BVD heet sinds 1 juni jl. plotseling AIVD. Maar wat is er nog meer veranderd? In Snuffelstaat brengen we in kaart hoe de dienst infiltreert in bonafide milieu-organisaties, hoe ze zich mengt onder hooligans, zich bemoeit met taxi-chauffeurs, met moskeeën en georganiseerde misdaad.
Hoe gaat de dienst daarbij te werk? Hoe zit het precies met de vaak discutabele samenwerking met de politie? Is er na 11 september 2001 nog wel sprake van enige democratische controle? De AIVD denkt iedereen ongestraft te kunnen beloeren.
Wij loeren terug.

Snuffelstaat

Al geruime tijd wordt er in de Europese Unie onderhandelt over een wijziging van het Europol Verdrag. Er is een compromisvoorstel in zicht. Europol kan dan landen verzoeken onderzoeken te gaan verrichten ende dienst kan gaan deelnemen aan joint teams. Zie onze pagina over Europol na Tampere.

De beveiliging van Eurotoppen blijft hoog op de agenda staan in de Europese Unie. Nederland stelde op 12 september jl. voor om ‘toe te werken naar een algemeen strategisch kader voor het politieoptreden’.

Wijziging en aanvulling van de Wet op de identificatieplicht, het Wetboek van Strafrecht, de Politiewet en de Algemene wet bestuursrecht in verband met de invoering van een identificatieplicht van burgers ten opzichte van ambtenaren van politie aangesteld voor de uitvoering van de politietaak en van administratieve toezichthouders (uitbreiding identificatieplicht)

 28-11-2002

  lees meer

Het Parool, November 26, 2002

Vasthoudendheid kan Wil van der Schans en Eveline Lubbers niet worden ontzegd. Gedreven door intense argwaan vormen ze vanaf de roerige jaren tachtig de ruggengraat van Buro Jansen en Janssen, dat namens de actiescene aan een soort contraspionage doet jegens de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst – voorheen de BVD – en multinationals als Shell en Mc Donald’s, die zelf activisten bespioneren.

Gisteren bespraken ze hun bezigheden in het Parool Theater, naar aanleiding van de boeken De Snuffelstaat (Van der Schans) en Schone Schijn (Lubbers) die ze hebben uitgebracht.

Het bureau begon als ‘handreiking’ voor actiebereid Amsterdam. Men opperde methoden om uit handen van Het Gezag te blijven (Tips tegen Tralies). Door het fanatisme duurde het niet lang voordat Jansen en Janssen een professionele bedoening werd, met nu vier medewerkers .

De staat leerde steeds meer over de tegenbeweging, dus de tegenbeweging moest meer leren over de staat om in de oorlogjes niet achterop te raken.

Hoe vergaar je informatie over bastions als de BVD, die juist tot doel hebben onzichtbaar te blijven u Niet door te infiltreren zoals zij bij jou proberen te doen, want als iemand getraind is om jou uit te horen, maar zelf niets prijs te geven, is het een BVD’er.

Wat dan wel? Vakliteratuur uitpluizen, informanten spreken, dat werk. En dan stuit je al snel op onoorbaarheden. Pogingen van geheime diensten en handlangers van de Shell tot radicale actiegroepen door te dringen en die te ontwrichten, veelal.

Waarom moet Lubbers dan eindeloos met haar stukken leuren voordat eens wat verschijnt in ‘de burgerpers’? Interviewer Paul Arnoldussen deed zelf een gooi naar het antwoord: de publicaties staan bol van moralistische waardeoordelen – de beschreven gedragingen van overheid en bedrijfsleven heten veelal ‘schandelijk’. Dat maakt de op zichzelf interessante onthullingen verdacht. Dat weerspraken de twee niet. Maar ze zijn nu eenmaal geen journalisten, maar een politieke actiegroep. De tegenbeweging weet de informatie wel op waarde te schatten.

Spionage ; Politiek en Staat ; Buitenlandse Betrekkingen

datum artikel: 26 november 2002

Jansen & Janssen in de pers :
Jansen & Janssen
Gepubliceerd in het Parool

Vasthoudendheid kan Wil van der Schans en Eveline Lubbers niet worden ontzegd. Gedreven door intense argwaan vormen ze vanaf de roerige jaren tachtig de ruggengraat van Buro Jansen en Janssen, dat namens de actiescene aan een soort contraspionage doet jegens de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst – voorheen de BVD – en multinationals als Shell en Mc Donald’s, die zelf activisten bespioneren.

datum artikel: 9 november 2002

Jansen & Janssen in de pers :
Kuifjes contra’s ; ‘Als je wilt weten hoe iets zit, dan zoek je het uit’
Gepubliceerd in het Algemeen Dagblad

Ergens, op een geheime plaats in Amsterdam, speurt een groep detectives al jaren naar verborgen werkelijkheden. Bij Buro Jansen&Janssen komt de onthulling van links.
Waar ze zitten? ‘Laat dat er maar buiten.’
Met hoeveel ze zijn? ‘Met weinigen.’ Hoeveel precies? ‘Momenteel zijn we met zijn vieren, maar we hebben ook met zijn zessen gewerkt.’ En net als hun doelwit vallen ze in niets op.
De geheime wereld van spionage en opsporing heeft zijn contra’s. Tegenover de honderden ambtenaren bij de geheime dienst AIVD, de criminele inlichtingeneenheden van de politie en de bedrijfsspionnen, zet zich al jaren een groepje ideele speurders schrap.
Hun naam is een grap; Jansen&Janssen, met een knipoog naar de twee klungelige speurders uit Kuifje. Ze zijn gevestigd in een vaal bedrijfspand ergens in Amsterdam. Binnen staan enkele bureaus, wat computers en archiefkasten – dat is het dan. ‘En we hebben een fantastische internetverbinding.’

lees meer

Inhoud
Inleiding
1 Een nieuwe wet
2 Verboden vruchten
3 Geheime consultancy
4 Handhaving van de openbare orde
5 Actievoerders en ballonnenblazers
6 De islam in Nederland
7 Inlichtingen zonder grenzen
8 Economische spionage in het buitenland
9 Asielzoekers
10 Op terroristenjacht
Conclusie

lees meer

Vrijwel onopgemerkt heeft Nederland een nieuwe wet op de inlichtingendiensten gekregen. De BVD heet sinds 1 juni 2002 plotseling AIVD. Maar wat is er nog meer veranderd?
De speurders van Buro Jansen & Janssen volgen onze vaderlandse spionnen al jaren. Nauwgezet brengen ze in kaart hoe de dienst infiltreert in bonafide milieu-organisaties, zich mengt onder hooligans, zich bemoeit met taxi-chauffeurs, met moskeeën, met georganiseerde misdaad.
Het lijkt alsof de dienst sinds het wegvallen van de Russen als Grote Vijand wanhopig op zoek is naar nieuwe werkterreinen, om het voortbestaan veilig te stellen. En met succes! Want het budget wordt voortdurend verhoogd, het personeelsbestand verder uitgebreid. De nieuwe wet heeft de bevoegdheden aanzienlijk verruimd, terwijl de mogelijkheden van democratische controle er zeker niet op zijn vooruitgegaan. Hoe gaat de dienst precies te werk? Hoe zit het met de vaak discutabele samenwerking met de politie? Gaan de spionnen hun boekje wel eens te buiten? En hoe gevaarlijk is dat? Zou de samenleving zich niet beter op een andere wijze kunnen beschermen tegen al dan niet vermeende gevaren?
De snuffelstaat onthult wat bezorgde burgers willen weten over de werking van de geheime dienst – voor zover daar achter te komen is. De AIVD denkt iedereen ongestraft te kunnen beloeren. Sommige mensen loeren terug.

Volledige Inhoud :

Inleiding
1 Een nieuwe wet

Wat verandert er zoal?

Bijzondere bevoegdheden

Cryptografie

Notificatie

Buitenland

Inzage

Klachtrecht

2 Verboden vruchten

Georganiseerde misdaad

Spionnen in de rechtszaal: de zaak Mink

Samenwerking met de politie

3 Geheime consultancy

Infiltratie van de overheid

Het screenen van politici

Veiligheidsdienst Aruba

4 Handhaving van de openbare orde

Regionale Inlichtingendiensten

Methoden van informatievergaring

Privacy in het geding

Een bizarre handleiding

Groenfront!: de windmolens van Herman

Oolbekkink

De Betuwelijn

Voetbalvandalisme

5 Actievoerders en ballonnenblazers

‘Beroepsactivisten’

Een infiltratiepoging bij Milieudefensie

Dierenrechtenactivisten

Kollum

De Amsterdamse taxi-oorlog

6 De islam in Nederland

Radicale islam

Politieke islam

Integratie

Een vijfde colonne?

7 Inlichtingen zonder grenzen

Collega’s of concurrenten?

Aandachtsgebieden

Terrorisme

Europol

VS en g8

Club van Bern

Midden-Europa-conferentie

G5

Quantico-groep

Police Working Group on Terrorism

Kilowattgroep

Militaire inlichtingendiensten

Invloed

Europa na 11 september

Europees aanhoudingsbevel

Verkeersgegevens

Europol en Eurojust

Controle op migranten

8 Economische spionage in het buitenland

De opheffing van de Inlichtingendienst Buitenland

Menselijke bronnen en afluistertechnieken

Een internationaal netwerk

Relaties met het bedrijfsleven

‘Offensieve inlichtingenactiviteiten’

Wapens voor Pakistan

Kernwapens voor Iran?

Van je vrienden moet je het hebben: mi5 in Nederland

9 Asielzoekers

Intimidatie en beloftes

Oorlogsmisdadigers

Nader gehoor:

10 Op terroristenjacht

Een prominente rol

Provocatie en uitlokking

Mensenrechten

Slot: nut en nadeel van inlichtingendiensten

Organisatie

Personeel en budget

Sturing en controle

Samenwerking

Auteurs

lees meer

Volledige inhoudsopgave

Sinds 29 mei 2002 is de Binnenlandse Veiligheidsdienst
omgevormd tot Algemene Inlichtingen-en Veiligheidsdienst
(AIVD). Ruim vijftig jaar is deze dienst de bekendste en belang-rijkste
geheime dienst in Nederland. Zijn taak is om de
Nederlandse samenleving te beschermen tegen bedreigingen
van de democratische rechtsorde, van de veiligheid of van
gewichtige belangen van de staat. Tot 1989 was dat een over-zichtelijke
taak: Nederland moest beschermd worden tegen de
communistische vijand. Met het einde van de koude oorlog
was de relatieve rust en duidelijkheid voor de BVD ten einde.
De klassieke vijand was verdwenen.

lees meer

Volledige inhoudsopgave

16 juni 1994 is een dag die geschiedenis maakte in de wereld
van de Nederlandse inlichtingendiensten. Die dag werd een
barstje geschoten in de dikke muren van het bolwerk van de
Binnenlandse Veiligheidsdienst. Dankzij een uitspraak van de
Raad van State werd het mogelijk om, onder voorwaarden,
inzage te krijgen in gegevens die de BVD verzameld had. De
uitspraak was gebaseerd op een uitspraak van het Europees
Hof van de Rechten van de Mens uit 1993, die niet alleen
zorgde voor de mogelijkheid tot inzage, maar ook eisen stelde
aan de democratische controle op inlichtingendiensten en
harde voorwaarden stelde aan het toepassen van speciale
onderzoeksmethoden. Het was inlichtingendiensten hierdoor
niet langer mogelijk om ongecontroleerd hun gang te gaan,
zoals de praktijk tot op dat moment was.

lees meer

Volledige inhoudsopgave

Politie en inlichtingendiensten hebben duidelijk verschillende
taken en daaraan gekoppeld bevoegdheden. De politie is de
leidende opsporingsdienst en heeft zich te houden aan een
beperkt aantal bevoegdheden. Er zijn duidelijke richtlijnen
voor het gebruik van observeren, afluisteren en dergelijke.
Hoe ernstiger het misdrijf, des te meer middelen de politie in
mag zetten om verdachten op te sporen. Tijdens het proces
controleren rechter en advocaat de ingezette methoden.
De inlichtingendiensten zijn er ter bescherming van de
nationale veiligheid. Dit is een veel ruimere taak en met veel
ruimere bevoegdheden dan de politie. Methoden, middelen,
werkwijze, operationele gegevens, alles wat deze diensten
betreft is geheim. Zeker een individuele burger heeft geen
zicht op mogelijke activiteiten van zo’n dienst tegen hem
of haar.

lees meer

Volledige inhoudsopgave

Bewaking van de onkreukbaarheid bij de overheid werd na de
val van de muur een van de nieuwe taken van de BVD.
Inmiddels zijn tal van ministeries, provincies en gemeenten
onder een ‘integriteitsvergrootglas’ gelegd.
Het is echter de vraag of een inlichtingendienst wel de
integriteit van zijn eigen overheid moet bewaken. Was de integriteitsaantasting
begin jaren negentig wel zo groot dat BVD bemoeienis
gerechtvaardigd was? Is deze instelling wel de
juiste partner op dit terrein? Achteraf blijkt het ook de BVD zelf
geweest te zijn die zich dit terrein toegeigend heeft.
In.ltratie van de overheid
Integriteit, onkreukbaarheid, betrouwbaarheid, onaantastbaarheid.
Woorden die begin jaren negentig jaren werden uitgesproken
door de minister van Binnenlandse Zaken Ien
Dales. Het waren jaren waarin het spook van de georganiseerde
misdaad welig tierde.

lees meer

Volledige inhoudsopgave

Belangrijke veldwerkers voor de BVD zijn de medewerkers van
de Regionale Inlichtingendiensten. Ieder regionaal politiekorps
kent zo’n inlichtingendienst. rid’ers zijn zogeheten
artikel 60 functionarissen: artikel 60 van de Wet op de
Inlichtingenen Veiligheidsdiensten (wiv) draagt deze politieambtenaren
op werkzaamheden te verrichten voor de BVD.
Een van deze activiteiten is de informatievergaring in het
kader van de openbare orde.
Vreemd genoeg is er over dit onderwerp niet erg veel gepubliceerd,
ofschoon de inlichtingendienst van de politie al veel
langer, deels politieke, informatie verzamelt dan welke geheime
dienst in Nederland ook. Wie literatuur zoekt over dit
onderwerp vindt met name twee afstudeerscripties van voormalige
medewerkers van dergelijke inlichtingendiensten. In
beide gevallen betreft het medewerkers van de Plaatselijke,
later Regionale, Inlichtingendienst (pid/rid) van de politie in
Nijmegen. In 1988 studeerde inlichtingenrechercheur Th.
Mulder op het onderwerp af aan de Nederlandse Politie
Academie voor de cursus inspecteur der rijksrecherche. 1 In
1997 deed R. Paulis dat ook, maar dan aan de Katholieke
Universiteit Nijmegen in het kader van de opleiding
Nederlands Recht.
Mulder buigt zich in zijn scriptie over de noodzaak tot en
de wijze van informatievergaring. Paulis bekommert zich om
de normering van een en ander: waar liggen de bevoegdheden,
wie mag welke inlichtingenmiddelen gebruiken.

lees meer

Volledige inhoudsopgave

Een van de onderwerpen waar de BVD zich mee bezighoudt, is
‘politiek (gewelddadig) activisme’, actievoerders dus. Na de
roerige jaren tachtig concludeert de BVD met name in het
begin van de jaren negentig dat er van ‘de Beweging’ weinig
over is. ‘De crisis waarin de Beweging al enige tijd verkeert,
heeft zich het afgelopen jaar verder verdiept’, schrijft de BVD
in zijn jaarverslag over 1991. ‘Geringe actiebereidheid’ en
‘Geen opleving in de Beweging’ zijn conclusies die de jaren
daarna getrokken worden. Slechts de aanslagen van rara
mogen nog op serieuze aandacht van de BVD rekenen.
Vanaf 1996 komt er volgens de BVD weer wat meer fut in
de actiebeweging en krijgen met name milieuactivisten een
vermelding in de jaarverslagen. Aan het aantal benaderingspogingen
door de BVD of zijn plaatselijke variant, de rid, is
ook te zien dat men uit de hoek van milieuactivisten een toenemend
aantal acties verwacht. Zo worden er in 1996 mensen
benaderd voor het geven van informatie in onder andere
Groningen, Nijmegen en Arnhem. Ook komt men tot de conclusie
dat er zich een radicalere stroming ontwikkelt binnen
de milieubeweging.

lees meer